پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,226 |
| تعداد مقالات | 67,700 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,007,970 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,689,285 |
دلایل بروز جنگ در راه خدا در قلمرو جغرافیایی حکومت غزنویان براساس تاریخ بیهقی | ||
| پژوهش های ایران شناسی | ||
| مقاله 10، دوره 12، شماره 2، اسفند 1401، صفحه 159-182 اصل مقاله (914.23 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jis.2022.346521.1142 | ||
| نویسندگان | ||
| مرجان بدیعی ازنداهی* 1؛ رسول افضلی2؛ جهانگیر معینی علمداری3؛ عاطفه گل فشان4 | ||
| 1استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 2دانشیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 3دانشیار علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 4دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| تداوم جنگ و ناامنی در طول تاریخ یکی از مهم‌ترین دغدغه‌‌های حکومت‌ها و مردمان در قلمروهای گوناگون جغرافیایی بوده‌است. جنگ به‌مثابۀ جهاد، یکی از فروع دهگانۀ دین اسلام، به معنای کارزار با دشمنان و استفاده از بیشترین توان برای گسترش اسلام یا هراس از چیرگی آن‌هاست و اهداف حق‌طلبانه و عدالت‌خواهانه دارد؛ به همین دلیل بدان «جهاد مقدس» می‌‌گویند. یکی از نمونه‌‌های جنگ در قلمرو جغرافیای سیاسی جهان اسلام به دورۀ غزنویان بازمی‌‌گردد. لشکرکشی‌های سلاطین غزنوی، به‌ویژه محمود، زیر شعار «جنگ به خاطر دین» و علیه بت‌‌پرستان هندی انجام می‌‌گرفت، درحالی‌که هدف از آن‌ها عملاً به چنگ آوردن غنائم جنگی بود. هدف این مقاله که با روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده، شناسایی دلایل بروز جنگ در قلمرو جغرافیایی حکومت غزنویان با استناد به تاریخ بیهقی است. این مقاله با جست‌وجو در تاریخ بیهقی نشان می‌‌دهد سه دلیل عمده در پیدایش «جنگ در راه خدا در قلمرو جغرافیایی غزنویان» تأثیرگذار بوده‌است: 1. اوضاع سیاسی حاکم بر نهاد خلافت عباسی؛ 2. تأثیر نهاد دین در ظهور و افول غزنویان؛ 3. حمایت متقابل غزنویان و خلافت عباسی از یکدیگر. همچنین، این تحقیق نشان داده که هیچ‌کدام از جنگ‌های دورۀ غزنوی، مصداق «جنگ در راه خدا» نبوده‌است. فقط می‌‌توان موارد معدودی جنگ با شورشیان را براساس مصادیقی در تاریخ بیهقی یافت، وگرنه متن تاریخ بیهقی گواهی می‌‌دهد بیشتر این جنگ‌‌ها با هدف تثبیت قدرت، کسب ثروت، اِعمال سلطه و زور بر مردمان انجام می‌شده و ارتباطی به احکام اسلامی دربارۀ جنگ و جهاد نداشته‌است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| جنگ در راه خدا؛ جهاد؛ قلمرو جغرافیایی؛ حکومت غزنویان؛ تاریخ بیهقی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The reasons for the occurrence of war for the sake of God in the geographical territory of the Ghaznavid government based on 'Bayhaqi's History' | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Marjan Badiei Aznadahi1؛ Rasul Afzali2؛ Jahangir Moini Alamdari3؛ Atefeh golfeshan4 | ||
| 1Assistant Professor of Political Geography, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 2Associate Professor of Political Geography, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 3Associate Professor of Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 4Phd student of Political Geography, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The continuation of war and insecurity throughout history has been one of the most important concerns of governments and people in various geographical areas. War as Jihad, is one of the ten branches of the Islamic religion, which means campaigning with enemies and using maximum power to spread Islam or fearing of its dominance, and it has rightful and justice-seeking goals; For this reason, it is called "Holy Jihad". Whatever the cause of war, its ultimate goal is peace creating an ideal society. From a jurisprudential point of view, establishing peace is possible in three ways: Primary war, Defensive war, War with hypocrites and rebels. Islamic thinkers call the title "Primary Jihad" instead of "just war". The purpose of primary jihad is to establish divine and rational laws in the Islamic land ,to invite polytheists to it and to fight against rebels, and taking over the land is not an option. One of the examples of war in the political geography of the Islamic world dates back to the Ghaznavid period. The campaigns of the Ghaznavid sultans, especially Mahmud, were carried out under the slogan of "war for the sake of religion" and against the Indian pagans, while their purpose was actually to capture the spoils of war. The purpose of this article, which was carried out with a descriptive-analytical method, is to identify the reasons for the occurrence of war in the geographical territory of the Ghaznavid government with reference to the history of Beyhaqi. By researching the history of Beyhaqi, this article shows that three main reasons were influential in the emergence of "war for the sake of God in the geographical territory of the Ghaznavids": 1. The political situation governing the institution of the Abbasid caliphate; 2. The influence of the institution of religion on the rise and fall of the Ghaznavids; 3. Mutual support of the Ghaznavids and the Abbasid Caliphate. Also, this research has shown that none of the wars of the Ghaznavid period was an example of "war for the sake of God". Only a few cases of war with rebels can be found based on examples in Bayhaqi history, otherwise, the text of Bayhaqi history testifies that most of these wars were carried out with the aim of consolidating power, gaining wealth, exerting power and force on the people, and had nothing to do with the Islamic rulings on war and jihad. . | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| English War for the sake of God, Jihad, geographical territory, Ghaznavid rule, Beyhaqi history | ||
| مراجع | ||
|
منابع
ابن‌طقطقى، محمد بن علی بن طباطبا (1350)، تاریخ فخری؛ در آداب ملکداری و دولت‌های اسلامى، ترجمۀ محمد وحید گلپایگانی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
احمدی طباطبائی، محمدرضا (1399)، بازشناسی انتقادی «فلسفۀ جنگ» از دیدگاه موزلی در کتاب A Philosophy of War، پژوهشنامۀ انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، سال 20، شمارۀ 3، صفحات 3ـ23.
باسورث، ادموند کلیفورد (2536)، تاریخ غزنویان، ترجمۀ حسن انوشه، چاپ 1، تهران، امیرکبیر.
بیهقی، ابوالفضل محمد بن حسین (1390)، تاریخ بیهقی، چاپ 5. به تصحیح علی‌اکبر فیاض، به اهتمام محمدجعفر یاحقی، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد.
پیگولوسکایا، ن.و؛ یاکوبوسکی، آ.یو؛ پطروشفسکی، ای.پ؛ استریوا، ل.و؛ بلنیتسکی، آ.م (1349)، تاریخ ایران از دوران باستان تا پایان سدۀ هیجدهم، ترجمۀ کریم کشاورز، جلد 1، چاپ 2، تهران، دانشگاه تهران.
تتوی، ملااحمد؛ قزوینی، آصف‌خان (1382)، تاریخ اَلفی، جلد 3. چاپ 1. به تصحیح غلامرضا طباطبائی مجد، تهران، علمی و فرهنگی.
جرفادقانی، ابوالشرف ناصح بن ظفر (1382)، ترجمۀ تاریخ یمینی به انضمام خاتمۀ یمینی یا حوادث ایام (در سال 603 هجری قمری)، به تصحیح جعفر شعار، چاپ 4، تهران، علمی و فرهنگی.
حسنی، عطاءالله؛ تیموری، تورج (1391)، موقعیت سیاسی خلافت عباسی در آستانۀ شروع روابط با سلجوقیان، فصلنامۀ علمی‌پژوهشی تاریخ، سال 7، شمارۀ 24، صفحات 41ـ65.
حقیقت، سیدصادق؛ مرتضوی لنگرودی، محمد؛ باقری خاروانی، سعید (1392)، مطالعۀ قوائد و اسلوب بین‌المللی صلح (جنگ عادلانه در دورۀ کلاسیک) در فلسفۀ سیاسی، فصلنامۀ پژوهش‌های سیاسی و بین‌المللی، سال 5، شمارۀ 17، صفحات 21ـ48.
خرمشاهی، بهاءالدین (1377)، دانشنامۀ قرآن و قرآن‌پژوهی، جلد 1، تهران، دوستان و ناهید.
دهقانی، محمد (1397)، حدیث خداوندی بندگی: تحلیل تاریخ بیهقی از دیدگاه ادبی، اجتماعی و روان‌شناسی (همراه با شرح و توضیح مهم‌ترین بخش‌های متن)، چاپ 3، تهران، نی.
رستمی‌نسب، عباسعلی؛ ابراهیمی، مریم (1394)، بررسی و تبیین جایگاه جهاد به‌عنوان یکی از مبانی دفاع مقدس در قرآن کریم، نشریۀ ادبیات پایداری، سال 7، شمارۀ 13، صفحات 93ـ114.
روسو، ژان ژاک (1348)، قرارداد اجتماعی یا اصول حقوق سیاسی، ترجمۀ منوچهر کیا، تهران، دریا.
زرین‌‌کوب، عبدالحسین (1378)، روزگاران؛ تاریخ ایران از آغاز تا سقوط سلطنت پهلوی، تهران، سخن.
سبزواری، اسماعیل (1392)، بررسی روابط حکومت غزنویان با خلافت عباسی (389ـ582ق)، پایان‌‌نامۀ کارشناسی‌ارشد در رشتۀ تاریخ ایران اسلامی، به راهنمایی دکتر سید ابوالقاسم فروزانی، دانشگاه شیراز.
ستارزاده، ملیحه (1396)، سلجوقیان، چاپ 9، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
صفا، ذبیح‌الله (2536)، تاریخ ادبیات در ایران، چاپ 5، جلد 2، تهران، امیرکبیر.
عنایت، حمید (1351)، بنیاد فسلفۀ سیاسی در غرب؛ از هراکلیت تا هابز، چاپ 2، تهران، دانشگاه تهران.
فروزانی، سیدابوالقاسم (1399)، غزنویان: از پیدایش تا فروپاشی، چاپ 11، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
فیرحی، داود (1387)، مفهوم جنگ و اخلاق نظامی در اسلام شیعی، فصلنامۀ سیاست، دورۀ 38، شمارۀ 1، صفحات 131ـ159.
قادری، عبدالواحد؛ حسن‌بیگی، محمد (1393)، خلیفه و امام، پژوهشنامۀ تاریخ تمدن اسلامی، سال 47، شمارۀ 2، صفحات 231ـ246.
قصابی گزکوه، جلیل؛ رجائی، سعید (1393)، بررسی اهداف و پیامدهای یورش دو فاتح به هند (سلطان محمود غزنوی و امیرتیمور گورکانی)، فصلنامۀ تاریخ روابط خارجی، دورۀ 16، شمارۀ 61، صفحات 1ـ30.
گرانتوسکی، ا.آ؛ داندامایو، م.آ؛ کاشلنکو، گ.آ؛ پتروشفسکی، ای.پ؛ ایوانف، م.س؛ بلوی، ل.ک (1359)، تاریخ ایران از زمان باستان تا امروز، ترجمۀ کیخسرو کشاورزی، تهران، پویش.
مسعودی، علی بن حسین (1382)، مُروج الذهب و معادن الجوهر، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، جلد 2، تهران، علمی و فرهنگی.
مشکور، محمدجواد (1353)، تاریخ ایران‌زمین؛ از روزگار باستان تا عصر حافظ، چاپ 2، تهران، اشراقی.
مؤسسۀ جغرافیای دانشگاه تهران (1350)، اطلس تاریخی ایران، قلمرو غزنویان؛ هیئت نظارت: سیدحسین نصر و احمد مستوفی و عباس زریاب، تهران، چاپخانۀ دانشگاه تهران.
والدمن، مریلین (1397)، زمانه، زندگی و کارنامۀ بیهقی، ترجمۀ منصوره اتحادیه (نظام‌مافی)، چاپ 2، تهران، تاریخ ایران.
هابز، توماس (1384)، لِویاتان، ویرایش و مقدمۀ سی.بی. مکفرسون، ترجمۀ حسین بشیریه، چاپ 3، تهران، نی.
Bealey, Frank; Johnson, Allan G. (1999), The Blackwell Dictionary of Political, Science: A User’s guide to Its Terms, London, Blackwell Publishing Ltd. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 121 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 198 |
||