سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات158
تعداد شماره‌ها6,228
تعداد مقالات67,750
تعداد مشاهده مقاله115,085,391
تعداد دریافت فایل اصل مقاله89,823,943
یعقوب نژاد, محمد هادی. (1401). تحرک علمی فقه بازتابی از موضوع‌شناسی ساختاری. , 18(4), 925-949. doi: 10.22059/jorr.2022.315753.1008998
محمد هادی یعقوب نژاد. "تحرک علمی فقه بازتابی از موضوع‌شناسی ساختاری". , 18, 4, 1401, 925-949. doi: 10.22059/jorr.2022.315753.1008998
یعقوب نژاد, محمد هادی. (1401). 'تحرک علمی فقه بازتابی از موضوع‌شناسی ساختاری', , 18(4), pp. 925-949. doi: 10.22059/jorr.2022.315753.1008998
یعقوب نژاد, محمد هادی. تحرک علمی فقه بازتابی از موضوع‌شناسی ساختاری. , 1401; 18(4): 925-949. doi: 10.22059/jorr.2022.315753.1008998

تحرک علمی فقه بازتابی از موضوع‌شناسی ساختاری

مجله علمی "پژوهشهای فقهی"
دوره 18، شماره 4، دی 1401، صفحه 925-949    اصل مقاله (1.05 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jorr.2022.315753.1008998
نویسنده
محمد هادی یعقوب نژاد*
گروه تدوین سازمان‌های دانش پژوهشکدۀ مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، استادیار
چکیده
دانش فقه برای کارایی و اثربخشی بیشتر، به عواملی همچون موضوع‌شناسی نیاز دارد. هرچند این امر از گذشته دغدغۀ فقیهان بوده و به گونه‌هایی انجام گرفته است، ولی تحرک علمی فقه، به موضوع‌شناسی مبتنی بر ساختاری نظام‌یافته وابسته است که بتواند دانشی با این پهنۀ وسیع را به‌درستی مدیریت کند و با تجدید بنا گزاره‌های پیشین و نیازهای پسین فقهی را پذیرا باشد و با تحولات ابزارهای نوین به پژوهش و آموزش جهت دهد. پرسش اصلی آن است که برای موضوع‌شناسیِ فقه، با انتظارات پیش‌گفته، چه راهکاری وجود دارد؟ این مقاله، با شیوۀ توصیفی- تحلیلی و شبه‌تجربی برای پاسخ به همین پرسش، رهیافتی در موضوع‌شناسی ساختاری فقه بر پایۀ شناسایی نظام اصطلاحات ارائه می‌کند.
کلیدواژه‌ها
اصطلاح‌نامۀ فقه؛ علم فقه؛ موضوع‌شناسی فقه؛ نظام اصطلاحات؛ نظام‌سازی فقه
عنوان مقاله [English]
Scientific Mobility as a Reflection of Structural Sematic Study
نویسندگان [English]
Mohammad Hadi Yaghoobnezhad
Assistant Professor, Department of Compilation of Knowledge Organizations, Islamic Information and Documents Management Research Institute, Islamic Science and Culture Research Institute
چکیده [English]
In order for the jurisprudence to be more effective and efficient, it needs factors like thematic study. Although this matter has been the concern of the jurists and has been studied somehow in the past, the scientific mobility of jurisprudence is dependent on the thematic study based on a systematic structure in order to have a good control of the wide range of this knowledge. It also needs reconstruction in order to accept the previous jurisprudential statements and the recent jurisprudential needs and to direct the research and teaching through changing new devices. The main question is what is the solution for thematic study of jurisprudence with regard to the predicted expectations? This study, using a descriptive-analytical method, proposes a strategy for thematic structural study of jurisprudence based on the identification of the system of terminology in order to answer the same question.
کلیدواژه‌ها [English]
Jurisprudence, Thematic Study of Jurisprudence, Terminology System, Jurisprudence Systematization, Jurisprudence Thesaurus
مراجع
  1. ابن‌سینا (1371 و 1379 ه 1952 و 1977 م). شفاء (منطق)، قاهره: بی‌نا.
  2. ابن‌فهد حلّی، جمال‌الدین، احمد بن محمد اسدی (1407ق). المهذب البارع فی شرح مختصر النافع،‌ قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه.
  3. أبوالصلاح حلبی، تقی‌بن‌نجم (1403ق). الکافی فی الفقه، تحقیق رضا استادی، اصفهان: مکتبة أمیرالمؤمنین اصفهان.
  4. اعرافی، علیرضا (۲۸ آذر۱۳۹۵). دیدارطلاب استان یزد در قم سالن اجتماعات دارالشفا، برگرفته از https://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/09/28/1270253/600
  5. حری، عباس (1381). دائرة‌المعارف کتابداری و اطلاع‌رسانی، تهران: سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی ایران.
  6. حسن‌زاده، حسین (1398). «نقش آنتولوژی فقه در موضوع شناسی فقهی»، دوفصلنامۀ مدیریت دانش ‌اسلامی، دورۀ 1، ش2، ص ۵۴ - ۷۴
  7. حسینی عاملی، جوادبن ‌محمد (1418ق). مفتاح الکرامة، ج 8، بیروت: دار التراث.
  8. حلبی، أبو الصلاح، تقی‌الدین بن نجم‌الدین (1403ق). الکافی فی الفقه، تحقیق رضااستادی، اصفهان، مکتبه امام أمیرالمؤمنین (ع).
  9. حلّی، فخرالمحققین (1387ق). محمد بن حسن، إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم: اسماعیلیان.
  10. حماده، محمدماهر و علی القاهّی، (1405ق)، تنظیم المکتبه المدرسیه.چاپ سوم، بیروت ، موسسه الرساله
  11. خراسانی، محمدکاظم (1409ق). کفایة الاصول، قم: مؤسسة آل‌البیت.
  12. خمینی، روح الله (1369). صحیفه نور، تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
  13. خمینی، روح الله (1376). منشور روحانیت، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
  14. خمینی، مصطفی (1418ق). خیارات، قم: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
  15. دیانی، محمدحسین و عبد الحمید معرف زاده (ترجمه و تألیف)، (1370). مبانی مرجع، مشهد: آستان قدس رضوی.
  16. سلار دیلمی، ابویعلی حمزه‌بن‌عبدالعزیز (1414ق). المراسم العلویة فی الأحکام النبویة، قم: المجمع العالمی لأهل البیت(ع).
  17. سلطانی، پوری و فروردین راستین (1365). اصطلاحنامه کتابداری، تهران: کتابخانۀ ملی ایران.
  18. شهابی‌خراسانی، محمود (۱۳۲۴) ادوار فقه، ج 2، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  19. شهید اول (محمدبن‌مکی) (بی‌تا). القواعد و الفوائد، ج 1، قم: مکتبة مفید.
  20. شیبانی، زکیه (1394). «ارزیابی رعایت معیارهای اصطلاح‌نامۀ علوم اسلامی براساس ایزو 5964»، فصلنامۀ مطالعات دانش‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
  21. شیخ حر عاملی، محمد بن حسن (1409ق). وسائل الشیعه، قم: مؤسسۀ آل البیت(ع).
  22. صدر، محمدباقر (1406ق). دروس فی علم الاصول، قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
  23. صدر، محمدباقر (1978). دروس فی علم الاصول، لبنان: الحلقة الاولی.
  24. صدر، محمدباقر (1405ق). بحوث فی علم الاصول، تقریر، هاشمی، محمود، قم: مجمع علمی شهید صدر.
  25. طاهری ‌عراقی، احمد (1376). ردۀ BP اسلام: گسترش رده اسلام براساس نظام رده‌بندی کنگره، به‌ کوشش زهره علوی و دیگران، ویراست دوم، تهران: سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی ایران.
  26. طریحی، فخرالدین (1408ق). مجمع البحرین و مطلع النیرین، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  27. عاملی، جمال‌الدین، حسن بن زین‌الدین (1418ق). معالم الدین و ملاذ المجتهدین (قسم الفقه)، (بی‌جا)، چ اول، قم: مؤسسة الفقه للطباعة و النشر.
  28. عاملی، شهید اول، محمد بن مکی ‌(1419ق). ذکری الشیعة فی أحکام الشریعة، قم: مؤسسۀ آل‌البیت (ع).
  29. عاملی، شیخ حسین عبدالصمد حارثی (1401ق). وصول الاخیار الی اصول الاخبار، قم: چاپ عبداللطیف کوهکمری.
  30. عطیه، جمال و وهبه زحیلی (2002م). تجدید الفقه الإسلامی، از سلسله‌ کتاب‌های حوارات لقرن جدید، چ دوم، دمشق-بیروت: دارالفکر.
  31. علامه حلی، ابومنصور حسن بن یوسف (1413ق). قواعد الأحکام، ج 1، قم: دفتر نشر إسلامی(جامعۀ مدرسین).
  32. علامه حلی، ابومنصور حسن بن یوسف (1401ق). مختلف الشیعة (9جلدی)، قم: دفتر انتشارات اسلامی(جامعه مدرسین).
  33. علامه حلی، ابومنصور حسن بن یوسف (1412ق). منتهی المطلب، (15جلدی)، مشهد، مجمع البحوث الإسلامی.‌
  34. علامه حلی، ابومنصور حسن بن یوسف (1414ق). تذکره الفقهاء 20 جلدی، قم: چاپ مهر.
  35. فرحناک، علی‌رضا (1390). موضوع‌شناسی در فقه گفت‌وگو با جمعی از اساتید محترم حوزه و دانشگاه، قم: نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  36. گروهی از محققان (1397). اصطلاح‌نامۀ فقه، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  37. گروهی از محققان (1376). اصطلاح‌نامۀ فلسفۀ اسلامی، مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیه.
  38. گروهی از محققان (1378). اصطلاح‌نامۀ منطق، ذیل «منطق» (حوزۀ اصلی)، مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیه.
  39. مجموعه مقالات همایش ملی اصطلاح‌نامه (1391). مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، تهران: نشر کتابدار.
  40. محقق حلّی، جعفربن حسن (1403ق). شرایع الاسلام، ج 1، بیروت، دار الاضواء.
  41. محمصانی، صبحی رجب (1358). فلسفه التشریع فی الاسلام (عنوان اصلی): فلسفۀ قانونگذاری در اسلام، ترجمۀ اسماعیل گلستانی، تهران: امیرکبیر.
  42. مطهری، مرتضی (1375). ده گفتار، تهران: صدرا.
  43. مطهری، مرتضی (1387). آشنایی با علوم اسلامی، ج 3، تهران: صدرا.
  44. مکارم شیرازی، ناصر، 1391، مجله نقد و نظر، سال دوم، ش 5.
  45. نائینی، محمدحسین (1416ق). فوائد الاصول، قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
  46. یعقوب‌نژاد، محمدهادی (1389). «فرهنگ‌نامۀ اصول فقه؛ نخستین فرهنگ‌نامۀ جامع‌نگر در اصول فقه»، آینۀ پژوهش، ش124، ص 87-79.
  47. یعقوب‌نژاد، محمدهادی (1375). درآمدی بر مبانی اصطلاح‌نامۀ علوم اسلامی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیه.
  48. یعقوب‌نژاد، محمدهادی (1394). «نقش ‌اصطلاح‌شناسی درتوانمندسازی فقه»، فصلنامۀ علمی پژوهشی کاوشی نو در فقه، سال 22، ش 3، ص 36 –
  49. یعقوب‌نژاد، محمدهادی (1390). «طبقه‌بندی علوم و چالش های فرارو»، فصلنامۀ علمی پژوهش نقد و نظر، سال شانزدهم، ش 4، ص ۱52 - ۱35.
  50. یعقوب‌نژاد، محمدهادی (1394). الگویی نوین در مدیریت دانش انسانی اسلامی.(مقاله)، مجموعه مقالات نخستین کنگرۀ بین‌المللی علوم انسانی اسلامی، قم: انتشارات آفتاب.
  51. یعقوب‌نژاد، محمدهادی (1387). منهج تدوین معجم مصطلحات العلوم الاسلامیه، قم: نشر دفترتبلیغات.
  52. فقه، (بی‌تا). پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی. برگرفته از:
https://thesaurus.isca.ac.ir/term/8dkb0e5rmm96moj5

 

References

  1. Ibn Sina (1371 and 1379 AH 1952 and 1977 AD). Healing (logic), Cairo, Bina. (in Arabic)
  2. Ibn Fahd Halli, Jamal al-Din, Ahmad ibn Muhammad al-Asadiyyah, (1407 AH). Al-Madhhab al-Bar'a fi Sharh al-Mukhtasar al-Nafi ', Qom: Islamic Publications Office affiliated with the Society of Teachers of the Seminary. (in Arabic)
  3. Abu al-Salah Halabi, Taqi Ibn Banjam (1403 AH). Al-Kafi in jurisprudence, research by Reza Ostadi, Isfahan: Amir al-Mu'minin School of Isfahan. (in Arabic)
  4. Arafi, Alireza; (December 19, 2016). the visit of the students of Yazd province in Qom, Darolshafa meeting hall, taken from https://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/09/28/1270253/600. (In Persian)
  5. Hori, Abbas (2002). Encyclopedia of Library and Information Science, Tehran: National Archives and Library of the Islamic Republic of Iran. (in Persian)
  6. Hassanzadeh, Hussein (1398). “The Role of Jurisprudential Anthology in Jurisprudential Theology”, Bi-Quarterly Journal of Islamic Knowledge Management, 1, No. 2. (in Persian)
  7. Hosseini Amili, Jawad Ibn Muhammad, (1418 AH). Muftah al-Karama, Vol. 8, Beirut, Dar al-Tarath. (in Arabic)
  8. Halabi, Abu al-Salah, Taqiyat al-Din ibn Najm al-Din, (1403 AH). Al-Kafi in jurisprudence, research by Reza Ostadi, Isfahan: Maktab Imam Amir al-Mu'minin. (in Arabic)
  9. Hilli, Fakhr al-Muhaqiqin (1387 AH). Muhammad ibn Hassan, Explaining the benefits in explaining the problems of the rules, Qom: Ismaili. (in Arabic)
  10. Hali, Fakhr al-Muhaqqin (1387 AH). Mohammad Bin Hasan, Explanation of Al-Faweed in the Explanation of the Problems of Al-Qasas, Qom: Ismailian.
  11. Hamadeh Mohammad Maher and Ali Al-Qahi, (1405 AH). third edition, Al-Muktabah Al-Madrasiya. (in Arabic)
  12. Hamadah, Mohammad Maher and Ali Al-Qahi, (1405 AH), the arrangement of al-Maktabeh al-Madrasiyah. Third edition, Beirut, Al-Rasalah Institute.
  13. Khorasani, Mohammad Kazem (1409 AH). Kefayat al-Osul, Qom: Al-Bayt Foundation. (in Arabic)
  14. Khomeini, Ruhollah (1990). Sahifa Noor, Tehran, Organization of Cultural Documents of the Islamic Revolution. (in Arabic)
  15. Khomeini, Ruhollah (1997). Charter of the Clergy, Tehran: Imam Khomeini Publishing House. (in Persian)
  16. Khomeini, Mustafa (1418 AH). Khayat, Qom: Institute for Organizing and Publishing the Works of Imam Khomeini. (in Arabic)
  17. Diani, Mohammad Hussein and others (translation and authorship) (1370). the principles of reference, Mashhad: Astan Quds Razavi. (In Arabic).
  18. Salar Dailami, Abu Ali Hamzah Ibn Abdul Aziz, (1414 AH). The Alawite ceremony in the rules of the Prophet, Qom: the World Assembly for the Ahl al-Bayt (AS). (in Arabic)
  19. Soltani, Pouri and Farvardin Rastin (1986). Tehran, National Library of Iran. (In Arabic).
  20. Soltani, Puri and Farvardin Rastin (1365). Library Thesaurus, Tehran: National Library of Iran.
  21. Shahabi Khorasani, Mahmoud (1324). Advar Fiqh, Vol. 2, Tehran: University of Tehran Press. (In Arabic).
  22. Shahid Awwal (Mohammad Ibn Makki) (Bita). Rules and Benefits, Vol. 1, Qom, useful school. (in Arabic)
  23. Sheibani, Zakieh (2015). "Evaluation of compliance with the criteria of the Thesaurus of Islamic Sciences based on ISO 5964", Quarterly Journal of Scientific Studies, Allameh Tabatabaei University. (in Arabic)
  24. Sheikh Hurr Ameli, Muhammad ibn Hassan (1409 AH). Shiite means, Qom: Publication of Al-Bayt Institute (AS). (in Arabic)
  25. Sadr, Mohammad Baqir (1406 AH). Lessons in the Science of Principles, Qom: Publication of the Society of Teachers of the Seminary of Qom. (In Arabic).
  26. Sadr, Mohammad Baqir (1978). Lessons in the Science of Principles, Lebanon, Al-Halqa Al-Awali. (in Arabic)
  27. Sadr, Mohammad Baqir (1405), Research in the Science of Principles, Report, Hashemi, Mahmoud, Qom: published by the Scientific Assembly of Martyr Sadr. (n Arabic)
  28. Taheri Iraqi, Ahmad (1997). BP Category of Islam: Expanding the Category of Islam Based on the Classification System of the Congress, by Zohreh Alavi et al., Second Edition, Tehran: National Archives and Library of the Islamic Republic of Iran. (in Arabic)
  29. Tarihi, Fakhreddin, (1408 AH), Bahrain Assembly and the study of the Nirin, Tehran. (in Arabic)
  30. Amili, Jamal al-Din, Hassan ibn Zayn al-Din (1418 AH) (in Arabic)
  31. Amili, Shahid Awwal, Muhammad ibn Makki (1419 AH). mentioning the Shiites in the rules of Sharia, Qom: Aal al-Bait Foundation, peace be upon them. (in Arabic)
  32. Amili, Sheikh Hussein Abd al-Samad Harisi (1401). Receipt of Al-Akhyar to Usul Al-Akhbar, Qom: Abdul Latif Kuhkamari. (in Arabic)
  33. Atiyah, Jamal; Zahili, Wehbeh (2002). The Renewal of Islamic Jurisprudence, from the series of books of the disciples of the new century (2nd), Damascus-Beirut: Dar al-Fikr. (in Arabic)
  34. Allamah al-Hilli, Abu Mansour Hassan Ibn Yusuf (1413 AH). Rules of Rulings, Vol. 1, Qom: Islamic Publishing Office. (in Arabic)
  35. Allamah al-Hilli, Abu Mansour Hassan Ibn Yusuf, (1413 AH). Various Shiites (9 Volumes), Qom: Islamic Publications Office (Teachers Association). (in Arabic)
  36. Allamah al-Hilli, Abu Mansour Hassan Ibn Yusuf, (1412 AH). the end of the content, (15 volumes), Mashhad, Islamic Research Complex. (in Arabic)
  37. Allamah al-Hilli, Abu Mansour Hassan Ibn Yusuf (1414 AH). Tazkereh al-Fiqh 20 volumes, Qom, Mehr printing. (in Arabic)
  38. Farahnak, Ali Reza (2011). Thematics in Conversational Jurisprudence with a group of respected professors of the seminary and university, Qom: published by the Institute of Islamic Sciences and Culture. (In Persian).
  39. A group of researchers (1397). the terminology of jurisprudence, under "jurisprudence" (main field), Qom: Islamic Sciences and Culture Academy. (in Persian)
  40. A group of researchers (1997). Thesaurus of Islamic Philosophy, Center for Islamic Studies and Research, Qom: Islamic Propagation Office of the Qom seminary. (In Persian).
  41. A group of researchers (1999). Thesaurus of Logic, under "Logic" (main field), Center for Islamic Studies and Research, Qom: Islamic Propagation Office of the Qom seminary. (in Persian)
  42. Proceedings of the National Thesaurus Conference (2012). Islamic Information and Documentation Center, Tehran: Librarian Publishing. (In Persian).
  43. Mohaqiq Hilli, Ja'far ibn Hassan (1403 AH). Sharia al-Islam, Vol. 1, Beirut: Dar al-Azwa. (in Arabic)
  44. Mahmsani, Sobhi Rajab (1358). Philosophy of Legislation in Islam (main title): Philosophy of Legislation in Islam, translated by Ismail Golestani, Tehran: Amirkabir. (in Arabic)
  45. Motahhari, Morteza (1375). Ten Speeches, Tehran: Sadra.
  46. Motahhari, Morteza (2008). Introduction to Islamic Sciences, Vol. 3, Tehran: Sadra. (in Persian)
  47. Makarem Shirazi, Nasser, Naqd va Nazar, Second Year, Fifth Issue. (in Persian).
  48. Makarem Shirazi, Nasser, 1391, Naqd wa Nazar magazine, second year, vol. 5.
  49. Naeini, Mohammad Hussein (1416 AH). Benefits of Principles, Qom: Qom Seminary Teachers Association. (in Arabic)
  50. Yaqoubnejad, Mohammad Hadi, (2010). "Dictionary of Principles of Jurisprudence; The first dictionary of the "comprehensive in the principles of jurisprudence", Ayneh Pajuhesh, 124. (in Persian)
  51. Yqoubnejad, Mohammad Hadi, (1375), An Introduction to the Basics of the Thesaurus of Islamic Sciences, Qom, Islamic Propagation Office of the Qom Seminary. (in Persian)
  52. Yqoubnejad, Mohammad Hadi (2015). “The Rhetorical Role in Empowering Jurisprudence”, Quarterly Journal of New Exploration in Jurisprudence, Vol. 22, No. 3. (in Persian)
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 135
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 175


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب