پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,236 |
| تعداد مقالات | 67,811 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,285,769 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,027,940 |
خوانش تشریفات خوراک و خوان درباری صفوی از خلال متون تصویری و نوشتاری | ||
| پژوهش های ایران شناسی | ||
| مقاله 11، دوره 12، شماره 2، اسفند 1401، صفحه 183-206 اصل مقاله (2.08 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jis.2022.338667.1087 | ||
| نویسندگان | ||
| میترا زینلی اصلانی1؛ فهیمه زارع زاده* 2؛ سمیرا رویان3 | ||
| 1دانشجوی کارشناسی‌ارشد هنر اسلامی دانشگاه تربیت‌مدرس، تهران، ایران | ||
| 2استادیار هنر اسلامی دانشگاه تربیت‌مدرس، تهران، ایران | ||
| 3استادیار نقاشی دانشگاه تربیت‌مدرس، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| تغذیه از نیازهای اساسی انسان برای حیات است، ولی قواعد مرتبط با تهیه و مصرف خوراک نزد جوامع مختلف با چنان آیین‌‌ها و تشریفاتی همراه شده که آن را از یک نیاز طبیعی به یک برساخت فرهنگی مبدل ساخته‌است. خوراک و آیین‌‌های وابسته به آن، به انحای گوناگون در لابه‌لای اسناد نوشتاری و دیداری برجای‌مانده از اعصار متمادی بازنمود یافته و به‌‌مثابۀ یک نظام نشانهای خاص، خوانده می‌شوند. بر همین اساس، پژوهش حاضر درصدد برآمده تا با گردآوری داده‌‌ها از نگارهها و سفرنامه‌‌های عصر صفوی که به خوراک و مراسم مرتبط با آن ارجاع دارند، بدین پرسش پاسخ دهد که بازنمایی تشریفات خوراک و خوان‌آرایی درباری در نگارهها و سفرنامه‌‌های عصر صفوی چه معنایی در بر دارد. بر این اساس، ضمن توصیف آیین‌‌های مرتبط با خوردن در دربار صفوی به‌عنوان یک نظام نشانهای، به دلالت‌‌های ضمنی این بازنمایی‌‌ها اشاره شده‌است. نتیجه آنکه همخوانی چشمگیری میان اسناد تصویری و نوشتاری مورد مطالعه در باب آداب غذایی صفویان وجود دارد؛ لیکن هر رسانه به فراخور ویژگی‌‌های خود بر بخشی از آیین‌‌های خوراک درباری تأکید بیشتری داشته‌‌اند. فرم صوری و تزئینات ظروف و تنسیق فضاها در نگارهها و مراحل طبخ، نحوۀ کاربرد مواد غذایی و احساسات میهمانان در مواجهه با تشریفات خوان‌‌ها در سفرنامه‌‌ها، با دقت و جزئیات ریزپردازانه‌‌تری بیان شده‌‌اند. باوجوداین، معانی ضمنی که از هر دو گروه استنباط می‌‌شود، تأکید بر ثروت، سخاوت و قدرت طبقه‌ۀ حاکم و نیز آداب و پوشش و دیدگاه زیبایی‌‌شناختی ایرانیان به‌واسطه‌ۀ نوع خوراک‌‌ها و نحوه‌ۀ برپایی خوان‌‌ها و چیدمان فضاست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| صفوی؛ خوراک؛ خوان درباری؛ نگارهها؛ سفرنامه‌‌ها؛ نشانهشناسی فرهنگی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The reading of food rituals and Safavid courtier cuisine through visual and written contexts | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mitra Zeinaliaslani1؛ Fahime zarezadeh2؛ samira royan3 | ||
| 1Master student of Islamic Art, Tarbiat Madras University, Tehran, Iran: | ||
| 2Assistant Professor of Islamic Art, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran | ||
| 3Assistant Professor of Painting, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Nutrition is one of the basic human needs for living, but the rules related to the preparation and consumption of food in different societies have been accompanied by rituals and ceremonies that have transformed them from a natural need into a cultural construct. Food and rituals related to it have been represented in various ways in written and visual documents remained from protracted ages and can be studied as a special symbolic system. Based on this, the present research tries to answer the following question by collecting data from paintings and travelogues of the Safavid era that refers to food and the ceremonies related to it. What is the meaning of the representation of food rituals and courtier cuisine in the paintings and travelogues of the Safavid era? Based on this, while describing the rituals related to eating in the Safavid court as a symbolic system, the implicit meanings of these representations have been pointed out. The result is that there is a significant correspondence between the visual and written documents studied about the food customs of the Safavids; However, according to their own characteristics, each media has placed more emphasis on a part of court food rituals. The formal form and decorations of the dishes and arrangement of the spaces in the pictures and cooking steps, the way of using the food and the feelings of the guests in facing the cuisines rituals are expressed in the travelogues with more precision and detailed details. Nevertheless, the implicit meanings that are inferred from both groups, emphasize the wealth, generosity, and power of the ruling class, as well as the manners, clothing, and aesthetic views of Iranians through the types of foods, the way the choirs are built. And the arrangement of the space. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Safavid, Food Rituals, Court cuisine, Miniatures, Travelogues, Cultural Semiotic | ||
| مراجع | ||
|
منابع
امام شوشتری، محمدعلی (1347)، هنر زیبای خوراک‌پزی و خوان‌آرایی در ایران باستان، بررسی‌‌های تاریخی، سال 3، شمارۀ 1، صفحات 97ـ124.
اولیویه، گیوم آنتوان (1371)، سفرنامۀ اولیویه، ترجمۀ میرزا محمدطاهر، تهران، اطلاعات.
تاورنیه، ژان باتیست (1389)، سفرنامۀ تاورنیه، ترجمۀ حمید ارباب‌شیرانی، تهران، نیلوفر.
توکلی‌‌زاده، محمد (1393)، توصیف فضا و محتوای آداب غذایی دورۀ صفوی، مجلۀ فرهنگ مردم ایران، شمارۀ 38 و 39، صفحات 129ـ154.
چندلر، دانیل (1387)، مبانی نشانهشناسی، ترجمۀ مهدی پارسا، تهران، سورۀ مهر.
دریابل، ژرژ تکتاندرفن (1351)، ایترپرسیکوم، ترجمۀ محمود تفضلی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
دلاواله، پیترو (1370)، سفرنامۀ پیترو دلاواله، ترجمۀ شعاع‌‌الدین شفا، چاپ 2، تهران، علمی و فرهنگی.
راوندی، مرتضی (1382)، تاریخ اجتماعی ایران، جلد 6، تهران، نگاه.
سجودی، فرزان (1388)، درآمدی بر نشانهشناسی خوراک؛ بررسی نمونه‌‌ای از گفتمان سینمایی، مجموعه مقالات دومین هم‌‌اندیشی «نشانهشناسی: نظریه و عمل»، تهران، علم، صفحات 229ـ248.
سلیمان‌‌نژاد، الهه (1396)، سفره و سفره‌‌چینی در صفوی، پژوهش در تاریخ، سال 8، شمارۀ 21، صفحات 159ـ168.
شاردن، ژان (1336)، سیاحتنامۀ شاردن، جلد 3 و 4، ترجمۀ محمد عباسی، تهران، امیرکبیر.
ـــــــــــ (1372)، سفرنامۀ شاردن، جلد 2، ترجمۀ اقبال یغمایی، تهران، توس.
عسگری خانقاه، اصغر؛ آذرشب، عطیه؛ رستاخیز، بهروز (1396)، تأملی بر خوراک بومی و فرهنگ در شهرستان ایرانشهر، دانش‌‌های بومی ایران، سال 4، شمارۀ 8، صفحات 123ـ162.
فلسفی، نصرالله (1391)، زندگانی شاه عباس اول، تهران، نگاه.
گرابار، اولگ (1390)، مروری بر نگارگری ایران، ترجمۀ مهرداد وحدتی دانشمند، فرهنگستان هنر.
محبی، حمیدرضا (1390)، پیکرۀ انسان در نقاشی صفوی (اصفهان)، نامۀ هنرهای تجسمی و کاربردی، شمارۀ 8، صفحات 55ـ76.
محمدقاسمی، راضیه (1393)، مهم‌ترین ارکان اقتصادی ایران در دورۀ صفویه، مجلۀ اینترنتی راسخون، 29 دی.
موسی‌‌پور، ابراهیم (1390)، مناسبات دین با فرهنگ غذایی مردم ایران در دوران صفوی ـ قاجاری، تاریخ و تمدن اسلامی، سال 7، شمارۀ 14، صفحات 113ـ141.
واشقانی فراهانی، ابراهیم؛ مقدم‌‌پور، ناصر (1392)، رزم و بزم در هنر ایرانی، مطالعات ایرانی، شمارۀ 24، صفحات 303ـ323.
واعظ کاشفی سبزواری، مولانا حسین (1350)، فتوت‌نامۀ سلطانی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
ودادهیر، ابوعلی؛ امیدوار، نسرین؛ رفیع‌‌فر، جلال‌‌الدین؛ جوان محجوب‌دوست، سارا (1394)، مطالعۀ قوم‌‌نگارانۀ غذاهای محلی در شهرستان فومن: پژوهشی در مردم‌‌شناسی غذا و تغذیه، مطالعات اجتماعی ایران، دورۀ 9، شمارۀ 4، صفحات 107ـ138. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 191 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 267 |
||