پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,115,474 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,219,625 |
بازتاب خواست قانون در نقد معماری و شهرهای پیشامدرن ایرانی در دوران مشروطه موردپژوهی: خاطرات عین‌السلطنه؛ از ۱۳۰۰ تا ۱۳۳۹ ه.ق | ||
| نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی | ||
| دوره 26، شماره 2، تیر 1400، صفحه 5-15 اصل مقاله (427.61 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfaup.2022.270322.672169 | ||
| نویسندگان | ||
| کامیار صلواتی1؛ حامد مظاهریان* 2؛ سعید حقیر2 | ||
| 1کارشناس ارشد مطالعات معماری ایران، گروه معماری، دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| 2دانشیار گروه معماری، دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| در این مقاله به روش تفسیری-تاریخی و با استناد به متنی دست‌اوّل از دوران قاجار یعنی «خاطرات عین‌السلطنه»، در پی پاسخ به این پرسش برآمده‌ایم که عین‌السلطنه به‌عنوان یکی از کسانی که هم دست به ثبت آراء و نظرات خود زده و هم علی‌رغم بستگی‌هایش به دربار خواهان تغییر جدّی اوضاع ایران است، چه نقدهایی بر معماری و شهرهای پیشامدرن ایران داشته است و چگونه می‌توان این نقدها را با توجّه به خواست قانون به‌عنوان مطالبه‌ای محوری در دوران مشروطه تحلیل کرد؟ برای رسیدن به این منظور، پس از معرفی چارچوب نظری تحقیق که بر اساس تحلیل‌های محمدعلی‌همایون کاتوزیان درباره‌ی دوران مشروطه است، به بررسی متن خاطرات عین‌السلطنه پرداخته‌ایم و گزاره‌های نقادانه‌ی او را از سال ۱۳۰۰ ه.ق تا کودتای رضاخان (۱۳۳۹ ه.ق) استخراج و دسته‌بندی کرده‌ایم. این نقدها را در سه دسته‌ی کلّی «نقد وضعیت بهداشتی شهرها و بناهای ایران»، «نقد طرح و وضع شهر» و «نقد طرح و عناصر بناها و معماری ایران» تقسیم کرده‌ایم که هریک خود به زیرمجموعه‌هایی قابل تقسیم هستند. در بخش تحلیلی نشان داده‌ایم که اکثر این نقدها، چه به‌صورت عیان (مانند نقد وضعیت معابر) چه به‌صورت پنهان‌تر (مانند خواست پلان در طرح‌ریزی شهرها و بناها یا استانداردسازی بناها) به خواست همه‌جانبه و گسترده‌ی «قانون‌مندی» و «پیش‌بینی‌پذیری» در دوران مشروطه گره خورده‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| معماری و مشروطه؛ عین‌السلطنه؛ نقد معماری؛ نقد معماری ایران؛ بهداشت و معماری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Representation of the Demand for Legislation in the Critiques on Pre-Modern Architecture and Towns during the Constitutional Era; Case Study: The Memoirs of Eyn-al-Saltaneh, from 1300 to 1339 AH. | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Kamyar Salavati1؛ Hamed Mazaherian2؛ Saeed Haghir2 | ||
| 1Master of Iranian Architectural Studies, Department of Architecture,School of Architecture, College of Fine Arts, Tehran University, Tehran, Iran. | ||
| 2Assosicate Professor, Department of Architecture, School of Architecture, College of Fine Arts, Tehran University, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| During the late Qajar and Constitutional era in Iran, various aspects of Iranian pre-modern traditions and culture were criticized. Asides from politics, religious beliefs and interpretations, economy and government, architectural traditions and pre-modern Iranian towns were part of these critical debates. In this paper, the daily memoirs of Eyn-al-Saltaneh, the nephew of Nasser-al-din Shah are studied in order to seek his critical propositions on pre-modern architectural traditions and towns in Iran. The method of this research is historical hermeneutics based on a primary text from the Qajar period with a qualitative approach. Eyn-al-Saltaneh was a noble Iranian figure during the late Qajar era who has documented his daily observations and his subjective critical opinions on different subjects including politics, society, culture, law, town and architecture among other issues. Also he was related to the Qajar court as he was the nephew of Nasser-al-din Shah of Qajar and the son of Ezz-al-dowleh, brother of Nasser-al-shah. However, he never played an important role in the socio-political context of late Qajar Iran due to the Qajar noble class discords. Besides, he was deeply seeking a change in the Iranian life style, politics and society. After introducing and reviewing the theoretical framework of the research which is based on Homa Katouzian's theories on the desire for legislation during the late Qajar and Constitutional era in Iran, the related facts in the "Daily Memoirs of Eyn-al-Saltaneh" are extracted and discussed in three sections: A. criticizing the sanitary condition of Iranian towns and buildings including their resistance to natural phenomena, abundance of garbage and dirt in Iranian towns, and the sanity condition of traditional public baths; B. Criticizing the Iranian towns' design and organization including the geometrical shape of the passages and alleys, lack of engineered pre-designed plan for Iranian pre-modern towns, and lack of a powerful town managing system; C. Criticizing the design, spaces and architectural elements of Iranian architecture including the spatial organization of Iranian houses namely lack of a inter facial space between the courtyard and interior spaces, multiplicity of openings towards the courtyard in Iranian houses and unnecessary height of the Iranian traditional stairs. In the last section of the paper, the correlation between these critiques and the desire for legislation and law (as formulated by Katouzian’s theories) is sought and discussed. Some of these critiques are in an obvious correlation with the desire for legislation, such as criticizing the shape of passages and alleys in Iranian towns which are in a direct correlation with the desire of establishing a legislative governmental institution to manage the town, which would be a municipality or Baladiyeh; or the height of Iranian stairs which, in Eyn-al-Saltaneh’s comments, are not standard; and some are in a more hidden relation with the desire for legislation, such as Eyn-al-Saltaneh's critiques on the lack of using plans in architectural and urban design or standardizing the architectural elements. As this paper indicates, there is a systematic relationship between the desire for legislation during the Constitutional movement and architectural demands and critiques of that era. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Constitutional Era and Architecture, Eyn-al-Saltaneh, Criticizing Architecture, Criticizing Iranian Architecture, Sanitation and Architecture | ||
| مراجع | ||
|
آجودانی، ماشاالله ) ۱۳۸۲(، مشروط هی ایران ، ی تهران: اختران.
آژند، یعقوب ) ۱۳۸۴(، تجدد ادبی در دور ه ی مشروط ، ه تهران: موسس ه ی تحقیقات و توسع هی علوم انسانی.
انصا ف پور، غلامرضا ) ۱۳۶۳(، ایران و ایرانی به تحقیق در صد سفرنام ه ی خارجی مربوط به دوران قاجاری ، ه تهران: زوار.
بانی مسعود، امیر ) ۱۳۸۸(، معماری معاصر ایرا : ن در تکاپوی بین سنّت و مدرنیته، تهران: هنرمعماری قرن.
تکمیل همایون، ناصر ) ۱۳۸۱(، تاریخ اجتماعی و فرهنگی تهران )جلد دوم: دارالخلاف ه ی ناصری(، تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی. حبیبی، سیدمحسن، ۱۳۹۲، از شار تا شهر تهران: دانشگاه تهران.
رجبی، پرویز ، ۲۵۳۵، معماری ایران در عصر پهلوی تهران: دانشگاه ملّی ایران.
رشدیهّ، فخرالدین ، ۱۳۷۰، تاریخ مدارس نوین در ایران زندگی نامه ی میرزا حسن رشدیهّ، تهران: هیرمند.
سالور، قهرمان میرزا ) ۱۳۷۶الف(، روزنامه ی خاطرات عین السلطنه )جلد اول(، به کوشش مسعود سالور و ایرج افشار، تهران: اساطیر.
سالور، قهرمان میرزا ) ۱۳۷۶ب(، روزنامه ی خاطرات عین السلطنه )جلد دوم(، به کوشش مسعود سالور و ایرج افشار، تهران: اساطیر.
سالور، قهرمان میرزا ) ۱۳۷۶ج(، روزنامه ی خاطرات عین السلطنه )جلد سوم(، به کوشش مسعود سالور و ایرج افشار، تهران: اساطیر.
سالور، قهرمان میرزا ) ۱۳۷۶ح(، روزنامه ی خاطرات عین السلطنه )جلد هشتم(، به کوشش مسعود سالور و ایرج افشار، تهران: اساطیر.
سالور، قهرمان میرزا ) ۱۳۷۶د(، روزنامه ی خاطرات عین السلطنه )جلد چهارم(، به کوشش مسعود سالور و ایرج افشار، تهران: اساطیر.
سالور، قهرمان میرزا ) ۱۳۷۶ز(، روزنامه ی خاطرات عین السلطنه )جلد هفتم(، به کوشش مسعود سالور و ایرج افشار، تهران: اساطیر.
سالور، قهرمان میرزا ) ۱۳۷۶و(، روزنامه ی خاطرات عین السلطنه )جلد ششم(، به کوشش مسعود سالور و ایرج افشار، تهران: اساطیر.
سالور، قهرمان میرزا ) ۱۳۷۶ه(، روزنامه ی خاطرات عین السلطنه )جلد پنجم(، به کوشش مسعود سالور و ایرج افشار، تهران: اساطیر.
ستاری، جلال ) ۱۳۸۵(، اسطوره ی تهران تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی.
قبادیان، وحید ) ۱۳۹۳(، معماری در دارالخلافه ی ناصری سنت و تجدد در معماری معاصر تهران، تهران. پشوتن.
کاتوزیان، محمدعلی همایون ) ۱۳۹۴(، اقتصاد سیاسی در ایران از مشروطیت تا پایان سلسله ی پهلوی، ترجمه محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی، تهران: مرکز. کاتوزیان، محمدعلی همایون ) ۱۳۹۵الف(، ایران، جامعه ی کوتاه مد ت و ۳ مقاله ی دیگر ترجمه عبدالله کوثری، تهران: نی.
کاتوزیان، محمدعلی همایون ) ۱۳۹۵ب(، تضاد دولت و ملت نظریه ی تاریخ و سیاست در ایران، ترجمه ی علیرضا طیب، تهران: نی.
کاتوزیان، محمدعلی همایون ) ۱۳۸۵(، اقتصاد سیاسی در ایران تهران: مرکز.
کیانی، مصطفی ) ۱۳۸۳(، معماری پهلوی اوّل دگرگونی اندیشه ها، پیدایش و شکل گیری معماری دوره ی بیست ساله ی معاصر ایران ۱۲۹۹- ۱۳۲۰، تهران: موسسه ی مطالعات تاریخ معاصر ایران.
مختاری طالقانی، اسکندر ) ۱۳۹۰(، میراث معماری مدرن در ایران تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی.
مروجی، دینا؛ مشهدی زاده، ناصر ) ۱۳۷۱(، گذری بر تاریخ شهرسازی ایران در دوره ی جدید، از نوسازی و به سازی شهرها تا ایجاد شهرهای جدید، مجموعه مقالات کنگره ی تاریخ معماری و شهرسازی ایران )جلد چهارم(، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
Plan. (n.d.) In Cambridge Dictionary. Retrieved from: http:// dictionary.cambridge.org/dictionary/english/plan, Cited in: 4/12 /2017, 14:39 . Vahdat, Vahid. (2017), Occidentalist Perceptions of European Architecture in Nineteenth-Century Persian Travel Diaries: Travels in Farangi Space. London & New York: Routledge. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 420 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 552 |
||