پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,759 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,132,463 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,897,809 |
نتایج سال‌یابی ترمولومینسانس در بنای موسوم به ارگ علیشاه در تبریز | ||
| مطالعات باستان شناسی | ||
| مقاله 5، دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 26، شهریور 1400، صفحه 95-105 اصل مقاله (680.94 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jarcs.2020.293523.142812 | ||
| نویسندگان | ||
| فرشته پاشائی کمالی* 1؛ امین مرادی2 | ||
| 1دانشجوی دکتری گروه معماری و شهرسازی واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران. | ||
| 2دانش آموخته دکترای باستان شناسی دانشگاه مازندران، مازندران، ایران | ||
| چکیده | ||
| اشارات همه متون تاریخی به ایجاد «بزرگ‌ترین سازه تاقی آجری در جهان اسلام» توسط تاج‌الدین علیشاه جیلانی، وزیر سلطان محمد خدابنده اولجایتو در قرن 8 ه.ق، همواره مورخان و محققان تاریخ معماری را بر آن داشته است تا در پی انتساب حجم آجریِ عظیم U شکل در مرکز بافت تاریخی تبریز به علیشاه، وزیر ایلخانی، این سازه U شکل تاقی عظیم را دهانة همان تاقی متصور شوند که اندکی پس از ساخت آن و به دلیل تعجیل در فرایند اجرا در دوره ایلخانی فرو ریخته است؛ در حالی که یافته‌های نوین پژوهشی راهگشای افق‌های نوینی پیرامون هویت معماری و کاربری بقایای امروزی این بنای منسوب به ارگ علیشاه است. بر همین اساس، پرسمان اصلیِ این پژوهش پیشرو، تعیین ارتباط معماری این بنای مورد نظر با ساختمان ایجادشده در دورة ایلخانی خواهد بود. اگر فرض بر این باشد که دو فاز کاملاً متمایز معماری وجود دارد، با استفاده از فن سال‌یابی به روش ترمولومینسانس، بر روی آجرهای این سازه عظیم بر این اساس که آجر یکی از مصالح بنایی مطلوب جهت تاریخ‌گذاری مطلق بناهای تاریخی به روش ترمولومینسانس در سال‌های اخیر است، اختلافِ زمانی حداقل دو قرن را در این سازه موجود را نشان می‌دهد و این بیانگر این واقعیت است که هیچ ارتباطی بین بقایای امروزی تاق منسوب به ارگ علیشاه و تاق ایجادشده در دوره ایلخانی وجود ندارد. مطابق با شواهد معماری و مطالعات به عمل آمده، آنچه مسلم است، بقایای امروزی منسوب به علیشاه جیلانی حدود دو قرن پس از دوره ایلخانی ایجاد شده است و حجم آجری U شکل موجود، فاز ساختمانیِ متأخری است که جهت مسدود کردن، تکمیل و تبدیل کاربری بقایای بنای ایلخانی بخش شمالی در ضلع جنوبی آن ایجاد شده است و هیچ ارتباطی میان حجم معماری U شکل موجود و تاق معروف علیشاه وجود ندارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| معماری ایلخانی؛ تاق علیشاه؛ مسجد علیشاه؛ نتایج ترمولومینسانس | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Thermoluminescence Dating of Bricks from the so-called Arch of Ali-Shah | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Fereshteh Pashaei Kamali1؛ Amin Moradi2 | ||
| 1Ph.D. Candidate of Architecture and Urban development department of Maragheh Branch, Islamic Azad University, Maragheh, Iran.University, Maragheh, Iran | ||
| 2Ph.D. Graduated Archaeology, Department of Archaeology, Mazanderan of University, Mazanderan, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Citation of all historical texts to the construction of "the largest ever-made brick vault in the Islamic world" by Tajeddin Alishah Jilani, the minister of Sultan Mohammad Khodabandeh Oljaito in the 8th century AH, have always led historians and scholars of architecture to attribute the brick massive U-shaped monument in the center of the historical context of Tabriz to Alishah, Ilkhanid minister. This U-shaped giant vault is mostly considered as the mouth of the same arch, which collapsed shortly due to the haste in the process of its construction in the Ilkhanid period. While new research findings pave the way for new horizons around the identity of the architecture and the use of the contemporary remains of this huge building attributed to the Arch of Alishah. Accordingly, the main question of this leading research will be to determine the architectural relationship of this building with the building constructed in the Ilkhanid Period. If it is assumed that there are two completely distinct phases of architecture, using the dating technique through thermoluminescence method, on the bricks of this huge structure on the basis that brick is one of the desirable building materials for the absolute dating of historical buildings by thermoluminescence method in recent years, there is a time difference of at least two centuries in this existing structure. This indicates the fact that there is no connection between the remains of the arch attributed to the Arch of Alishah and the vault created in the Ilkhanid Period. According to the architectural evidence and conducted studies, what is certain is that modern remains attributed to Alishah Jilani were created about two centuries after the Ilkhanid Period, and the existing U-shaped brick monument is a later construction phase used to block, complete and convert the land use of the remains of the Ilkhanid building of the northern part that have been created on its southern side; so, there is no connection between the existing U-shaped architectural monument and the famous Alishah Arch. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Ilkhanid Architecture, Arch of Ali Shah, Ark-e-Alishah, Thermoluminescence Dating, Tabriz | ||
| مراجع | ||
آجرلو، بهرام، (۱۳۸۴). معماری آذربایجان در عصر اصلاحات غازانی، ماهنامه دیلماج، ش ۱۱، صص ۲۰-۲۷بلر، شیلا و بلوم، جاناتان،(1387). هنر و معماری اسلامی (2). ترجمه یعقوب آژند، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها.
پیرنیا، محمدکریم، (1387).سبک‌شناسی معماری ایرانی، تهران، سروش دانش.
حجت، عیسی و دیگران، (1393). «راه‌یابی گنبدخانه به مساجد ایران؛ روایتی از گسست و پیوست فضا»، هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، ش2 (3)، صص 21-31.
سرفراز، علی‌اکبر، ( 1351). گزارش باستان‌شناسی در مجموعۀ علیشاه، تهران، مرکز اسناد پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری.
مرادی، امین، (1398). «منزلگاه‌های شمال‌غرب ایران»، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی.
منصوری، سید امیر و بهرام، آجرلو، (1382). «بازشناسی ارگ علیشاه تبریز و کاربرد اصلی آن». هنرهای زیبا. 16 (16)، صص 57-68.
ویلبر، دونالد، (1365). معماری اسلامی ایران در دورۀ ایلخانان، ترجمۀ عبدالله فریار، تهران، علمی فرهنگی.
Ajrlou, Bahram, 2005. Architecture of Azerbaijan in the Age of Ghazani Reforms, Dilmaj Monthly, Vol. 11, pp. 20-27. [in Persian]. Blair, Sheila and Bloom, Jonathan, 1987. Islamic Art and Architecture (2). Translated by Yaghoub Azhand, Tehran, Organization for the Study and Compilation of University Humanities Books. [in Persian]. Pirnia, Mohammad Karim, 2008. Stylistics of Iranian architecture, Tehran, Soroush Danesh. [in Persian]. Hojjat, Isa and others, 2015. "Navigating the dome to the mosques of Iran; A Narrative of the Disruption and Attachment of Space”, Fine Arts - Architecture and Urban Planning, Vol. 2 (3), pp. 21-31. [in Persian]. Sarfaraz, Ali Akbar, 1973. Archaeological report in Alisha Complex, Tehran, Cultural Heritage and Tourism Research Center Documentation Center. [in Persian]. Moradi, Amin, 2020. "Homes of Northwest Iran", Tehran, Institute of Humanities. [in Persian]. Mansoori, Seyed Amir and Bahram, Ajrlou, 2003. "Recognition of Alisha Citadel of Tabriz and its main application". beautiful arts. 16 (16), pp. 57-68. [in Persian]. Wilber, Donald, 1987. Islamic architecture of Iran in the Ilkhanate period, translated by Abdullah Faryar. Tehran, scientific and cultural. [in Persian]. Chardin, Jean. 1686. Journal du voyage du chevalier Chardin en Perse et aux Indes Orientales par la Mer Noire et par la Colchide. (Travels of Sir John Chardin into Persia and East Indies and the country of Colchis) Paris: Daniel Horthemels. Chruscinska. Alica and others. 2014. Luminescence dating of bricks from the Gothic Saint James Church in Torun. Geochronometria 41(4): 352-360 Giyasi, Jaafar. 1997. Me’mar XacəƏlişah Təbrizi: Dövrü & Yaradiciliği. Baku: Azerbaijan National Academy of Sciences. Grogler, N., Houtermans, F.G., Stauffer, H., 1906. Uber die datirung von Keramik und Ziegel duruch Thermolumineszenz. Helv. Phys. Acta 33, 595-596. Hillenbrand, R., 2004. Islamic Architecture: Form, Function, and Meaning. U.S: Columbia University Press. Ibn Batuta, M., 1953. Ibn Batuta travels in Asia and Africa. Translated by Gibb, H. England: Routledge and Kegan. Kennedy, G.C., Knopff, L., 1960. Dating by thermoluminescence. Archaeology 13, 147-148. Moradi, A., & Hoseinpour Mizab, M. 2019. Was there ever an arch in the so-called Ark-e-Alishah. Nexus Network Journal, 4, 1-20. Pope, Arthur Upham and Phyllis Ackerman, eds. 1939. The architecture of the Islamic period. The fourteenth century. A survey of Persian art from prehistoric times to the present. London & New York: Oxford University Press | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 439 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 276 |
||