پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,757 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,105,291 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,858,129 |
تبیین حکیم مصلح‌الدین لاری از حرکت‌شناسی ابن سینا (مقدّمه، تصحیح و تحقیق رسالة فی بحث الحرکة) | ||
| فلسفه | ||
| دوره 21، شماره 1 - شماره پیاپی 40، شهریور 1402، صفحه 59-82 اصل مقاله (2.43 M) | ||
| نوع مقاله: علمی -پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jop.2023.355564.1006771 | ||
| نویسنده | ||
| محمد جواد اسماعیلی* | ||
| استاد گروه فلسفه، مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران ، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| مصلح‌الدین لاری، فیلسوف و تاریخ‌نگار قرن دهم هجری/ شانزدهم میلادی است که زندگی خود را در سه قلمرو تاریخی و جغرافیایی صفوی در ایران، گورکانی در هند، و عثمانی در آسیای صغیر سپری کرد. این تجربۀ زیسته، رهاورد فرهنگی و اجتماعی به همراه داشت که می‌توان پیامدهای آن را در نگارش‌های لاری دنبال کرد. یکی از آثار مهم حکیم لاری اثری است با عنوان أنموذج العلوم که به‌صورت مستقل دو نسخه از آن در کتابخانه‌های ترکیه شناسایی شده است. نیز سه نسخه برگرفته از این اثر با عنوان رسالة فی بحث الحرکة در کتابخانه‌های ایران، آلمان و ترکیه نگهداری می‌شود. رسالة فی بحث الحرکة لاری دوازدهمین بخش از رساله أنموذج العلوم است که لاری آن را در بیست و یک بحث تنظیم کرده است و مسائلی از علوم نقلی و علوم عقلی را در آن گنجانده است. رهیافت انتقادی لاری در این اثر به‌گونه‌ای است که ارزش فلسفی این اثر هنوز پس از چهار قرن در روزگار ما از اهمیّت برخوردار است. ارسطو، فارابی، ابن سینا، سهروردی، قوشچی و دوانی در زمرۀ اندیشمندانی هستند که لاری در نگارش خود به بررسی آراء آنها پرداخته است. لاری در این اثر با دوانی هماوردی کرده است و در پرتو انتقاد از دوانی، نگرش فلسفی خود را بیان می‌کند. در این اثر این مباحث بررسی شده است: تعریف حرکت، اجزاء حرکت، حرکت و زمان، آن سیّال، امور غیر متناهی و امور متعدّد، حرکت به دو معنی توسّط و قطع، توارد افراد مقوله، حرکت در کمّ، تکاثف و نموّ، متّصل واحد، واحد طبیعی، وحدت جسم، طبیعت جسم، فرد به مثابه امر معیّن، و شخص. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مصلح‌الدین لاری؛ أنموذج العلوم؛ ابن سینا؛ الشفاء؛ حرکت؛ حیث التفاتی؛ آن سیّال | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Ḥakīm Muṣliḥ al-Dīn Lārī's Explanation of Avicenna's View on Motion An Analytical Introduction and the Editio Princeps of the Treatise on the Discussion of the Motion | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Javad Esmaeili | ||
| Professor, Department of Philosophy, Iranian Institute of Philosophy, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Ḥakīm Muṣliḥ al-Dīn Lārī (979/80 AH/ 1572 CE) was a 10th AH/16th Century AD philosopher and historian. His extensive travels across the Safavid realms in Iran, the Gurkan domains in India, and the Ottoman territories in Asia Minor provided him with a profound cross-cultural perspective, deeply influencing his philosophical thought. As for the Life of Ḥakīm Lārī, a paucity of extensive biographical information has confined contemporary research to a scant collection of extant writings. Born in the southern city of Lār in 890 AH/1510 CE, Lārī's contributions to philosophy, astronomy, and history are noteworthy. This cross-cultural experience profoundly impacted his philosophical thought, as evidenced in his writings. Lārī's intellectual formation was shaped by the teachings of Ghiyāth al-Dīn Manṣūr Dashtakī (948 AH/1541 CE), son of Sayyid Ṣadr-al-Dīn Dashtakī (903 AH/1498 CE), and Kamāl al-Dīn Lārī (10th Century AH/16th Century CE), a student of Jalāl al-Dīn Davānī. One of Lārī's notable works, the The Paradigm of the Sciences (Unmūdhaj al-ʿulūm), has been identified in two complete manuscripts in two Turkish libraries. Additionally, three copies of an excerpt from this work, titled "on the Discussion of the Motion" (fī bahth al-ḥaraka), are preserved in libraries across Iran, Germany, and Turkey. His "on the Discussion of the Motion" is the twelfth part of the treatise The Paradigm of the Sciences, a comprehensive work encompassing both rational and traditional sciences, organized into twenty-one discussions. Lārī's critical approach in this work imbues it with enduring philosophical value. He engaged with the thoughts of prominent thinkers across the ages, including Aristotle (322 BCE), Fārābī (339 AH/ 950 CE), Avicenna (428 AH/1037 CE), Suhrawardī (587 AH/ 1191 CE), Qūshchī (878 AH/1474 CE), and Davānī (908 AH/ 1502 CE). In this work, Lārī establishes himself as a peer to Davānī through a philosophical dialogue with his criticisms. This work is concerned with a definition of motion, the elements of defining motion and the intimate relationship of motion to time. It examines the fluid nature of the present now (flowing now), the distinction between finite and infinite entities, and two meanings of motion: instantaneous (ḥaraka tawassuṭiyya) and continuous (ḥaraka qaṭ'iyya). It also explores a particular kind of motion in a category, including motion in quantity, condensation, and growth. The connectedness of the unit and the notion of a natural unit are carefully examined, as are the nature of a physical body, the singularity of a certain thing, and the notion of an individual entity. The methodology employed in editing the text adhered to the following principles: precedence of date, textual completeness, lexical and philosophical aspects, Modern Standard Arabic readability, Middle Arabic variants, and elimination of unnecessary orthographic differences. This approach ensured that the text's integrity was preserved while enhancing its accessibility to a modern audience. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Muṣliḥ al-Dīn Lārī, The Paradigms of the Sciences (Unmūdhaj al-ʿulūm), Avicenna, The Healing (al-shifāʾ), Motion, Intentionality, Flowing Now | ||
| مراجع | ||
|
ابن سینا (1969)، الشفاء؛ الطبیعیّات، السماء والعالم، الکون والفساد، الأفعال والانفعالات، تصحیح محمود قاسم، قاهره، الهیئة المصریة العامة للکتاب.
ابن سینا، (1983)، الشفاء؛ الطبیعیّات، السماع الطبیعیّ، تصحیح سعید زاید، ، قاهره، الهیئة المصریة العامة للکتاب.
بهمنیار (1375)، التحصیل، تصحیح مرتضی مطهری، تهران، دانشگاه تهران.
دشتکی، غیاث‌الدین (1382)، إشراق هیاکل النور لکشف ظلمات شواکل الغرور، تصحیح علی اوجبی، تهران، میراث مکتوب.
دشتکی، غیاث‌الدین (بی‌تا)، الردّ علی انموذج العلوم، نسخۀ خطی، ش 18057، کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی.
دوانی، جلال‌الدین (1369)، ثلاث رسائل، تصحیح احمد تویسرکانی، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامى آستان قدس رضوی.
صادقی، مقصودعلی (1397)، «مورخان ایرانی مهاجر به عثمانی و مسئله تبادلات فرهنگی میان ایران و عثمانی در روزگار صفویه: نمونه موردی مصلح‌الدّین محمد لاری»، مطالعات روابط فرهنگی بین‌المللی، س 4، ش 9، 119-132.
کاتبی قزوینی، نجم‌الدین (1353)، حکمة العین و شرحه، شرح ابن مبارک‌شاه بخاری، تصحیح جعفر زاهدی، مشهد، دانشگاه فردوسی،.
لاری، مصلح‌الدین (1397)، مرآت الأدوار و مرقات الأخبار، تصحیح جلیل ساغروانیان، تهران، میراث مکتوب.
ــــــــــــــ (بی‌تا)، بحث فی الحرکة، نسخۀ خطی، ش 8748، قم، کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی.
ــــــــــــــ (بی‌تا)، بحث فی الحرکة، نسخۀ خطی، ش 5108، آلمان، کتابخانۀ دولتی برلین.
ــــــــــــــ (بی‌تا)، بحث فی الحرکة، نسخۀ خطی، ش 1481، ترکیه، کتابخانه مانیسا.
ــــــــــــــ (بی‌تا)، مجموعة الرسائل وبعض المقالات، نسخۀ خطی، ش 791، ترکیه، کتابخانه داماد ابراهیم پاشا.
ــــــــــــــ (بی‌تا)، مجموعة فیها أنموذج العلوم للاری، نسخۀ خطی، ش 2145، ترکیه، کتابخانۀ فیض‌الله افندی.
معصومی همدانی، حسین (1392)، «حرکت»، دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی، جلد بیستم، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی.
موسویان، سیدحسین و سعید انواری (1389)، «تحلیل و تصحیح انتقادی رساله الأحجار الشداد اثر فیض کاشانی»، جاویدان خرد، ش 17، 101-128.
Anooshahr, A. (2014), “Shirazi scholars and the political culture of the sixteenth-century Indo-Persian world”, The Indian Economic & Social History Review, 51: 331-352. Brentjes, S. (2007), “Lārī: Muṣliḥ al‐Dīn Muḥammad ibn Ṣalāḥ ibn Jalāl al‐Saʿdī al‐ʿIbādī al‐Anṣārī al‐Lārī”, Hockey T. et al. (eds) The Biographical Encyclopedia of Astronomers, Springer, New York, NY. Ghereghlou, K. (2019), “A Safavid Bureaucrat in the Ottoman World: Mirza Makhdum Sharifi Shirazi and the Quest for Upward Mobility in the İlmiye Hierarchy”, Osmanlı Araştırmaları: The Journal of Ottoman Studies, LIII 153-194. Janssesn, J (2018), “L'Avicenne latin: un temoin (indirect) des commentateurs (Alexandre d'Aphrodise - Themistius - Jean Philopon)”, In: Ibn Sina and his influence on the Arabic and Latin world, 89-105, Routledge. Philoponus (1887), In Aristotelis physicorum libros tres priores commentaria, CAG XVI, ed. H. Vitelli. Berlin. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 394 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 155 |
||