پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,764 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,197,721 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,945,831 |
تفکر انتقادی در فرایند تعلیم و تربیت از منظر علامه طباطبائی | ||
| فصلنامه علمی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان | ||
| دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 21، تیر 1400، صفحه 131-153 اصل مقاله (509.97 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jstmt.2021.314778.1424 | ||
| نویسندگان | ||
| حمید توبک1؛ احمد سوری* 2؛ صادق رضایی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی- واحد علوم و تحقیقات | ||
| 2دانشیار دانشگاه علوم انتظامی امین | ||
| 3استادیار دانشگاه انتظامی امین | ||
| چکیده | ||
| این مقاله در زمینه جایگاه تفکر انتقادی در اندیشه‌های فلسفی تربیتی علامه طباطبایی انجام گرفته است. هدف از انجام این تحقیق، بررسی ابعاد و مؤلفه‌های تفکر انتقادی و اثرات آن در فرایند تعلیم و تربیت و ارائه دلالت‌های ضمنی تربیتی جهت کاربرد در نظام آموزش و پرورش ایران است. روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی بوده، جامعه پژوهش را کلیه اسناد منتشر شده مرتبط با اندیشه‌های فلسفی-تربیتی علامه طباطبایی در پایگاه‌های اطلاعاتی موجود؛ تشکیل می‌دهد. روش گردآوری داده‌ها، کتابخانه‌ای بوده و در قالب فعالیت‌های تحلیلی از تلخیص و عرضه داده‌ها و نتیجه‌گیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و همچنین به منظور استخراج دلالت‌های ضمنی تربیتی از روش نشانه‌شناسی استفاده گردیده است. نتایج به دست‌آمده نشانگر آن است که مؤلفه‌ها و ابعاد تفکر انتقادی از دیدگاه علامه طباطبایی شامل: توجه به تربیت اخلاقی، پرسشگری و بحث و تبادل نظر، علم آموزی، تهذیب و تزکیّه نفس، استدلال منطقی به منظور اثبات حقایق، آزادی و اختیار در نقد و بررسی نظرات، سعه صدر در مواجهه با مسائل و مشکلات، خردورزی و عقلانیت، رهایی‌بخشی از جهل و کشف واقعیت‌ها و رسیدن به توحید و قرب الی‌الله می‌باشد. دلالت‌های تربیتی در خصوص جایگاه تفکر انتقادی در فرایند تعلیم و تربیت از منظر علامه نیز دربرگیرنده عناصر مختلف تعلیم و تربیت شامل محتوای برنامه درسی، تدریس و ویژگی‌های معلم بود که با وجود اینکه در بستری از اندیشه‌های اسلامی مطرح شده‌اند؛ در بسیاری از وجوه با نظریات تفکر انتقادی معاصر در غرب، هم‌خوانی دارند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تفکر انتقادی؛ تعلیم و تربیت؛ دلالت‌های تربیتی؛ علامه طباطبایی؛ تربیت اسلامی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Critical thinking in the process of education from the perspective of Allameh Tabatabai | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hamid Toback1؛ Ahmad Souri2؛ Sadeq Rezaii3 | ||
| 1Ph.D student- Olum o Tahghighat | ||
| 2associate professor in Amin Police University | ||
| 3assistant professor in Amin Police University | ||
| چکیده [English] | ||
| This article has been done in the field of the place of critical thinking in Allameh Tabatabai's educational philosophical thoughts. The purpose of this study is to investigate the dimensions and components of critical thinking and its effects on the education process and to provide implicit educational implications for use in the Iranian education system. The research method is descriptive-analytical and the research community includes all published documents related to Allameh Tabatabai's philosophical-educational ideas in the existing databases; Forms. The method of data collection is library and in the form of analytical activities, summary and presentation of data and conclusions have been analyzed and also in order to extract implicit educational implications, semiotic method has been used. The results show that the components and dimensions of critical thinking from Allameh Tabatabai's point of view include: attention to moral education, questioning and discussion, learning science, self-purification, logical reasoning to prove facts, freedom and authority in criticism. And the study of opinions is Tolerance in the face of problems and issues, rationality and rationality, liberation from ignorance and discovery of facts, and reaching monotheism and nearness to God. Educational implications of the place of critical thinking in the process of education from Allameh's point of view also included various elements of education, including the content of the curriculum, teaching, and the characteristics of the teacher, which, although presented in the context of Islamic thought; In many ways, they are in line with contemporary critical thinking in the West. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| : Critical Thinking, Education, Educational Implications, Allameh Tabatabai, Islamic Education | ||
| مراجع | ||
|
- قرآن کریم.
- احمدآبادی آرانی، نجمه، زیباکلام مفرد، فاطمه و محمدی، آزاد (1395). بررسی تطبیقی تعلیم و تربیت انتقادی از منظر «ژیرو و هابرماس» با نظریۀ کاربرد آن برای اصلاح نظام تعلیم و تربیت ایران. فصلنامۀ ارزش‌شناسی در آموزش، 1(1)، 61-80.
- اخوان ملایری، جمیله، سیفی، محمد و فقیهی، علیرضا (1398). پژوهشی در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، 27(45)، 123-151.
- الفاخوری، حنا و البحر، خلیل (1358). تاریخ فلسفه در جهان اسلام. ترجمۀ عبدالمجید آیتی. چاپ دوم، زمان.
- برادران، ابوالقاسم (1398). تربیت اخلاقی علامه طباطبایی (ره) با تأکید بر مبانی، هدف، محتوا، روش و ارزشیابی. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، 27، 42.
- باقری، خسرو، سجادیه، نرگس و توسلی، طیب (1394). رویکردها و روش‌های پژوهش در فلسفۀ تعلیم و تربیت. چاپ دوم. تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
- خدادادی، قاسم و رضایی، محمدهاشم (1397). بررسی جایگاه تفکر انتقادی از دیدگاه یورگن هابرماس و ارائۀ دلالت‌های ضمنی تربیتی آن برای توسعۀ نظام آموزشی. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 12، 711-730.
- دفتر همکاری حوزه و دانشگاه (1372). درآمدی بر تعلیم و تربیت اسلامی، تهران: سمت.
- دیناروند و ایمانی (1387). تبیین نظریۀ انتقادی، تعلیم و تربیت انتقادی و دلالت‌های تربیتی آن از منظر فریره و ژیرو و نقد آن. اندیشه‌های نوین تربیتی، 4(3)، 145-175.
- رضایی، محمدهاشم و سنگی، محمدصادق (1398). درآمدی بر اندیشه‌های تربیتی علامۀ طباطبایی. نشریۀ معرفت، 236.
- رفیعی، بهروز (1392). مربیان بزرگ مسلمان، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- شریفی، صابر، سیف‌نراقی، مریم، نادری، عزت‌الله و احقر، قدسی (1397). جایگاه تفکر انتقادی در اسناد بالادستی آموزش و پرورش ایران، پژوهش در نظام‌های آموزشی، ویژه‌نامۀ بهار.
- طباطبایی، سیدمحمدحسین (1371). انسان از آغاز تا سرانجام، ترجمۀ صادق لاریجانی، الزهراء.
- طباطبایی، محمدحسین (1363). تفسیر المیزان، ترجمۀ محمدتقی مصباح یزدی، جلد 1، 3، 7،13 و 15، قم: دارالعلم.
- طباطبایی، محمدحسین (1368). تفسیر المیزان. ترجمۀ ناصر مکارم شیرازی. جلد 17 و 19. تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء.
- طباطبایی، محمدحسین (1383). تفسیر المیزان. ترجمۀ محمدباقر موسوی همدانی. جلد 20. تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء.
- طباطبایی، محمدحسین (1386). تفسیر المیزان. ترجمۀ محمدباقر موسوی همدانی. جلد 2، 4، 6، 14. تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء.
- طباطبایی، محمدحسین (1388)، تفسیر المیزان. ترجمۀ محمدباقر موسوی همدانی. جلد 5. تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء.
- علی‌پور، وحیده (1395). بررسی کیفی موانع تفکر انتقادی در برنامۀ درسی آموزشی متوسطه از دیدگاه متخصصان برنامۀ درسی. فصلنامۀ پژوهش‌های کیفی در برنامۀ درسی، 1(3).
- غزالی، محمد بن محمد (1374)، میزان‌العمل (ترازوی کردار). ترجمۀ علی‌اکبر کسمایی. تهران: سروش.
- کریمیان و همکاران (1395). جایگاه تفکر انتقادی در تعلیم و تربیت اسلامی مبتنی بر سند برنامۀ درسی ملی. پژوهش‌های اخلاقی، 6(4).
- گرجی، ابوالقاسم (1382). تاریخ فقه و فقها. چاپ پنجم. تهران: سمت.
- مایرز، چت (1386). آموزش تفکر انتقادی. ترجمۀ خدایار ابیلی. تهران: سمت.
- محمدزاده، رضا و عبادی، احمد (1392). نقش خواجه نصیر طوسی در تعامل پارادایم‌های سه‌گانۀ فلسفه اسلامی. مجله متافیزیک، 15.
- مرعشی، سید منصور، چراغیان، جعفر، صفایی‌مقدم، مسعود و ولوی، پروانه (1397). بررسی تطبیقی تفکر اجتماعی در اندیشۀ علامه طباطبایی و لیپمن و استخراج دلالت‌های آن در برنامۀ آموزشی فلسفه برای کودکان (فبک)، فصلنامۀ مسائل کاربردی در تعلیم و تربیت اسلامی، 3(1).
- ملکی، حسن و حبیبی‌پور، مجید (1386). پرورش تفکر انتقادی، هدف اساسی تعلیم و تربیت. فصلنامۀ نوآوری‌های آموزشی، 19.
- میراحمدی، منصور و احمدی، عبدالرضا (1395). اهمیت و نقش تفکر انتقادی در توسعۀ دانش سیاسی مسلمانان. سیاست متعالیه، 4(14).
- ماهروزاده، طیبه و شاهی، بتول (1392). بررسی ماهیت تربیتی تفکر انتقادی از دیدگاه اسلام و پساساختارگرایی. دوفصلنامۀ مدیریت و برنامه‌ریزی در نظام‌های آموزشی، 6(11)، 45-66.
- ندافی، راضیه (1393). ضرورت ترویج تفکر انتقادی و خلاق در جامعۀ امروز، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
-Alfonso, D. V. (2015). Evidence of critical thinking in high school. Education and Learning Research Journal, ISSN: 1692-5777. - Duchscher, J. E. B. (1999). Catching the wave: understanding the concept of critical thinking, J Adv Nurs, 29(3), 577-583. -Given, I. M. (2008). Encyclopedia of qualitative research methods. California & London: Sage Publication. -Miles, M. B. B., & Huberman, A. M. (1984). Qualitative data analysis: A source book of new methods. London: Sage Publication. - Rudd, R. D. (2007). Deffining critical thinking. Techniques,87(7), 46-49. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 710 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 388 |
||