1دکترای جامعه شناسی، (تغییرات اجتماعی). دانشگاه شیراز، ایران، شیراز
2استاد جامعه شناسی، دانشگاه شیراز (نویسنده مسئول)، ایران، شیراز
3دانشیار جمعیت شناسی، دانشگاه شیراز، ایران، شیراز
چکیده
در ایران با ورود به دنیای مدرن، بدن‌ها فرم سنتی خود را از دست داده‌اند. خروج بدن از چارچوب نگاه طبیعت‌گرایانه و قرار گرفتن در چارچوب فنّاوری، ارزش‌ها و نگرش‌های مدرن سبب شده که بدن ایرانی با تبدیل به امری خودآگاه، با مسائل گوناگون مواجه شود. مطالعه حاضر باهدف شناخت زمینه‌ها و پیامدهای ورزش بدن‌سازی در بین مردان جوان انجام گرفته است. روش تحقیق کیفی و با نظریه زمینه‌ای انجام گرفته است. نمونه‌گیری هدفمند و نظری است که با مصاحبه عمیق با 15 نفر از مردانی که در باشگاه‌های بدن‌سازی شهر شیراز عضو بوده‌اند، انجام گرفته است. مقوله‌های اصلی تحقیق عبارتند از: دغدغه‌های ذهنی و نارضایتی از بدن خود، کسب منزلت و مقبولیت در جامعه، عرضه و نمایش خود، رشد فرهنگ مصرفی، فشار تقاضا از سوی جنس مخالف و حمایت و تشویق در بستر خانواده. همچنین یافته‌ها نشان دادند که بستر و منابعی مانند شرایط و وضعیت منزلتی، شرایط و وضعیت طبقاتی و شرایط و وضعیت خانوادگی در کنار شرایطی از قبیل کسب قدرت و نفوذ اجتماعی و مقبولیت، تمایز و پایگاه خود با دیگران، پذیرش اجتماعی بالاتر در جامعه، خودبرتری جویی، فشار هنجاری اطرافیان، کسب منزلت نزد جنس مخالف و تقاضا‌ها و جذابیت‌های بدنی جنس مخالف پیوند چندجانبه‌ای با گرایش به خودنمایی بدن به‌عنوان مقولۀ هسته پژوهش ارتباط دارند.
1Sociology, (Social Change). PHD. Shiraz University
2Professor of sociology, Shiraz University
3Associate Professor, of the Demography, Shiraz University
چکیده [English]
The current research aimed at investigating the social process of body management among young men at body building gyms. This study employed grounded theory. The thirteen participants who took part in the present study were attending some gyms in Shiraz, Iran. Depth interviews were used to collect the required data. The interviews were conducted until data saturation concerning various aspects of the study happened. Then the data was analyzed through open-coding, axial coding and selective coding. The results showed five axial categories and one core category. The axial categories included: mental obsessions, dissatisfaction with one’s body, gaining power and prestige, the spread of the consumerism culture and the high demand from the opposite gender. The only core category was related to modern reflexivity of body management and revealing. Moreover, the results indicated that background and some factors like social status, social class and family conditions coupled with gaining power, social influence, social credibility, distinguishing oneself from others, more social acceptability, more selfishness, normative pressures from others, earning status from the opposite gender, and the demands and attractions of the opposite gender have multiple connections with the core category of the study.
کلیدواژه‌ها [English]
Body, Body management, Demonstrative consumption, Flashiness, Bodybuilding men
مراجع
آقایی، عاطفه، و خلیلی، محسن (1396)، تحلیل پدیدارشناسانه مدیریت بدن در بین دختران و زنان جوان شهر تهران، کنفرانس ملی رویکردهای نوین علوم انسانی در قرن 21، رشت، دانشگاه امام صادق (ع) پردیس خواهران.
احمدی، عزت‌الله و همکاران (1395). تبیین جامعه‌شناختی مدیریت بدن و ارتباط آن با عوامل اجتماعی و فرهنگی در میان دختران و زنان شهر تبریز. فصلنامه پژوهشنامه زنان، 7 (1)، 29- 50.
استراوس، آنسلم و کربین، جولیت (1392). مبانی پژوهش کیفی، ترجمه؛ ابراهیم افشار، تهران، نشر نی.
امامی غفاری، مهدیه، ملکی، امیر و زاهدی، ممحمدجواد (1394) تصور از بدن و پذیرش اجتماعی آن (مطالعه‌ای تجربی در میاندانشجویان دختر دانشگاه پیام نور تهران (، مجله مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 4.
رستمی، نیر و راد، فیروز (1398). تبیین جامعه‌شناختی مدیریت بدن در بین بانوان ورزشکار. مجله مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، شماره 1. 63 –
ربانی، رسول، کیوان آرا، محمود و ژیان پور، مهدی (1389). قشربندی اجتماعی و اصلاح بدن/جراحی زیبایی به‌مثابه نماد پایگاه اجتماعی، مطالعات راهبردی زنان، 12 (47)، 98-73.
شکربیگی، عالیه و امیری، امیر (1390) مدیریت بدن و مقبولیت اجتماعی (مطالعه دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی و پیام نور شهر زنجان). فصلنامه جامعهشناسی مطالعات جوانان، 2 (3)، 108 –
ضیاءپور، آرش و باقریان جلودار، مصطفی (1392). عوامل اجتماعی مؤثر بر مدیریت بدن در بین جوانان گیلانغرب. مجله جامعهشناسی مسائل اجتماعی ایران، 5، 108 –
عسگری، پرویز، احتشام‌زاده، پروین و پیرزمان، سهیلا (1392). «رابطة پذیرش اجتماعی و نقش جنسیتی با بهزیستی روان‌شناختی در دانشجویان دختر»، فصلنامة زن و فرهنگ، شماره 5، 110-99.
علمی، محمود، صباغ، صمد و افتخاری، سروه (1389). تعیین رابطه بین ابعاد سبک زندگی و مدیریت بدن در میان دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی بوکان، فصلنامه مطالعات جامعه‌شناختی، سال دوم، شماره 7، 40-23.
علیزاده، لیلی، حسینی، فاطمه، و محمدزاده، حسن (1394). ارتباط خودشیفتگی و ادراک بدنی در مردان بدن‌ساز»، پژوهشنامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی، سال یازدهم، شماره 21، 82-75
فاضلی، محمد (1382). مصرف و سبک زندگی، قم: انتشارات صبح صادق.
قاسمی، افسانه (1396). مطالعة کیفی نگرش و ادراکات زنان از بدن با تأکید بر جراحی‌های زیبایی، مجله جامعهشناسی کاربردی، سال بیست و هشتم، شماره چهارم، 173- 194.
کیوان‌آرا، محمود (1386). اصول و مبانی جامعهشناسی پزشکی. اصفهان، انتشارات دانشگاه علوم پزشکی اصفهان.
گافمن، اروینگ (1386). داغ ننگ، ترجمة مسعود کیانپور، تهران: نشر مرکز.
گیدنز، آنتونی (1385). تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید. ترجمه؛ ناصر موفقیان. تهران، ایران: نشر نی.
محسن زاده، رسول، اتابک، محمد و عرب‌پور، الهام. (1394). بازنمایی هویت از طریق بدن در باشگاه‌های بدن‌سازی شهر تهران (مطالعه موردی 5 باشگاه پرورشِ‌اندام در شهر تهران)، فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره 11 (29)، 37 –
محمدپور، احمد (1392). روش تحقیق کیفی: ضد روش2. تهران، ایران: انتشارات جامعه‌شناسان.
نوری، علی و محسنی تبریزی، علیرضا (1395). تبیین جامعه‌شناختی مدیریت بدن با تأکید بر خودنمایی، مورد مطالعه: مردان شهر تهران، بررسی مسائل اجتماعی ایران، 2، 53- 29.
نوروزی، علی و همکاران (1397). بررسی تأثیر تصویر بدن و مدیریت بدن بر مشارکت ورزشی زنان استان ایلام، مجله جامعهشناسی کاربردی، شماره 26 (72): 99-12.
Devrim, A, Pelin, B & Nobuko H. (2018). "Is There Any Relationship Between Body Image Perception, Eating Disorders, and Muscle Dysmorphic Disorders in Male Bodybuilders?. American Journal of Men’s Health. Volume: 12, Issue: 5, page (s): 1746-1758.
Helfert, S, & Warschburger, P. (2011). A prospective study on the impact of peer and parental pressure on body dissatisfaction in adolescent girls and boys. Body Image, Volume 8, Issue 2, 2011, pp. 126-134.
Patton, M. (2002). Qualitative research & Evaluation Methods (3rd Ed). Thousand Okas, CA: Sage.
Turner, B. (2009). The Sociology of the Body, in, Bryan s. Turner (Eds). In the new Blackwell companion to social theory. Blackwell Publishing.
Turner, B. S. (1996). The Body and Society: Explorations in Social Theory(second edition). London: Sage Publication, Inc.
Ünsal T, Özbay G. (2018). "Comparison of Body Perceptions of Athletes in the Team and Individual Branches", Universal Journal of Educational Research. 6 (5): 1036-1039.
Watson, R. , Sarah K. Murnen. , S, College, K. (2019). Gender differences in responses to thin, athletic, and hyper-muscular idealized bodies. Body Image Volume 30, September 2019, Pages 1-9.
Wills, W, Kathryn, B, Gregory, S & Lawton, J. (2006). "Young teenagers’ perceptions of their own and others’ bodies: a Qualitative Study of Obese, Overweight and ‘Normal’ Weight Young People in Scotland"Social Science & Medicine. Vol. 62: 396–40.
