پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,097,794 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,205,441 |
اولویت‌بندی توسعة شهرکها و دهکده‌های گردشگری در قلمرو فضایی استان مازندران | ||
| مجله علمی " آمایش سرزمین " | ||
| دوره 14، شماره 2، مهر 1401، صفحه 427-462 اصل مقاله (1.56 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jtcp.2022.337263.670294 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد جواد نوری* 1؛ سمیرا شاهین2؛ فرشته ملایی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری، دانشکدة شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 2کارشناس‌ارشد، دانشکدة معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| 3کارشناس‌ارشد، دانشکدة معماری و شهرسازی، دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور، دزفول، ایران | ||
| چکیده | ||
| یکی از سیاست‌هایی که بسیاری از کشورها جهت توسعة پایدار گردشگری مد نظر قرار داد‌ه‌اند توسعة شهرکها و دهکده‌های گردشگری به صورت متمرکز و جلوگیری از ساخت‌وسازهای پراکنده و بی‌برنامة نابودکنندة محیط زیست، بافت فرهنگی‌ـ اجتماعی، و ساختار اقتصادی در مناطق جاذب گردشگر است؛ سیاستی که در ایران از سوی هیئت وزیران در سال 1396 به تصویب رسید. هدف از این مقاله ارائة یک روش‌شناسی جهت شناسایی فضاهای مستعد توسعة شهرکها و دهکده‌های گردشگری است. پژوهش بر اساس هدف کاربردی و به لحاظ روش‌شناسی در زمرة پژوهش‌های توصیفی‌ـ تحلیلی قرار می‌گیرد. قلمرو فضایی استان مازندران به عنوان ورودی مدل تحلیلی به 23007 واحد فضایی 100 هکتاری تقسیم شده و جهت توسعة شهرکها و دهکده‌های گردشگری مورد ارزیابی و اولویت‌بندی قرار گرفته است. در این مقاله شاخص مرکب «اولویت توسعة شهرکها و دهکده‌های گردشگری در استان مازندران» از طریق مدل هیبریدی تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل شبکه‌ای (F’ANP) و بر مبنای 14 شاخص اثرگذار بر توسعة شهرکها و دهکده‌های گردشگری ساخته و نقشة خروجی آن بر اساس 4 شاخص کنترلی تدقیق شده است. یافته‌های مدل نشان‌دهندة آن است که سه عامل «توان محیط زیستی و زیرساخت حمل‌ونقل»، «کمیت و کیفیت خدمات‌رسانی به گردشگران»، و «میزان پتانسیل سرمایه‌گذاری گردشگری» بر اولویت‌بندی فضاهای استان مازندران با هدف توسعة شهرکها و دهکده‌های گردشگری اثرگذار است. نتایج پژوهش نشان داد امکان توسعة شهرکها و دهکده‌های گردشگری در ساحل در بخشهای میانی و شرقی، در جلگه به صورت محدود در بخشهای شرقی استان، و در کوهستان در بخش شرق و غرب استان وجود دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| استان مازندران؛ شاخص مرکب؛ شهرک و دهکدة گردشگری؛ گردشگری؛ مکان‌یابی؛ F’ANP | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Prioritizing the Development of Touristic Towns and Villages Within the Spatial Arena of Mazandaran Province | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Javad Nouri1؛ Samira Shahin2؛ Fereshteh Molaei3 | ||
| 1PhD Student, School of Urban Planning, College of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 2MA, Faculty of Architecture and Urban Planning, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran | ||
| 3MA, Faculty of Architecture and Urban Planning, Jundi-Shapur University of Technology, Dezful, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| One of the policies that has been taken into account by many countries to develop sustainable tourism is the development of touristic towns and villages in a centralized manner and the prevention of haphazard, unplanned contractions that destroy environment, sociocultural context, and economic structure of the touristic attraction sites. This policy was enacted by the Iranian cabinet in 2017. The purpose of this study was to present a methodology to identify the spaces suitable for the development of touristic towns and villages. The study was applied in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of methodology. As the input of the analytic model, the spatial territory of Mazandaran province was divided into 23007 spatial units, each covering 100 hectares. Then, the development of touristic towns and villages were evaluated and prioritized. In this article, the combined index of “the priority of the development of touristic towns and villages in Mazandaran province” was made by combining exploratory factor analysis and network analysis (F’ANP) based on 14 factors effective on the development of touristic towns and villages. The resulting map was then trimmed based on four control indices. The findings of the model showed that the three factors of “environmental potential and transportation infrastructure,” “the quantity and quality of serving the tourists,” and “tourism investment potential” are effective on the prioritization of Mazandaran province spaces in order to develop touristic towns and villages. The results of study demonstrated that the development of touristic towns and villages in this province is possible in the middle and eastern side of seashore, in limited areas in the eastern plains, and in the eastern and western mountainous lands. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| tourism, touristic towns and villages, site selection, F’ANP, composite index, Mazandaran province | ||
| مراجع | ||
|
احدنژاد روشتی، محسن؛ اکبر حسین‌زاده؛ سمیرا مرادی‌مفرد؛ قمر عباسی (1395). «مکان‌یابی مراکز اقامتی گردشگری با استفاده از GIS و روش AHP (مورد مطالعه: منطقة 6 شهر تهران)»، دومین کنگرة بین‌المللی علوم زمین و توسعة شهری، تبریز.
تقوایی، مسعود؛محمدمهدی تقی‌زاده؛ حسین کیومرثی (1390). «مکان‌یابی دهکده‌های گردشگری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل ) SWOTنمونة موردی: ساحل دریاچه کافتر)»، جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، ش 2، ص 99 ـ 120.
چراغی، مهدی؛ علی ذولفی (1396). «مکان‌یابی اماکن تفریحی و اقامتی استان زنجان (مطالعة موردی: محور گردشگری سلطانیه‌ـ کتله‌خور)»، نشریة مهندسی جغرافیایی سرزمین، ش 2، ص 79 ـ 93.
زبردست، اسفندیار (1396). «کاربرد روش تحلیل عاملی اکتشافی در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای»، هنرهای زیباـ معماری و شهرسازی، ش 2، ص 5 ـ 18.
زبردست، اسفندیار (1393). «کاربرد مدل F’ANP در شهرسازی»، هنرهای زیباـ معماری و شهرسازی، ش 2، ص 5 ـ 18.
شهرکی ده‌سوخته، سمیه؛ مصطفی خبازی؛ سمیه سارانی (1397). «مکان‌یابی دهکده‌های گردشگری در شهرهای ساحلی (مورد مطالعه: جزیرة قشم)»، گردشگری شهری، ش 2، ص 101 ـ 119.
References
Abed, M., Monavari, S., Karbassi, A., Farshchi, P., & Abedi, Z. (2011). Site Selection Using Analytical Hierarchy Process by Geographical Information System for Sustainable Coastal Tourism, International Conference on Environmental and Agriculture Engineering, IACSIT Press, Singapore, pp. 120-124.
Ahadnejad Roshti, M., Hosseinzadeh, A., Moradi Mofrad, S., & Abbasi, Q. (2016). “Location of tourism accommodation centers using GIS and AHP method studied: District 6 of Tehran”, 2nd International Congress of Earth Sciences and Development Shahri, Tabriz. (in Persian)
Al Kafy, A., Saifullah, Md., Roy, S., Al- Faisal, A., & Mahmudul Hasan, M. (2019). Evaluating Land Use and Natural Resources for Sustainable Ecotourism Site Development and Its Contribution to Urban Economy, Conference: 1st International Conference on Urban and Regional Planning, Dhaka, Bangladesh.
Ambecha, A., Melka, G., & Gemeda, D. (2020). Ecotourism site suitability evaluation using geospatial technologies: a case of Andiracha district, Ethiopia, pp. 559–568.
Bunruamkaew, Kh. & Murayam, Y. (2011). Site Suitability Evaluation for Ecotourism Using GIS & AHP: A Case Study of Surat Thani Province, Thailand, Procedia - Social and Behavioral Sciences, pp. 269-278.
Cheraghi, M. & Zolfi, A. (2017). “Location of recreational and residential places in Zanjan province (Case study: Soltanieh-Katlekhor tourism axis)”, Journal of Geographical Engineering, No. 2, pp. 79-93. (in Persian)
Eftekhari, E. & Mahdavi, M. (2019). “Land suitability assessment using ANP in a GIS environment for Tourism Development Site (Case study: Lavasan-e Kuchak Rural District, Tehran province, Iran)”, Iranian Journal Of Tourism And Hospitality Research, No. 1, pp. 5-17.
Eldrandaly, Kh. & Al-Amri, M. (2014). An Expert GIS-Based ANP-OWA Decision Making Framework for Tourism development site selection, Intelligent Systems and Applications, pp. 1-11.
Hadiwijaya, N., Hamdani, H., Syafrianto, A., & Tanjung, Z. (2018). “The Decision Model for Selection of Tourism Site Using Analytic Network Process Method”, International Journal of Intelligent Systems and Applications, pp. 23-31.
Huey, H. (2012). Site Selection Criteria for Coastal Tourism Facilities, International Symposium on Computer, Consumer and Control, pp. 272-277.
Jokar, P., Masoudi, M., & Karimi, F. (2021). An MCE-BASED innovative approach to evaluating ecotourism suytability using GIS, Cuadernos de Investigación Geográfica Geographical Research Letters, pp. 1-12.
Li Lin, Ch. (2020). Establishing environment sustentation strategies for urban and rural/town tourism based on a hybrid MCDM approach, Current Issues in Tourism, 23(4), pp. 1-36.
Liu, Y. & Li, L. (2020). “Mountainous City Featured Landscape Planning Based on GIS-AHP Analytical Method”, Journal of Geo-Information, pp. 1–18.
Mahdavi, A., Niknejad, M., & Karami, O. (2015). “A fuzzy multi-criteria decision method for locating ecotourism development”, Caspian Journal of Environmental Sciences, pp. 221-236.
Monzonís, J. & Olivares, D. (2012). Location Factors And Tourism Development In The Rural Spaces Of The Valencian Autonomous Region, Boletín de la Asociación de Geógrafos Españoles, pp. 441-446.
Roy, J., Chatterjee, K., Bandhopadhyay, A., & Kar, S. (2017). Evaluation and selection of medical tourism sites: A rough analytic hierarchy process based multi-attributive border approximation area comparison approach, Expert Systems, pp. 1-19.
Shahraki deh sukhteh, S., Khabazi, M., & Sarani, S. (1397). “Location of tourist villages in coastal cities (Case study: Qeshm Island)”, Urban Tourism Magazine, No. 2, pp. 101-119. (in Persian)
Shamnas, S., Aishwarya, G., & Arun, K. (2018). “Gis: A tool for eco-tourism site selection in south kerala”, International Journal of Pure and Applied Mathematics, 118(20), pp. 4105-4111.
Taghvaei, M., Taghizadeh, M., & Kiomarsi, H. (2011). “Location of tourist villages using geographic information system and model (SWOT Case Study: Kaftar Lake shore)”, Geography and environmental planning, 42(2), pp. 99-120. (in Persian)
Taha Ali, T. (2020). “Geoinformatics Tourism Optimal Site Selection Analysis, Khartoum”, Journal of Research and Scientific Publishing, Sudan, pp. 41–53.
Tsai Lin, Ch. & Juan, P. (2009). “Measuring location selection factors for international resort parks”, Quality & Quantity, pp. 1257-1270.
Zarei, M., Fatemi, M., Mortazavi, M., Pourebrahim, Sh., & Ghoddousi, J. (2016). “Selection of the optimal tourism site using the ANP and fuzzy TOPSIS in the framework of Integrated Coastal Zone Management: A case of Qeshm Island”, Ocean & Coastal Management, pp. 179-187.
Zebardast, E. (2013). “Constructing a social vulnerability index to earthquake hazards using a hybrid factor analysis and analytic network process (F’ANP) model”, Natural hazards, 65(3), pp. 1331-1359.
Zebardast, E. (2014). “Application of F’ANP in Urban Planning”, Honar-Ha-Ye-Ziba: Memary Va Shahrsazi, 19(2), pp. 23-38. (in Persian)
Zebardast, E. (2017). “Exploratory Factor Analysis in Urban and Regional Planning”, Honar-Ha-Ye-Ziba: Memary Va Shahrsazi, 22(2), pp. 5-18. (in Persian) | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 479 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 390 |
||