پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 157 |
| تعداد شماره‌ها | 6,057 |
| تعداد مقالات | 66,181 |
| تعداد مشاهده مقاله | 111,588,926 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 86,221,274 |
تعامل ادبیات و توسعۀ فضای جغرافیایی (مطالعۀ موردی دورۀ محمود غزنوی، قرن پنجم هجری) | ||
| پژوهش های ایران شناسی | ||
| مقاله 3، دوره 13، شماره 2، شهریور 1402، صفحه 15-35 اصل مقاله (380.98 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jis.2022.339522.1094 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه معنوی* 1؛ حسین دانا2؛ افشین متقی3 | ||
| 1دانش آموختۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران. | ||
| 2دانش‌آموختۀ دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران. | ||
| 3دانشیار گروه جغرافیای سیاسی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| سیر مضامین ادبی در دوره‌های مختلف شعر فارسی نشان می‌‌دهد رابطۀ ادبیات و جامعه، رابطه‌‌‌‌ای اجتناب‌‌ناپذیر است؛ برای نمونه، بازتاب مسائل ژئوپلیتیکیِ متأثر از عصبیت‌‌های فردی و دینیِ برخاسته از ضرورت‌‌های سیاسی و حکومتیِ زمانه در جهت منافع خلفا و پادشاهان مستبد حاکم بر ایرانِ بعد از اسلام نشان می‌‌دهد که شاعران درباری در مقام یکی از رسانه‌‌های مهم تبلیغی جامعه، در جهتِ تقویت منافع جریان‌‌های سیاسی و مذهبی حاکم، مضامین همسو با گفتمان‌‌های ابلاغ‌شده را ترویج کرده‌اند؛ از جملۀ این مضامین، تشویق پادشاهان به کشورگشایی و حمله به دیگر سرزمین‌‌ها به بهانۀ گسترش اسلام و جاودانگی نام پادشاهان در صفحات تاریخ بوده‌‌است که در نتیجه، فضای جغرافیایی و به تبع آن، انباشت سرمایه را برای حاکمان وقت به ارمغان می‌‌آورده‌است. با نظر به اهمیت موضوع از لحاظ سیاسی، جغرافیایی، اجتماعی و تجلی آن در نحوۀ تفکر شاعران دورۀ غزنوی، بر آن شدیم تا این مسئله را از دیدگاه فرخی و عنصری و ناصرخسرو که اشعار درخور توجهی دربارۀ موضوع گسترش ارضی برای حاکمان دورۀ خویش داشته‌اند، بررسی کنیم و در مقام نتیجه‌‌گیری نشان دهیم که براساس روحِ زمانۀ ایران عصر غزنوی، شاعران با دیدگاه‌‌های ایدئولوژیک و با توجه به هم‌راستا بودن مضامین گسترش ارضی و متملقانۀ ایشان با عملکرد و سیاست‌های توسعۀ ارضی سلطان، بر راهبرد سلطان برای رسیدن به اهدافش مؤثر واقع شده و چه‌بسا توانسته باشند گام‌‌های مهمی در جهت تفکرِ گسترش ارضی از حیث سیاسی و عقیدتی بردارند و با تشویق‌های متملقانۀ خود، پادشاه وقت را در کشور‌‌گشایی‌‌ها و توسعۀ ارضی از زوایای مختلف روحی و روانی یاریگر باشند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| جغرافیای سیاسی؛ فضای جغرافیایی؛ توسعه؛ محمود غزنوی؛ شاعران درباری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Interaction of literature and development of geographical space (Case study of the period of Mahmud Ghaznavi, fifth centur) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| fatemeh manavi1؛ hosein dana2؛ afshin mottaghi3 | ||
| 1Ph.D In Persian Language and Literature, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran. | ||
| 2Ph.D In Ppolitical Geography, Kharazmi University, Tehran Campus, Tehran, Iran. | ||
| 3. Associate Prof., In Ppolitical Geography, Kharazmi University, Tehran Campus, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The course of literary themes in different periods of Persian poetry shows that the relationship between literature and society is an inevitable and definite relationship. Literary works are the product of social content and a mirror of the thoughts, culture and customs of society. One can find social equations for what is presented in the literature and show that there is a two-way relationship between literary topics and social, political, historical and cultural issues. For example, the reflection of geopolitical issues influenced by individual and religious nervousness arising from the political and governmental necessities of the time, in the interests of Islamic caliphs and authoritarian rulers of post-Islamic Iran, shows that court poets as one of the media. In order to strengthen the interests of the ruling political and religious currents, the prominent propagandists of the society have expressed themes in line with the communicated discourses, such as encouraging kings to open up the country and attacking other lands to spread the religion. Islam and Khulud have been the names of kings in the pages of history, as a result of which geographical space and, consequently, the accumulation of capital have brought to the rulers of the time. Therefore, considering the importance of this issue politically, geographically and socially and its manifestation in the way of thinking of court poets, we decided to study the issue from the perspective of the most prominent poets of the fifth century AH and the great conqueror of that era, Mahmoud Ghaznavi. Conclusion Show that based on the spirit of the Ghaznavid era of Iran, poets with ideological views, flattering behavior and flattery have taken important steps towards the idea of territorial expansion, politically and ideologically, and the king of the time in action They have helped with openness and territorial development, both psychologically and psychologically. It is worth mentioning that the present research is descriptive-analytical and has been done by library method. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Geopolitics, Vital Space, Mahmoud Ghaznavi, Court Poets, society | ||
| مراجع | ||
|
منابع ابن‌اثیر، عزالدین (1368)، الکامل (تاریخ کامل اسلام و ایران)، ترجمۀ علی هاشمی حائری، جلد 16، تهران، امیرکبیر. ادوم، یوجین (1384)، شالودۀ بوم‌شناسی، ترجمۀ محمدجواد میمندی‌نژاد، چاپ 4، تهران، دانشگاه تهران. باسورث، کلیفورد ادمون، (1362)، تاریخ غزنویان، ترجمۀ حسن انوشه، تهران، امیرکبیر. بدیعی ازنداهی، مرجان؛ افضلی، رسول؛ معینی علمداری، جهانگیر؛ گل‌فشان، عاطفه (1401)، «دلایل بروز جنگ در راه خدا در قلمرو جغرافیایی حکومت غزنویان براساس تاریخ بیهقی»، دوفصلنامۀ پژوهشهای ایران‌شناسی، دورۀ 12، شمارۀ 2، صفحات 159ـ182. بلاکسل، مارک (1389)، جغرافیای سیاسی، ترجمۀ محمدرضا حافظنیا و عطاالله عبدی و حسین ربیعی و عباس احمدی، تهران، انتخاب. بیهقی، ابوالفضل (1383)، تاریخ بیهقی، به تصحیح علی‌اکبر فیاض، چاپ 4، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد. تتوی، ملااحمد؛ قزوینی، آصف‌خان (1382)، تاریخ اَلفی، جلد 3. چاپ 1، به تصحیح غلامرضا طباطبائی مجد، تهران، علمی و فرهنگی. پوراحمد، احمد (1396)، قلمرو و فلسفۀ جغرافیا، تهران، دانشگاه تهران. حافظنیا، محمدرضا (1384)، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، مشهد، پاپلی. حافظنیا، محمدرضا؛ کاویانی‌راد، مراد (1393)، فلسفۀ جغرافیای سیاسی، تهران، پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی. حسنی، عطاءالله؛ تیموری، تورج (1391)، «موقعیت سیاسی خلافت عباسی در آستانۀ شروع روابط با سلجوقیان»، فصلنامۀ علمی‌پژوهشی تاریخ، سال 7، شمارۀ 24، صفحات 41ـ65. دوئرتی، جیمز؛ فالتزگراف، رابرت (1372)، نظریههای متعارض در روابط بین‌الملل، ترجمۀ علیرضا طیب و وحید بزرگی، جلد 1، تهران: قومس. دهخدا، علی‌اکبر و همکاران (1392)، لغتنامه، تهران، دانشگاه تهران. رحیمی، حسن (1391)، نظریههای ژئوپلیتیکی، تهران، انتخاب. سیمبر، رضا (1385)، «ژئوپلیتیک و مذهب در نظام بین‌الملل: راهبردها و تحولات»، فصلنامۀ بین‌المللی ژئوپلیتیک، سال 2، شمارۀ 3 و 4، صفحات 98ـ118. شبانکاره‌‌ای، محمد بن علی (1363)، مجمع الانساب، تهران، امیرکبیر. شفیعی کدکنی، محمدرضا (1372)، مفلس کیمیا‌فروش، تهران، سخن صحفی، سید محمد (1380)، ژئوپلیتیک فرهنگی و مسئلۀ امنیت ملی، تهران، شمسا. عزتی، عزت الله (1394)، ژئوپولیتیک، تهران، سمت. عنصری بلخی، ابوالقاسم حسن بن احمد (1363) دیوان، به کوشش محمد دبیرسیاقی، تهران، سنایی. فرخی سیستانی، علی بن جولوق (1380)، دیوان، به کوشش محمد دبیرسیاقی، تهران، زوار. فروزانی، سید ابوالقاسم (1390)، غزنویان؛ از پیدایش تا فروپاشی، چاپ 4، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت). ــــــــــــــــــــ (1392)، «حمله به روم در تخیلات فاتحانۀ سلطان محمود»، پژوهشهای تاریخی ایران و اسلام، دورۀ 7، شمارۀ 12، صفحات 107ـ126. کریمی‌پور، یدالله (1394)، جغرافیا؛ نخست در خدمت صلح، چاپ 2، تهران، انتخاب. لوروت، پاسکال؛ توال، فرانسوا (1381)، کلیدهای ژئوپولیتیک، ترجمۀ حسن صدوق ونینی، تهران، دانشگاه شهید بهشتی. موسوی، سید مسعود (1382)، «توسعه‌طلبی رژیم بعث در وقوع جنگ ایران و عراق»، فصلنامۀ نگین ایران، شمارۀ 5، صفحات 38ـ53. میرحیدر، دره؛ افضلی، رسول؛ مرادی، اسکندر (1390)، «ژئوپلیتیک از نگاهی دیگر؛ تمرکززدایی دانش/ قدرت»، فصلنامۀ پژوهشهای جغرافیای انسانی (پژوهشهای جغرافیایی)، دورۀ 43، شمارۀ 78، صفحات 1ـ22. مویر، ریچارد (1394)، درآمدی نو بر جغرافیای سیاسی، تهران، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح. ناصرخسرو، ابومعین (1357)، دیوان، به اهتمام مجتبی مینوی و مهدی محقق، تهران، مطالعات اسلامی دانشگاه مک‌گیل کانادا ـ مونترال. ناصر خسرو قبادیانی، ابومعین (۱۳۴۸) دیوان، به انضمام روشنایی‌نامه و سعادت‌نامه، به تصحیح سید نصرالله تقوی، با مقدمۀ حسن تقی‌زاده و تعلیقات مجتبی مینوی و علی‌اکبر دهخدا، به کوشش مهدی سهیلی، چاپ 2، تهران، امیرکبیر. هاگت، پیتر (1393)، جغرافیا؛ ترکیبی نو، ترجمۀ شاپور گودرزی‌‌نژاد، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وابسته به اوقاف و امور خیریه. هنری لطیف‌پور، یدالله (1380)، فرهنگ سیاسی شیعه و انقلاب اسلامی، چاپ 2، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی. یوسفی، غلامحسین (1341)، فرخی سیستانی؛ بحثی در شرح احوال، روزگار و آثار او، مشهد، کتاب‌فروشی باستان.
Cox, Kevin (2002), Political Geography: Territory,Stat and Society,Publlisher Blackwell De Blij, H. J & P.Multter (2007), Geography: Reclams, Regious and Consepts,13 thED,Wily&Sons Storey, David (2009), Political Geography in International Encyclopedia of Human Geoghraphy, Elsevier, oxford Fest, I , G, Hitler (1974), Weidenfeld and Nicolson ,London,Book.8. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 147 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 80 |
||