پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,100,724 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,207,648 |
سنجش قابلیت توسعة اکوتوریسم در مناطق روستایی با تأکید بر خطرپذیری محیطی در تصمیم‌‌گیری (مورد مطالعه: استان مازندران) | ||
| مجله علمی " آمایش سرزمین " | ||
| دوره 13، شماره 2، مهر 1400، صفحه 587-618 اصل مقاله (1.77 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jtcp.2021.330884.670257 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد رضا رضوانی* 1؛ فاطمه نیک روش2؛ علیرضا دربان آستانه3 | ||
| 1استاد، گروه جغرافیای انسانی، دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 2دانشجوی کارشناسی‌ارشد، گروه جغرافیای انسانی، دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 3استادیار، گروه جغرافیای انسانی، دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| امروزه، اکوتوریسم صنعتی کلیدی و مهم در عرصة توسعة اقتصادی کشورها به شمار می‌رود. این صنعت همواره با مفهوم خطر در تصمیم‌‌گیری جهت انتخاب مکان‌‌های با پتانسیل بالا همراه بوده است و هدف از این مطالعه سنجش قابلیت توسعة اکوتوریسم در مناطق روستایی با تأکید بر خطرپذیری محیطی در تصمیم‌‌گیری بود. در این مطالعه، از دوازده معیار مکانی استفاده شد. جهت ارزیابی مفهوم خطر در تصمیم‌‌گیری از روش میانگین وزنی مرتب‌شده (OWA)، جهت محاسبة وزن و اهمیت معیارها از روش فرایند تحلیل شبکه‌‌ای (ANP)، جهت رتبه‌‌بندی روستاهای مناسب از روش تاپسیس، و جهت ارزیابی دقت مدل‌سازی از روش آنالیز حساسیت استفاده شد. نتایج نشان داد بین معیارهای مورد استفاده معیارهای فاصله از اراضی ساخته‌شده و فاصله از گسل به ترتیب دارای بیشترین و کمترین وزن‌اند. با افزایش و کاهش درجة خطرپذیری به ترتیب مساحت کلاس پتانسیل بالا افزایش و کاهش می‌‌یابد؛ به صورتی که در درجة خطرپذیری= 0 کمتر از 1 درصد و در درجة خطرپذیری= 1 به میزان 35 درصد از مجموع مساحت کل منطقه در کلاس پتانسیل خیلی بالا قرار دارد. بررسی روستاهای مناسب در خطرپذیری= 5/0 جهت توسعة اکوتوریسم نشان داد از مجموع روستاهای استان مازندران تنها 55 روستا در مناطق با پتانسیل خیلی بالا قرار گرفته‌‌اند که از این میان روستای عالی‌‌کلا با فاصلة نسبی 8505/0 توانمندترین روستا جهت توسعة اکوتوریسم است. در نهایت، نتایج آنالیز حساسیت ثبات قابل قبول نتایج مدل در سناریوهای مختلف و به عبارتی قابلیت اطمینان بالای نتایج مدل را نشان داد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آنالیز حساسیت؛ اکوتوریسم؛ خطرپذیری در تصمیم‌‌گیری؛ روستاهای مناسب؛ مازندران | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Assessing the Ecotourism Development Capability in Rural Areas With an Emphasis on Local Risk-Taking in Decision-Making: The Case Study of Mazandaran Province | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammadreza Rezvani1؛ Fatemeh Nickravesh2؛ Alireza Darban Astaneh3 | ||
| 1Professor, Department of Human Geography, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 2MSc. Student, Department of Human Geography, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 3Assistant Professor, Department of Human Geography, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Today, ecotourism is deemed a key industry and is granted a special position in the economic development of different countries. This industry has always faced risks in making decisions about selecting places with high ecotourism potential. Therefore, the purpose of this study was the assessment of ecotourism development capability in rural areas, with an emphasis on the environmental risk-taking in decision-making. In this study, 12 spatial criteria were used. Ordered weighted average (OWL), analytic network process (ANP), TOPSIS, and sensitivity analysis were used to assess the concept of decision-making risk, calculate the weight and importance of the criteria, rate the appropriate villages, and assess the modeling precision, respectively. The results showed that among the used criteria, the distance from the built lands and the distance from faults have the highest and lowest weight, respectively. With the increase and decrease in the risk-taking degree, the high potential class space increases and decreases, respectively, such that in the risk-taking degree of 0 or less, less than one percent and in the risk-taking degree of 1, thirty-five percent of all lands of the area fall in the “very high potential” class. The examination of the appropriate villages in the 0.5 risk-taking degree for ecotourism development showed that among all Mazandaran province villages, only 55 villages are in the “very high potential” class. Among these, Aali Kola with the relative distance of 0.8505 is the most capable village for ecotourism development. Finally, the results of sensitivity analysis revealed the adequate stability of the model results in various scenarios, i.e., the high reliability of the model results. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| ecotourism, risk-taking in decision-making, appropriate villages, sensitivity analysis, Mazandaran | ||
| مراجع | ||
|
اسراری، الهام؛ مسعود مسعودی (1397). «پهنه‌بندی نواحی مستعد توسعة اکوتوریسم و گردشگری استان فارس»، انسان و محیط زیست، د 14، ش 3، صص 1 ـ 11.
رضوانی، محمدرضا؛ فاطمه نیک‌روش؛ نسرین کاظمی (1400). «پهنه‌بندی فضایی قابلیت‌های گردشگری کشاورزی در نواحی روستایی استان لرستان»، جغرافیا و پایداری محیط، د 11، ش 1، صص 93 ـ 112.
طاوسی، تقی؛ محمود خسروی؛ دانا رحیمی (1393). «مکان‌یابی پهنه‌های مناسب اکوتوریسم (مطالعة موردی: منطقة اورامانات»، آمایش جغرافیایی فضا، د 4، ش 13، صص 19 ـ 41.
فاضل‌نیا، غریب؛ نسیبه حسینی؛ حبیب محمودی چناری؛ علی یوسفی (1399). «مکان‌یابی بهینة مناطق مستعد اکوتوریسم روستایی با استفاده از فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعة موردی: منطقة سیستان)»، مهندسی جغرافیایی سرزمین، د 2، ش 3، صص 33 ـ 45.
مزیدی، هاجر؛ مهدی خدادادی (1395). «مکان‌یابی توسعة اکوتوریسم روستای زیارت گرگان با کاربرد GIS»، فضای گردشگری، د 5، ش 17، صص 59 ـ 83.
نادی‌زادة شورابه، سامان؛ نجمه نیسانی سامانی؛ محمدرضا جلوخانی نیارکی (1396). «تعیین مناطق بهینة دفن پسماند با تأکید بر روند گسترش شهری بر اساس تلفیق مدل فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی و میانگین وزنی مرتب‌شده»، محیط زیست طبیعی، د 70، ش 4، صص 949 ـ 969.
نادی‌زادة شورابه، سامان؛ نجمه نیسانی سامانی؛ یعقوب ابدالی (1398). «تهیة نقشة پتانسیل نیروگاه‌های خورشیدی مبتنی بر مفهوم ریسک (مطالعة موردی: استان خراسان رضوی)»، اطلاعات جغرافیایی (سپهر)، د 28، ش 111، صص 129 ـ 147.
References
Aliani, H., BabaieKafaky, S., Saffari, A., & Monavari, S. M. (2017). “Land evaluation for ecotourism development—an integrated approach based on FUZZY, WLC, and ANP methods”, International Journal of Environmental Science and Technology, 14(9), pp. 1999-2008.
Asrari, E. & Masoudi, M. (2018). “Zoning of the apt area for tourism and ecotourism development in Fars Province”, Human & Environment, 14(3), pp. 1-11. (in Persian)
Bali, A. L. I., MONAVARI, S., Riazi, B., Khorasani, N., ZARKESH, M., & KHEIRKHAH, M. (2015). “A spatial decision support system for ecotourism development in Caspian Hyrcanian mixed forests ecoregion”, Boletim de Ciências Geodésicas, 21, pp. 340-353.
Bo, L. I., Zhang, F., ZHANG, L. W., HUANG, J. F., Zhi-Feng, J. I. N., & Gupta, D. K. (2012). “Comprehensive suitability evaluation of tea crops using GIS and a modified land ecological suitability evaluation model”, Pedosphere, 22(1), pp. 122-130.
Boloorani, A. D., Kazemi, Y., Sadeghi, A., Shorabeh, S. N., & Argany, M. (2020). “Identification of dust sources using long term satellite and climatic data: A case study of Tigris and Euphrates basin”, Atmospheric Environment, 224, 117299.
Boloorani, A. D., Shorabeh, S. N., Samany, N. N., Mousivand, A., Kazemi, Y., Jaafarzadeh, N., & Rabiei, J. (2021). “Vulnerability mapping and risk analysis of sand and dust storms in Ahvaz, IRAN”, Environmental Pollution, 279, 116859.
Chen, H., Wood, M. D., Linstead, C., & Maltby, E. (2011). “Uncertainty analysis in a GIS-based multi-criteria analysis tool for river catchment management”, Environmental modelling & software, 26(4), pp. 395-405.
Cobbinah, P. B. (2015). “Contextualising the meaning of ecotourism”, Tourism Management Perspectives, 16, pp. 179-189.
Crouch, D. & McCabe, S. (2003). “Culture, consumption and ecotourism policies”, Ecotourism policy and planning, pp. 77-98.
Dhami, I., Deng, J., Burns, R. C., & Pierskalla, C. (2014). “Identifying and mapping forest-based ecotourism areas in West Virginia–Incorporating visitors' preferences”, Tourism management, 42, pp. 165-176.
Fazelniya, G., Hosseini, N., Mahmodi, H., & Yousefi, A. (2019). “Optimal prone Areas Site Location of Rural Ecotourism using the Analytic Hierarchy process in GIS (Case Study: Sistan region)”, Journal of the Geographical Engineering of Territory, 2(3), pp. 33-45. (in Persian)
Firozjaei, M. K., Nematollahi, O., Mijani, N., Shorabeh, S. N., Firozjaei, H. K., & Toomanian, A. (2019). “An integrated GIS-based Ordered Weighted Averaging analysis for solar energy evaluation in Iran: Current conditions and future planning”, Renewable Energy, 136, pp. 1130-1146.
Fung, T. & Wong, F. K. (2007). “Ecotourism planning using multiple criteria evaluation with GIS”, Geocarto International, 22(2), pp. 87-105.
Gigović, L., Pamučar, D., Lukić, D., & Marković, S. (2016). “GIS-Fuzzy DEMATEL MCDA model for the evaluation of the sites for ecotourism development: A case study of “Dunavski ključ” region, Serbia”, Land use policy, 58, pp. 348-365.
Jeong, J. S., García-Moruno, L., Hernández-Blanco, J., & Jaraíz-Cabanillas, F. J. (2014). “An operational method to supporting siting decisions for sustainable rural second home planning in ecotourism sites”, Land use policy, 41, pp. 550-560.
Lenao, M. & Basupi, B. (2016). “Ecotourism development and female empowerment in Botswana: A review”, Tourism Management Perspectives, 18, pp. 51-58.
Mahdavi, A. & Niknejad, M. (2014). “Site suitability evaluation for ecotourism using MCDM methods and GIS: Case study-Lorestan province, Iran”, Journal of Biodiversity and Environmental Sciences, 4(6), pp. 425-437.
Mazidi, H. & Mehdi, K. (2016). “Locating of Ecotourism Development in the Village of Ziyarat in Gorgan Using GIS”, Geographical Journal of Tourism Space, 5(17), pp. 59-83. (in Persian)
Mobaraki, O., Abdollahzadeh, M., & Kamelifar, Z. (2014). “Site suitability evaluation for ecotourism using GIS and AHP: a case study of Isfahan Townships, Iran”, Management Science Letters, 4(8), pp. 1893-1898.
Nadizadeh Shorabeh, S., Neisany Samany, N., & Abdali, Y. (2019). “Mapping the potential of solar power plants based on the concept of risk Case study: Razavi Khorasan Province”, Scientific-Research Quarterly of Geographical Data (SEPEHR), 28(111), pp. 129-147. (in Persian)
Nadizadeh Shorabeh, S., Neysani Samani, N., & Jelokhani-Niaraki, M. R. J. N. (2017). “Determination of optimum areas for the landfill with emphasis on the urban expansion trend based on the combination of the Analytical Hierarchy Process and the Ordered Weighted Averaging model”, Journal of Natural Environment, 70(4), pp. 949-969. (in Persian)
Nino, K., Mamo, Y., Mengesha, G., & Kibret, K. S. (2017). “GIS based ecotourism potential assessment in Munessa Shashemene Concession Forest and its surrounding area, Ethiopia”, Applied Geography, 82, pp. 48-58.
Nyimbili, P. H., Erden, T., & Karaman, H. (2018). “Integration of GIS, AHP and TOPSIS for earthquake hazard analysis”, Natural hazards, 92(3), pp. 1523-1546.
Ocampo, L., Ebisa, J. A., Ombe, J., & Escoto, M. G. (2018). “Sustainable ecotourism indicators with fuzzy Delphi method–A Philippine perspective”, Ecological indicators, 93, pp. 874-888.
Qureshi, S., Shorabeh, S. N., Samany, N. N., Minaei, F., Homaee, M., Nickravesh, F., & Arsanjani, J. J. (2021). “A New Integrated Approach for Municipal Landfill Siting Based on Urban Physical Growth Prediction: A Case Study Mashhad Metropolis in Iran”, Remote Sensing, 13(5), 949.
Ranasinghe, R., Damunupola, A., Wijesundara, S., Karunarathna, C., Nawarathna, D., Gamage, S., & Idroos, A. A. (2020). “Tourism after corona: Impacts of COVID 19 pandemic and way forward for tourism, hotel and mice industry in Sri Lanka”, Hotel and Mice Industry in Sri Lanka (April 22, 2020).
Rezvani, M., Nickravesh, F., & Kazemi, N. (2021). “Spatial Zoning of Agricultural Tourism Capabilities in Rural Areas of Lorestan Province”, Geography and Sustainability of Environment, 11(1), pp. 93-112. (in Persian)
Saaty, T. L. (1996). Decision making with dependence and feedback: The analytic network process (Vol. 4922, No. 2). Pittsburgh: RWS publications.
---------------. (2008). “Decision making with the analytic hierarchy process”, International journal of services sciences, 1(1), pp. 83-98.
Sahani, N. (2019). “Assessment of ecotourism potentiality in GHNPCA, Himachal Pradesh, India, using remote sensing, GIS and MCDA techniques”, Asia-Pacific Journal of Regional Science, 3(2), pp. 623-646.
Samanta, S. & Baitalik, A. (2015). “Potential site selection for eco-tourism: A case study of four blocks in Bankura district using remote sensing and GIS technology, West Bengal”, International Journal of Advanced Research, 3(4), pp. 978-989.
Shohani, N., Nikseresht, M., & Ahmadi, M. (2018). Land Capability Evaluation for Ecotourism Development in Ilam Area Using AHP Model.
Shorabeh, S. N., Argany, M., Rabiei, J., Firozjaei, H. K., & Nematollahi, O. (2021). “Potential assessment of multi-renewable energy farms establishment using spatial multi-criteria decision analysis: A case study and mapping in Iran”, Journal of Cleaner Production, 295, 126318.
Shorabeh, S. N., Firozjaei, M. K., Nematollahi, O., Firozjaei, H. K., & Jelokhani-Niaraki, M. (2019). “A risk-based multi-criteria spatial decision analysis for solar power plant site selection in different climates: A case study in Iran”, Renewable Energy, 143, pp. 958-973.
Shorabeh, S. N., Varnaseri, A., Firozjaei, M. K., Nickravesh, F., & Samany, N. N. (2020). “Spatial modeling of areas suitable for public libraries construction by integration of GIS and multi-attribute decision making: Case study Tehran, Iran”, Library & Information Science Research, 42(2), 101017.
Tavosi, T., Khosravi, M., & Rahimi, D. (2014). “The Site Selection of Ecotourism in Suitable Areas. Case Study: Awramanat Region”, Geographical Planning of Space, 4(13), pp. 19-41. (in Persian)
Wondirad, A., Tolkach, D., & King, B. (2020). “Stakeholder collaboration as a major factor for sustainable ecotourism development in developing countries”, Tourism Management, 78, 104024.
Zabihi, H., Alizadeh, M., Wolf, I. D., Karami, M., Ahmad, A., & Salamian, H. (2020). “A GIS-based fuzzy-analytic hierarchy process (F-AHP) for ecotourism suitability decision making: A case study of Babol in Iran”, Tourism Management Perspectives, 36, 100726.
Zarkesh, M. M. K., Almasi, N., & Taghizadeh, F. (2011). “Ecotourism land capability evaluation using spatial multi criteria evaluation”, Research journal of applied sciences, Engineering and technology, 3(7), pp. 693-700. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 589 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 441 |
||