پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,103,578 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,209,804 |
ویژگی‌های ممتازِ چوب‌های مورد استفاده در هنر چوتاشی (ظروف چوبی سنتی در شمال ایران) | ||
| نشریه جنگل و فرآورده های چوب | ||
| دوره 75، شماره 2، شهریور 1401، صفحه 155-167 اصل مقاله (1.4 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfwp.2021.333179.1193 | ||
| نویسندگان | ||
| رضا اولادی* 1؛ تقی شعبان نیارمی2؛ حمید زارع حسین آبادی1؛ مصطفی رستمی3 | ||
| 1دانشیار گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران | ||
| 2دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد، گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران | ||
| 3دانشیار گروه صنایع دستی و پژوهش هنر، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران | ||
| چکیده | ||
| هنر «چوتاشی»، ساخت حجم‌های چوبی سنتی در قالب ظروف، ابزار کار و عناصر و آرایه های معماری بومی با استفاده از چوب‌های جنگلی در مازندران است که قدمتی دیرینه دارد. هدف این پژوهش، شناسایی گونه‌های چوبی مورد استفاده در چوتاشی و بررسی ویژگی‌های ممتاز آناتومی و تکنولوژی آن‌هاست. ازاین‌رو، چوب‌های خام یا نیمه‌کار با ابعاد و اشکال مختلف از کارگاه‌های استادکارانِ چوتاشی گردآوری شدند. نظرات اساتید در مورد علت ترجیح این چوب‌ها و ویژگی‌های برتر آنها نیز ثبت گردید. رطوبت، جرم ویژه، همکشیدگی و واکشیدگی حجمی و چند ویژگی مکانیکی بر روی هفت نوع چوب برتر معرفی‌شده (ریشه و تنه افرا، تلکا، ملج، شمشاد، سرخدار و گردو) اندازه‌گیری شدند. برای فهم بیشترِ علتِ مطلوب یا نامطلوب بودن برخی چوب‌ها، بافت چوبی آنها زیر میکروسکوپ یا استریومیکروسکوپ بررسی شدند. چوب ریشه افرا و چوبِ ساقه زیر پوست در درختانِ قطور که به‌وسیله خزه پوشیده شده باشد، برای ساخت ظروف مناسب‌ترند. آزمون‌های مکانیکی نشان دادند که مقاومت برشی عمودبر الیاف در ملج، مقاومت به شکاف‌خوری در تنه افرا و گردو، چقرمگی در تنه افرا و شمشاد و سختی در سرخدار دارای بیشترین مقادیرند. شمشاد بیشترین وزن مخصوص و سرخدار کم‌ترین همکشیدگی را داشتند. بررسی‌های میکروسکوپی، نشان از همگنی و تخلخل بیشتر چوب ریشه و درعین‌حال، درهم‌تاری بیشتر در این چوب داشت. پدیده «آهَنَک» در سرخدار که باعث افت شدید کیفیت آن از نظر اساتید می‌شود، درواقع تجمع مواد رسوبی در چند ردیف تراکئید است. در پایان، ارتباط بین ویژگی‌های آناتومی، فیزیکی و مکانیکی چوب‌ها و نظرات اساتید مورد بحث قرار گرفت. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| منبت‌کاری؛ آناتومی چوب؛ چوب‌شناسی؛ صنایع دستی؛ چوب ریشه؛ مقاومت‌های مکانیکی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Superior properties of timbers used in the art of Chutashi (traditional wooden kitchen utensils in the north of Iran) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Reza Oladi1؛ Taghi Shaban Niarami2؛ Hamid Zarea Hosseinabadi1؛ Mostafa Rostami3 | ||
| 1Assoc., Prof., Department of Wood Science and Technology, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, I.R. Iran | ||
| 2Department of Wood Science and Technology, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, I.R. Iran | ||
| 3Assoc., Prof., Faculty of Arts and Architecture, University of Mazandaran, Babolsar, I.R. Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The art of "Chutashi" or "Lucktarashi" is the manufacture of traditional wooden boxes and containers using forest trees in Mazandaran province, which has a long history. The purpose of this research was to identify the wooden species used in Chutashi and to investigate their distinctive features and technological (physical, mechanical) excellence. Hence, rough or semi-finished wood specimens were collected with different dimensions and shapes from local workshops. The handicraftsmen's reason for preferring these woods and their presumed superior characteristics were also recorded. The moisture content, density, shrinkage, and the swelling of the wood as well as mechanical properties including shear strength perpendicular to grain, cleavage strength, side hardness, and Charpy impact strength (toughness) were measured on seven kinds of selected specimens (maple root, maple trunk, Boissier pear, wych elm, boxwood, yew, and walnut). To further investigate the reason behind the desirability or undesirability of certain woods, their xylem was examined under a microscope and/or a stereomicroscope. Summarizing the views of the craftsmen showed that they prefer the root wood of maple and close-to-bark lumbers of mature, thick trees. Moreover, that part of a tree trunk, which is less exposed to the sun and is covered by moss, is more suitable for Chutashi. Mechanical tests showed that the shear strength perpendicular to the grain in the elm, cleavage in maple and walnut, the toughness of maple and boxwood, and the hardness in the yew had the highest values. Also, boxwood had the highest density, and yew showed the least shrinkage. Microscopic examinations clearly revealed the wider vessels, more homogeneity, and more interlocked grains in the root wood compared with the trunk one. The phenomenon of "Ahanak (ironlet)" in the yew, which causes a sharp drop in its quality, is, in fact, the accumulation of special extractives in several tracheid rows. Finally, the relationship between physical-mechanical characteristics and the views of the craftsmen was discussed and presence of superior properties in the selected timbres were verified. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Wood carving, wood Anatomy, wood identification, Handicrafts, Root wood, Mechanical strengths | ||
| مراجع | ||
|
[1]. Sharifi Soosari, S., Pourtahmasi, K., Se Golpayegani, A., and Brémaud, I. (2013). A comparative study between the traditional ratings and real acoustical properties of walnut wood (Juglans regia) used in Santur Making. Honar--Ha-Ye-Ziba: Honar-Ha-Ye-Namayeshi Va Mosighi, 18(1): 23-32. (In Persian) [2]. Yang, M., Ji, X., Sun, H., Cong, X., Yang, G., Hou, K., and Ren, Y. (2020). Comparation on physical and mechanical properties of branches, stems and roots of Robinia pseudoacacia at different ages. Linye Kexue/Scientia Silvae Sinicae, 56(7): 115-122. [3]. Niklas, K.J. (1999). Variations of the mechanical properties of Acer saccharum roots. Journal of Experimental Botany, 50(331): 193-200. [4]. Amoah, M., Appiah-Yeboahand, J., and Okai, R. (2012). Characterization of physical and mechanical properties of branch, stem and root wood of iroko and emire tropical trees. Research Journal of Applied Sciences, Engineering and Technology, 4(12): 1755-1761. [5]. Tsoumis, G. (1991). Science and Technology of Wood: Structure, Properties, Utilization (Vol. 115). Verlag Kessel, New York. [6]. Rostami, M. (2012). An anthropological look at the Chutashi profession. Farhang-e-Mardome-e-Iran, 28: 219-237. (In Persian) [7]. Rostami, M. (2013). Chutashi dar Mazandaran. Farhangistan-e-Hunar, Tehran. [8]. Rostami, M., and Alinejad, F. (2018). Typology of figures in Mazandaran Chutashi art. In: Proceedings of the First National Conference on the Documentation of Natural & Cultural Heritage. March 8, Tehran, Iran, pp. 1-10. (In Persian) [9]. ASTM D2395-17, (2017). Standard Test Methods for Density and Specific Gravity (Relative Density) of Wood and Wood-Based Materials, ASTM International, West Conshohocken, PA, 2017, www.astm.org. [10]. ASTM D4933-16, (2016). Standard Guide for Moisture Conditioning of Wood and Wood-Based Materials, ASTM International, West Conshohocken, PA, 2016, www.astm.org [11]. ASTM D143-14, (2014). Standard Test Methods for Small Clear Specimens of Timber, ASTM International, West Conshohocken, PA, 2014, www.astm.org [12]. Gärtner, H., and Schweingruber, F.H. (2013). Microscopic Preparation Techniques for Plant Stem Analysis. Verlag Dr. Kessel, Germany. [13]. Stokes, A., Mattheck, C. (1996). Variation of wood strength in tree roots. Journal of Experimental Botany, 47(5): 693-699. [14]. Cassens, D.L., and Serrano, J.R. (2004). Growth stress in hardwood timber. In: Proceeding of 14th Central Hardwood Forest Conference; March 16-19, Wooster, USA, pp 106-115. [15]. Zobel, B.J., and Van Buijtenen, J.P. (2012). Wood Variation: Its Causes and Control. Springer-Verlag, Berlin. [16]. Carpenter, R.D., Sonderman, D.L. and Rast. E.D. (1989). Defects in hardwood timber (No. 678). US Department of Agriculture, Forest Service, USA. [17]. El Mouridi, M., Laurent, T., Famiri, A., Kabouchi, B., Alméras, T., Calchéra, G., and Hakam, A. (2011). Physical characterization of the root burl wood of thuja (Tetraclinis articulata (vahl) masters). Physical and Chemical News, 59: 57-64. [18]. Dias, F.M., de Almeida, T.H., De Araújo, V.A., Panzera, T H., Christoforo, A.L., and Lahr, F.A.R. (2019). Influence of the apparent density on the shrinkage of 43 tropical wood species. Acta Scientiarum. Technology, 41: e30947-e30947. [19]. Kiaei, M., and Roque, R.M. (2015). Physical properties and fiber dimension in stem, branch and root of alder wood. Fresenius Bulletin, 24(1b): 335-342. [20]. Muga, M.O., Githiomi, J.K., and Chikamai, B.N. (1998). Anatomical and related properties of wood carving species in Kenya. Kenya Forestry Research Institute Publication, Kenya. [21]. Peng, H., Jiang, J., Zhan, T., and Lu, J. (2016). Influence of density and equilibrium moisture content on the hardness anisotropy of wood. Forest Products Journal, 66(7-8): 443-452. [22]. Desch, H.E., and Dinwoodie, J.M. (1996). Timber: Structure, Properties, Conversion and Use. Macmillan Press LTD, London. [23]. Fortin-Smith, J., Sherwood, J., Drane, P., and Kretschmann, D. (2016). Characterization of maple and ash material properties as a function of wood density for bat/ball impact modeling in LS-DYNA. Procedia engineering, 147: 413-418. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 354 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 303 |
||