1استادیار گروه مشاوره، دانشگاه آزاد واحد تهران شمال، تهران، ایران
2دکتری مطالعات زنان، دانشگاه تربیت مدرس ایران، تهران، ایران
چکیده
هوش هیجانی یک عنصر بنیادین از رفتار انسان است که جدا از هوش شناختی عمل می‌کند. این هوش، با تعادل برقرار کردن بین احساسات و عقل، می‌تواند انسان را به حداکثر کامیابی برساند. هدف از پژوهش حاضر استخراج مؤلفه‌های هوش هیجانی از منابع اسلامی است. روش تحقیق کیفی از نوع تحلیل محتوا است. جامعه آماری تحقیق منابع اسلامی شامل قران، نهج‌البلاغه و کتب روایی است. یافته‌های مطالعه حاضر نشان داد که مؤلفه‌های هوش هیجانی در آموزه‌های دینی مشاهده می‌شود و در واقع اسلام با ارائه راهبردهای تربیتی و اخلاقی نظیر خودشناسی، متواضع بودن، کظم غیظ، داشتن آرامش، حسن معاشرت، شرح صدر، خودمدیریتی، حفظ اعتدال، حفظ شأن و زبان، انعطاف‌پذیری و بهزیستی سعی بر تربیت مؤمنانی با هوش هیجانی بالا نموده است. در نهایت به نظر می‌رسد لازم است برای گسترش هوش هیجانی، آموزه‌های قرآن و زندگی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم را که یک مجموعه نمونه از مدیریت هیجانات در سراسر زندگی است مورد استفاده قرار داد و بر آموزش آن به دیگران به ویژه دانش‌آموزان، مربیان، والدین، مشاورین و روان شناسان همت گماشت.
آل سعدی ثانی، علیرضا. (1399). ابعاد، خصوصیات و ویژگی‌های هوش هیجانی از منظر اسلام. رهیافت‌های نوین در مطالعات اسلامی،4(2)،9-36.
ابن مکی، محمد. (بی تا). الدرة الباهرة من الأصداف الطاهرة. ترجمه عبدالهادی و مسعودی. قم: انتشارات زائر.
ابن منظور، محمد. (1376). لسان العرب. بیروت: دار بیروت.
اسماعیل بیگی، منیره.؛ رضاپور میرصالح، یاسر.، بهجتی اردکانی، فاطمه.، و نیازی، شهریار. (1396). اثربخشی آموزش مفاهیم اخلاق در خانواده به شرایوه قصه‌گویی بر اساس قصه‌های دینی و قرآنی بر هوش اخلاقی و هوش هیجانی دختران نوجوان. فصلنامه فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، 41، 7-22.
الهی، طاهره.، بیگدلی، الیاس.، سلیمانی ابهری، صدیقه.، و اشتری، صدیقه. (1392). خشم در نگاه اسلام و روانشناسی. معرفت، 192، 31-46.
نوریان، مهدی. (1382). هوش هیجانی. اصلاح و تربیت، 109، 20-35.
نراقی، مهدی-بن ابیذر (بی‌تا). جامع السعادت. ترجمه جلال الدین مجتبوی. تهران: نشر حکمت.
وثوقی، بهرام.، داوری، مجتبی.، ابراهیمی، حسین.، ابولقاسمی، جمیله.، و طالبی، مرتضی. (1401). بررسی ارتباط میان هوش هیجانی و استرس شغلی با رفتار ایمنی. مجله مهندسی بهداشت حرفه‌ای، 9(1)، 29-36.
هدایتی شاهدی، سعیده.، و دهقانی اشکذری، محمدرضا. (1400). الگوی هوش هیجانی از دیدگاه اندیشمندان اسلامی با رویکرد تطبیقی. نشریه پژوهش‌های نوین در مدیریت کارآفرینی و توسعه کسب و کار، 1، 931-944.
هین، استیو. (1386). هوش هیجانی برای همه. ترجمه رویاکوچک انتظار و مژگان موسوی شوشتری. تهران: انتشارات سفیر اردهال.
Bar-On, Reuven. (2000). Emotional and social intelligence: Insights from the Emotional Quotient Inventory.
Goleman, Daniel. (2021). Leadership: The power of emotional intelligence. More Than Sound LLC.
Jain, Vibhor., Jain, Smirta., & Rastogi, Prachi. (2020). An analysis for role of emotional intelligence in career success in commercial banks of India. Revista Espacios, 41(05).
Lam, Laura. T., & Kirby, Susan. L. (2002). Is emotional intelligence an advantage? An exploration of the impact of emotional and general intelligence on individual performance. The journal of social Psychology, 142(1), 133-143.
Saxler, Patricia. Kasak. (2016). The marshmallow test: delay of gratification and independent rule compliance. Harvard University.
