پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,240 |
| تعداد مقالات | 67,867 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,410,632 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,180,152 |
بینش تاریخی، اعتقادی و سیاسی نویسنده «مواهب الهی» | ||
| پژوهشهای علوم تاریخی | ||
| دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 29، خرداد 1401، صفحه 17-34 اصل مقاله (811.87 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhss.2022.345600.473575 | ||
| نویسندگان | ||
| جمشید نوروزی* 1؛ مژگان صادقی فرد2 | ||
| 1دانشیار گروه تاریخ، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا | ||
| 2دکترای تاریخ ایران بعد از اسلام | ||
| چکیده | ||
| تحقیقات در حوزه تاریخنگاری و تاریخنگری عصر فترت در قرن هشتم هجری، خاصه درباره مواهب الهی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین کتب تاریخنگاری دودمانی به‌زبان فارسی، بسیار اندک است. مواهب الهی به-عنوان یکی از مهم‌ترین حلقه‌های تاریخنگاری پساایلخانی که به‌منبع بسیاری از آثار عصر تیموری در شناخت اوضاع پرآشوب سده هشتم هجری و برخی حکومت‌های محلی این دوران تبدیل شده، حاصل بینش و نگرش خاص معینالدین یزدی، فقیه، محدث دینی و مورخ دربار آل مظفر(795-718ق) است. سوال اصلی این نوشتار، آن است که برجسته‌ترین وجوه بینش فکری و نگرش ذهنی معینالدین یزدی در هنگام نگارش اثر، چه مواردی بوده است؟. یافته‌های این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر منابع کتابخانه‌ای انجام گرفته، نشان می‌دهد که تاریخنگاری یزدی در مواهب الهی، ادامه تاریخنگاری دوره ایلخانی بوده که خود تا حدی متأثر از تاریخنگاری ایرانی-اسلامی دوران قبل است. بینش و روش تاریخنگاری یزدی، به‌دلیل همسانی‌های فراوان نظیر بینش دینی مشیت‌گرایانه و ماهیت تاریخنگاری درباری و نیز تشابهاتی نظیر اندیشه ایرانشهری، ادامه سنن تاریخنگاری دوران قبل به نظر می‌رسد. نظام اندیشه‌ای معینالدین یزدی در مواهب الهی، بیشتر مبتنی بر بینش‌های تاریخی، اعتقادی و سیاسی تمرکز یافته است. دیگر یافته مهم مقاله، آن است که یزدی به عنوان فقیه برجسته دینی با دستور حاکمان مظفری، اقدام به نگارش تاریخی نموده که مهم‌ترین شاخصه‌های آن تقدیرگرایی، شریعت‌مداری و سلطنت‌محوری است. مورخ دربار آل‌مظفر با چنین رویکردهای فکری، سعی می‌کند مطابق انتظار مخدومان مظفری خویش، به اثبات مشروعیت آنان بپردازد و در نهایت به گونه‌ای آل مظفر.... | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آل مظفر؛ مواهب الهی؛ معینالدین یزدی؛ تاریخنگاری؛ بینش تاریخی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Historical, Religious and Political Insights of the Author of Mawāheb-e Elāhi | ||
| نویسندگان [English] | ||
| jamshid noroozi1؛ mozhgan sadeghifard2 | ||
| 1Associate Professor, Department of History, Faculty of Literature, Al-Zahra University, Tehran-Iran. | ||
| 2PhD Graduate of the Department of history | ||
| چکیده [English] | ||
| Mawāheb-e Elāhi is one of the most important circles of post-Ilkhanid historiography, which has become the source of many works of the Timurid era in understanding the turbulent situation of the 8th century AH and some local governments of this era, and is the result of the special vision and attitude of Mu’in al-Din Yazdi, the jurist and who was also the historian of Āl-e Muzaffar's court (718-795 AH). The main question of this article is, what were the most prominent aspects of Mu’in al-Din Yazdi's intellectual insight and mental attitude while writing this work? Based on the library study, the results of this descriptive-analytical research indicate that the historiographical method of Yazdi in Mawāheb-e Elāhi is to be considered as the continuation of the historiographical method in the Ilkhanid period partially derived from the previous era that influenced by Iranian-Islamic historiography as well as similarities such as the Irānshahri thought, Yazdi's vision and method should be considered as the continuation of the historiographical traditions practiced in the previous era.Yazdi's thought line in Mawāheb-e Elāhi is mostly based on historical, religious and political insights. Another important finding of the article is that Yazdi, as a prominent religious jurist, started writing history with the orders of the Muzaffari rulers, whose most important features are predestination, sharia-based and monarchy-oriented. The court historian of Āl-e Muzaffar, tries to prove their legitimacy in line. Yazdi's special insight towards history, the universe with a special perspective and sees the goals of history as instructing and reaching the truth and presenting moral teachings. His view of historical events is linear, and the origin and destination must be divine and in the service of God. Yazdi considers the following as the most important characteristics of a good government: relying on the power of the sword, gradually gaining success, ignoring despair during hardships, and relying on wisdom. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Āl-e Muzaffar, Mawāheb-e Elāhi, Mu’in al-Din Yazdi, historiography, historical insight | ||
| مراجع | ||
|
منابع:
قرآن
امیرخانی، غلامرضا، تدوام و تحول در تاریخنگاری ایران (بررسی و تحلیل آثار حافظ ابرو)، تهران، طرح نقد، 1395.
بالانی، پیوند، شرح دشواریهای جلد اول مواهب الهی در تاریخ آل مظفر ،رساله دکتری، استاد راهنما زهرا ریاحی زمین، دانشگاه شیراز، دانشکده ادبیات، 1391.
پورداود، ابراهیم، یشتها، ج 1 و 2، تهران، اساطیر، 1377.
ترکمنیآذر، پروین، تاریخنگاری و تاریخنگری در ایران از قرن سوم تا ششم هجری، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1395.
چایلد، گوردون، تاریخ (بررسی نظریههایی درباره تاریخنگاری)، ترجمه محمدتقی فرامرزی، تهران، انتشارات مازیار، 1335.
حافظ ابرو، عبدالله بن لطفالله، زبدهالتواریخ، تصحیح حاج سید جوادی، ج1، تهران، وزارت فرهنگ، 1380.
خواجه نصیر طوسی، محمد، اساسالاقتباس، به کوشش مدرس رضوی، ج1، تهران، دانشگاه تهران، 1361.
دالوند، حمیدرضا، «مواهب الهی، نیم قرن انتظار»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، شماره 83-81، 167-164، 1383.
زاگزبسکی، لیندا، معرفتشناسی، ترجمه کاوه بهبهانی، تهران، نشر نی، 1392.
زمانی، علیمحمد؛ طاووسی، محمود، «فره ایزدی و بازتولید آن در اندیشه سیاسی ایران پس از اسلام»، مطالعات ایرانی، شماره 5، 41-65، 1383.
ساروخانی، دایرهالمعارف علوم اجتماعی، تهران، کیهان، 1375.
ستوده، حسینقلی، تاریخ آل مظفر، جلد1، تهران، دانشگاه تهران، 1346.
طباطبایی، جواد، خواجه نظامالملک، گفتار در تداوم فرهنگی ایران، تبریز، نشر ستوده، 1385.
فیاضی، غلامرضا، درآمدی بر معرفتشناسی، قم، مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره)، 1386.
فیاض انوش، ابوالحسن؛ عظیمی زواره، ندا؛ اللهیاری، فریدون، «گونهشناسی نحوه تقایب جامعه ایرانی پس از هجوم مغول»، پژوهشهای تاریخی، شماره 2، سال 10، 100-120، 1397.
قادری، حاتم، اندیشههای سیاسی در اسلام و ایران، تهران، سمت، 1383.
کتبی، محمود، تاریخ آل مظفر، به اهتمام و تحشیه عبدالحسین نوایی، تهران، امیرکبیر، 1364.
محمودی میمند، پروین، شرح مشکلات کتاب مواهب الهی تألیف معینالدین یزدی بر اساس: تصحیح و مقدمه سعید نفیسی، کارشناسی ارشد، استاد راهنما محمد صادق بصیری، دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، 1385.
محمدی، ذکرالله ؛ بیطرفان، محمد، «انتقال و تحول اندیشه سیاسی فره ایزدی، از ایران باستان به ایران اسلامی، با تکیه بر مبانی اندیشهگران ایرانی»، سخن ایران، سال6، شماره 16، 3-36، 1391.
مرتضوی، منوچهر، مسائل عصر ایلخانان، تهران، بنیاد موقوفات محمود افشار، 1384.
معلم یزدی، معینالدین، مواهب الهی، تصحیح سعید نفیسی، تهران، اقبال، 1326.
همپتن، جین، فلسفه سیاسی، ترجمه خشایار دیهیمی، تهران، طرح نو، 1385.
حکاک، محمد، «صناعات خمس ارسطویی و روشهای دعوت قرآنی»، قبستان، سال 24، 35-57، 1398. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 178 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 171 |
||