پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,502 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,116,768 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,221,554 |
نظریه تملیک و نظریه تعهد از دیدگاه فقیهان | ||
| فقه و مبانی حقوق اسلامی | ||
| دوره 53، شماره 2، اسفند 1399، صفحه 403-389 اصل مقاله (278.29 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jjfil.2021.316148.669080 | ||
| نویسنده | ||
| جلیل قنواتی* | ||
| دانشیار گروه حقوق خصوصی پردیس فارابی دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| حقوق مدنی ایران که اصولا با تحلیل و تفسیر قانون مدنی ایران شکل‌گرفته است، از تبیین و تعیین نظریه زیربنایی (تملیک یا تعهدات) در بخش قراردادها و ضمان قهری ناتوان می‌نماید. اقتباس‌های ناهمگون از قانون مدنی فرانسه، فقه اسلامی و قانون سوئیس، سبب شد در بخش حقوق قراردادها در قانون مدنی و الزامات خارج از قرارداد در قانون مسئولیت مدنی، نظریه تعهدات فرانسوی، به‌عنوان مبنا تلقی شود و در بخش دیگر قابل‌توجهی از قانون مدنی، نظریه تملیکِ مورد پذیرش در فقه امامیه، اساس و محور قرار گیرد. امری که ازجمله، سبب پیدایش تعارض‌ها در مقررات قانون مدنی شد. در این مقاله تلاش می‌شود با روش توصیفی تحلیلی، دیدگاه فقیهان به‌عنوان عاملی مؤثر در تنظیم مواد قانون مدنی در موردپذیرش یا عدم پذیرش یکی از دو نظریه مورد بررسی قرار گیرد. هدف اصلی این پژوهش این است که نشان دهد بسیاری از مقررات قانون مدنی، بر مبنای نظریه تملیک موردپذیرش فقیهان تنظیم شده‌اند و برای رفع تعارض موجود در مقررات این قانون، ضرورت دارد برخی مقرراتی که ظاهراً بر مبنای نظریه تعهدات فرانسوی تنظیم شده‌اند، با فراهم شدن زمینه مناسب، بر اساس نظریه تملیک اصلاح شوند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دانشیار گروه حقوق خصوصی پردیس فارابی دانشگاه تهران | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Theory of Property Transferring and Theory of Obligation from the Point of view of Islamic Jurists | ||
| نویسندگان [English] | ||
| jalil Ghanavati | ||
| Associate Professor, Private Law Department, Farabi Pardis, Tehran University | ||
| چکیده [English] | ||
| Iranian civil law, which is basically formed by the analysis and interpretation of Iranian civil code, is unable to explain and determine the underlying theories (theory of property transferring or theory of obligation) in the field of contracts and non-contractual commitments. Heterogeneous adaptations of French Civil Code, Islamic jurisprudence and Swiss Law led to conflicts in the provisions of the Iranian Civil Code. In this article, an attempt is made to examine the view of jurists as an effective factor in regulating the articles of civil code on the acceptance or non-acceptance of one of the two theories. It seems that many provisions of the Civil Code are based on the theory of property transferring accepted by the Islamic jurists, and in order to resolve the conflict in the provisions of this code, it is necessary to amend some provisions that are apparently based on the French theory of obligation. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| theory of property transferring, theory of obligation, civil code, Islamic jurisprudence, Imāmī jurists | ||
| مراجع | ||
|
1[. آل‌کاشف الغطا، محمد حسین، (1359). تحریر المجله، ج 1، نجف: مکتبه المرتضویه. ]2[. ابن حمزه، محمد بن علی،(1408)، الوسیله الی نیل الفضیلة، محقق: حسون، محمد، قم: مکتبة آیة الله المرعشی. ]3[. اصفهانی، شیخ محمدحسین، (1419)، حاشیه مکاسب، ج1، قم: مطبعة علمیة. ]4[. ـــــــــــــــ ، همان، ج2. ]5[. امامی، سیدحسن، (1340)، حقوق مدنی، ج1، تهران، کتابفروشی اسلامیه. ]6[.ـــــــــــــــ ، همان، ج 4. ]7[. علم‌الهدی، علی بن حسین، (1415)،رسائل الشریف المرتضی، ج 2، قم: منشورات دار القران الکریم. ]8[. انصاری، مرتضی، (1420)، مکاسب، ج 3، قم: تراث الشیخ الاعظم. ]9[. بابایی، ایرج، (1396)، "مفهوم خطا و نقش آن در ساختار طبقه‌بندی مسئولیت مدنی: مقایسه حقوق رومی ژرمنی، کامن لا و اسلام"، دو فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضایی، ش 79 و 80. ]10[. بیگدلی، عطاء الله، (1392)، تفاوت مبانی نظریه تعهدات در دو نظام رومی ژرمنی و فقه امامیه و آثار آن در حقوق قراردادهای ایران و فرانسه، رساله دکترا، دانشگاه امام صادق. ]11[. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1396)، حقوق تعهدات، ج1، تهران، انتشارات دانشگاه تهران. ]13[.ـــــــــــــــ ، (1370)، حقوق مدنی: رهن و صلح، چاپ دوم، تهران: گنج دانش. ]14[. ـــــــــــــــ ، (1370)، الفارق، ج 2، تهران: گنج دانش. ]15[. ـــــــــــــــ ، (1355)،"کلیات عقود"، مجله حقوقی وزارت دادگستری، شماره 11-15، دوره جدید. ]16[.ـــــــــــــــ ، (1370)، مکتب‌های حقوقی در اسلام، چاپ اول، تهران: گنج دانش. ]17[.ـــــــــــــــ ، (1389)، وسیط در ترمینولوژی، تهران: گنج دانش. ]18[.ـــــــــــــــ ، (1390)، وصیت، تهران، گنج دانش. ]19[. کوه کمری،حجت، البیع, نرم‌افزار جامع فقه 3. ]20[. حسینی عاملی، سیدجواد، (1419)، مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة، ج 4، بیروت: دار إحیاء التراث العربی. ]21[.ـــــــــــــــ ، همان، ج 16، بیروت: دار إحیاء التراث العربی. ]22[. حسینی، سیدمیرعبدالفتاح، (1417)، العناوین الفقهیه، چاپ دوم، ج 2، قم: مؤسسه النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین. ]23[. حکیم، سید محمدتقی، (1979)، الاصول العامه للفقه المقارن، بیروت: مؤسسه آل البیت للطباعة. ]24[. علامه حلی، حسن بن یوسف،(1414)، تذکره الفقهاء، ج 14،قم، موسسه آل البیت لاحیاء التراث. ]25[. حلی، ابومنصور جمال‌الدین حسن بن یوسف بن مطهّر،(1420)، تحریر الأحکام الشرعیة علی مذهب الإمامیة، ج 1، مشهد: موسسه آل البیت علیهم‌السلام. ]26[. حلی، احمد بن ادریس،(1410)، السرائر، چاپ دوم، ج2، قم: مؤسسة النشر الاسلامی. ]27.[ حلی، نجم الدین جعفر بن حسن، (1408) ، شرائع السلام فی المسائل الحلال و الحرام، ج 2، چاپ دوم، قم: موسسه اسماعیلیان. ]28[. الخفیف، علی، (1431)، الحق و الذمه، قاهره: دار الفکر العربی. ]29[.ـــــــــــــــ ، الملکیه فی الشربعة الاسلامیه مع المقارنه بالتشریع الوضعیه، نصر: دارالفکر العربی، دارالفکر العربی، 1416. ]30[. خمینی، روح الله، (1410)، کتاب البیع، ج 1، قم: موسسه انتشارت اسماعیلیان. ]31[. خویی، سید ابوالقاسم، (1417)، مصباح الفقاهه، ج 2، قم: انصاریان. ]32[. زرقا، مصطفی، (1420)، المدخل الی نظریه الالتزام العامه فی فقه الاسلامی،دمشق: دار القلم. ]33[. سلطان، انوار، (2011)، مصادر الالتزام فی القانون المدنی، عمان: مکتب دار الثقافه. ]34[. سنهوری، عبدالرزاق، (1958)، الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید، بیروت؛ دار احیاء التراث العربی. ]35[.ـــــــــــــــ ، (1417)،مصادر الحق فی الفقه اسلامی: دراسة مقارنه بالفقه الغربی، ج 1، بیروت: دار احیاء التراث العربی. ]36[. صدر، محمدباقر، (1406)، دروس فی علم الاصول، ج 1، بیروت: نشر دارالکتاب اللبنانی. ]37[. ـــــــــــــــ ، (1395)،المعالم الجدیدهللأصول، چاپ دوم، تهران: مکتبه النجاح. ]38[. ـــــــــــــــ ، (1379)، "حواله، بخش اول"، مترجم: حائری، سید علی رضا، مجله فقه اهل‌البیت، شماره 21. ]39[. شهیدی، مهدی، (1389)، تشکیل قراردادها و تعهدات، تهران: انتشارات مجد. ]40[. شیخ انصاری، مرتضی، (1415)، مکاسب، ج 3، قم: تراث الشیخ الاعظم. ]41[. طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم، (1370)، حاشیه مکاسب، ج قم: موسسه، ج1، اسماعیلیان. ]42[. ـــــــــــــــ ، (1420)، العروة الوثقی، ج 5، قم: مؤسسة النشر الإسلامی. ]43[. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن بن علی بن حسن، (1387)، المبسوط فی الفقه الامامیه، چاپ سوم، ج2، تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة. ]44[. عاملی، زین الدین بن علی، (1412)، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ج 1، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم. ]45[. عبد الله بن محمود بن مودود الموصلی البلدحی،(1937)، الاختیار لتعلیل المختار، قاهره: مطبعة الحلبی. ]46[. عدل، منصور السلطنه، (1378)، حقوق مدنی، قم: انتشارات طه. ]47[. علامه حلی، (1425)،تذکره الفقها، ج 14، قم: موسسه آل البیت علیهم‌السلام لاحیاء التراث. ]48[. علی ابن ابراهیم قمی، (1404)، تفسیر قمی، ج 2،قم: موسسه دار الکتاب للطباعه و النشر. ]49[.الفرغانی المرغینانی، علی بن أبی بکر بن عبد الجلیل، (بی تا)، الهدایة فی شرح بدایة المبتدی، بیروت: دار احیاء التراث العربی. ]50[. فاضل لنکرانی، محمد، (1379)، سیری کامل در اصول فقه، ج 14، قم: فیضیه. ]51[. قدری باشا، محمد، (1308)، مرشد الحیران الی معرفة احوال الانسان، چاپ دوم، مصر: مطبعة الکبری الامیریة. ]52[. قنواتی، جلیل، جاور، حسین، جعفری هرندی، مهشید،(1392)، "بررسی دیدگاه محقق اصفهانی درباره ملکیت، حق و حکم،" مطالعات اسلامی فقه و حقوق، شماره 92. ]53[.ــــــــــــ (1370)،مطالعه تطبیقی ایجاب و قبول، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، حقوق خصوصی. ]54[. قنواتی، جلیل، وحدتی شبیری، سید حسن، عبدی‌پور، ابراهیم، محقق داماد، سید مصطفی، (1388)، حقوق قراردادها در فقه امامیه، ج 1، تهران: انتشارات سمت. ]55[. کاتوزیان، ناصر، (1383)، اعمال حقوقی، چاپ نهم، تهران: شرکت سهامی انتشار. ]56[. ـــــــــــــــ ، (1379)، الزامات خارج از قرارداد، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. ]57[. ـــــــــــــــ ، (1374)، اموال و مالکیت، تهران، نشر یلدا. ]58.[ ـــــــــــــــ ، (1374)، قواعد عمومی قراردادها، چاپ سوم،ج1،تهران، شرکت سهامی انتشار. ]59[. ـــــــــــــــ ، (1374)، نظریه عمومی تعهدات، چاپ اول، تهران: نشر یلدا. ]60[.کرکی، علی بن حسین، (1408)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، ج 4، قم: مؤسسة آل البیت (علیهم‌السلام) لاحیاء التراث. ]61[. محقق داماد، مصطفی، (1390)، نظریه شروط و التزامات، چاپ اول، تهران: مرکز نشر 59 ]62[. مظفر، محمدرضا، (بی‌تا)، حاشیه المظفر علی المکاسب، چاپ 1، قم: پاسدار اسلام. ]63[. شیخ مفید، محمَّد بن محمَّد بن نعمان،(1410)، المقنعه، چاپ دوم، قم: موسسه النشر الاسلامی. ]64[. منتظری، حسینعلی، (1415)، دراسات فی مکاسب المحرمه، چاپ اول، قم: القدس. ]65[. موسوی بجنوردی، سیدحسن، (1377)، القواعد الفقهیه، ج 3، قم: الهادی. ]66[. نائینی، میرزا محمد حسین، (1418)، منیه الطالب، ج 1، قم: موسسه النشر الاسلامی. ]67[. نجفی، محمد حسن،(1404)، جواهر الاحکام فی شرح الشرائع السلام، چاپ هفتم، ج 22، بیروت: دار احیاء التراث العربی. ]68[.ـــــــــــــــ ، همان، ج 27. ]69[. نراقی، احمد بن محمدمهدی، (1370)، عوائد الایام فی بیان قواعد الاحکام و مهمات مسائل الحلال و الحرام، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 927 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 667 |
||