پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,037 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,511,680 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,774,042 |
بازکاوی فقهی حقوقی آراء وحدت رویه ۷۰۸ و ۷۱۸ در پرتو ادلّه مشروعیت حق حبس زوجه | ||
| فقه و مبانی حقوق اسلامی | ||
| دوره 53، شماره 2، اسفند 1399، صفحه 370-353 اصل مقاله (292.04 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jjfil.2021.313129.669044 | ||
| نویسندگان | ||
| معصومه سادات فرحی* 1؛ عبدالله امیدی فرد2؛ محمدعلی راغبی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق، دانشکده الهیات، دانشگاه قم | ||
| 2دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشکده الهیات، دانشگاه قم؛ | ||
| 3دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشکده الهیات، دانشگاه قم | ||
| چکیده | ||
| براساس فقه و قانون مدنی، زوجه می‌تواند تا دریافت مهریه از تمکین در برابر زوج امتناع ورزد، که اصطلاحا حق حبس نامیده می‌شود. ادلّه اثبات مشروعیت حق حبس توسط برخی فقها مورد تردید و ردّ قرار گرفته‌است. با فرض پذیرش آن، باید به قلمرو تمکین توجه کرد. واژه «وظایف» در ماده «۱۰۸۵» ق.م. را ناظر بر تمکین خاص یعنی زناشویی و نه سایر استمتاعات یا اطاعت زوجه از زوج در اموری مثل اقامت در منزل شوهر می‌دانند. شگفت آن‌که رأی وحدت رویه ۷۱۸ محدوده تمکین را به مطلق وظایف گسترش داده است که حاصل آن جواز امتناع زوجه حتی در اموری مثل سکونت در منزل زوج است. این رأی در کنار رأی ۷۰۸ که با وجود عسر زوج، تقسیط را مسقط حق حبس نمی‌داند، زوج را در تنگنا قرار می‌دهد، چرا که زوجه می‌تواند با بالا‌بودن مهریه و طولانی‌شدن زمان تقسیط، سال‌های طولانی تمکین نکند و نفقه دریافت کند. پذیرش دیدگاه اکثر فقها و حقوقدانان که قلمرو اعمال حق حبس زوجه را تمکین خاص می‌دانند و نیز توجه به آراء فقهای متأخر در زمینه اعسار زوج و سقوط حق حبس در پی تقسیط مهریه، می‌تواند اثرات منفی اعمال حق حبس را کمتر کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حق حبس؛ رأی وحدت رویه؛ زوجه؛ مشروعیت؛ نکاح | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Juridical and Legal Analysis of 708 and 718 Procedural Unity Votes in Light of the Legality of "Lien" | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Masoomeh Sadat Farahi1؛ abdollah omidifard2؛ Mohammadali Raghebi3 | ||
| 1Ph.D. Student in Jurisprudence and Principles of Islamic Law, Faculty of Theology, Qum University | ||
| 2Associate Professor, Faculty of Theology, Qum University | ||
| 3Associate Professor, Faculty of Theology, Qum University | ||
| چکیده [English] | ||
| According to "lien" the wife (zawja) can refuse to fulfill her duties toward her husband, so long as she has not received her marriage portion (dower). It is based on verses, traditions, and the similarity of marriage contract and commutative contracts. Nevertheless the legality of "lien" is controversial. Supposing that it is legitimate, the domain of "lien" is important. Most of the jurisconsults believe that the domain of this right is wedlock. So the wife must obey her husband, and exceptionally she is allowed not to obey him in wedlock in order to receive her dower. Unfortunately, 718 procedural unity vote has developed the domain of "lien" which causes wife not to obey her husband at all and deserve alimony at the same time. On the other hand, 708 procedural unity vote says that the installment of the dower does not affect the "lien". The viewpoint of the majority and paying attention to the husband's hardship for delivery of the dower to his wife, result in the observance of the rights of the married couple and also the right of the husband for continuation of family life. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| procedural unity vote, legality, lien, wife (zawja), marriage | ||
| مراجع | ||
|
[1]. اراکی، محمدعلی(۱۴۱۹ق). کتاب النکاح. قم، نور‌نگار. [2]. اردبیلی، احمد (۱۴۰۳ق). مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان. قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. [3]. اسکافی، ابن جنید، محمد (۱۴۱۶ق). مجموعه فتاوی ابن جنید. قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. [4]. اصفهانی، فاضل هندی، محمد (۱۴۱۶ق). کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام. قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. [5]. امامی، سیدحسن (؟). حقوق مدنی. تهران، انتشارات اسلامیه. [6]. انصاری، مرتضی دزفولی، (۱۴۱۱ق). کتاب المکاسب (ط-القدیمة). قم، منشورات دار‌الذخائر. [7]. ــــــــــــــ (۱۴۱۵ق). کتاب النکاح. قم، کنگره بزرگداشت شیخ انصاری. [8]. بحرانی، یوسف(۱۴۰۵ق). الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة. قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. [9]. بغدادی، مفید، محمد (۱۴۱۳ق). احکام النساء. قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید. [10]. بهبهانی، محمد‌باقر(۱۴۱۷ق). حاشیة مجمع‌الفائدة و البرهان. قم، مؤسسة العلامة الوحید البهبهانی. [11]. بهجت، محمد تقی فومنی گیلانی(۱428). استفتاءات. قم، دفتر آیت‌الله بهجت. [12]. تبریزی، جواد(۱۴۱۶ق). إرشاد الطالب إلی التعلیق علی المکاسب. چاپ سوم، قم، مؤسسه اسماعیلیان. [13]. ــــــــــــــ (؟). استفتائات جدید. قم، بی‌نا. [14]. جعفری، محمدجعفر لنگرودی(1388ش). ترمینولوژی حقوق، تهران، کتابخانه گنج دانش. [15]. حلّی، إبن ادریس، محمد(۱۴۱۰ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی. چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم. [16]. خمینی، روح اللّه موسوی(۱۴۲۱ق). کتاب البیع. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. [17]. خوانساری، احمد(۱۴۰۵ق). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع. چاپ دوم، قم، مؤسسه اسماعیلیان. [18]. زنجانی، سید موسی شبیری(۱۴۱۹ق). کتاب نکاح. قم، موسسه پژوهش رای پرداز. [19]. سبزواری، محقق، محمد‌باقر(۱۴۲۳ق). کفایة الأحکام. قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. [20]. شریف مرتضی، علی بن حسین(۱۴۱۵ق). الإنتصار فی إنفرادات الإمامیة.قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. [21]. شهیدی، مهدی(۱۳۹۵ش). آثار قراردادها و تعهدات. چاپ هفتم، تهران، انتشارات مجد. [22]. شیرازی، ناصر مکارم(۱۴۲۷)، استفتائات جدید. قم، انتشارات مدرسه امام علی بن أبی طالب(ع). [23]. ــــــــــــــ (۱۴۲۴)، کتاب النکاح. قم، انتشارات مدرسه امام علی بن أبی طالب(ع). [24]. طاهری، حبیب‌الله(۱۴۱۸ق)، حقوق مدنی. چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی حوزه‌ی علمیه قم. [25]. طوسی، ابوجعفر، محمد(۱۴۰۷ق). تهذیب الاحکام. چاپ چهارم، تهران، دارالکتب الاسلامیه. [26]. ــــــــــــــ (۱۳۸۷ق). المبسوط فی فقه الإمامیة. تهران، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة. [27]. عاملی، شهیدثانی، زین‌الدین بن علی(۱۴۱۰ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة(المحشّی: کلانتر). قم، کتابفروشی داوری. [28]. ــــــــــــــ (۱۴۱۳ق). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام. قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة. [29]. عاملی، حرّ، محمد(۱۴۰۹ق). وسائل الشیعه. قم، مؤسسة آل‌البیت علیهم‌السلام. [30]. عاملی، کرکی، محقق ثانی، علی(۱۴۱۴ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد. چاپ دوم، قم، موسسة آل البیت علیهم السلام. [31]. عاملی، محمد بن علی موسوی(۱۴۱۱ق). نهایة المرام فی شرح مختصر شرائع الإسلام. قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. [32]. قانع، رامتین و محمدی، امید(۱۳۹۳ش). محشای قانون حمایت از خانواده. تهران، تلاشگران امیدوار. [33]. کاتوزیان، ناصر(۱۳۹۶ش). دوره مقدماتی حقوق مدنی خانواده. چاپ نهم، تهران، نشر میزان. [34] کاشانی، فیض، محمد(؟). مفاتیح الشرایع. قم، انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی. [35]. کلینی، محمد بن یعقوب(۱۴۲۹ق). الکافی(ط – الإسلامیه). قم، دارالحدیث للطباعة و النشر. [36]. گلپایگانی، سید محمد رضا موسوی(1409ق). مجمع المسائل. چاپ دوم، قم: دار القرآن الکریم. [37]. گیلانی، نجفی، میرزا حبیب‌الله رشتی(۱۳۱۱ق). کتاب الإجارة. بی‌جا، بی‌نا. [38]. گیلانی، میرزای قمی، ابوالقاسم(۱۴۱۳ق). جامع الشتات. تهران، موسسه کیهان. [39]. معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضاییه(۱۳۸۱)، مجموعه آرای فقهی در امور حقوقی(نکاح ۲)، قم. [40]. نائینی، محمدحسین غروی(۱۳۷۳ق)، منیة الطالب فی حاشیة المکاسب. تهران، المکتبة المحمدیه. [41]. نجفی، کاشف الغطاء، حسن(۱۴۲۲ق). انوار الفقاهة، نجف اشرف، موسسه کاشف الغطاء. [42]. نجفی، محمد حسن(۱۴۰۴ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. بیروت، دار إحیاء التراث العربی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,253 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 637 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب