پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,578 |
| تعداد مقالات | 71,072 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,696,990 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,927,744 |
سنجش نسبت ضرب‌های ریتم 8/6 در رِنگ‌های موسیقی دستگاهی ایران (1284 – 1357ش.) | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی | ||
| دوره 26، شماره 2، تیر 1400، صفحه 47-54 اصل مقاله (1.23 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfadram.2021.295807.615401 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدرضا شرایلی* 1؛ ساسان فاطمی2 | ||
| 1کارشناسی‌ارشد موسیقی‌شناسی (اتنوموزیکولوژی)، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| 2استاد، دانشکده هنرهای نمایش و موسیقی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| رِنگ‌ها به عنوان گونه‌ای شناخته شده از موسیقی موزون دستگاهی ایران اغلب با ریتم معمول 8/6 در منابع مکتوب موسیقی ثبت و ضبط شده‌اند. در تئوری موسیقی غربی کسر میزان 8/6 جزء ریتم‌های ترکیبی دوضربی است که هر ضرب آن قابل قسمت بر سه است. تساوی کشش دو ضرب اصلی در هر میزان از مشخصات ذاتی این ریتم غربی است که در نت‌نویسی موسیقی نظری معاصر ایران هم اغلب مورد پذیرش قرار گرفته است اما نمونه اجراهای ضبط‌شده از این گونه‌ی موسیقایی از صدواندی سال پیش به این طرف نشان از ماهیتی منعطف و غیرمتساوی در اجرای رِنگ‌های موسیقی دستگاهی ایران دارد. از حدود پنجاه سال پیش موسیقی‌دانانی به بیان این تفاوت در نگارش و اجرای ریتم 8/6 ایرانی پرداخته و برخی نیز پیشنهادهایی برای نوع نگارش غیرمتساوی ضربان‌های اصلی آن ارائه داده‌اند. این پژوهش ضمن مرور آرای متفاوت گذشتگان تا تازه‌ترین ایده‌های نظری، با تحلیل رایانه‌ای نمونه‌های صوتی از نخستین دوره‌ی ضبط موسیقی ایرانی در 1284ش. تا نمونه‌هایی از دهه‌ی 1350ش. میزان تفاوت دقیق زمانی میان کشش‌های ضرب اول و دوم را استخراج کرده و نشان می‌دهد این ریتمِ منعطف قابلیت اجرای دو ضربِ مساوی به نسبت 50% تا دو ضرب نامساوی به نسبت 62.5% به 37.5% را داراست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| رِنگ؛ ریتم 8/6؛ موسیقی دستگاهی ایران؛ نت‌نویسی موسیقی ایرانی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Evaluation of the Ratio of Pulses of 6/8 Time Signature in Rengs of Dastgah Music of Iran (1906-1978) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammadreza Sharayeli1؛ Sasan Fatemi2 | ||
| 1Master of Musicology (Ethnomusicology), School of Performing Arts and Music, College of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 2Professor, School of Performing Arts and Music, College of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Rengs as a renowned type of Dastgah rhythmic music in Iran are often performed to finish a musical performance or to accompany of dance. These pieces have been usually recorded in written sources of music based on the normal 6/8 time signature. In the theory of western classic music, 6/8 time signature is a part of the combined rhythm with two pulses that each pulse can be divided into three parts. The equality of duration of both main pulses in every bar is one of the essential features of this western classic rhythm which has been accepted in notation of the Iranian contemporary theoretical music; however, examples of the recorded performances of this musical type from past hundred years onward show the flexible and unequal nature of the performance of Rengs in Dastgah music of Iran. By analyzing the audio samples recorded from Rengs, it is possible to obtain this precise numerical ratio that can change during the performance of a piece and sometimes return to equilibrium. Since fifty years ago, some musicians have expressed this difference in the notation and performance of 6/8 time signature and some of them have offered a number of suggestions for the unequal notation of the main pulses.Most researchers who have carefully studied this rhythm or cited to the results of earlier research believe that rhythm of Rengs is a different rhythm with two unequal pulses and have tried to find the difference between these two pulses. The highest concentration of votes is also on the (4 + 3) ratio. This study in addition to providing a review of different ideas of the classic musicians and contemporary musical theoreticians, by computational analysis of voice samples has extracted the exact temporal difference between the duration of the first and the second pulses. During the time period chosen for this research, which spans about seventy years (from the first period of Iranian music records in 1906 up to the samples in 1970s), there are many records of Reng`s performing on various media such as gramophone discs, magnetic reel and cassette tapes. In the selection of samples to measure the difference in pulses, it has been attempted to avoid selecting samples with equal pulses. After listening to more than 300 Rengs from different recording periods, has been selected samples in this study that show unequal pulses to find the maximum amount of flexibility in the rhythm. This study also shows that this flexible rhythm has the capability of performance of two equal pulses with 50% ratio up to unequal pulses with 62.5% and 37.5% ratios. There is always a duration increase in the first pulse and a decrease in the second pulse in this rhythm.Also it is noteworthy that in many old records of Rengs, the length ratio of the two major pulses can be equal, or be considerably taller and shorter and return to equality again in the same piece. In other words, the most flexible rhythm in Dastgah music is Reng that can exit the original pulses and return to equilibrium after a while. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Reng, 6/8 Time Signature, Dastgah Music of Iran, Notation of Iranian Music | ||
| مراجع | ||
|
آرشیو شخصی نگارنده (شامل صفحات گرامافن 78دور و 45دور).
بهارلو، محمد (1336)،کتاب سوم موسیقی ایرانی، چاپخانه‌ی فردوسی، تهران. تهرانی، حسین (1347)، مصاحبه‌‌ی رادیویی با رادیو ایران.
تهماسبی، ارشد (1393)، آلبوم صدرَنگ رِنگ، مؤسسه‌ی فرهنگی ـ هنری ماهور، تهران.
جعفرزاده، خسرو (1392)، موسیقی ایرانی‌شناسی، هنر موسیقی، تهران.
خالقی، روح‌الله (1391)، موسیقی ایران، بازنویسی و یادداشت‌ها: فرهود صفرزاده، مؤسسه‌ی فرهنگی ـ هنری ماهور، تهران.
رهبری، علی (1388)، یک اشتباه بزرگ، هنر موسیقی، مرداد، شماره‌ی 101، صص 4 – 13.
سپنتا، ساسان (1377)، تاریخ تحول ضبط موسیقی در ایران، مؤسسه‌ی فرهنگی هنری ماهور، تهران.
سپهری، هادی (1394)، نگاهی به نحوه‌ی نگارش چند نوع ریتم و وزن خاص در موسیقی ایران، فصلنامه ی موسیقی ماهور، تابستان، شماره‌ی 68، صص 65- 79. شهنازی، علی‌اکبر (1385)، آلبوم ردیف دوره‌ی عالی استاد علی‌اکبرخان شهنازی، مؤسسه‌ی فرهنگی ـ هنری ماهور، تهران.
فاطمی، ساسان (1393)، جشن و موسیقی در فرهنگ‌های شهری ایرانی، مؤسسه‌ی فرهنگی ـ هنری ماهور، تهران.
فاطمی، ساسان (1394)، ریتم چندزمانه در موسیقی ایرانی ـ عربی ـ ترکی، فصلنامه‌ی موسیقی ماهور، بهار، شماره‌ی 67، صص 51 - 83.
فروتن، یوسف (1390)، آلبوم ضربی‌های قدیمی 2، مؤسسه‌ی فرهنگی ـ هنری ماهور، تهران.
فرهت، هرمز (1394)، دستگاه در موسیقی ایرانی، ترجمه‌ی مهدی پورمحمد، چاپ ششم، پارت، تهران.
فیاض، محمدرضا (1393)، گفتمان‌های ریتمیک در موسیقی ایران: دوره‌های قاجار و پهلوی، فصلنامه‌ی موسیقی ماهور، بهار، شماره‌ی 63، صص 185- 204. کنی‌یر، مایکل (1386)، صفحه‌های فارسی شرکت گرامافن: 1899 تا 1934، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، تهران.
کیانی، مجید (1392)، هفت دستگاه موسیقی ایرانی، سوره‌ی مهر، تهران.
مشحون، حسن (1388)، تاریخ موسیقی ایران، چاپ دوم، فرهنگ نشر نو، تهران. معروفی، موسی (1389)، آلبوم ردیف هفت دستگاه موسیقی ایرانی، اجرا: سلیمان روح‌افزا، مؤسسه‌ی فرهنگی ـ هنری ماهور، تهران.
منصور، امیر (1384- 1392) مجموعه مقالات در ژورنال صفحه‌سنگی . مهرانی، حسین (1379)، خوشنواز: نواخته‌های استاد غلامحسین بیگجه‌خانی، مؤسسه‌ی فرهنگی ـ هنری ماهور، تهران.
مهرانی، حسین (1383)، کتاب سرایش: مبانی نظری موسیقی غربی و ایرانی، ج1، مؤلف، تهران. میرزاعبدالله (1385)، آلبوم ردیف میرزاعبدالله برای تار و سه‌تار، اجرای استاد نورعلی برومند، مؤسسه‌ی فرهنگی ـ هنری ماهور، تهران. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 531 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 653 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب