پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,987,574 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,658,087 |
بررسی انحطاط و عقب ماندگی ایران: مطالعه تطبیقی دیدگاه علی شریعتی و عبدالکریم سروش | ||
| فصلنامه علمی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان | ||
| دوره 12، شماره 3، مهر 1401، صفحه 81-103 اصل مقاله (644.89 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jstmt.2023.347674.1554 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدصادق کلبادی1؛ سید حسین نبوی* 2؛ رضا عظیمی3 | ||
| 1گروه جامعه شناسی دانشگاه خوارزمی تهران | ||
| 2استادیار گروه جامعه شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران -کرج | ||
| 3استادیار گروه پژوهشی مطالعات اجتماعی موسسه تحقیقات تربیتی، روانشناختی و اجتماعی | ||
| چکیده | ||
| پس از نخستین رویارویی‌های ایرانیان با غرب و آشنایی و حیرت آنان از پیشرفت‌های غرب در ساحت علم و حکومت‌داری بود که عقب‌ماندگی ایران از غرب در ذهن متفکران و اندیشمندان سرزمین‌مان به مثابه مسئله مطرح شد و تا به امروز ادامه یافت. در پژوهش پیش‌رو به منظور پاسخ به مسئله مذکور از آراء علی شریعتی به عنوان یکی از تاثیرگذارترین روشنفکران پیش از انقلاب اسلامی ایران و عبدالکریم سروش که از نظریه پردازان مطرح پس از انقلاب، در سنت روشنفکری دینی، محسوب می‌شود استفاده شد تا در مقایسه این دو به مثابه دو نسل از جریان روشنفکری متعلق به دو شرایط اجتماعی پیش و پس از انقلاب اسلامی مسئله عقب‌ماندگی ایران مورد بررسی قرارگیرد و برای این منظور از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. باتوجه به نتایج حاصل از این مطالعه، استحمار عامل اصلی انحطاط و عقب‌ماندگی جامعه ایران از منظر شریعتی است و اصلاح عاملیت و ساختار بوسیله بازگشت به خویشتن اسلامی، یگانه راه رهایی از این وضعیت. در مقابل از نظر سروش رشد نیافتگی علوم تجربی، عدم استقرار مفهوم حق، حاکمیت استبداد و استعمار علل اصلی عقب‌ماندگی جامعه ایران است و تنها راه رهایی از این شرایط و دست‌یابی به توسعه نیز درگرو توسعه علم محور است. ازسویی هردو متفکر مذهب را ذاتا عامل انحطاط یا توسعه نمی‌دانند. به باور شریعتی مذهب بصورت بالقوه می‌تواند منجر به اصلاح جامعه ایران بشود اما سروش مذهب را پاسخگوی تمام نیازهای زندگی مادی بشر نمی‌داند بنابراین علم تجربی را درمقابل گفتمان بازگشت، برای توسعه ایران پیشنهاد کرده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| انحطاط؛ عقب ماندگی؛ توسعه؛ استعمار؛ علی شریعتی؛ عبدالکریم سروش | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| the investigation of Iran's society decline and backwardness: a comparative study of the veiws of ali shariati and abdolkarim sorush | ||
| نویسندگان [English] | ||
| mohammad sadegh kolbadi1؛ Seyed Hosein Nabavi2؛ reza azimi3 | ||
| 1sociology department of kharazmi university of tehran | ||
| 2Department of Sociology ,Faculty of Literature and Humanities, Kharazmi University, Tehran & Karaj | ||
| 3assistant professor of institute of psychological & social research | ||
| چکیده [English] | ||
| After the first encounters of Iranian with the west and their familiarity with the westerns governing and their astonishment at science progress there, Iranian lagging behind from the west was become a certain issue for our country thinkers and intellectuals and also it continues yet. In order to solve the concept of Iranian historical decline and their backwardness from the west, Ali Shariati and Abdolkarim Soroush views as two most influential Iranian intellectuals was used in this research. Indeed, they were chosen since both of them are two most prominent thinkers who belongs to different social conditions before and after the Iranians Islamic revolution respectively. Therefore, compare of their ideas about the reasons of Iran’s civilization decline and backwardness from the west would lead to better perception of the mentioned issue. For this purpose, the qualitative content analysis was utilized. According to the results, Shariati believed that stupefication or estehmar (it is an innovation concept by Shariati) is the most mainly reason of the Iranian historical decline and backwardness and also the solution is reform of both agency and structure by return to noble Islamic ideology. In addition, Soroush is of the opinion that lack of experimental sciences growth, lack of concept of right, despotism and colonialism as well are mainly reasons of Iranian historical decline and backwardness. Furthermore, his opinion is way of development passes through the scientific development. Moreover, both of them believed that religion is not cause of either the development or backwardness instinctively. Although Shariati believed that there is a potential in religion which could be helpful to reform Iranian society. Conversely Soroush believes that, in general, religion is not able to provide all human beings worldly needs. so he has suggested empirical science against the discourse of returning to Islamic ideology for Iranian society development. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Decline, Backwardness, Development, Colonialism, Ali Shariati, Abdolkarim soroush | ||
| مراجع | ||
|
آل احمد جلال1356، درخدمت و خیانت روشنفکران، تهران: چاپخش.
استوا گ و دیگران 1377، توسعه؛ نگاهی نو به مفاهیم توسعه، گردآوری ولفانگ زاکس، ترجمه فریده فرهی و وحید بزرگی، تهران: مرکز.
احمدی حمید 1385، شریعتی در جهان، تهران: سهامی انتشار.
پارکینسون ج.اچ.آر 1400، تاریخ فلسفه راتلج، جلد چهارم، ترجمه حسن مرتضوی، تهران: نشر چشمه.
حسینزاده مجتبی، روشن امیر و توانا محمدعلی 1394، مقایسه اندیشه سیاسی علی شریعتی و عبدالکریم سروش براساس الگوی توماس اسپریگنز، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه یزد.
دورانت ویلیام جیمز 1337، تاریخ تمدن، جلد 3، ترجمه احمد آرام، تهران: اقبال.
رابینگتن ارل و مارتین واینبرگ1395، رویکردهای هفت گانه در بررسی مسائل اجتماعی، ترجمه رحمت الله صدیق سروستانی، تهران: دانشگاه تهران.
رحمانیان داریوش 1382، علت شناسی انحطاط ایرانیان و مسلمانان از دیدگاه دکتر علی شریعتی، مجله علامه. 4(1).
رضاقلی علی 1398، اگر نورث ایرانی بود، تهران: نهادگرا.
روشن امیر 1394، علی شریعتی بازگشت به خویشتن و رنسانس اسلامی، تهران: تیسا.
زاکس ولفانگ 1377، توسعه، نگاهی نو به مفاهیم توسعه، ترجمه فریده فرهی و وحید بزرگی، تهران: مرکز.
سروش عبدالکریم 1373، عرفان و توسعه، مجله فرهنگ و توسعه، 13-14 (11): 2-11.
سروش عبدالکریم 1376، ایدئولوژی و دین دنیوی. تهران: موسسه فرهنگی صراط.
سروش عبدالکریم 1378، رهایی از یقین و یقین به رهایی، نشریه کیان 48(8):2-9.
سروش عبدالکریم 1385الف، علل ناکامی مسلمانان، قسمت دوم، نشریه آئین 4(2): 42-47.
سروش عبدالکریم 1385ب، حق و مدرن شدن در ایران(ناکامی تاریخی مسلمانان)، مجله آیین. 5(2).: 18-25.
سروش عبدالکریم 1393، فربه تر از ایدئولوژی، تهران: موسسه فرهنگی صراط.
سریع القلم محمود 1398، عقلانیت و توسعه یافتگی، تهران: فرزان.
شریعتی علی 1389الف، بازگشت؛ مجموعه آثار 4، تهران: الهام.
شریعتی علی 1389ب، حسین وارث آدم؛ مجموعه آثار شماره 19، تهران: قلم.
شریعتی علی 1386، ما و اقبال؛ مجموعه آثار 5، تهران: الهام.
شریعتی علی 1394، تاریخ تمدن 1 ؛ مجموعه آثار 11، تهران: قلم.
شریعتی علی 1361، ویژگی های قرون جدید؛ مجموعه آثار 31، تهران: چاپخش.
شریعتی علی 1370، تاریخ تمدن2 ؛ مجموعه آثار 12، تهران: قلم.
شریعتی علی 1388الف، جهت گیری طبقاتی اسلام؛ مجموعه آثار10، تهران: الهام.
شریعتی علی 1388ب، تاریخ و شناخت ادیان(2) ؛مجوعه آثار 14، تهران: الهام.
شریعتی علی 1396، جهان بینی و ایدئولوژی؛ مجموعه آثار 22، تهران: شرکت سهامی انتشار.
شریعتی علی 1392، بازشناسی هویت ایرانی اسلامی؛ مجموعه آثار 27، تهران: بنیاد فرهنگی دکتر علی شریعتی.
شریعتی علی 1352، چه باید کرد؟، تهران: حسینیه ارشاد.
علمداری کاظم 1398، چرا ایران عقب ماند و غرب پیش رفت؟، تهران: توسعه.
کاردوزو فرناندو، و هنریک فالتو انزو 1359، وابستگی و توسعه در آمریکای لاتین، ترجمه فرخ حسامیان، حائری و یلدا منادی زاده، تهران: تندر.
لنین ویلیادمیر 1384، امپریالیسم به مثابه بالاترین مرحله سرمایه داری، مجموعه آثار، ترجمه محمد پور هرمزان، تهران: فردوس.
میرسپاسی علی 1398، تاملی در مدرنیته ایرانی، تهران: ثالث.
Escobar, A. 1987. Power and visibility، the invention and management of development in third word, Dissertation for Degree of Ph.D, University of California, Berkeley.
Shannon, S. 2005. Three approaches to qualitative content analysis. Qualitative Health Research; 15(9):1277-88.
Myrdal, G. 1968. Asian Drama: An Inquiry into Poverty of Nation. 3vols. New York: Twentieth Century Fund/ Random House/ Penguin.
Jacobs, N. 1966. The Sociology of Development: Iran as an Asian Case Study, Praeger Special Studies in International Economics and Development, New York: Fredrick A. Praeger. Publisher, P.10. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 525 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 338 |
||