پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,228 |
| تعداد مقالات | 67,752 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,086,069 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,825,126 |
بررسی و ارزیابی آرای مفسران اهل‌سنت دربارۀ روایات آیۀ رجم | ||
| پژوهش های قرآن و حدیث | ||
| دوره 54، شماره 2، اسفند 1400، صفحه 342-321 اصل مقاله (276.12 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jqst.2021.328672.669794 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد باقریان1؛ رسول محمدجعفری* 2 | ||
| 1دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه شاهد | ||
| 2استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه شاهد | ||
| چکیده | ||
| یکی از مسائل چالش‌انگیز در مطالعات قرآنی و حدیثی، روایاتی هستند که بر تحریف آیات قرآن اشاره دارند. از معروف‌ترین آن‌ها، روایاتی هستند که از قرآنی بودن آیۀ موسوم به «رجم» سخن می‌گویند. بسیاری از مفسران اهل سنت، ضمن گزارش و پذیرش این روایات، نظریۀ نسخ التلاوه را مطرح نمودند. یافته‌های پژوهش حاضر حکایت از آن دارند: 1. از مجموع 58 تفسیر اهل سنت که روایات را گزارش کرده‌اند، سه رویکرد وجود دارد: الف) نسخ تلاوت و عدم نسخ حکم: 40 تفسیر، ب) گزارش روایات بدون بیان نظر: 12 تفسیر؛ ج) تشکیک در صحت روایات: 6 تفسیر؛ 2. وجه مشترک اسناد همۀ روایات، ختم آن‌ها به صحابی است و احتمال اعمال نظر صحابه وجود دارد؛ 3. محتوای روایات آیۀ رجم با ادلۀ قرآنی، روایی، فقهی، عقلی و ادبی در معرض نقد هستند؛ 4. به نظر می‌رسد روایات آیۀ رجم ریشه در تورات داشته و به مصادر اسلامی راه یافته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آیۀ رجم؛ تحریف قرآن؛ تورات؛ مفسران اهل‌سنت؛ نقد سندی؛ نقد محتوایی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Evaluating Study of the Opinions of Sunni Exegetes on the Narrations of the Rajm Verse | ||
| نویسندگان [English] | ||
| mohammad bagherian1؛ Rasul Mohammad-jafari2 | ||
| 1MA Student of Qur’an and Hadith Sciences, Shahed University, Iran. | ||
| 2Assistant Professor, Department of Qur’an and Hadith Sciences, Shahed University, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| One of the most challenging issues in Qur’anic and hadith studies is concerned with the narrations that refer to the distortion of Qur’anic verses. Among them one may points to the famous narrations speaking of the Qur’anic “Rajm (shooting)” verse. Reporting and accepting these narrations, many Sunni exegetes proposed the theory of Naskh al-Talāwah (abrogation of reading). Findings of this research show that: 1) Among 58 Sunni exegeses that have reported the narrations there are three approaches: a- abrogation of reading and non-abrogation of the command: 40 exegeses, b- reporting narrations without comments: 12 ones, c- doubt in the authenticity of the narrations: 6 ones. 2) The common feature of the sanads of all narrations is that they end with Companions, i.e. there is a possibility of applying Companions’ opinions. 3) The content of the narrations of the Rajm verse is criticized by Qur’anic, narrative, jurisprudential, intellectual and literary arguments. 4) It seems that the narrations of the verse are rooted in the Torah, which have found their way to Islamic sources as well. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Rajm Verse, Qur’an Distortion, Sunni Exegetes, Sanad Critique, Content Critique, Torah | ||
| مراجع | ||
|
[1]. قرآن کریم.
[2]. تورات.
[3]. ابن ابیزمنین، محمد بن عبدالله (1424ق). تفسیر ابن ابی زمنین. بیروت، دار الکتب العلمیة.
[4]. ابن جزی، محمد بن احمد (1416ق). التسهیل لعلوم التنزیل. بیروت، شرکة دار الأرقم.
[5]. ابن حنبل، أحمد (؟). مسند الإمام أحمد بن حنبل. بیروت، دار صادر.
[6]. ابن صلاح، عثمان بن عبد الرحمن (1416ق). مقدمۀ ابن الصلاح. بیروت، دار الکتب العلمیة.
[7]. ابن عادل، عمر بن علی (1419ق). اللباب فی علوم الکتاب. بیروت، دار الکتب العلمیة.
[8]. ابن عاشور، محمدطاهر (1420ق). تفسیر التحریر و التنویر. بیروت، مؤسسۀ التاریخ العربی.
[9]. ابن عجیبه، احمد (1419ق). البحر المدید فی تفسیر القرآن المجید. قاهره، حسن عباس زکی.
[10]. ابنعرفه، محمد بن محمد (2008م). تفسیر ابن عرفة. بیروت، دار الکتب العلمیة.
[11]. ابن عطیه، عبدالحق بن غالب (1422ق). المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز. بیروت، دارالکتب العلمیة.
[12]. ابن ابی طالب حمّوش، مکی (1429ق). الهدایة إلی بلوغ النهایة. شارجه، کلیة الدراسات العلیا.
[13]. ابن فارس، أحمد (1404ق). معجم مقاییس اللغة. قم، مکتب الاعلام الاسلامی.
[14]. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر (1419ق). تفسیر القرآن العظیم. بیروت، دار الکتب العلمیة.
[15]. ابن ماجه، محمد بن یزید (؟). السنن. بیروت، دار الفکر.
[16]. ابن منظور، محمد بن مکرم (1414ق). لسان العرب. بیروت، دار الفکر.
[17]. ابو السعود، محمد بن محمد (1983م). تفسیر ابی السعود. بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
[18]. ابو ریة، محمود (؟). اضواء علی السنة المحمدیة. (بیجا)، نشر البطحاء.
[19]. ابو زهره، محمد (؟)، زهرة التفاسیر. بیروت، دار الفکر.
[20]. ارمی علوی، محمدامین بن عبدالله (1421ق). تفسیر حدائق الروح و الریحان فی روابی علوم القرآن. بیروت، دار طوق النجاة.
[21]. ازهری، محمد بن احمد (1421ق). تهذیب اللغة. بیروت، دار العلم للملایین.
[22]. امین، احمد (؟). ضحی الاسلام. (بیجا)، (بی‌نا).
[23]. آبیاری، ابراهیم (1411ق). تاریخ القرآن. قاهره، دار الکتاب المصری.
[24]. آلغازی، عبدالقادر (1382ق). بیان المعانی. دمشق، مطبعة الترقی.
[25]. آلوسی، محمود (1415ق). روح المعانی. بیروت، دار الکتب العلمیة.
[26]. بخاری، محمد بن إسماعیل (1401ق). صحیح البخاری. بیروت، دار الفکر.
[27]. بقاعی، ابراهیم بن عمر (1427ق). نظم الدرر فی تناسب الآیات و السور. بیروت، دار الکتب العلمیة.
[28]. بلاغی نجفی، محمدجواد (1420ق). آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن. قم، بنیاد بعثت.
[29]. بیهقی، أبوبکر (1424ق). السنن الکبری. بیروت، دار الکتب العلمیة.
[30]. پاکتچی، احمد (1391ش). نقد متن. تهران، دانشگاه امام صادق (ع).
[31]. پانیپتی، ثناءالله (1412ق). التفسیر المظهری. کویته، مکتبة رشدیه.
[32]. تیمی، یحیی بن سلام (1425ق). تفسیر یحیی بن سلام. بیروت، دار الکتب العلمیة.
[33]. ثعالبی، عبدالرحمن بن محمد (1418ق). تفسیر الثعالبی. بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
[34]. ثعلبی، احمد بن محمد (1422ق). الکشف و البیان. بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
[35]. جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمن (1430ق). درج الدرر فی تفسیر القرآن العظیم. عمان، دارالفکر.
[36]. جزایری، ابوبکر جابر (1416ق). ایسر التفاسیر لکلام العلی الکبیر. مدینه، مکتبة العلوم و الحکم.
[37]. جصاص، احمد بن علی (1405ق). أحکام القرآن. بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
[38]. جعفریان، رسول (1382ش). افسانة تحریف قرآن. تهران، امیر کبیر.
[39]. جمل، سلیمان بن عمر (1427ق). الفتوحات الإلهیة. بیروت، دارالکتب العلمیة.
[40]. جناتی، محمد ابراهیم (1389ش). «بررسی مبانی فقهی رجم (سنگسار) ثبوتاً و اثباتاً». فصلنامة فقه، دورة 17، شمارة 65، صص123-142.
[41]. جوادی آملی، عبدالله (1382ش). نزاهت قرآن از تحریف. قم، اسراء.
[42]. جوهری، اسماعیل بن حماد (1407ق). الصحاح. بیروت، دارالعلم.
[43]. حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله (؟). المستدرک علی الصحیحین. بیروت، دارالفکر.
[44]. حقی برسوی، اسماعیل بن مصطفی (؟). تفسیر روح البیان. بیروت، دار الفکر.
[45]. حکیم، محمدباقر (1378ش). علوم قرآنی. تهران، تبیان.
[46]. حوی، سعید (1424ق). الاساس فی التفسیر. قاهره، دار السلام.
[47]. خطیب شربینی، محمد بن احمد (1425ق). السراج المنیر. بیروت، دار الکتب العلمیة.
[48]. خطیب، عبدالکریم (1424ق). التفسیر القرآنی للقرآن. بیروت، دارالفکر العربی.
[49]. خفاجی، احمد بن محمد (1417ق). حاشیة الشهاب المسماة عنایة القاضی و کفایة الراضی علی تفسیر البیضاوی. بیروت، دار الکتب العلمیة.
[50]. خویی، ابوالقاسم (1430ق). البیان فی تفسیر القرآن. قم، مؤسسة احیاء آثار الامام الخوئی.
[51]. دروزه، محمد عزه (1421ق). التفسیر الحدیث. بیروت، دار الغرب الإسلامی.
[52]. دره، محمد علی طه(1430ق). تفسیر القرآن الکریم و اعرابه و بیانه. بیروت، دار ابن کثیر.
[53]. راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1424ق). تفسیر الراغب الاصفهانی. ریاض، مدار الوطن.
[54]. ربانی، محمدحسن (1382ش). «گونه های تأکید در قرآن». پژوهشهای قرآنی، دورة 9، شمارة 35 و 36، صص296-321.
[55]. زحیلی، وهبه (1411ق). التفسیر المنیر فی العقیدة و الشریعة و المنهج. دمشق، دار الفکر.
[56]. زمخشری، محمود بن عمر (1407ق). الکشاف. بیروت، دار الکتاب العربی.
[57]. سایس، محمد علی (1423ق). تفسیر آیات الأحکام. بیروت، المکتبة العصریة.
[58]. سجستانی، سلیمان بن اشعث (1410ق). سنن ابی داود. بیروت، دار الفکر.
[59]. سمرقندی، نصر بن محمد (1416ق). بحر العلوم. بیروت، دار الفکر.
[60]. سیوطی، عبدالرحمن (1404ق). الدر المنثور. قم، کتابخانة آیت الله مرعشی.
[61]. شافعی، محمد بن ادریس (1400ق). المسند. بیروت، دار الکتب العلمیة.
[62]. شاکر، محمد کاظم (1376ش). روش‌های تأویل قرآن. قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
[63]. شنقیطی، محمدامین (1427ق). أضواء البیان فی إیضاح القرآن بالقرآن. بیروت، دار الکتب العلمیة.
[64]. شوکانی، محمد (1414ق). فتح القدیر. دمشق، دار ابن کثیر.
[65]. شهرستانی، محمد بن عبدالکریم (1387ش). مفاتیح الأسرار و مصابیح الأبرار. تهران، مرکز البحوث و الدراسات للتراث المخطوط.
[66]. شیخزاده، محمد بن مصطفی (1419ق). حاشیة محیی الدین شیخ زاده علی تفسیر القاضی البیضاوی. بیروت، دارالکتب العلمیة.
[67]. صاوی، احمد بن محمد (1427ق). حاشیة الصاوی علی تفسیر الجلالین. بیروت، دار الکتب العلمیة.
[68]. صدوق، محمد بن علی (1413ق). من لا یحضره الفقیه. قم، دفتر انتشارات اسلامی.
[69]. صدیقحسنخان، محمدصدیق (1420ق). فتح البیان فی مقاصد القرآن. بیروت، دار الکتب العلمیة.
[70]. صدیقحسنخان، محمدصدیق (1424ق). نیل المرام من تفسیر آیات الأحکام. بیروت، دار الکتب العلمیة.
[71]. طباطبایی، محمدحسین (1353ش). قرآن در اسلام. تهران، دار الکتب الاسلامیه.
[72]. طبرانی، سلیمان بن احمد (2008م). التفسیر الکبیر. اربد، دار الکتاب الثقافی.
[73]. طبرانی، سلیمان بن احمد (1415ق). المعجم الکبیر. قاهرة، مکتبة ابن تیمیة.
[74]. طبری، محمد بن جریر (1412ق). جامع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت، دار المعرفة.
[75]. طنطاوی، محمد سید (1997م). التفسیر الوسیط للقرآن الکریم. قاهره، نهضة مصر.
[76]. طوسی، محمد بن حسن (1390ق). الإستبصار فیما اختلف من الأخبار. تهران، دارالکتب الإسلامیة.
[77]. طوسی، محمد بن حسن (1407ق). تهذیب الأحکام. تهران، دارالکتب الاسلامیه.
[78]. طوسی، محمد بن حسن (1414ق). الخلاف. قم، مؤسسة النشر الإسلامی.
[79]. عاملی، جعفر مرتضی (1411ق). حقائق هامة حول القرآن الکریم. قم، مؤسسة النشر الإسلامی.
[80]. عینی، بدرالدین (؟). عمدة القاری. بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
[81]. فخر رازی، محمد بن عمر (1420ق). مفاتیح الغیب. بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
[82]. فراهیدی، خلیل بن أحمد (1409ق). العین. قم، نشر هجرت.
[83]. فیروزآبادی، محمد بن یعقوب (1416ق). بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز. قاهره، وزارة الاوقاف.
[84]. قاسمی، جمالالدین (1418ق). محاسن التأویل. بیروت، دار الکتب العلمیة.
[85]. قرطبی، محمد بن احمد (1364ش). الجامع لأحکام القرآن. تهران، ناصر خسرو.
[86]. قونوی، اسماعیل بن محمد (1422ق). حاشیة القونوی علی تفسیر الإمام البیضاوی. بیروت، دارالکتب العلمیة.
[87]. کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق). الکافی. تهران، دار الکتب الإسلامیة.
[88]. ماتریدی، محمد بن محمد (1426ق). تأویلات أهل السنة. بیروت، دار الکتب العلمیة.
[89]. مالک بن انس (1406ق). الموطأ. بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
[90]. ماوردی، علی بن محمد (؟). النکت و العیون. بیروت، دار الکتب العلمیة.
[91]. مجاشعی، علی بن فضال (1428ق). النکت فی القرآن الکریم فی معانی القرآن الکریم و اعرابه. بیروت، دار الکتب العلمیة.
[92]. مسلم، مسلم بن حجاج (؟). صحیح مسلم. بیروت، دار الفکر.
[93]. میبدی، احمد بن محمد (1371ش). کشف الاسرار و عدة الابرار، تهران، امیر کبیر.
[94]. نسائی، احمد بن شعیب (1411ق). السنن الکبری. بیروت، دارالکتب العلمیة.
[95]. نسفی، عبدالله بن احمد (1416ق). مدارک التنزیل و حقایق التأویل. بیروت، دار النفائس.
[96]. نظام الاعرج، حسن بن محمد (1416ق). تفسیر غرائب القرآن و رغائب الفرقان. بیروت، دارالکتب العلمیة.
[97]. نووی، یحیی بن شرف (1407ق). شرح صحیح مسلم. بیروت، دار الکتاب العربی.
[98]. هواری، هود بن محکم (1426ق). تفسیر کتاب الله العزیز. (بیجا)، دار البصائر.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 353 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 368 |
||