پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,240 |
| تعداد مقالات | 67,871 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,448,265 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,218,625 |
نقدتخیلی معلقه طرفة بن العبد براساس نظریۀ گاستون باشلار | ||
| ادب عربی | ||
| مقاله 2، دوره 15، شماره 3 - شماره پیاپی 37، مهر 1402، صفحه 19-39 اصل مقاله (931.13 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2023.353014.612628 | ||
| نویسندگان | ||
| صغری فلاحتی1؛ زهرا ایزدی* 2 | ||
| 1گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران. | ||
| 2گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| نقد تخیّلی شیوه‌ای نوین و متفاوت در نقدادبی محسوب می‌شود که از قابلیّت بالایی در تشخیص جوهرۀ تخیل شعراء و نویسندگان برخوردار است و گاستون باشلار فیزیکدان و فیلسوف فرانسوی آن را پایه‌گذاری کرده است. در این نظریه، درک بشر از جهان پدیدار با چهار مادۀ اصلی آفرینش یعنی آب، آتش، هوا و خاک پیوند برقرار می‌کند. از نظر باشلار هر شاعر اصیل یا هنرمند بزرگ با عنصری از عناصر چهارگانه ارتباط نزدیک‌تری دارد و آن عنصر را در آثار خود به شکل عنصر غالب آشکار می‌سازد. پدیدار شدن این عنصر در فرآیندی رخ می‌دهد که با روان شاعر مرتبط است به طوری که مطالعۀ این تصاویر، علاوه بر تولید زیبایی، می‌تواند برای آنچه بر روان شاعر گذشته، تبیین قابل قبولی ارائه دهد. از آنجا که پدیدارشناسی تخیل، تصاویر دوگانه را هدف قرار می‌دهد و آنها را با مفاهیم روانشناسی واکاوی می‌کند، این جستار تصاویر مادی مربوط به طرفة را واجد این ویژگی تشخیص داده و با رویکرد پدیدارشناسی و به روش تحلیل محتوا، به تبیین شرایط پدیدارشدن این تصاویر و تأثیر آنها در روان شاعر پرداخته است. نتایج نشان داده که توجه به دوگانۀ مرگ و زندگی در اندیشۀ طرفة، ایماژ‌های خاک‌گون و آب‌گون را در اشعار او برجسته ساخته به طوری که تخیل شاعر را ابتدا به عنصر خاک رسانده و سپس با اضافه کردن عنصر آب، او را به سمت اصلی‌ترین دغدغه‌اش یعنی مرگ سوق داده است. بنابراین پدیدارشناسی تخیل، با ایجاد نوعی عملیات تصعید و والایش در روان طرفة در قالب مکان‌نگاری، تبدیل تصاویر و تغییر اندازه‌های آنها، در نهایت به تسکین شاعر انجامیده است | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پدیدارشناسی؛ نقد تخیّلی؛ گاستون باشلار؛ معلقۀ طرفة بن العبد | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Fictocriticism of Mu’allaqā (the Suspended Ode) (Ṭarafah ibn al-‘Abd) According to the Theory of Gaston Bachelard | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Soghra Falahati1؛ Zahra Izadi2 | ||
| 1Department of Arabic of Language and Literature, Arabic Literature Group, Faculty of Literature and Humanities, Kharazmi University, Tehran, Iran. | ||
| 2Department of Arabic Language and Literature, Arabic Literature Group, Faculty of Literature and Humanities, Kharazmi University, Tehran, Iran.. | ||
| چکیده [English] | ||
| Fictocriticism is an innovative branch in literary criticism, theorerically propounded by the French physicist and philosopher Gaston Bachelard. This framework creates a link between human understanding of the phenomenal world and the four main substances in creation, i.e. water, fire, air and soil. According to Bachelar, each original or outstanding has an intimate relationship with these substances, which is manfested in his/her artistic products. The appearance of this element is associated with a poet’s psyche which is indicatve of what has happened to him/her, apart from its aesthetic features. The phenomenology of imagination targets dual images and analyzes them with psychological concepts. This study draws on this framework in order to examine the duality of images in Tarafa’s poetry and their influence on the poet’s psyche. The study finds that the prominet duality of life and death in Tarafa’s poetry, he creates images inspired by water and soil. The poet first uses the image of earth and then imbues it with images of soil to address the concept of death as his main concern. Accordingly, the phenomenology of imagination by creating sublimation and exaltation in Tarafa’s psyche in forms of topography and shift of images (their size) serves to soothe the poet’s psyche. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| phenomenology, frictocriticism, Gaston Bachelard, Mu’allaqāt, Ṭarafah ibn al-‘Abd | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌الاثیر، ضیاءالدین (1958)، الاستدراک فی الرد علی رسالة ابن الدهان، تقدیم، عمرالدسوقی، ترجمه و تحقیق، حنفی محمد شرف، القاهرة، مکتبةالانجلوالمصریة.
اروین، ادوارد (1393)، مقدمه‌ای بر روانشناسی فروید،ترجمۀ بهروز سلطانی، تهران، جامی.
باشلار،گاستون(1378)، روانکاوی‌آتش، ترجمۀ جلال ستاری،چاپ دوم، تهران، توس.
باشلار، غاستون(1984)، جمالیات‌المکان، تعریب: غالب هلسا، بیروت، المؤسسة الجامعة للدراسات و النشر و التوزیع.
باشلار، غاستون(2007)، الماء و الأحلام دراسة عن الخیال و المادة،تعریب: علی نجیب ابراهیم، تقدیم: أدونیس، بیروت، المنظمة العربیة للترجمة.
باشلار،غاستون(2018)، الأرض و أحلام یقظة الراحة، تعریب،قیصرالجلیدی، مراجعة،کاظم جهاد، أبوظبی، دائرة الثقافة و السیاحة،کلمة.
باشلار،گاستون(1398)، دیالکتیک برون و درون، ترجمۀ امیر مازیار، تهران، فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران.
باشلار،گاستون(1399)، شعله شمع، ترجمۀ جلال ستاری، تهران، توس.
باشلار،گاستون(1400الف)،هواو رویاها، ترجمۀ مسعود شیربچه، تهران، نقش جهان مهر.
باشلار،گاستون(1400ب)، معرفت‌شناسی، جمع‌آوری، دومینیک لوکور، ترجمۀ جلال ستاری، چاپ سوم، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
بن دحمان، حاج و شریف، بن زینب(2021)، «غاستون باشلار بین الفینومینولوجیا و التحلیل النفسی»، مجلة محکمة للدراسات الفلسفیة، المجلد 9، العدد 2، صص 662-683.
ترجانی‌زاده، احمد(1396)، شرح معلّقات سبع، تهران، سروش.
الجاحظ، ابی عثمان عمر بن بحر(دون تا)، الحیوان، بیروت، داراحیاءالتراث العربی.
الجبوری، یحیی(2015)، الشعر الجاهلی خصائصه و فنونه، عمان، دار‌المجدلاوی للنشر و التوزیع.
الجندی، علی(1973)، الشاعرالجاهلی الشاب طرفة بن العبد، تحقیق و دراسة لشعره و شخصیته، القاهرة، دارالفکر العربی.
حدیدان، نادیة (2018)، «مشکلة المصیر فی معلقة طرفة بن العبد»، آفاق للعلوم، المجلد 3، العدد 1، صص 113-120.
حسون حسین، سعید(2016)، «حرکة المعنی فی شعر طرفة بن العبد دراسة فی معنی الشعری»، جامعة بغداد، الآداب، المجلد 1، العدد 118، صص 65-94.
حق‌پرست،امین(1388)،«مناظره عناصرأربعه اثر خواندمیر»، معارف، شمارۀ 69، صص 125-144.
خلدون، عبدالرحمن(2017)، «الناقة و رحلة الوجود لدی طرفة بن العبد البکری»، کلیة الآداب و العلوم الإنسانیة و الإجتماعیة، المجلد 10، العدد 20، صص 327-341.
الزوزنی، ابوعبدالله حسین بن أحمد(1989)، شرح المعلقات السبع، تحقیق، یوسف علی بدیوی، بیروت، دار ابنکثیر.
الزهرانی، عبدالله بن عطیة(2021)، «جمالیات المکان فی شعر طرفة بن العبد»، الجامعة الإسلامیة للغة العربیة و آدابها، العدد 11، صص 566-605.
الشریف، سارة عبدالملک محمد(2021)، «البنی الأسلوبیة لمشهد الحب فی معلقة طرفة بن العبد»، الآداب للدراسات اللغویة و الأدبیة، العدد 12، صص 274-314.
شریف عسکری، محمدصالح، مرتضی زارع برمی(1394)، «تحلیل ویژگی‌های جریان سیال ذهن در معلّقات سبع براساس شگردهای روایی»، ادب عربی، شمارۀ 1، سال 7، صص 129-154.
شکیب، محمود(1378)، چکامه های بلند جاهلی، تهران، پایا.
الشمشاطی، ابی الحسن(1977)، الأنوار و محاسن الأشعار، الکویت، مطبعة حکومة .
الشنتمری(2000)، دیوان طرفة بن العبد، تحقیق، دریّة الخطیب و لطفی الصقّال، بیروت، المؤسسة العربیة للدراسات و النشر.
شوالیه، ژان و گربران، آلن(1387)، فرهنگ نمادها، ج 1و 3 و5، ترجمه و تحقیق، سودابه فضایلی، تهران، جیحون.
صبیری، فاطمه(1397)،« نقد تخیلی عن صر آب در تطبیق سروده‌های نیما یوشیج و بدرشاکر السیاب بر اساس نظریه گاستون باشلار»، دانشگاه بیرجند.
ضیف، شوقی(1962)، فی النقد الادبی، الطبعة الثالثة، القاهرة، دارالمعارف.
طاهری نیا، علی باقر و همکاران(1391)، «عنصر آب در قصیدۀ یتوهج کنعان عزالدین مناصرة براساس روش نقدی گاستون باشلار»، نقد ادب معاصر عربی، دورۀ 2، شمارۀ 2، صص 157- 183.
العالم، إحمداسماعیل(2002)، «موضوعات الصورة الشعریة فی شعر طرفة بن العبد و مصادرها»، جامعة دمشق للآداب و العلوم الإنسانیة، العدد 2،صص 34-67.
العسکری، ابوهلال(1986)، الصناعتین ،تحقیق، علی محمد البجاوی، محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، منشورات المکتبة العصریة.
عویّز حسین، أحمد(2016)، «تأویل دلالات النار عند غاستون باشلار»، کلیة التربیة للبنات للعلوم الإنسانیة، المجلد 10، العدد 18، صص 347-363.
عویّز حسین، أحمد(2017)، «ظاهراتیة الخیال الإنسانی و إنطولوجیا صورة الحُلمیة عند غاستون باشلار»، آداب الکوفة، المجلد 1، العدد 32، صص449-478.
الفیدوح، عبدالقادر(1998)، القیم الفکریة و الجمالیة فی شعر طرفة بن العبد، البحرین،مؤسسة الأیام للصحافة و النشر و التوزیع.
فیست، جس و جی، گریگوری فیست (1388)، نظریه‌های شخصیت، ترجمۀ یحیی سید محمدی، چاپ چهارم، تهران، نشرروان.
کاپلستون، فردریک(1367)، تاریخ فلسفه یونان و روم، ترجمۀ سید جلال الدین مجتبوی، تهران، علمی فرهنگی و انتشارات سروش.
کرمی، بیژن و آخرون (1393)، «دورالفونیم الوظیفی و إنزیاحاته فی مقطع وصف الناقة لمعلقة طرفة»، إضاءات نقدیة، المجلد 4، العدد 14، صص 137-159.
مصطفوی‌نیا، محمد رضی و همکاران(1394)، «تحلیل عناصر و مضامین مشترک مقدمه‌های طللی در معلقات»، ادب عربی، شمارۀ 1، سال 7، صص249-274.
مطهری، مرتضی(1349)، «اصل تضاد درفلسفه‌ی اسلامی»، مقالات و بررسیها، شمارۀ 1، صص11-30.
نادری، فرهاد، مؤذنی، محمدعلی (1396)، «جایگاه نقد تخیلی در زیبائی‌شناسی شعر ابن خفاجه و هلالی جغتایی با تکیه بر نظریه گاستون باشلار»، زیبایی‌شناسی ادبی، دورۀ 8، شمارۀ 32، صص 9-31.
نامور مطلق، بهمن(1386)،«باشلار بنیانگذار نقد تخیلی»،پژوهشنامه فرهنگستان هنر،شمارۀ3، 57-72.
نفای، وردیة، نصیرة جعیدانی (2022)، «من فلسفة العلم إلی فلسفة الشعر غاستون باشلار نموذجاً»، المعیار، المجلد 26، العدد 5، صص 153-161.
نورالدین، حسن جعفر(1990)،طرفةبن العبد سیرته و شعره، بیروت، دارالکتب العلمیة.
نورالدین، عنانی(2018)، «التحلیل النفسی فی مشروع باشلار»، أبعاد، المجلد 5، العدد7، صص 265-282.
النویهی، محمد(2010)، الشعر الجاهلی منهج فی دراسته و تحقیقه، القاهرة، الدار القومیة للطباعة و النشر.
نیکلسون،رینولد(1380)، تاریخ ادبیات عرب، ترجمۀ کیوان دخت کیوانی، تهران، ویستار.
الهاشمی،محمدعلی(1987)، طرفة بن العبد حیاته و شعره، الطبعة الثانیة، بیروت، دارالبشائر الاسلامیة.
Clancier, A., (1974). Gaston Bachelard, Colloque de Cerisy, pp 148-155. Al-Alam, A. I., (2002),.‘Themes of the Poetic Image in Tarfa Bin Al-Abd’s Poetry and Its Sources’, Damascus University for Arts and Human Sciences, No. 2, Pp. 34-67.[In Arabic]. Al-Askari, A. H., (1986). Al-Sanatain, investigation, Ali Muhammad Al-Bajawi, Muhammad Abu Al-Fadl Ibrahim, Beirut, Al-Asriyya Library Publications.[In Arabic]. Aweez Hussain, A., (2016),‘The Interpretation of Signs of Fire according to Gaston Bachelard’, College of Education for Girls for Human Sciences, Vol 10, No 18, Pp 347-363.[In Arabic]. Aweez Hussain, A., (2017),‘The Phenomenology of Human Imagination and the ontology of Gaston Bachelard’s Dream Image, ’ Kufa Arts, Vol 1, No 32, Pp. 449-478.[In Arabic]. Bachelard, G., (1999), Psychoanalysis of fire, translated by Jalal Sattari, Tehran, Tous.[In Persian]. Bachelard, G., (1984), Aesthetics of Place, Arabization: Ghaleb Halasa, Beirut: The University Institute for Studies, Publishing and Distribution. [In Arabic]. Bachelard, G., (2007), Water and Dreams, a Study of Imagination and Matter, Arabization: Ali Najeeb Ibrahim, Presented by: Adonis, Beirut, Arab Organization for Translation. [In Arabic]. Bachelard, G., (2018),The Earth and Daydreams of Comfort, Arabization, Caesar Al-Jalidi, review, Kazem Jihad, Abu Dhabi, Department of Culture and Tourism, word.[In Arabic]. Bachelard, G., (2018), Dialectics of outside and inside, translator, Amir Maziar, Tehran, Art Academy of the Islamic Republic of Iran.[In Persian]. Bachelard, G., (2019), Flame of a candle, translated by Jalal Sattari, Tehran, Tous.[In Persian]. Bachelard, G., (2021 A),Air and Dreams, translated by Masoud Shirbache, Tehran, Naqsh Jahan Mehr.[In Persian]. Bachelard, G.,(2021 B), Epistemology, collection, Dominic Lokour, translated by Jalal Satari, third edition, Tehran, Cultural Research Office.[In Persian]. Bin Dahman, H., and Sharif, B. Z., (2021),‘Gaston Bachelard between Phenomenology and Psychoanalysis’, Court Journal for Philosophical Studies, Vol 9, No 2, Pp. 662-683.[In Arabic]. Copleston, F.,(1988), History of Greek and Roman Philosophy, translation, Seyed Jalaluddin Mojtaboi, Tehran, Scientific and Cultural and Soroush Publications.[In Persian]. Clancier, A., (1974), ‘Gaston Bachelard, Colloque de Cerisy’, Pp 148-155. Dhaif, S., (1962), In Literary Criticism, third edition, Cairo, Dar Al-Maaref. [In Arabic]. Erwin, E., (2013), An introduction to Freud's psychology, translation, Behrouz Soltani, Tehran, Jami.[In Persian]. Al-Faidoh, A. Q., (1998), Intellectual and Aesthetic Values in the Poetry of Tarfa Bin Al-Abd, Bahrain, Al-Ayyam Foundation for Press, Publishing and Distribution.[In Arabic]. Feist, J., and Gregory Feist, J., (2008), Personality theories, translated by Yahya Seyed Mohammadi, Tehran: Nashravan.[In Persian]. Al-Hashemi, M. A., (1987), Tarfa bin Al-Abd, his life and poetry, second edition, Beirut, Dar Al-Bashaer Al-Islamiya. [In Arabic]. Hadidan, N., (2018),‘The Problem of Destiny in the Mu’allaqa Tarfa Bin Al Abd’, Horizons of Science, Vol. 3, No. 1, Pp. 113-120. [In Arabic]. Hassoun Hussein, S.,(2016),‘The Movement of Meaning in the Poetry of Tarfa Bin Al-Abd, A Study in the Meaning of Poetry’, University of Baghdad, Arts, Vol 1, Nol 118, Pp 65-94.[In Arabic]. Haqparast, A., (2008), ‘Discussion of four elements by Khandmir’, Ma'arif, No 69, Pp 125-144.[In Persian]. Ibn al-Athir, D. A.D., (1958), Remedial response to the message of Ibn al-Dahan, presented by Omar al-Dasuqi, translation and verification, Hanafi Muhammad Sharaf, Cairo, Anglo-Egyptian Library .[In Arabic]. Al-Jahiz, A. O. O. B. B., ( ND), Al-Haywan, Beirut, Dar-Alehya Al-Torath Al-Arabi.[In Arabic]. Al-Jubouri, Y., (2015), Pre-Islamic Poetry, Its Characteristics and Arts, Oman, Dar Al-Majdalawi for Publishing and Distribution.[In Arabic]. Al-Jundi, A., (1973), The young pre-Islamic poet Tarfa bin Al-Abd, investigation and study of his poetry and personality, Cairo, Dar Al-Fikr Al-Arab.[In Arabic]. Karmi, B. et al., (2013),‘The Functional Role of Phoneme in the Camel Description in Ṭarafah's Mu’allaqā’ , Rays of Criticism in Arabic and Persian, Vol 4, No 14, Pp 4, number 14, 137-159. [In Arabic]. Khaldoun, A. R., (2017), ‘The Camel and the Journey of Existence in Tarfa bin Al-Abd Al-Bakri’, College of Arts, Humanities and Social Sciences, Vol 10, No 20, Pp. 327-341.[In Arabic]. Mostafavinia, M. R., Tawakoli Mohammadi, M., Zafarizadeh, S., (2014), ‘analysis of the common elements and themes of Talli's prefaces in Mu’allaqāt ’. Arabic Literature,Vol 7, No 1, Pp 249-274. [In Persian]. Motahari, M., (1970),‘Principle of Contradiction in Islamic Islamic Philosophy’, Articles and Reviews, No. 1, Pp. 11-30. [In Persian]. Naderi, F., Moezni, M. A., (2016), ‘The position of imaginative criticism in the aesthetics of Ibn Khafajah and Hilali Joghtaei's poetry based on Gaston Bachelard's theory’, Literary Aesthetics, Vol 8, No 32, Pp 9-31.[In Persian]. Nafay, W., Nasira Jaidani.(2022),‘From the Philosophy of Science to the Philosophy of Poetry, Gaston Bachelard as an Example, ’ Al-Ma’yaar, Vol 26, No 5, Pp. 153-161. [In Arabic]. Namvar Mutlaq, B., (2016), ‘ Bachelard, the founder of imaginative criticism’, research paper of Farhangistan Art Academy, No. 3,Pp 57-72.[In Persian]. Noureddine, H. J., (1990), Tarfa bin Al-Abd, his biography and poetry, Beirut, Dar Al-Kutub Al-Alamiyyah..[In Arabic]. Noureddine, A., (2018), ‘Psychoanalysis in the Bachelard Project’, Algeria, Vol 5, No 7, Dimensions, Pp. 265-282. .[In Arabic]. Al-Nuwaihi, M., (2010), pre-Islamic poetry, a methodology in its study and verification, Cairo, the National House for Printing and Publishing.[In Arabic]. Nicholson, R., (2010), History of Arabic Literature, translation, Kivan Dokht Kivani, Tehran: Vistar.[In Persian]. Sabiri, F., (2017), Fictional criticism of An Asr Ab in the adaptation of Nima Yoshij and Badrshaker Al-Siyab's poems based on Gaston Bachelard's theory, Birjand University.[In Persian]. Sharif Askari, M. S., Zare Burmi, M., (2014), ‘Analysis of the characteristics of the fluid flow of the mind in Mu'allaqat based on Narrative Techniques’, Arabic Literature, Vol 7, No1, Pp 129- 154.[In Persian]. Shakib, M., (1999),Long Jahili Chekamehs, Tehran, Paya.[In Persian]. Al-Shamshati, A. A., (1977), Al-Anwar and the Beauties of Poems, Kuwait, Government Press.[In Arabic]. Al-Shantamry.(2000), Diwan Tarfa bin Al-Abd, investigation, Doria Al-Khatib and Lutfi Al-Saqqal, Beirut, Arab Institute for Studies and Publishing.[In Arabic]. Al-Sharif, S. A-M. M., (2021), ‘The stylistic structures of the scene of love in the commentary of Tarfa bin Al-Abd’, Arts for Linguistic and Literary Studies, No 12, Pp. 274-314.[In Arabic]. Shovalieh, J. and Gerbran, A., (2007), Symbols Culture, Vol. 1, 3 and 5, translation and research, Soudabe Fazali, Tehran, Jihun..[In Persian]. Taheri Nia, A. B. et al., (2012), ‘The element of water in the ode of Yehwar Kanaan Ezzeddin Manasra based on the critical method of Gaston Bachelard’, Criticism of Contemporary Arabic Literature, Vol 2, No 2, Pp 157-183.[In Persian]. Tarjanizadeh, A., (2016), Description of the Mu’allaqā (the Suspended Ode), Tehran, Soroush.[In Persian]. Al-Zahrani, A. B. A., (2021), ‘The Aesthetics of Place in the Poetry of Tarfa bin Al-Abd’, The Islamic University of Arabic Language and Literature, No 11, Pp. 566-605.[In Arabic]. Al-Zawzni, A. A. H. B. A.,(1989), Explanation of the Seven Mu'allaqat, investigation, Yusuf Ali Badawi, Beirut, Dar Ibn Katheer.[In Arabic]. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 327 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 221 |
||