پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,504 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,122,627 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,230,689 |
بررسی مقایسه‌ای آراء و اندیشه‌های ابن خلدون و امیل دورکیم با تأکید بر نقش و کارکرد همبستگی اجتماعی در تکوین و تداوم نظام سیاسی | ||
| فصلنامه علمی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان | ||
| مقاله 7، دوره 12، شماره 1، فروردین 1401، صفحه 149-177 اصل مقاله (574.15 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله ترویجی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jstmt.2022.335426.1493 | ||
| نویسنده | ||
| احمد جهانی نسب* | ||
| دکتری اندیشه سیاسی مدرس دانشگاه پیام نور مازندران واحد ساری | ||
| چکیده | ||
| همبستگی اجتماعی به عنوان مهم‌ترین بخش یک پیوستگی جامعه، جایگاه ویژه و حائز اهمیتی داشته و علاوه بر کارکردهای ذاتی آن در اداره و انتظام‌بخشی امور اجتماع، وجود آن برای حفظ و ثبات نظام سیاسی- اجتماعی ضروری است. از این‌رو، مقاله حاضر در صدد است تا به بررسی و شناخت عوامل شکل‌دهنده آن در آراء و اندیشه‌های ابن خلدون به عنوان فیلسوف اجتماعی مسلمان و امیل دورکیم نظریه‌پرداز همبستگی اجتماعی بپردازد. لذا تلاش شده تا مسئله پژوهش در چارچوب رویکرد کارکردگرایی با بهره‌گیری از روش توصیفی- تحلیلی و شیوه جمع‌آوری داده‌ها بصورت کتابخانه‌ای مورد بررسی قرار گیرد. با این فرضیه که « عصبیت » در اندیشه ابن خلدون و « روابط متقابل بین افراد در قالب تقسیم کار اجتماعی » در اندیشه دورکیم، اصلی‌ترین عامل همبستگی اجتماعی می‌باشد. همچنین نقطه آغازین هر یک از این دو اندیشمند، میزان تعامل و تأثیر و تأثر متقابل اعضاء در روابط و مناسبات اجتماعی بوده که بر حسب تکوین و تداوم نظام سیاسی و اجتماعی، دوری(چرخشی) بودن نظریه ابن خلدون و خطی بودن نظریه دورکیم را سبب می‌شود. شهرت ابن خلدون به عنوان مهم‌ترین متفکر اجتماعی جهان اسلام، بیش از هر چیز مرهون مفهوم عصبیت و جایگاه آن در دگرگونی‌های اجتماعی است که مراحل پنجگانه از تولد تا زوال را شامل می‌شود. از این‌رو، به نظر می‌رسد نظریه اجتماعی ابن خلدون از حیث دگرگونی اجتماعی و تأثیر آن بر تکوین و تداوم نظام سیاسی، از سنخ نظریه دورانی و کشمکش و نظریه اجتماعی دورکیم نیز از نوع نظریه تک‌خطی و تکاملی است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ابن خلدون؛ امیل دورکیم؛ تقسیم کار اجتماعی؛ دگرگونی اجتماعی؛ دین؛ عصبیت؛ همبستگی اجتماعی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Comparative Study of the Views and Thoughts of Ibn Khaldun and Emil Durkheim with Emphasis on the Role and Function of Social Solidarity in the Formation and Continuity of the Political System | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ahmad Jahani Nasab | ||
| PhD in Political Thought Lecturer at Payame Noor University of Mazandaran, Sari Branch | ||
| چکیده [English] | ||
| Social solidarity, as the most important part of a society, has a special and important place and in addition to its intrinsic functions in the management and regulation of social affairs, its existence is necessary to maintain and stabilize the socio-political system. Therefore, the present article intends to study and recognize its shaping factors in the views and ideas of Ibn Khaldun as a Muslim social philosopher and Emile Durkheim, theorist of social solidarity. Therefore, an attempt has been made to study the research issue in the framework of functionalism approach using descriptive-analytical and documentary method. With the hypothesis that "Asabiyyah" in Ibn Khaldun's thought and "interactions between individuals in the form of division of social work" in Durkheim's thought, is the main factor of social solidarity. Also, the starting point of each of these two thinkers is the degree of interaction and interaction of members in social relations, which in terms of the formation and continuity of the political and social system, the distance (rotation) of Ibn Khaldun's theory and Durkheim's theory are linear. It becomes. Ibn Khaldun's reputation as the most important social thinker in the Islamic world owes more than anything to the concept of Asabiyyah and its place in social change, which includes the five stages from birth to decline. Hence, it seems that Ibn Khaldun's social theory in terms of social transformation and its effect on the formation and continuity of the political system is of the type of rotational and conflict theory and Durkheim's social theory is also a monolithic and evolutionary theory. Although Emile Durkheim is known as a theorist of social solidarity, but thinkers such as Montesquieu, Saint Simon, Comte, Rousseau and even Ibn Khaldun in the Islamic world can be named who have focused on social harmony and cohesion. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Ibn Khaldun, Emil Durkheim, Division of Social Work, Social Transformation, Religion, Asabiyyah, Social Solidarity | ||
| مراجع | ||
|
آرون، ریمون(1386). مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه‌شناسی، ترجمه باقر پرهام، تهران: علمی و فرهنگی.
آزادارمکی، تقی(1387). تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام: از آغاز تا دوره معاصر، تهران: علم.
ابن خلدون، عبدالرحمن(1398). مقدمه ابن خلدون، ترجمه محمد پروین گنابادی، تهران: علمی و فرهنگی.
------------(1383). العبر: تاریخ ابن خلدون، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
احمدی، یعقوب(1389). تحلیل جامعه‌شناختی اندیشه‌های سیاسی ابن خلدون، مجله معرفت، دوره 19، شماره 157، صص 83-92.
اسکیدمور، ویلیام(1372). تفکر نظری در جامعه‌شناسی، ترجمه جمعی از مترجمان، تهران: سفیر.
باصری، علی و صدریه، پیام(1398). تحلیل نظام همبستگی اجتماعی در اندیشه‌های حکومتی امام علی(ع) و مقایسه آن با نظریه همبستگی امیل دورکیم، پژوهش‌های نهج‌البلاغه، سال18، شماره 62، صص167-188.
بشیریه، حسین(1394). جامعه‌شناسی سیاسی: نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی، تهران:سمت.
------------(1383). عقل در سیاست: سی و پنج گفتار در فلسفه، جامعه‌شناسی و توسعه سیاسی، تهران: نگاه معاصر.
پولادی، کمال(1394). تاریخ اندیشه سیاسی در ایران و اسلام، تهران: مرکز.
تنهایی، حسین ابوالحسن(1394). نظریه‌های جامعه‌شناسی، تهران: بهمن برنا- مرندیز.
------------(1372). درآمدی بر نظریه‌های جامعه‌شناسی، تهران: خردمند.
ثقفی، سیدمحمد(1392). ابن خلدون و نخستین جامعه‌شناس مسلمان، تهران: جامعه‌شناسان.
جهانی‌نسب، احمد؛ نوریان، اردشیر و حسینی، سیدعباس(1399). آسان‌آموز: جستاری در پژوهش علوم انسانی- اجتماعی و مطالعات سیاسی، تهران: ارغنون- ثمره.
حافظ‌نیا، محمدرضا(1392). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران: سمت.
حسامی، فاضل(1390). همبستگی اجتماعی در قرآن، معرفت فرهنگی اجتماعی، سال 2، شماره 4، صص29-48.
حقیقت،سیدصادق(1394). روش‌شناسی علوم سیاسی، تهران: دانشگاه مفید.
خوشحال، امیر و مجاوری، شهین(1398). همبستگی اجتماعی از نگاه دورکیم، مجله رشد آموزش علوم اجتماعی، دوره 21، شماره 3، صص34-40.
دورکیم، امیل(1393). صور بنیانی حیات دینی، ترجمه باقر پرهام، تهران: مرکز.
------------(1387). درباره تقسیم کار اجتماعی، ترجمه باقر پرهام، تهران: مرکز.
------------(1343). قواعد روش در جامعه‌شناسی، ترجمه علی‌محمد کاردان، تهران: دانشگاه تهران.
دوورژه، موریس(1386). اصول علم سیاست، ترجمه ابوالفضل قاضی شریعت‌پناهی، تهران: میزان.
دیلینی، تیم(1389). نظریه‌های کلاسیک جامعه‌شناسی، ترجمه بهرنگ توفیقی و وحید طلوعی، تهران:نی.
ریتزر، جورج(1373). نظریه‌های جامعه‌شناسی، ترجمه احمدرضا غروی‌زاد، تهران: جهاد دانشگاهی.
شریعتی، سارا؛ ذاکری، علیرضا و رضایی، محمد(1399). مارسل موس و سنت دورکیمی: همبستگی اجتماعی و نقد فایده‌گرایی، فاشیسم و بلشویسم، مطالعات جامعه‌شناختی، دوره 27، شماره 2، صص9-34.
شیخ، محمدعلی(1396). پژوهشی در اندیشه‌های ابن خلدون، تهران: علمی و فرهنگی.
------------(1388). ابن خلدون و فلسفه و اجتماع، فصلنامه فلسفه و کلام اسلامی آینه معرفت،صص 51-58.
صالحی امیری، سیدرضا و عظیمی دولت‌آبادی،امیر(1388). بررسی موردی نظریه امیل دورکیم:آموزش و پرورش و انسجام اجتماعی، مجله رشد آموزش علوم اجتماعی،دوره 13، شماره 1،صص8-17.
طباطبائی، سیدجواد(1391). ابن خلدون و علوم اجتماعی، تهران: نشر ثالث.
------------(1368). مفهوم عدالت در اندیشه سیاسی ابن خلدون، مجله معارف، دوره ششم، شماره 1 و 2، صص168-185.
عالم، عبدالرحمن(1385). بنیادهای علم سیاست، تهران: نی.
علیوردی‌نیا، اکبر(1388). ماهیت اجتماعی انسان از دیدگاه ابن خلدون، مجموعه مقالات همایش بزرگداشت ابن خلدون، تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی، صص319-326.
فرهانی‌منفرد، مهدی و قربان‌پور دشتکی،سیمین(1385). نقش عصبیت در تاریخ از دیدگاه ابن خلدون، قبسات، سال 11، صص 141-154.
قادری، حاتم(1388). اندیشه‌های سیاسی در اسلام و ایران، تهران: سمت.
کوزر، لوئیس(1373). زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: علمی.
کوئن، بروس(1387). مبانی جامعه‌شناسی، ترجمه غلامعباس توسلی و رضا فاضل، تهران: سمت.
کیویستو، پیتر(1378). اندیشه‌های بنیادی در جامعه‌شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نی.
گیدنز، آنتونی(1385). جامعه‌شناسی ، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نی.
منوچهری، عباس(1390). رهیافت و روش در علوم سیاسی،تهران: سمت.
محمدی، مسلم(1386). دین و اخلاق در جامعه‌گرایی دورکیم و نقد آن، فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز،دوره 25،صص1-20.
همیلتون، ملکلم(1377). جامعه‌شناسی دین، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: تبیان.
Becker,H. Barnens,H.E.(1957). Social Thought,(Vol.1),Washington D.C.
Durkheim,E(1915). The Elementary Forms of the Religious Life, London: Allen and Unwin.
Giddens, Anttony(1985). The Nation- State and Violence, Cambridge:Policy press.
Willard,F.L.(1908). 5/1083189. Emil – durkeim - as - discussed in - mechanical - and -www.britannica.com/factsl organic – solidarity – social - theory.
Rosental, Erwin(1993). Political thought in medieval islam, London:Cambridge university press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,293 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 874 |
||