پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,226 |
| تعداد مقالات | 67,705 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,009,531 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,692,034 |
قصیدۀ «نهج البرده»ی احمد شوقی در آیینۀ آرای نقدی و بلاغی محمود بستانی | ||
| ادب عربی | ||
| دوره 13، شماره 4، اسفند 1400، صفحه 63-85 اصل مقاله (1.23 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2021.309395.612271 | ||
| نویسندگان | ||
| ابوالفضل رضایی* 1؛ فاطمه رئیس میرزایی2 | ||
| 1دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید بهشتی | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید بهشتی | ||
| چکیده | ||
| روش ساختارگرایی که محمود بستانی آن را به‌عنوان یکی از شیوههای تحلیل متن قلمداد کرده است، بر مبنای هشت عنصر ادبیِ پیام، موضوع، معنایی، صوری، لفظی، موسیقایی، ادبی و ساختار متن به تحلیل یک اثر می‌پردازد و با تبیین ارتباط بین جنبههای زیباییشناسی و معناشناسی اثر، ساختار کلی آن را به‌عنوان پیکری واحد بررسی میکند. دیدگاههای بستانی در روش ساختارگرایی که در دو کتاب القواعدالبلاغیة فی ضوء المنهج الإسلامی و البلاغة الحدیثة فی ضوء المنهج الإسلامی تبیین و معرفی شده است، تلفیقی از سنتگرایی و نوگرایی در تحلیل اثر ادبی است؛ بدین معنا که وی ضمن پایبندی به بلاغت سنتی، سعی دارد دیدگاههای جدید ادبی را در بررسی و تحلیل اثر بر مبنای ساختار و بافت آن به کار بندد. آنچه ما در این پژوهش در پی آن بودهایم، بررسی زیباییها و معانی ادبی قصیدۀ «نهج البرده»ی احمد شوقی با تکیه بر روش ساختارگرایی محمود بستانی و بر اساس چهار عنصر معنایی، صوری، موسیقایی و ساختار است. در این راستا دریافتیم که در قصیدۀ نهج البرده از بین عناصر مذکور، رمز و استعاره به‌عنوان دو عنصر از عناصر صوری و جناس و توازن به‌عنوان عناصر موسیقایی، علاوه بر جنبۀ زیباییبخشی دارای کارکرد معنایی نیز بودهاند و در القای مفاهیم و موضوعات، نقش مؤثری داشتهاند و عنصر تکرار و تقابل نیز به‌عنوان عناصر معنایی، با ایجاد نظم‌آهنگ درونی، جنبۀ زیباییشناسی قصیده را نیز تقویت کردهاند و بر مبنای عنصر ساختار، دریافتیم که موضوعات و مفاهیم قصیده با یکدیگر و نیز با دیگر عناصر لفظی، موسیقایی و صورخیال، رابطهای متقابل دارند؛ به عبارتی، عناصر زیباییشناسی و معناشناسی در آن با یکدیگر ارتباط منسجم دارند و این، نشانگر آن است که قصیده از تجانس و اندام‌واری متن برخوردار است و همین امر، آن را نه‌تنها از لحاظ شکل و ساختار، بلکه از نظر محتوا، در ردیف بهترین مدائح نبوی قرار داده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| احمد شوقی؛ نهج البرده؛ محمود بستانی؛ عناصر ادبی؛ تحلیل ساختاری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Ode to “Nahj al-Burdeh” by Ahmad Shoghi in the Mirror of Critical and Rhetorical Views, by Mahmoud Bostani | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Abolfazl Rezayi1؛ Fatemeh Rais Mirzaei2 | ||
| 1Associate Professor in Arabic Language and Literature, Shahid Beheshti University | ||
| 2PhD student in Arabic language and literature, Shahid Beheshti University | ||
| چکیده [English] | ||
| The structuralism method, which is considered by Mahmoud Bostani as one of the methods of text analysis, analyzes a literary work based on eight literary elements: message, subject, semantic, formal, verbal, musical, literary and structure and by explaining the relationship between the aesthetic and semantic aspects of a literary work, examines and analyzes its general structure as a single body. Bostani's views on the structural method, which he explains and introduces in the two books "Al-Qawa'd al-Balaghah in the light of the Islamic method" and "Al-Balaghah al-Hadith in the light of the Islamic method", is a combination of traditionalism and modernism in the analysis of a literary work. This means that he tries to apply new literary perspectives in studying and analyzing the work based on its structure and texture, while adhering to traditional rhetoric. What we are looking for in this research is the study of the beauties and literary meanings of Nahj al-Burdeh's ode by Ahmad Shoghi based on Mahmoud Bostani's structuralism method and based on four elements: semantic, formal, musical and structure, in this regard, we found that in Nahj al-Burda's ode, among the mentioned elements, mystery and metaphor as two elements of formal elements, pun and balance as musical elements, in addition to aesthetic aspects, had a semantic function and played an effective role in inducing concepts and themes. In this regard, we found that in Nahj al-Barda's ode, among the mentioned elements, code and metaphor as two elements of formal elements and pun and balance as musical elements, in addition to the aesthetic aspect, also had a semantic function and played a role in inducing concepts and themes. They have been effective and the element of repetition and contrast as semantic elements, by creating an internal rhythm, have also strengthened the aesthetic aspect of the ode and based on the element of structure, we found that the themes and concepts of the ode with each other and with other verbal and musical elements and imagination have a reciprocal relationship. In other words, the elements of aesthetics and semantics in this ode are interrelated, which indicates that this ode has homogeneity and organism of the text and this has made it one of the best prophetic praises, not only in form and structure, but also in content. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Ahmad Shoghi, Nahj al-Burda, Mahmoud Bostani, Literary Elements, Structural Analysis | ||
| مراجع | ||
|
احمدی، بابک (بیتا)، ساختار و تأویل متن، تهران، مرکز، چاپ دوازدهم.
امین مقدسی، ابوالحسن (1383)، درآمدی تطبیقی بر مدائح نبوی شوقی و بهار، مجله دانشکده ادبیات دانشگاه تهران زبان و ادبیات عربی، دوره2، شماره2، صص 1-18.
امینی، شیخ محمدهادی (1964)، معجم رجال الفکر و الادب فی النجف خلال ألف عام، النجف الاشرف، مطبعة الآداب.
انیس، ابراهیم (1984)، دلالة الالفاظ، مصر، مکتبة الأنجلو المصریة، الطبعة الخامسة.
بستانی، محمود (1394)، بلاغت جدید، ترجمۀ محمدحسن معصومی، قم، مارینا.
ــــــ (1414)، القواعد البلاغیة فی ضوء المنهج الاسلامی، مشهد، مجمع البحوث الاسلامیة.
البشری، شیخ سلیم (1987)، نهج البردة نظم احمد شوقی و علیه وضح النهج، قدّم له محمد المویلحی، مکتبة الآداب، القاهرة.
تجلیل، جلیل (1367)، جناس در پهنۀ ادب فارسی، تهران، مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
پسندیان، فاطمه (1389)،بررسی جلوههای بلاغی (بیان و بدیع) در قصیده بانت سعاد کعببنزهیر، برده بوصیری و نهج البرده احمد شوقی، کارشناسی ارشد، استاد راهنما: محمود آبدانان مهدیزاده، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده الهیات و معارف اسلامی.
تفتازانی، سعدالدین مسعود (2013)، المطول شرخ تلخیص مفتاح العلوم، تحقیق عبدالحمید هنداوی، بیروت، دار الکتب العلمیة، الطبعة الثالثة.
جرجانی، عبدالقاهر (لاتا)، دلائل الإعجاز، تعلیق محمود محمدشاکر، لامک، الخانجی.
جرجانی، علی بن محمد (لاتا)، معجم التعریفات، تحقیق و دراسة محمدصدیق المنشاوی، القاهرة، دارالفضیلة.
حاجی‌زاده، مهین و سعید احمدی (1394)، سیمای پیامبر در اشعار عبدالرزاق اصفهانی و احمد شوقی، گردهمایی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ایران، دانشگاه محقق اردبیلی، دوره 10، صص486-493.
الخولی، امین (1961)، مناهج تجدید فی النحو و البلاغة و التفسیر و الأدب، لامک، دار المعرفة.
دستغیب، عبدالعلی (1348)، سایه روشن شعر نو فارسی، تهران، فرهنگ.
دشتی نیشابوری، محمد (1393)، آسمان مدینه شرح تطبیقی برده و نهج البرده در ستایش پیامبر گرامی اسلام، مشهد، بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی، چاپ دوم.
زرکشی، بدرالدین محمد (1430)، البرهان فی علوم القرآن، مجلد2، بیروت، دار الفکر.
الساعدی، الشیخ محمد (2000)، الدکتور محمود بستانی مفکراً اسلامیاً، لامک، المؤلف.
السامرائی، فاضل صالح (2000)، معانی النحو، المجلد2، الأردن، دار الفکر.
سرباز، حسن (1381) بررسی و نقد مدایح نبوی احمد شوقی، کارشناسی ارشد، استاد راهنما: خلیل پروینی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
شرشر، محمدحسن (1988)، البناء الصوتی فی البیان القرآنی، القاهرة، دار الطباعة المحمدیة.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1384)، موسیقی شعر، تهران، آگه، چاپ هشتم.
شوقی، احمد (1988)، الاعمال الشعریة الکاملة، المجلد 1، بیروت، دار العودة.
صادقی، مجیدرضا (1389) ترجمۀ قصیدۀ نهج البرده و همزیه نبویه احمد شوقی و بیان برخی نکات نحوی و بلاغی، کارشناسی ارشد، با راهنمایی ابوالفضل رضایی، دانشگاه شهیدبهشتی.
صرفی، محمدرضا (1382)، درآمدی بر نمادپردازی در ادبیات، فرهنگ، ش 46 و 47، صص 159-177.
ضیف، شوقی (لاتا)، البلاغة تطور و تاریخ، القاهرة، دار المعارف، الطبعة التاسعة.
عبدالجواد ابراهیم، رجب (2003)، موسیقی اللغة، القاهرة، مکتبة زهراء الشرق.
عبدالمطلب، محمد (2007)، البلاغة العربیة قراءة أخری، القاهرة، لونجمان، الطبعة الثانیة.
عتیق، عبدالعزیز (1985)، علم البیان، بیروت، دار النهضة العربیة.
عزیزی، محمدرضا وحسین کارگر (1398)، «بررسی و بسامد انواع جناس در قصیده نهج البرده و چکامه نعت حضرت رسالت»، پنجمین همایش ملی پژوهش‌های نوین در حوزه زبان و ادبیات ایران (با رویکرد فرهنگ مشارکتی)، 12 اسفند، تهران.
علوی مقدم، محمد (1364)، جلوۀ جمال، تهران، بنیاد قرآن.
غیبی، عبدالاحد و علی صیادانی (1393)، «بررسی روابط بینامتنی در قصیده برده بوصیری و قصیدۀ نهج البردۀ احمد شوقی»، همایش ملی بینامتنیت (التناص)، ج4، قم، صص829-854.
غنیم کمال، احمد (1998)، عناصر الإبداع فی شعر أحمد مطر، القاهرة، مدبولی.
الفاخوری، حنا ( 1433)، تاریخ الأدب العربی، قم، ذوی القربی.
فاضلی، محمد (1382) شیوههای بیان قرآن کریم، مشهد، دانشگاه فردوسی.
گلدمن، لوسین (1369)، نقدتکوینی، ترجمۀ محمدتقی غیاثی، تهران، بزرگمهر.
معصومی، محمدحسن و فاطمه شریفی تشنیزی (1396)، «تحلیل عناصر زیباشناسی و معناشناسی در سوره قارعه بر اساس روش ساختارگرایی»، زیباییشناسی ادبی، دورۀ 8، ش 31، صص 95-115.
الملائکه، نازک (1983)، قضایا الشعر المعاصر، بیروت، دار العلم للملایین، الطبعة الثامنة.
وبستر، راجر (1382)، پیش درآمدی بر مطالعۀ نظریۀ ادبی، ترجمۀ الهه دهنوی، تهران، روزنگار.
الهاشمی، احمد، (لاتا)، جواهر البلاغة فی المعانی و البیان و البدیع، ضبط و تدقیق و توثیق یوسف الصمیلی، بیروت، المکتبة العصریة. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 705 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 299 |
||