پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,502 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,116,395 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,220,911 |
بررسی مبانی فقهی ماده 283 قانون مجازات اسلامی در تقریر مجازات مُحارَبه | ||
| فقه و مبانی حقوق اسلامی | ||
| دوره 53، شماره 2، اسفند 1399، صفحه 296-281 اصل مقاله (486.9 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jjfil.2021.307482.668984 | ||
| نویسنده | ||
| سید مسلم حسینی ادیانی* | ||
| استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران؛ | ||
| چکیده | ||
| یکی از جرائمی که شارع مقدس برای مجازات آن حد و اندازه تعیین کرده است، جرم محارَبه است، مُحارِب کسی است که با برکشیدن اسلحه بر روی مردم مرتکب قتل و جَرح و غارت اموال و سلب امنیت می‌شود، و کیفر چنین عملی کشته شدن، به دار آویخته شدن، قطع دست‌وپا و تبعید تعیین‌شده است،. منتها، فقیهان از دیرباز تاکنون در کیفیت انتخاب مجازات چهارگانه دارای دو دیدگاه متفاوت بودهاند، عدهای از فقیهان در همه ادوار بر این باورند که تعیین یکی از مجازات چهارگانه به اختیار قاضی است که به دیدگاه تخییر معروف است، در مقابل، عده دیگر بر این باورند که رعایت تناسب بین جرم ارتکابی و مجازات نوع مجازات را تعیین میکند نه اختیار قاضی، که به دیدگاه ترتیب معروف است. در ماده 283 قانون مجازات اسلامی آمده است که انتخاب هریک از امور چهارگانه به اختیار قاضی است، در این مقاله با بررسی دلایل طرفین و استفاده از قرائن عقلی و نقلی و نکات ادبی، دیدگاه ترتیب را هماهنگ با قاعده عدل و انصاف و وحدت رویه قضائی یافته است، که میتواند پشتوانه فقهی برای اصلاح قانون مجازات اسلامی و همچنین گامی در شفاف‌سازی احکام صادره قضائی باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| احکام چهارگانه؛ تخییر؛ ترتیب؛ محارَبه؛ وحدت رویه قضائی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Investigating the Jurisprudential Principles of Article 283 in Islamic Penal Code for Explaining Muḥāraba Punishment | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyyed Moslem Hosseini Adyani | ||
| Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Islamic Law, Faculty of Theology, Alzahra University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Muḥāraba is considered as one of the crimes for which the holy shari‘a has set a limit for its punishment. Muḥārib commits murder, injury, looting property, and disowning security by pulling gun on people and his penalty is hanging, amputating hand and foot, and exiling. However, jurists had two different perspectives in selecting four types of crimes since long ago, some of which believe that a judge can select one of the four crimes, which is known as takhyīr approach, while others express that observing the proportion between crime and punishment determines the kind of penalty, instead of the judge's choice, which is known as tartīb (order) approach. Based on the article 283 in Islamic penal code, the judge can select each of the four cases. The results of the present study indicated that the harmonization between the tartīb (order) approach with the rule of justice and fairness, and unity of precedent by assessing the reasons of parties and using rational and narrative evidences, which can be a useful support for correcting Islamic penal code and a step for clarifying issued judicial rulings. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| muḥāraba, four rulings, takhyīr, tartīb, rational evidences, unity of precedent | ||
| مراجع | ||
|
]1[. قرآن مجید ]2[. آلوسی، سید محمود، (1345ق) روح المعانی فی تفسیر القرآن والسبع المثانی، تهران ، انتشارات جهان. ]3[. ابن عابدین، احمد بن عبد الغنی( ؟ ) مجموعه رسایل، بیروت، دار احیاء التراث العربی. ]4[. ابن هشام، جمال‌الدین عبدالله بن یوسف المصری( 1391ق) مغنی اللبیب عن کتب الاعاریب، تهران، بوذر جمهری. ]5[. الجزیری، ( 1392ق) الفقه علی المذاهب الاربعه، بیروت، دار إحیاء التراث الاسلامی. ]6[. اردبیلی، (مقدس) احمد بن محمد( ؟) زبدةالبیان فی براهین احکام القرآن، تهران، مطبعة الحیدریه. ]7[. حر عاملی، محمد بن حسن (1389ق) وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، تهران، انتشارات اسلامیه. ]8[. حلبی، ابوالصلاح الحلبی،( 1362ش) الکافی فی الفقه، اصفهان، مکتبة الامام امیر المؤمنین( ع). ]9[. حلی، (محقق) جعفر بن الحسن، (1389ق) شرائع الاسلام فی مسائل الحلال والحرام، نجف اشرف، مؤسسة الاداب. ]10[. حلی، (علامه) حسن بن یوسف بن مطهر،( 1417ق) مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، قم، مؤسسه النشر الاسلامی. ]11[. حلی، سید حمزه بن زهره، (1417ق) غنیة النزوع الی علمی الاصول والفروع، قم، مؤسسة الامام الصادق (ع). ]12[. حلی، محمد بن ادریس، ( 1410ق) السرایر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، انتشارات جامعه مدرسین . ]13[. حلی، یحیی بن سعید،( 1405ق) الجامع للشرائع، قم، المطبعة العلمیه. ]14[. خوانساری، (آیت‌الله) سید احمد ( 1405ق) جامع المدارک فی شرح المختصر النافع، قم، انتشارات اسماعیلیان. ]15[. راوندی، قطب‌الدین سعید بن هبة الدین، ( 1405ق) فقه القرآن، قم، انتشارت مکتبة آیت‌الله النجفی. ]16[. روحانی، (آیت‌الله) سید محمدصادق،( 1414ق) فقه الصادق، قم، مؤسسه دارالکتاب. ]17[. صدوق، محمد بن علی بن الحسین القمی ( 1415ق) المقنع، قم، مؤسسة الامام الهادی (ع). ]18[. ـــــــــــــــ (1418ق) کتاب الهدایه فی الاصول والفروع ، قم، مؤسسة الامام الهادی(ع). ]19[. طوسی، محمد بن حسن، ( ؟ ) النهایة فی مجرد الفقه والفتاوی، قم، انتشارات قدس. ]20[.ـــــــــــــــ (1407ق) کتاب الخلاف، قم، انتشارات جامعه مدرسین. ]21[.ـــــــــــــــ ( 1387ق) المبسوط فی فقه الامامیه، تهران، مطبعة الحیدریه. ]22[. ـــــــــــــــ (1390ق) تهذیب الاحکام، تهران، دارالکتب الاسلامیه. ]23[. عاملی (شهید اول) محمد بن محمد، (1387ق) اللمعة الدمشقیة فی فقه الامامیه، نجف اشرف، مطبعة الاداب. ]24[. ـــــــــــــــ (1430ق) غایة المراد فی نکت الارشاد، قم، مرکز العلوم والثقافة الاسلامیه. ]25[ عاملی (شهید ثانی) زین‌الدین بن علی، ( 1429ق) الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیه، قم، مجمع الفکر الاسلامی. ]26[.ـــــــــــــــ ( 1419ق) مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، قم، مؤسسة المعارف الاسلامیه. ]27[. طباطبائی، سید علی، (1423ق) ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل، قم، انتشارات مؤسسه آل البیت(ع). ]28[. طباطبائی، (علامه) سید محمدحسین، ( 1393ق) المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الاعلمی. ]29[. طرابلسی، (قاضی) عبد العزیر بن براج، ( 1406ق) المهذب، محقق سید عبد الرسول الجهرمی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی. ]30[. فاضل آبی، زین‌الدین، حسن بن ابیطالب، ( 1408ق) کشف الرموز فی شرح المختصر النافع، قم، مؤسسة النشر الاسلامی. ]31[. فاضل لنکرانی، (آیت‌الله) محمد، ( 1427ق) تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیله، قم، مرکز فقه الائمة الاطهار(ع). ]32[. فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله السیوری( 1373ش) کنز العرفان فی فقه القرآن، تهران، انتشارات مرتضوی. ]33[.ـــــــــــــــ (1404ق) التنقیح الرائع لمختصرالشرائع، قم، مکتبة ایة الله المرعشی. ]34[. فاضل هندی، محمد بن الحسن الاصفهانی، (1424ق) کشف اللثام عن قواعد الاحکام، قم، مؤسسة النشر الاسلامی. ]35[. قانون مجازات اسلامی( 1394ش) جمع‌آوری جهانگیر منصور، تهران، نشر دیدار. ]36[. کاظمی، جواد، ( 1365ش) مسالک الافهام الی آیات الاحکام، تهران، انتشارات مرتضوی. ]37[. کلینی، محمد بن یعقوب( 1379ق) الفروع من الکافی ، تهران، دارالکتب الاسلامیه. ]38[. گلدوزیان، ایرج، (1382ش) محشَّای قانون مجازات اسلامی، تهران، انتشارات مجد. ]39[. لجنة تنظیم الکتب الدراسیة، ( 1412ق) تهذیب المغنی، تهران، المجمع العلمی الاسلامی. ]40[. محبوبی، سید نصرالله ( 1396ش) ." لزوم رعایت ترتیب در اجرای مجازات اسلامی" کاوشی نو در فقه، سال بیست و چهارم ، شماره 92 ، صص7-30. ]41[. معلوف لویس، ( 1362ش) المنجد فی اللغة والاعلام، قم، انتشارات اسماعیلیان . ]42[. مکارم شیرازی، (آیت‌الله) ناصر،( 1366ش) تفسیر نمونه، تهران، انتشارات اسلامیه. ]43[.ـــــــــــــــ ( 1434ق) انورالفقاهة فی احکام العترة الطاهرة، قم، دارالنشر الامام علی بن ابیطالب(ع) . ]44[. مفید، (شیخ) محمد بن محمد عکبرائی، ( 1410ق) المقنعه، قم، انتشارات جامعه مدرسین. ]45[. موسوی خمینی، (آیت‌الله) سید روح‌الله ( ؟ ) تحریر الوسیله، نجف اشرف، مطبعة الاداب. ]46[. موسوی خویی، (آیت‌الله) سید ابوالقاسم، (1975م) مبانی تکملة المنهاج، نجف اشرف، مطبعة الاداب. ]47[. نجفی، شیخ محمدحسن، (1981م) جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، بیروت، داراحیاء التراث العربی. ]48[. وحید خراسانی، (آیت‌الله) حسین، ( ؟ ) منهاج الصالحین، قم، مدرسة الامام باقرالعلوم(ع). ]49[. وهبه زحیلی، (1404ق) الفقه الاسلامی و ادلته، بیروت، انتشارات دارالفکر. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,946 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 657 |
||