پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,232 |
| تعداد مقالات | 67,773 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,240,127 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,983,961 |
حکمت و عرفان اسلامی و مسئلة پیشرفت تمدن و فرهنگ | ||
| فلسفه | ||
| دوره 21، شماره 1 - شماره پیاپی 40، شهریور 1402، صفحه 101-125 اصل مقاله (705.47 K) | ||
| نوع مقاله: علمی -پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jop.2022.336775.1006686 | ||
| نویسنده | ||
| شهرام پازوکی* | ||
| استاد گروه ادیان و عرفان، مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| مسئلة رکود یا عدم پیشرفت فرهنگ و تمدن اسلامی و علل آن، از مسائل اصلی‌ای است که روشنفکران مسلمان به انحای مختلف، آن را عنوان و شرح و بسط داده‌اند. به نظر اکثر آنان، مانع اصلی این امر حکمت و عرفان اسلامی است که اجازه نداده است کشورهای اسلامی همچون کشورهای موسوم به غربی پیشرفت کنند. آنچه در این گفتار بررسی و سنجش می‌شود، ذکر عوامل مشهور از قبیل علمی، اجتماعی، سیاسی و جغرافیایی مؤثر که معمولاً در گسترش تمدن و فرهنگ مورد توجه است، نیست؛ بلکه تحقیق و بررسی و شرح و توضیح این مسئله است که اوّلاً، مفاهیم پیشرفت و تمدن و فرهنگ از مفاهیم بی‌سابقه و مدرن است که مسبوق به مبادی فکری خاصی (مدرن) است که فقط ابتدا در اروپا پیدا شد و گسترش یافت و لذا سابقه‌ای در هیچ‌یک از تمدن و تفکر اقوام غیر اروپایی، و از جمله اسلامی، حتی در قرون وسطای مسیحی ندارد. طرحی نو است که در تاریخ غربی عالم انداخته شده و اصولاً نه حکمت و عرفان اسلامی و مسیحی و نه چینی و هندی در بروز آن مانع و رادع نبوده‌اند؛ ثانیاً، حکیمان و عارفان مسلمان هیچ‌گاه با علم و دانایی مقابله نکرده و بلکه برعکس، در دورة قبل از مدرن، منشأ و مقوّم آنچه در دورۀ مدرن فرهنگ و تمدن خوانده می‌شود؛ مثلاً در عالم اسلام، همین حکمت و عرفان آنان بوده است. بدین‌منظور، در ضمن مفاهیم اصلی مورد نظر، مثل تمدّن و فرهنگ و پیشرفت، تعریف و تاریخ پیدایش آنها بیان می‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پیشرفت؛ زوال؛ حکمت و عرفان اسلامی؛ تمدن و فرهنگ؛ علم و صنعت؛ مدرنیته | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Islamic philosophy and Mysticism and the Issue of the Development of Civilization and Culture | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Shahram Pazouki | ||
| Professor, Department of Religions and Mysticism, , Iranian Institute of Philosophy, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The issue of stagnation or lack of progress in Islamic culture and civilization and its causes is one of the main issues that modern Muslim intellectuals have addressed and elaborated from various perspectives. Most of them believe that the main obstacle is Islamic philosophy(hekmat) and mysticism, which have hindered the progress of Islamic countries compared to the so-called Western countries. This research does not focus on the well-known factors such as scientific, social, political and geographical factors that are usually relevant for the development of civilization and culture. Rather, it investigates and analyzes this issue by arguing that the concepts of progress, civilization and culture are novel and modern concepts that are based on specific (modern) philosophical principles that originated and spread in Europe and have no precedent in any civilization and thought of non-European peoples, including Islam, even in the Christian Middle Ages. It is a novel initiative that was launched in the Western world history, and in essence, neither Islamic, Christian, nor Chinese or Indian wisdom and mysticism have obstructed its emergence. Contrary to what is claimed, in the pre-modern era, the source and basis of what is called culture and civilization in the modern era, for example in the Islamic world, were their wisdom and mysticism. To do this, the article first provides the historical background of the advocates of this opinion, who saw themselves as religious reformers or the so-called Islamic Protestants, such as Sayyed Jamaluddin Asadabadi. It also explains the history of the main concepts of this opinion, namely civilization, culture and progress, in the modern Western thought and their novelty in the non-modern thought and among the predecessors. It deals with the teachings of the great mystic Rumi as the one who is wrongly labeled as an opponent of science.The article also gives some examples of how the views of two Muslim philosophers, one from the west, Ibn Rushd, and the other from the east, Mirfenderski, could have contributed to the emergence of modern science and technology among Muslims, but they did not. The study concludes that this opinion and judgment is fundamentally flawed and is mainly due to the lack of comprehension of the foundations and principles of modern thought and secondly, Islamic philosophy and mysticism. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Progress, decline, Islamic philosophy and mysticism(Şufism), civilization and culture, science and industry, modernity | ||
| مراجع | ||
|
آرنت، هانا (1397)، انقلاب، ترجمۀ عزّتاللّه فولادوند، چ 4، تهران، خوارزمى.
ابن خلدون، (1369)، مقدّمۀ ابن خلدون، ترجمۀ محمّدپروین گنابادى، ج 2 ، چ 7، تهران، .
ابن رشد (1986)، فصل المقال و تقریر ما بین الشریعة والحکمة مِن الاتّصال، قدّم لَه ألبیر نصرى نادر، بیروت، المکتبة الشرقیة.
احمد، اکبر (1380)، پست مدرنیسم و اسلام، ترجمۀ فرهاد فرهمندفر، تهران، ثالث.
الیاده، میرچا (1384)، اسطورۀ بازگشت جاودان، ترجمۀ بهمن سرکاراتی، تهران، طهوری.
بارت، ادوین آرتور (1380)، مبادى مابعدالطبیعى علم نوین، ترجمۀ عبدالکریم سروش، چ 4، تهران، علمى فرهنگى.
پازوکى، شهرام (1386)، «معناى صنعت در حکمت اسلامى»، خردنامۀ صدرا، ش 48، 95-106.
خوارزمى، تاجالدّین حسین (1364)، شرح فصوص الحکم، به اهتمام نجیب مایل هروى، ج 1، تهران، مولى.
ژیلسون، اتین (1388)، خدا و فلسفه، ترجمۀ شهرام پازوکى، چ 2، تهران، حقیقت.
ــــــــــــ (1398)، عقل و وحى در قرون وسطا، ترجمۀ شهرام پازوکى، چ 3، تهران، حقیقت.
سروش، عبدالکریم (1392)، ادب قدرت، ادب عدالت، تهران، صراط.
شوان، فریتیوف (1384)، «تفکّر و تمدّن»، عقل و عقل عقل، ترجمۀ بابک عالیخانى، تهران، هرمس.
شیخ بهایى (1341)، کلیات شیخ بهاءالدین عاملی، به‌کوشش غلامحسین جواهری، تهران، کتابخانۀ سنایی.
فیض کاشانى (1371)، الفتنامه، مندرج در ده رسالۀ فیض کاشانى، به اهتمام رسول جعفریان، مرکز تحقیقات امیرالمؤمنین، اصفهان.
کلینی، محمد (1363)، اصول کافی، تصحیح علی‌اکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
محسن افنان، سهیل (1362)، واژهنامۀ فلسفى، تهران، نقره.
ملاصدرا (1381)، سه اصل، تصحیح و مقدّمه سیدحسین نصر، تهران، بنیاد حکمت اسلامى صدرا.
ــــــــــــ (1381)، کسر اصنام الجاهلیة، تصحیح و مقدّمۀ محسن جهانگیرى، تهران، بنیاد حکمت اسلامى صدرا.
مکارم شیرازى، ناصر (1373)، جلوۀ حق، چ 2، قم، مطبوعاتى هدف.
مولانا (1386)، مثنوى معنوى، تصحیح توفیق سبحانى، چ 6، تهران، روزنه.
میرفندرسکى (1387)، رسالۀ صناعیه، تحقیق و تصحیح حسن جمشیدى، قم، مؤسسۀ بوستان کتاب.
Burtt, Edwin Arthur (1925), the Metaphysical Foundation of Modern Science, London, Routledge. Hans Blumenberg (1986) The Legitimacy of the Modern Age, trans. by Robert M Wallace,Cambridge, the MIT press. Dictionary of the History of Ideas (1973), ed. by philip p. Wiener Vol. IV, N. Y., New York, Charles Scribner's sons. Heidegger, Martin (2000), Introduction to Metaphysics, tr. by Gregory Fried and Richard Polt, New Haven, London, Yale University. ـــــــــــ (1972), “The Age of the World Picture”, The Ouestion Concerning Technology and other Essays, trans. By William Lovitt, Harper & Row, New York. Löwith, Karl (1949), Meaning in History: The Theological Implications of the Philosophy of History,Chicaqo, University of Chicago. Strauss, Leo, (1953), Natural Right and History, Chicago, University of Chicago press. Kuhn, Thomas, (1970), The Structure of Scientific Revolutions, Chicago, University of Chicago Turner, Bryan S.( 1998), Max Weber Classic Monographs, Vo. III: Weber and Islam, Routledge. ـــــــــــ (1981), “Progress or Return: The Contemporary Crisis in Western Civilization”, Modern Judaism, Vol., No.1, 1981, PP.17-45. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 165 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 49 |
||