پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,240 |
| تعداد مقالات | 67,871 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,458,058 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,227,673 |
بررسی اجمالی اسناد و منابع مربوط به شغل تیله کنی و طلا شویی در دوره قاجار | ||
| پژوهش های ایران شناسی | ||
| مقاله 8، دوره 11، شماره 2، بهمن 1400، صفحه 113-133 اصل مقاله (785.72 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jis.2021.331784.1040 | ||
| نویسنده | ||
| جواد چوپانیان* | ||
| دانشگاه سیستان و بلوچستان | ||
| چکیده | ||
| چکیده: یافتن طلا و گنج قدمتی دیرینه دارد و احتمالا در بعضی از دوره‌های تاریخی این سرزمین به گونه‌ای رخ نشان داده اشت.در روزگار قاجاریه نیز این مسئله بعنوان یکی از مسائل مطرح آن روزگار وجود داشته و آنطور که از اسناد و مدارک بر می‌آید، صنفی به صورت فعال بدین کار مبادرت می‌نموده که به تیله-کنان و یا طلا‌شوران معروف بوده‌اند. دراین عصر منظور از زیر خاکی و گنج‌یابی، بدست آمدن اشیایی گران بهاء بود که از زیر خاک پیدا می‌شد مانند ظروف سفالی و کاشی و اشیایی از جنس طلا،نقره،سنگ‌های تزیینی،شیشه،اسلحه‌های مفرغی، سکه‌های قدیمی و هر قسم اشیاء نظیر آنها که ضمن حفاری آگاهانه یا تصادفی از درون خاک به دست می‌آمد. امّا اینکه این شغل به صورت یک صنف درآید که تعداد بیشماری مبادرت بدین عمل نمودند،خود مقوله ای جدید است که در دوره قاجاریه رخ داده است. آنان حتّی در این زمینه با دولت مرکزی مذاکره می‌کردند و زمانی تا چندین هزار نفر رسماً بدین کار مشغول بوده‌اند. این اثر تحقیقی است که بیشتر بر پایه اسناد و برخی منابع دوره قاجار از جمله برخی سفرنامه ها شکل گرفته و با دیدی کاملا انتقادی به عملکرد این شغل پرداخته و بصورت تحلیلی-توصیفی سعی در فهم این حرفه و اثرات مخرب آن را بر آثار باستانی ایران دارد، امری که کمتر در مورد آن تحقیق شده است. این شغل تاثیر موثری بر آغاز جریان ایران شناسی در ایران نیز داشته و حتّی پیشتر از فعالیتهای باستان شناسی غربیان در ایران بوده، که توسط یهودیان ایران آغاز شد و خودشان رابعنوان باستان شناس آماتور(حفاری تجاری) می دانستند که به خزانه حکومت کمک هم می کنند .این صنف حتّی تا دوره پهلوی دوّم هم در امور غارت آثار باستانی در شهر ری و دیگر نقاط ایران دخیل بودند.در زمان شاهان نخستین قاجار هیچ قانونی برای جلوگیری از اکتشافات و حفاری های ایرانیان و غربیان وجود نداشت.در زمان ناصرالدین شاه در 16 دی القعده1312قمری اولین بار امتیاز اکتشافات علمی در تمام نقاط ایران به فرانسویان داده شد.که پس از تشکیل اوّلین مجلس ملّی ایران آن را باطل نمود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تیله کنی"؛ "طلا شویی"؛ "ناصرالدین شاه"؛ "مظفرالدین شاه"؛ "اسناد | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Overview of documents and resources related to marble and goldsmithing jobs in the Qajar period | ||
| نویسندگان [English] | ||
| javad choupaniyan | ||
| sistan & baluchestan univercity | ||
| چکیده [English] | ||
| Abstract: The discovery of gold and treasure has a long history and was probably shown in some historical periods of this land. The guild actively engaged in this work, known as marbles or goldsmiths. In this age, underground and treasure hunting meant the acquisition of precious objects found underground, such as pottery and tiles, and objects made of gold, silver, decorative stones, glass, bronze weapons, old coins, and anything else. Types of objects such as those obtained by deliberate or accidental excavation from the soil. However, the fact that this job became a class that countless people did, is a new category that occurred in the Qajar period. They even negotiated with the central government on this issue, and for some time several thousand people have been officially engaged in this work. This is a research work that is mostly based on documents and some sources of Qajar period, including some travelogues, and deals with the performance of this job with a completely critical view and tries to understand this profession analytically-descriptively and its destructive effects on Iranian antiquities. It is something that has been less researched. This job also had an impact on the beginning of Iranian studies in Iran, even before the Western archeological activities in Iran, which were started by the Jews of Iran and they considered themselves as amateur archaeologists (commercial excavators) who also helped the government treasury. Even up to the second Pahlavi period, this class was involved in looting antiquities in the city of Rey and other parts of Iran. 16 December 1312 AH For the first time, the French were granted the privilege of scientific exploration in all parts of Iran.16 December 1312 AH For the first time, the French were granted the privilege of scientific exploration in all parts of Iran. After the formation of the first National Assembly of Iran, it was annulled. Unfortunately, commercial and personal drilling became official | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| tile kani", "tala shoie", "naserodin shah", "mozafarodin shah", "dacument | ||
| مراجع | ||
|
فهرست منابع :
اعتماد السلطنه، محمد حسنخان، 1345، روزنامه خاطرات اعتماد السلطنه، به کوشش ایرج افشار ،تهران، امیر کبیر.
بلوشر، ویپرت1363، سفرنامه بلوشه، ترجمه کیکاوس جهانداری، تهران، انتشارات خوارزمی.
بهرامی، روح الله و عیسی عبدی، 1380، اسنادی از باستانشناسی در ایران (حفریات، عتیقات و بناهای تاریخی)، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران.
دالمانی، هانری رنه،1335، سفرنامه از خراسان تا بختیاری: مشتمل بر طرز زندگی، آداب و رسوم، اوضاع اداری، اجتماعی، فلاحتی وصنایع ایران از قدیم تا پایان سلطنت قاجاریه، ترجمه بهرام فره وشی، تهران، انتشارات امیرکبیر.
دهخدا، علی اکبر، 1373، لغت نامه دهخدا، جلد پنجم ، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
سعیدی سیرجانی، علی اکبر (1353)،وقایع اتفاقیه مجموعه گزارشهای خفیه نویسان انگلیس در ولایات جنوبی ایران،از سال 1291 تا 1322 ه ق، تهران، انتشارات نشر نو
ملک شهمیرزادی، صادق ( 1365)،ایران در پیش از تاریخ باستان شناسی ایران از آغاز تا سپیده دم شهرنشینی ، تهران،معاونت پژوهشی سازمان میراث فرهنگی کشور
فرهنگ بزرگ سخن (1381)به سرپرستی حسن انوری،تهران ،انتشارات سخن
فوریه ،جمیز ( 1326 )،سه سال در دربار ایران، ترجمه عباس اقبال ، تهران انتشارات علمی
کرزن، جورج ناتانیل (1387)،ایران و قضیه ایران، مترجم غلامعلی وحید مازندرانی، تهران، انتشارات علمی فرهنگی ج 1 و 2
کیخسروی، رشید ( 1388)،دوران بی خبری سومین گزارش درباره‌ی تاراج آثار باستانی ایران،4 جلد ، تهران انتشارات آرتامیس
کیخسروی، رشید ( 1363)،دوران بی خبری گنج زیویه و دردنامه روستائیان زیویه اولین گزارش، تهران ،ناشر نویسنده
صفائی،ابراهیم(2535)،برگه های تاریخ دوران قاجار، (شامل 48 برگ سند دوره ناصرالدین شاه) نشر بابک ،تهران
مستوفی، عبدالله( 1371)،شرح زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجاریه ، ج اوّل و دوّم،انتشارات هرمس، تهران
مصطفوی کاشانی، سید محمد تقی ( 1381 )،مجموعه مقالات ،به کوشش مهدی صدری ج اوّل و دوّم ، تهران ، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی
مصطفوی کاشانی ، سید محمد تقی( 1334)،تلاش‌ها در راه خدمت به آثار ملی ..، تهران، گزارشهای باستان شناسی، ج سوم
معین، محمد( 1353)،فرهنگ فارسی ،ج اوّل،تهران، انتشارات امیرکبیر
ناصرالدین شاه قاجار(بی تا) ،سفرنامه، بقلم ناصرالدین شاه به خط میرزا رضا کلهر، تهران ،کتابخانه سنایی
ناصرالدین شاه قاجار( 1394)،روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه قاجار،(از ربیع الاول 1308 الی ربیع الثانی 1309 ق.)، تصحیح و ویرایش مجید عبدامین-نسرین خلیلی، تهران، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری
ناصرالدین شاه قاجار (1389)،روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه، تصحیح و ویرایش و مقدمه عبدالحسین نوایی، الهام ملک زاده،تهران سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران ،
ناصرالدین شاه قاجار،( بی‌تا)،سفرنامه کربلا و نجف.تهران، کتابخانه ملی ایران
نگهبان، عزت الله ( 1376)،مروری بر پنجاه سال باستان شناسی ایران ،تهران، انتشارات سازمان میراث فرهنگی کشور
یزدانی، مرضیه( 1380 )،اسناد هیات های باستانشناسی در ایران (1254-1345 ش)، تهران،انتشارات سازمان اسناد ملی ایران
نجم الملک حاج عبدالغفار(1362)،سفرنامه خوزستان،به کوشش محمد دبیر سیاقی،تهران، انتشارت علمی،
ملک شهمیرزادی، صادق (1365) ،اشاره‌ای مختصر بر تحول باستان شناسی در ایران،، مجله اثر سازمان ملی حفاظت آثار باستانی
رجوع شود به سایت های اینترنتی
1-http://www.pinterest.ir
2-htpp: //www.dafineh. 4kia.ir
اسناد و میکروفیلم ها:
سازمان اسنا ملی ایران،وزارت جلیله فواید عامه،حفاری بدون مجوز کلیمیان در ساوجبلاغ و توقیف اشیاء عتیقه استخراجی،مورخه 18 جمادی الاخر شماره1399752 ورقه 1تا3
سازمان اسناد ملی ایران،وزارت معارف و فواید عامه،اداره عتیقیات،حفاری بدون مجوز کلیمیان در ساوجبلاغ و توقیف اشیاءاستخراجی،تاریخ 21جمادی الثانیه،شماره1399752،ورقه های5تا10
سازمان اسناد ملی ایران،وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه،تصویب نامه هیت وزراءدر مورد صورت امکنه تاریخی و جلوگیری از حفریات استخراج عتیقه بدون اجازه دولت،12آبان1309،شماره1403005 ،82ورقّه
سازمان اسناد ملی ایران،بدرفتاری معتمد الدوله با یهودیان فارس،بی تا،شماره2886370،چهار برگ
سازمان اسناد ملی ایران،وزارت عدلیه،تقاضای ارسال پرونده حفریات خوار به وزارت عدلیه،دایره استنطاق،سال1331ق،1476385،پنج برگ
سازمان اسناد ملی ایران،وزارت مالیه،قرارداد حفر زمین بایر در قرب ابن بابویه به تاریخ 8جوزای جمادی الاول1331ق،به شماره 1350961 ،شش برگ
سازمان اسناد مای ایران،وزارت معارف،امور مربوط به حفاری غیر قانونی یهودیان و رسیدگی به آن،بدون تاریخ،شماره6001858 ،58 برگ سند
سازمان اسناد ملی ایران،وزارت جلیله داخله حکومت خمسه،بخشنامه ممنوعیت حفر اراضی و استخراج عتیقات بدون مجوز،به تاریخ 1300 قمری،16 برگ سند
سازمان اسناد ملی ایران،وزارت داخله،گزارش کشف کالاهای کلیمیان در کرمانشاه،به تاریخ 1313قمری،شماره سند137382، 52برگ سند
سازمان اسناد ملی ایران،وزارت داخله،گزارش از حفاری آثار عتیقه برای ناصرالدین شاه،5 ربیع الاول 1292قمری،شماره سند1445564 ،19 برگ سند
سازمان اسناد ملی ایران،وزارت امور خارجه،رونوشت قرارداد اصلاح شده واگذاری امتیاز حفریات عتیقه به فرانسویان2زجب المرجب1330قمری،شماره سند1477767 ،10 برگ سند
میکروفیلم ها:
سازمان اسناد ملی ایران،وزارت امور خارجه،الزام فرستادن ین نماینده از طرف دولت ایران برای نظارت بر کار فرنسویان ،نمره11722،به تاریخ1332ق
سازمان اسناد ملی ایران،وزارت داخله،نمره1889/317 حفاری بدون مجوز کایمیان در ساوجبلاغ و توقیف اشیاء استخراجی،1328ق
سازمان اساد ملی ایران،وزارت معارف و اوقاف و فواید عامه،دایره عتیقات،نمره شماره 201/128،حفاری بدون مجوز کلیمیان در ساوجبلاغ و توقیف اشیاء استخراجی،1328ق
سازمان اسناد ملی ایران،وزارت معارف ،نمره161/334،حفاری بدون مجوز کلیمیان در قریه اشتهارد و توابع آن،1328ق
سازمان اسناد ملی ایران،راپوت اداره تلگرافی دولت علیه ایران،شماره2-1/94/8/293حفریات غیر قانونی یهودیان در فیروز کوه،لار،دماوند و درخواست اقدام در جهت توقیف آنها1328ق
سازمان اسنادملی ایران،وزارت مالیه،شماره22517،گزارش از فروش سنگی ممهور به مهُر داریوش اول به خط میخی توسط رکن الوله به مسیو نوز،1329ق
سازمان اسناد ملی ایران،وزارت مالیه ،شماره23679،مقروض بودن چند نفر یهودی به وزارت معارف به دلیل حفاری غیر قانونی و فروش مسکوکات طلا و اشیاء عتیقه،1329ق
سازمان اسناد ملی ایران،عریضه دکتر ابراهیم همدانی در باب استرداد اشیای عتیقه،نمره ندارد،1328ق
سازمان اسناد ملی ایران،خزانه داری کل،نمره6210/0790،گزارش از حفاری در املاک خالصه شهریار توسط مامور سفارت انگلیس به همراه یهودیان،1332ق
سازمان اسناد ملی ایران،وزارت مالیه،نمره6090،راپرت فیض الله کلیمی از حفاری بدون اجازه دولت در املاک خالصه توسط یهودیان،1332ق
سازمان اسناد ملی ایران،خزانه داری کل،نمره21336،بریده جراید (رعد)و(بامداد)در مورد حفاری در تپه ذوالفقار و خیانت امین مالیه خوار،1333ق
سازمان اسناد ملی ایران،وزارت مالیه،نمره29171،حفاری غیر قانونی ویس کنسول انگلیس در سیستان،1334ق
سازمان اسناد ملی ایران،وزارت مالیه،نمره 29173،حفاری سر اورل استین در کوه خواجه بدون اطلاع و یا اخذ مجوز،1334ق
سازمان اسناد ملی ایران،ریاست وزرا،نمره3969،ممانعت از خروج اشیای عتیقه بدون پاندول وزارت معارف در تمام نقاط سرحدی ایران،1337ق
سازمان اسناد ملی ایران،وزارت معارف،تصویب نظامنامه میئت وزرا راجع به حفظ آثار عتیقه،نمره1403005،12 آبان 1309 ش | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 298 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 287 |
||