پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,757 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,113,123 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,877,246 |
شگردهای اقتباس و اثرپذیری از آیات و احادیث در نفثةالمصدور | ||
| ادب فارسی | ||
| مقاله 8، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 26، اسفند 1399، صفحه 147-168 اصل مقاله (701.62 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpl.2021.312371.1809 | ||
| نویسندگان | ||
| حسین قربان‌پور آرانی1؛ حمزه محمدی ده چشمه* 2 | ||
| 1استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه کاشان | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه کاشان | ||
| چکیده | ||
| ادیبان گاه با بهرهگیری از آیات، تسلّط کامل و هنرمندانۀ خود را در سخنآرایی جلوه‌گر ساخته و گاه با تصویرسازیهای شاعرانه و قرینهپردازیهای ماهرانه، با استشهاد به آیات، سخن را با عبارات و الفاظ متوازن و متساوی بر بستر سجع و ترصیع و موازنه نشاندهاند و یا با واجآرایی، ارسالالمثل، حسن تعلیل، استعاره، تشخیص و تضمین شاهکار آفریدهاند و البتّه، شاهکار نفثةالمصدور، اثر ممتاز محمّد زیدری نسوی، نمونۀ مثالزدنی از این دست است؛ بهویژه که مؤلّف، ضمن بهرهگیری از محسّنات لفظی آیات و احادیث و نیز سبک ادبی قرآن و آهنگ واژگان، استفادۀ مفهومی عمیقی از آیات قرآن و احادیث را وجه نظر داشته است. اقتباس و بهرهمندی از آیات و احادیث از مهم‌ترین مختصّات نثر فنّی به شمار میآید و نفثةالمصدور زیدری، از برجستهترین کتب تاریخی- ادبی است که کاربرد آیات و احادیث در آن با توجّه با مُلازمت نویسندگان با سلاطین غزنوی و مغول و آگاهی از وقایع سیاسی و بیان هدفهای ذوقی- انگیزشی و پنهانکاریهای سیاسی آنها در قالب شگردهای ادبی، یکی از ویژگیهای مهمّ نثر این کتاب به شمار میرود. پژوهش حاضر با استفاده از روش کتابخانهای و تحلیل محتوا، روشها و شیوههای متداول بهکارگیری آیات و احادیث نفثةالمصدور و نیز روشهای ابداعی زیدری را در اقتباس از آیات و احادیث دنبال میکند. باید گفت که در بخش کاربرد لفظی آیات، شیوههای «تضمین آیه به عنوان دنبالۀ کلام»، «که موصوله» و «ترکیب اضافی»، به عنوان توضیحی اضافه در متن گنجانده شدهاند که نشان‌دهندۀ قدرت نویسنده در ترکیب کلام قرآن با سخن خود است. از نظر معنوی نیز در بیشتر موارد اقتباس از آیات و احادیث به‌صورت تتمیم و تکمیل و بدون واسطۀ معنایی آورده شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نثر فنّی؛ نفثة المصدور؛ اقتباس؛ آیات و احادیث؛ روش های ابداعی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Techniques of Adaptation of Quranic Verses and Hadiths in Nafsat al-Masdoor | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hossein Ghorbanpoorarani1؛ Hamzeh Mohammadi2 | ||
| 1Assistant Professor in Persian Language and Literature, University of Kashan | ||
| 2PhD student in Persian Language and Literature, kashan university | ||
| چکیده [English] | ||
| Writers sometimes use Quranic verses to show their complete and artistic mastery over rhetoric, and they sometimes, with poetic and skillful illustrations and by referring to verses, equip their speech with expressions and words on the basis of rhyme, or they create a masterpiece with alliteration, allegory, metaphor, and personification. Nafsat al-Masdoor, the excellent work of Mohammad Zeidari Nasavi, is an example of this; especially that the author, while using the verbal advantages of verses and hadiths as well as the literary style of the Quran and the rhythm of words, has considered the deep conceptual use of verses of the Quran and hadiths. Adaptation and use of verses and hadiths is one of the most important features of technical prose. Nafsat al-Masdoor is one of the most prominent historical-literary books in which the use of verses and hadiths is due to the authors' connection with the Ghaznavid sultans and the Mongols. His knowledge of political events and the expression of the politicians’ goals and their political secrecy in the form of literary tricks is one of the important features of this book. The present study uses the library method and content analysis to follow the common methods of using the verses and hadiths in Nafsat al-Masdoor as well as the innovative methods of Zeidari in adapting verses and hadiths. It should be noted that in the verbal application of the verses, some special methods are included as additional explanations in the text, which indicate the author's power in combining Quranic verses with his words. Spiritually, in most cases, the adaptation of verses and hadiths has been completed without semantic mediation. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Technical prose, Nafsat al-Masdoor, Adaptation, Quranic Verses, Hadiths, Innovative methods | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم (1390)، ترجمۀ الهیقمشهای، قم، پیام مقدّس. تمیمی آمدی، عبدالواحد (1366)، تصنیف غررالحکم و دررالکلم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. جعفریتبار، حسن (1386)، در دلو آفتاب، تهران، دادگستر. جوینی (1388)، تاریخ جهانگشا، چاپ محمّد قزوینی، تهران، نگاه. حمیدی، صغری (1395)، «بررسی تضمینهای عربی جهانگشای جوینی و نفثةالمصدور نسوی»، پایان‌نامۀ کارشناسیارشد، استاد راهنما فرهاد براتی، دانشگاه سلمان فارسی کازرون. خانلری، زهرا (1336)، فرهنگ ادبیّات فارسی، تهران، توس. خسروبیگی، هوشنگ (1385)، «تاریخنگاران: شهابالدّین محمّد نسوی و سیرت او»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، ش104-105 و 106، ص84-89. خطیبی، حسین (1366)، تاریخ تطوّر نثر فارسی، تهران، دانشگاه تهران. ــــــــــــــ (1386)، فنّ نثر در ادب پارسی، چ3، تهران، زوّار. خیّامپور، عبدالرّسول (1386)، دستورزبان فارسی، چ15، تبریز، ستوده. ذاکریکیش، امید و همکاران (1393)، «تحلیل ساختاری زبان غنایی (با تکیه بر نفثةالمصدور)»، جستارهای زبانی، دورۀ 5، ش2، ص 111-138. راستگو، محمّد (1383)، تجلّی قرآن و حدیث در شعر فارسی، چ3، تهران، سمت. راشدمحصّل، محمّدرضا (1380الف)، پرتوهایی از قرآن و حدیث در ادب فارسی، مشهد، به‌نشر. ــــــــــــــ (1380ب)، نشانهشناسی ادبی در کاربرد قرآن و حدیث، مشهد، آهنگ قلم. رنجبر، محمود و محمّدعلی خزانهدارلو (1391)، «بررسی روایت و بنمایههای داستانی در نفثةالمصدور»، کاوشنامه، سال13، ش25، ص 87-114. سرمدی، مجید و علی عابدی (1392)، «بررسی مفهومی و ساختاری آیات قرآن در نفثةالمصدور»، پژوهشهای ادبی – قرآنی، سال اوّل، ش4، ص 83-112. شعیری، تاجالدّین (1405ق)، جامعالاخبار، قم، رضی. صادقی، محمّد (1387)، «بررسی کنایه و انواع آن در نفثةالمصدور»، ادب حماسی، دوره4، شماره7، ص 116-132. صفا، ذبیحالله (1363)، تاریخ ادبیّات در ایران، ج3، چ6، تهران، فردوس. طاهرخانی، جواد (1383)، بلاغت و فواصل قرآن، تهران، جهاد دانشگاهی. طباطبایی، سیّدمحمّدحسین (1374)، تفسیر المیزان، ترجمۀ سیّدمحمّدباقر موسویهمدانی، ج18 و 20، چ5، قم، اسلامی. طحّان، احمد (1387)، «نقد و بررسی زیباشناختی نفثةالمصدور»، پژوهشهایادبی، ش19، ص89-116. علویمقدّم، محمّد و رضا اشرفزاده (1379)، معانی و بیان، چ2، تهران، سمت. فرشیدورد، خسرو (1357)، «جملهوارۀ پیرو فعل یا پیرو فعلینه (2)»، گوهر، ش66، ص433-437. مازندرانی، محمّدهادی (1376)، انوارالبلاغه(درفنونمعانی،بیانوبدیع)، چاپ محمّدهادی غلامی‌نژاد، تهران، قبله. مجلسی، محمّدباقر (بیتا)، بحارالانوار، تهران، المکتبة اسلامیّه. مطعنی، عبدالعظیم ابراهیم محمّد (1388)، ویژگیهای بلاغی بیان قرآنی، چاپ حسین سیّدی، تهران، سخن. میر، مستنصر (1387)، ادبیّات قرآن، ترجمۀ محمّدحسن محمّدی مظفر، قم، دانشگاه ادیان و مذاهب. نسوی (1381)، نفثةالمصدور، چاپ امیرحسین یزدگردی، تهران، توس. میکائیلی، حسین و ابراهیم گودرزی (1391)، «نفثةالمصدور از منظر رمانتیسم»، تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان و ادب فارسی، ش11، ص213-229. وراوینی (1393)، مرزباننامه، چاپ خطیب رهبر، چ7، تهران، صفیعلیشاه. هادی، روحاللّه و نگین مژگانی (1396)، «اضافۀ استشهادی»، نقد ادبی و بلاغت، دورۀ 6، ش2، ص243-255. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 654 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 347 |
||