تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,502 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,117,373 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,222,914 |
تعیین الگوهای زهکشی جریان با استفاده از روش درخت فرکتال (مطالعه موردی: زیرحوضه زرینهرود در استان کردستان) | ||
تحقیقات آب و خاک ایران | ||
دوره 53، شماره 4، تیر 1401، صفحه 885-896 اصل مقاله (1.34 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/ijswr.2022.339885.669221 | ||
نویسندگان | ||
هادی ثانی خانی* 1؛ بابک امیرعطایی2 | ||
1گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران | ||
2گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه | ||
چکیده | ||
رفتار بسیاری از پدیدههای طبیعی با پیچیدگی بسیار، مانند رودخانهها را میتوان با هندسه درخت فرکتال تحلیل نمود. زیرحوضه آبریز زرینهرود در استان کردستان یکی از پرآبترین زیرحوضههای حوضه آبریز دریاچه ارومیه میباشد که وضعیت هیدرولوژیکی آن تاثیر بسیاری بر روی مدیریت رواناب و جریانهای پایین دست دارد، بنابراین بررسی ویژگیهای فیزیوگرافی این حوضه آبریز با استفاده از روش درخت فرکتال در این تحقیق از اهمیت بالایی برخوردار است. در پژوهش حاضر به بررسی رفتار فرکتالی زیرحوضه آبریز زرینهرود در استان کردستان، با استفاده از لایههای GIS آبراههها، نقشه DEM و بکارگیری قوانین استراهلر، هاک، هورتن و هندسه درخت فرکتال به روش ریچاردسون، پرداخته شده است. بر اساس قانون استراهلر مشخص شد که 5 درجه آبراهه در منطقه وجود دارد. بر اساس قانون هاک، مشخص شد، شیب خط روند حوضه تا حدی تند میباشد و این نشان از فرسایش نسبتا زیاد در محدوده مطالعاتی حوضه آبریز زرینهرود میباشد. مطابق قانون هورتن فاکتور فرم در حدفاصل آبراهههای درجه 1 و 2 کاهش یافته و برای آبراهههای با رتبه 3 و بالاتر تقریبا یکسان میباشد. علاوه بر این ساختار فرکتالی نشان میدهد که در محدوده آبراهههای رتبه 2 و بالاتر رفتار فرکتالی وجود دارد. در نهایت بر اساس روش ریچارسون، بعد فرکتالی حوضه آبریز مورد بررسی در رنج 837/1-695/1 محاسبه شد که بخش قابل توجهی از فضای حوضه این ویژگی را دارند. علاوه بر این نتایج نشان داد که بعد فرکتالی بدست آمده برای آبراهههای رتبه 4 با روش هورتون برابر 67/1 بوده که با نتایج بدست آمده از روش ریچاردسون مطابقت دارد. در نهایت میتوان گفت با توجه به موقعیت توپوگرافی، آب و هوایی و شرایط هیدرولوژیکی ویژهی زیر حوضه آبریز زیرینهرود، میتوان شناسایی رفتار هیدرولوژیکی رودخانه، به برنامهریزان و تصمیم گیرندگان کشور در جهت مدیریت بهتر این حوضه کمک نمود. | ||
کلیدواژهها | ||
شبکه زهکشی؛ حوضه آبریز زرینه رود؛ قانون استراهلر؛ قانون هورتن؛ درخت فرکتال | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Determination of flow drainage patterns using fractal tree method (Case study: Zarrineh Rud sub-basin in Kurdistan province) | ||
نویسندگان [English] | ||
Hadi SaniKhani1؛ Babak Amirataee2 | ||
1Department of Water Science and Engineering, Faculty of Agriculture, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran. | ||
2Faculty of Agriculture, Urmia University, Orumiyeh, Iran | ||
چکیده [English] | ||
The behavior of many complex natural phenomena, such as rivers, can be analyzed by fractal tree geometry. Zarrineh Rud sub-basin in Kurdistan province is one of the most watery basins of Urmia basin, which hydrological condition has a great impact on runoff management and downstream flows. Therefore, it is necessary to study the characteristics of this basin using fractal geometry. In the present study, the fractal behavior of Zarrineh rud basin in Kurdistan province has been investigated using GIS layers of stream, DEM map, and application of Strahler, Hack, Horton and fractal tree geometry by Richardson method. According to Hack's law, the slope of the basin trend line is high and this indicates a relatively high erosion in the Zarrineh Rud basin. According to Horton's law, the form factor decreases between stream order 1 and 2 and is almost the same for stream order 3 and higher. In addition, the fractal structure indicates that there is a fractal behavior in the range of stream order 2 and higher. Finally, based on the Richardson method, the fractal dimension of the basin was calculated in the range of 1.695- 1.837, which includes a significant part of the basin space. In addition, the results indicated that the fractal dimension obtained for the stream order 4 by the Horton method was 1.67, which is consistent with the results obtained by the Richardson method. Finally, it can be mentioned that, considering the special topography, climate, and hydrologic conditions of Zarrineh rud sub-basin, it is possible to help the country's planners and decision-makers to better manage this basin by identifying the hydrological behavior of the river. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Drainage network, Zarrineh Rud basin, Strahler's law, Horton's law, fractal tree | ||
مراجع | ||
Agus Nur, A., Syafr, I., Muslim, D., Hirnawan, F., Raditya, P., Sulastri, M. and Abdulah, F. )2016(. Fractal characteristics of geomorphology units as Bouguer anomaly manifestations in Bumiayu، Central Java، Indonesia. IOP Conference Series Earth and Environmental Science, 29(1),012019. Ariza, V.A., Jiménez-Hornero, F. and Gutiérrez de Ravé, E. (2013). Multi-fractal analysis applied to the study of the accuracy of DEM-based stream derivation. Geomorphology, 197, 85-98. Bahrami, Shahram., Zanganeh Asadi, M.A. and Taghavi Moghadam, I. (2019). Evaluation of the morphometric effect of drainage network on sedimentation rate and erosion of catchments (Case study: 15 basins in northeastern Iran). Geographical space, 66, 139-163. (In Farsi) Das, V. K., Debnath, K. and Sivakumar, B. (2022). Does turbulence show fractal structure within a dynamic undercut of an alluvial riverbank?, Chaos, Solitons & Fractals, 157, 111998. Elmizadeh, H. and Mah Peykar, O. (2017). Investigation of fractal theory in Zarrinehrud river using box counting method. Geographical space, 59, 255-270. (In Farsi) Elmizadeh, H., Mah Peykar, O. and Saadatmand, M. (2014). A Study of Fractal Theory in River Geomorphology: A Case Study of Zarrinehrood. Quantitative geomorphological research, 2, 130-141. (In Farsi) Fattahi, M.H. and Talebzadeh, Z. (2017). Production of artificial unit hydrograph based on fractal characteristics of watershed. Water Resources Engineering, 32, 87-97. (In Farsi) Feng, M., Jung, K. and Kim, J.C. (2020). Geomorphologic Analysis of Small River Basin within the Framework of Fractal Tree. Water, 12(9), 2480. Ghadimi, F. and Javadi Sharif, P. (2019). Determination of chemical pollutant sources of groundwater in the southern plain of Arak by fractal geometry pollution index methods. Geography and environmental planning, 2, 35-54. (In Farsi) Hergarten, S. (2002). Self-organized criticality in earth system. New York: Springer. Kamyab, S. and Fattahi, M.H. (2018). Adaptation of geomorphological properties (geomorphological of catchment and features) of multi-fractal waterway shape. Iranian Water Resources Research, 5, 311-326. (In Farsi) Karam, A. and Saberi, M. (2015). Calculation of fractal dimension in drainage basins and its relationship with some geomorphological features of the basin, Case study: North Tehran catchments. Quantitative geomorphological research, 3, 153-167. (In Farsi) Khedri Gharibvand, L., Qahroudi Tali, M., Sabok khiz, F. and Sepehr, A. (2018). Investigation of the evolutionary trend of Gavkhoni swamp mud zones using fractal model. Geography and environmental planning, 2, 113-128. (In Farsi) Kim, J.c. and Jung, K. (2015). Fractal Tree Analysis of Drainage Patterns. Water Resource Management, 29, 1217–1230. Khosravi, O., Sepehr, A. and Abdullahzadeh, Z. (2016). Fractal behavior and its relationship with hydromorphometric characteristics of northern slopes of Binalood watershed. Hydrogeomorphology, 9, 1-20. (In Farsi) Kusák, M. (2014). Review article: Methods of fractal geometry used in the study of complex geomorphic networks. AUC Geographica, 49(2), 99-110. Kusák, M. (2022). Application of fractal and multifractal analysis on Blue Nile drainage patterns in the morphostructural analysis of the Ethiopian highlands, Ethiopia. Progress in Physical Geography: Earth and Environment, 03091333211059419. La Barbera, P. and Rosso, R. (1989). on the fractal dimension of stream networks. Water Resources Research. 25(4): 735-741. Martinez, F., Ojeda, A. and Manríquez, H. (2022). Application of fractal theory to describe the morphological complexity of large stream networks in Chile. Water Resources, 49(2), 301-310. Mohammadi Khoshoei, M. and Ekhtesasi, M.R. (2019). Comparison of fractal dimension and geomorphological features in the management of Aqda watershed. Environmental Erosion Research, 33, 62-84. (In Farsi) Mohammadi, M., Ekhtesasi, M.R., Talebi, A. and Hosseini, Z.A. (2019). Investigation of the relationship between fractal dimension and morphometric features of drainage network (Case study: Yazd-Ardakan plain watershed). Arid Biome, 2, 1-16. (In Farsi) Nazari Sarem, M., Dabiri, R., Ansari, M.R. and Vosoughi Abedini, M. (2020). Estimation of fractal dimension of geomorphology. Quantitative geomorphological research, 2, 159-174. (In Farsi) Phillips, J.D. (2002). Interpreting the fractal dimension of river networks, In: LAM, N. S. N., DECOLA, L. (eds.): Fractals in Geography. PTR Prentice-Hall, Inc. New Jersey, 142–157. Tarboton, D.G., Bras, R.L., Rodríguez-Iturbe, I. (1988). The fractal nature of river networks. Water Resource Research, 24(8),1317–1322. Tarahi, M., Sabzevari, T., Fattahi, M. H. and Derikvand, T. (2022). Estimating runoff in ungauged catchments by Nash-GIUH model using image processing and fractal analysis. Stochastic Environmental Research and Risk Assessment, 36(1), 51-66. Tunas, G., Anwar, N. and Lasminto, U. (2016). Fractal Characteristic Analysis of Watershed as Variable of Synthetic Unit Hydrograph Model. The Open Civil Engineering Journal, 10(1), 706-718. Xiang, j., Xu, Y., Yuan, j., Wang, Q., Wang, j. and Deng, X. (2019). Multifractal Analysis of River Networks in an Urban Catchment on the Taihu Plain, China. Water, 11(11), 2283. Zakharov, V.S., Simonov, D.A., Gilmanova, G.Z. and Didenko, A.N. (2020). The fractal geometry of the river network and neotectonics of south Sikhote-Alin. Russian Journal of Pacific Geology, 14, 526–541. Zhang, A., Swanson, F., Tullos, D. and Jones, J. (2017). An analysis of applying fractal dimension to stream networks, Corpus ID: 32491344. Zhang, S.h., Guo, Y. and Wang, Z. (2015). Correlation between flood frequency and geomorphologic complexity of river network -A case study of Hangzhou China. Journal of Hydrology, 527, 113-118. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 211 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 190 |