برخی محققان بر این باورند که خداوند در داستان ملکۀ سبأ هیچ انتقادی به حکومت‌داری وی نکرده است؛ از اینرو حکمرانی وی مورد تأیید است؛ زیرا قرآن کریم هنگام نقل سخن یا رفتار منفی، بلافاصله تذکر می دهد. در مقابل، برخی دیگر از محققان با وارد کردن اشکالات متعددی از قبیل عدم استناد مسلمانان به این داستان، اخباری بودن لحن قرآن در نقل داستان و غیره، حکمرانی ملکه را مورد تأیید خداوند ندانسته ا ند. روشن شدن ابعاد مختلف این داستان و توسعۀ ادلۀ قرآنی احکام فقهی ایجاب میکند این داستان از این زوایه مورد بررسی قرار گیرد. بررسی تحلیلی- انتقادی نظرات موافقان و مخالفان نشان میدهد اولاً: نقل بدون اعتراض مطلبی در قرآن می‌تواند نشانۀ تأیید آن باشد (وجود مقتضی)؛ ثانیاً: با وجود وارد نبودن بسیاری از اشکالات مخالفان، اما برخی از آنها صحیح هستند (وجود مانع). از اینرو علیرغم وجود مقتضی، نمیتوان حکومت داری ملکه را مورد تأیید خداوند دانست.
The Scope of Implicating the Qur’an on the Approval or Rejection of the Rule of Queen Sheba
نویسندگان [English]
Hamid Naderi Ghahfarokhi
Assistant Professor, Department of Islamic Studies, Shahrekord University, Iran;
چکیده [English]
Some scholars believe that God did not criticize Queen Sheba’s rule in her story; therefore, her rule is approved, as the holy Qur’an warns immediately when quoting negative words or behavior. In contrast, other researchers have not considered the queen’s rule approved by God by introducing several problems such as Muslims do not refer to this story, the tone of the Qur’an in the narration of the story being newsworthy, etc. Clarifying the different dimensions of this story and developing the Qur’anic reasons of jurisprudence require the story to be examined from this angle. Analytical-critical study of the opinions of the proponents and the opponents shows that: First, quoting something in the Qur’an without objection may be a sign of its approval (due existence); And second, although many of the objections of the opponents are not acceptable, some of them are correct (existence of obstacle); As a result, despite the due existence, the queen’s rule cannot be considered approved by God.
کلیدواژه‌ها [English]
Queen of Sheba, Women’s Rule, Women’s Management, Surah al-Naml
مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، تهران، دارالمکتب الاسلامیه، 1374ش.
منتظری، حسینعلی، دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الإسلامیة، قم، المرکز العالمی للدراسات الإسلامیة، 1408ق.
نادریقهفرخی، حمید، «نگرش تاریخی به تشریع جهاد ابتدایی در پرتو تحلیل مواجهه حضرت سلیمان(ع) با ملکۀ سبا»، فصلنامۀ فقه و اصول، سال پنجاهم، شمارۀ ٤، شمارۀ پیاپی 115، 1397ش.
نادری قهفرخی، حمید و بهجتپور، عبدالکریم، «نگرشی کاربردی به رفتارشناسی ملکۀ سبأ در تعامل با مردم سرزمین خویش در تفسیر آیات 23 و 24 سورۀ نمل»، فصلنامۀ مطالعات تفسیری، قم، شمارۀ 35، 1397ش.
نسفی، عبدالله بن احمد، مدارک التنزیل و حقایق التاویل، بیروت، دارالنفائس، 1416ق.
نعمتی پیرعلی، دلآرا، شخصیت زن در قرآن و کتاب مقدس، قم، نشر مجنون، 1386ش.
