پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,244 |
| تعداد مقالات | 67,922 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,677,158 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,444,435 |
نزول به جهان زیرین در اسطوره های ایران | ||
| پژوهش های ایران شناسی | ||
| مقاله 12، دوره 12، شماره 2، اسفند 1401، صفحه 207-227 اصل مقاله (527.45 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jis.2020.286033.703 | ||
| نویسندگان | ||
| روح الله هادی* 1؛ سهند آقایی2؛ ژاله آموزگار3 | ||
| 1دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران | ||
| 3استاد زبانهای باستانی دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| در کیهان‌شناسی برخی شمنیسم‌ها، به‌ویژه شمنیسم آسیایی، عالم با سه منطقۀ کیهانی که با محوری مرکزی به هم می‌رسند، تجسم می‌یابد. شمن‌ها قادرند به آسمان‌ها فراز روند و با خدایان دیدار کنند یا به جهان زیرین نزول کنند و با شیاطین مرگ بجنگند. آن‌ها در حالت خلسه به جهان زیرزمینی هبوط می‌کنند و راه غلبه بر شیاطین را از خدایان فرمانروا بر جهان زیرین فرامی‌گیرند. «نزول به جهان زیرین» نزد اقوام آلتایی، خویشکاری شمن‌های سیاه است و «پرواز جادویی» خویشکاری شمن‌های سفید. تعدادی از معروف‌ترین سفرها به جهان زیرین در ادبیات حماسی و منابع اسطوره‌ای به لحاظ ساختاری شمنی هستند؛ بدین معنا که سالکان از فن خلسه‌آمیز شمنان مدد می‌جویند. نویسندگان در مقالۀ حاضر، آثار این پدیده را در شمنیسم بازجسته‌اند و سپس با نظر به منابع اساطیری ایران، سفر زیرزمینی دو شخصیت اسطوره‌ای جم و افراسیاب با عناوین «وَر جمکرد» و «نزول افراسیاب به جهان زیرین» را تحلیل کرده‌اند. همچنین با نظر به نمادپردازی جهان‌شمول «پل یا گذرگاه دشوار» که در سفرهای خلسه‌آمیز شمن‌های آسیایی نیز نمونه دارد، از اسطورۀ چینود زردشتی سخن رانده‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شمن؛ اسطوره‌های ایران؛ شاهنامه؛ نزول به جهان زیرین؛ پل یا گذرگاه دشوار | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The descent to the underworld in Iranian myths | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Rouhollah Hadi1؛ sahand aqaei2؛ Jaleh Amouzgar3 | ||
| 1Associate Professor of Persian Language and Literature, University of Tehran, Tehran, Iran: | ||
| 2PhD student of Persian language and literature, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 3Professor of ancient languages, University of Tehran, Tehran, Iran: | ||
| چکیده [English] | ||
| In cosmology of certain Shamanisms, and specifically the Asian Shamanism, the universe is embodied with three different cosmic regions, connected to each other through a central axis. Shamans are able to ascend to the skies and convene with the Gods, or descend to the underworld and battle with the demons of death. In the state of ecstasy, they descend to the underworld, and learn the ways to conquest the demons from those Gods ruling the underworld. For Altaic people, “The descent to the underworld” is the function of Black Shamans whereas “The magical flight” is that of the White Shamans. Several of the most famous journeys to the underworld in epic literature and mythological sources are structurally shamanic. The mystics use the Shaman methods to reach the state of ecstasy. In this article, we have investigated the effects of the duality phenomenon in Shamanism, By looking at the Iranian mythical resources, we have analyzed two mythical characters named Jam and Afrasiab’s trips to the underworld, which are named “Var Jamkard” and “The Descend of Afrasiab to The Underworld”. We have also used the universal symbolism of “the difficult bridge or the passageway,” that has examples in the rapturous trips of the Asian Shamans, to discuss the Zoroastrianism myth of Chinvat. . | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Shaman, Iranian myths, Shahnameh, the descent to the underworld, the difficult bridge or the passageway | ||
| مراجع | ||
|
منابع
آموزگار، ژاله (1390)، زبان، فرهنگ و اسطوره، تهران، معین.
آموزگار، ژاله؛ تفضلی، احمد (1389)، اسطورۀ زندگی زردشت، تهران، چشمه.
آیدنلو، سجاد (1382)، نشانه‌‌های سرشت اساطیری افراسیاب در شاهنامه، فصلنامۀ پژوهش‌‌های ادبی، سال 1، شمارۀ 1، صفحات 7ـ36.
ابن‌ندیم (1390)، مانی به روایت ابن‌ندیم، ترجمۀ محسن ابوالقاسمی، تهران، طهوری.
اُرانسکی، یوسیف میخائیلوویچ (1386)، زبانهای ایرانی، ترجمۀ علی‌‌اشرف صادقی، تهران، سخن.
استوتلی، مارگارت (1390)، مقدمه‌‌ای بر شامانیزم: دین ابتدایی ترکان باستان، ترجمۀ بیژن اسدی‌مقدم، بی‌‌نا.
الیاده، میرچا (1384)، اسطورۀ بازگشت جاودانه، ترجمۀ بهمن سرکاراتی، تهران، طهوری.
الیاده، میرچا (1387)، مقدس و نامقدس؛ ماهیت دین، ترجمۀ بهزاد سالکی، تهران، علمی و فرهنگی.
الیاده، میرچا (1388)، شمنیسم: فنون کهن خلسه، ترجمۀ محمدکاظم مهاجری، قم، ادیان.
الیاده، میرچا (1394)، تاریخ اندیشه‌‌های دینی، جلد 1، ترجمۀ مانی صالحی علامه، تهران، نیلوفر.
الیاده، میرچا (1395)، تاریخ اندیشه‌‌های دینی، جلد 2، ترجمۀ مانی صالحی علامه، تهران، نیلوفر.
الیاده، میرچا (1396)، تاریخ اندیشه‌‌های دینی، جلد 3، ترجمۀ مانی صالحی علامه، تهران، نیلوفر.
الیاده، میرچا (1397)، خدای ناپدیدشونده: زالموکسیس، ترجمۀ مانی صالحی علامه، تهران، نیلوفر.
الیاده، میرچا و دیگران (1388)، اسطوره و آیین، ترجمۀ ابوالقاسم اسماعیل‌‌پور، تهران، اسطوره.
باژدان، علیرضا؛ ابوالقاسمی، محسن؛ میرفخرایی، مهشید (1393)، نخستین پزشک اساطیری ایران چه کسی است؟، فصلنامۀ علمی‌پژوهشی تاریخ اسلام و ایران دانشگاه الزهرا، سال 24، شمارۀ 24، صفحات 5ـ23.
بندهش (1390)، گردآوری فرنبغ‌دادگی، گزارنده: مهرداد بهار، تهران، توس.
بنونیست، امیل (1394)، دین ایرانی بر پایۀ متن‌‌های معتبر یونانی، ترجمۀ بهمن سرکاراتی، تهران، قطره.
بیرونی، ابوریحان (1363)، آثار الباقیه، ترجمۀ اکبر داناسرشت، تهران، امیرکبیر.
بلک، جرمی؛ گرین، آنتونی (1385)، فرهنگنامۀ خدایان، دیوان و نمادهای بین‌النهرین باستان، ترجمۀ پیمان متین، تهران، امیرکبیر.
بویس، مری (1393)، تاریخ کیش زردشت، ترجمۀ همایون صنعتی‌زاده، تهران، گستره.
بهار، مهرداد؛ اسماعیل‌‌پور، ابوالقاسم (1394)، ادبیات مانوی / گزارش دست‌‌نوشته‌‌های منثور پارسی میانه و پهلوانی (پهلوی اشکانی)، تهران، کارنامه.
پورداوود، ابراهیم (1378)، [تألیف و ترجمه]، گاهان، تهران، اساطیر.
پورداوود، ابراهیم (1386)، [تفسیر و تألیف]، خرده اوستا، تهران، اساطیر.
پورداوود، ابراهیم (1387)، [تفسیر و تألیف]، یسنا، تهران، اساطیر.
پورداوود، ابراهیم (1394)، [تفسیر و تألیف]، یشت‌‌ها، تهران، اساطیر.
تفضلی، احمد (1397)، تصحیح و ترجمۀ سوتکرنسک و ورشت مانسرنسک از دینکرد 9، به‌‌کوشش ژاله آموزگار، تهران، مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی.
تفضلی، احمد (1398)، مقالات احمد تفضلی، گردآوری ژاله آموزگار، تهران، توس.
زینر، رابرت چارلز (1392)، دانشنامۀ فشردۀ ادیان زنده، زیر نظر رابرت چارلز زینر، ترجمۀ نزهت صفای اصفهانی، تهران، مرکز.
ژینیو، فیلیپ (1390)، ارداویراف‌‌نامه، ترجمه و تحقیق ژاله آموزگار، تهران، معین ـ انجمن ایرانشناسی فرانسه.
شاکد، شائول (1393)، از ایران زردشتی تا اسلام: مطالعاتی دربارۀ تاریخ دین و تماس‌‌های میان‌‌فرهنگی، ترجمۀ مرتضی ثاقب‌‌فر، تهران، ققنوس.
فردوسی، ابوالقاسم (1386)، شاهنامه، به کوشش جلال خالقی‌‌مطلق، دورۀ 8 جلدی، تهران، مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی.
کریستین‌‌سن، آرتور (1393)، نمونه‌‌های نخستین انسان و نخستین شهریار در تاریخ افسانه‌‌ای ایرانیان، ترجمۀ ژاله آموزگار و احمد تفضلی، تهران، چشمه.
گشتاسب، فرزانه (1391)، عروج کیخسرو در روایات شفاهی مردم ایران، انسان‌‌شناسی، سال 10، شمارۀ 17، صفحات 114ـ131.
مقدسی، مطهر بن طاهر (1390)، آفرینش و تاریخ، مقدمه، ترجمه و تعلیقات از محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران، آگه.
مولر، کلاوس (1398)، شمنیسم: درمانگران، روح‌‌ها، آیین‌‌ها، ترجمۀ شاهرخ راعی، تهران، حکمت.
مینوی خرد (1391)، ترجمۀ احمد تفضلی، به کوشش ژاله آموزگار، تهران، توس.
ناس، جان بایر (1377)، تاریخ جامع ادیان، ترجمۀ علی‌اصغر حکمت، ویرایش پرویز اتابکی، تهران، علمی و فرهنگی.
نیبرگ، ه.س (1359)، دین‌‌های ایران باستان، ترجمۀ سیف‌الدین نجم‌آبادی، تهران، مرکز ایرانی مطالعۀ فرهنگ‌‌ها.
هنینگ، والتر برونو هرمان (1379)، زردشت؛ سیاستمدار یا جادوگر!، ترجمۀ کامران فانی، با مقدمۀ فتح‌الله مجتبایی، تهران، کتاب پرواز. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 257 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 254 |
||