پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,232 |
| تعداد مقالات | 67,790 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,265,377 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,007,109 |
تبارشناسی گل سوسن (زنبق) در گل و مرغ ایرانی | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی | ||
| مقاله 11، دوره 28، شماره 2، تیر 1402، صفحه 135-146 اصل مقاله (1.64 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfava.2022.334175.666826 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد سواری1؛ علیرضا شیخی* 2 | ||
| 1کارشناس ارشد صنایع دستی، گروه صنایع دستی، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، تهران، ایران. | ||
| 2دانشیار گروه صنایع دستی، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، شهر تهران. | ||
| چکیده | ||
| گل سوسن(شوشن) از گیاهان شوش خوزستان با ایزدان ایلامی، پیوند مذهبی خورده است و وجهی نمادین در فرهنگ و هنر ایران باستان دارد. هدف، تبارشناسی گل سوسن و پیوند آن با ایزدان در هنر ایران باستان و استحاله آن در دوره اسلامی است. از این‌رو نسبت گل سوسن آسمانی با الهه آناهیتا چیست و استحاله آن به اسلیمی در دوره اسلامی چگونه نمود یافته است؟ جایگاه آن در گل و مرغ صفوی تا قاجار چیست؟ روش تحقیق، توصیفی و تحلیلی و جمع‌آوری داده‌ها، کتابخانه‌ای و الکترونیکی است. یافته‌ها نشان دارد گل سوسن با دو امشاسبند هورتات و امرتات در متون پیش از اسلام شناخته شده که به همراهی الهه آناهیتا، نگهبانان گیاه و آب برروی زمیناند. در هنر ایران باستان، سوسن در کنار نیلوفر با اهورامزدا، تثلیث مقدس ایرانیان را تشکیل داده و با حضور در دیوارنگاره های پلکان کاخ آپادانا بر وجه مذهبی خویش صحه گذارده‌اند. در دوره اسلامی، هنرمندان نقش انتزاعی سوسن را در قالب اسلیمی یا آرابسک در اماکن مذهبی تثبیت کردند. از دوره صفوی به بعد که نقاشی ایرانی به طبیعت گرایی متمایل شد، هنرمندان ضمن بهره‌بردن از نقاشی غربی، آن را به صورت واقع گرایانه نه تنها در نقاشی دیواری و مرقعات بلکه در بافت پارچه ها به کاربردند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سوسن؛ زنبق؛ آناهیتا؛ اسلیمی؛ گل و مرغ | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Genealogy of Iris in Persian Flower and Bird miniature | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Savari1؛ Alireza Sheikhi2 | ||
| 1Master of Handicrafts, Department of Handicrafts, Faculty of Applied Arts, University of Art, Tehran, Iran. | ||
| 2Associate Professor, Department of Handicrafts, Faculty of Applied Arts, University of Art, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Single Iris bushes can be seen in many flower and bird miniature of Shiraz painters. This flower grows in the region of Susa. The region of Susa or Suzian has been so named because of the growth of Iris - in the west and southwest of present in the Elamite period, and has a religious connection with the Elamite goddess and has a symbolic aspect in the culture and art of ancient Iran. Also emphasizes the belief of the people of this region in the mother-gods and Iris can be known in the Ural language “As the land of the Aryans”. In the islamic period, due to the prohibition of portraiture, the use of the role of Iris (Islamic) in the decoration of places such as mosques and elements that add to their architectural nature such as water(pool) and light(skylight) is a continuation of the traditions of temples and crypts of worship of the goddess Anahita. The aim is the genealogy of the Iris flower and its connection with the gods in the art of ancient Iran and its transformation in the Islamic period. So what is relationship between he celestial Iris and the goddess Anahita? And how did its transformation into Islam manifest itself in the Islamic period? And what is its place in Safavid to Qajar flowers and birid miniature? The research method is descriptive and analytical and data collection is library and electronic. The findings show that the Iris is known in pre-islamic texts as the guardian of the plant and water on earth, Along with the goddess Anahita, with two amshaspands of “Hwrtat” and “Ameretat”. In the art of ancient Iran, the role of the Iris along with the Lotus and Ahuramazda, formed the holy trinity of the Iranians and confirmed their religious aspect by appearing in the murals of the stairs of apadana palace. In the Islamic period, artists established the abstract role of Iris in Islamic, Islimi or Arabesque Form in religious places. From the Safavid period onwards, when Iranian painting tended towards naturalism, artists used western painting methods and applied it realistically, not only in murals and marquises, but also in the texture of fabrics. Examining the composition of Irises in lacquer works, it can be understood that the artists of the fitrat period had some knowledge of the characteristics of two flowers of the Iris and the lily. as well as the poems that we see in the margins of these roles that contain words such as "mirror", idol (goddess of Pinikir), ornament (Anahita's feature in Aban yasht), seal, light, wheel (sky), moon (goddess of sin), sitting on the mirror (emphasis on the moon), divine kight (Mitra), the shadow of god the connection between Mehr and Anahita, which is between water and light, can be understood. Light emerges from three sources (sun, moon and stars). It can be understood that these lacquered mirror cases & book coovers in the Zand and Qajar periods (the school of flowers) were an emphasis on Anahita's identity. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Susan, Iris, Anahita, Islimi, Flower and Bird | ||
| مراجع | ||
|
استولپر، ماتبو ولفگانگ (1389). تاریخ ایلام، با مقدمه مجید ارفعی و ترجمه شهرام جلیلیان، تهران: توس.
اخوت، احمدرضا؛ قهرمان، احمد (1383). تطبیق نام های کهن گیاهان دارویی با نام های علمی، تهران: دانشگاه تهران.
آژند، یعقوب (1389). محمدزمان و شیوه فرنگی سازی، تهران: امیرکبیر.
اسماعیل‌پور، ابوالقاسم؛ اسماعیل‌پور، گلشن(1393).«نقش خدایان ایلامی در شکل گیری تثلیث ایزدی هرمزد- میترا- آناهیتا»، مجله جستارهای ادبی، ش186، ص17-28.
اقتداری، احمد (1353). دیار شهریاران، ج 2، تهران: انجمن آثار ملی.
آموزگار، ژاله (1391). تاریخ اساطیری ایران، تهران: سمت .
آمیه، پیر (1394). تاریخ عیلام، ترجمه شیرین بیانی، تهران: دانشگاه تهران.
آمیه، پیر (1389). شوش شش هزار ساله، ترجمه علی موسوی، تهران: فرزان روز .
بهار، مهرداد (1375). پژوهشی در اساطیر ایران، تهران: آگه
_______ (1390). از اسطوره تا تاریخ، تهران: چشمه.
پوپ ،آرتور آپهام(1393). سیر و صور نقاشی ایران، ترجمه : یعقوب آزند، تهران: مولی.
پوپ ،آرتور آپهام؛ اکرمن، فیلیپس (1394). سیری در هنر ایران، از دوران پیش از تاریخ تا امروز، مترجمان نجف دریابندری و دیگران، ویرایش زیر نظر سیروس پرهام، تهران: علمی و فرهنگی.
پورداوود، ابراهیم (1394). اوستا (یشت ها)، ج 1و2، ویراست فرید مرادی، تهران: نگاه.
تامارا تالبوت، رایس(1389). هنرهای باستانی آسیای مرکزی، ترجمه رقیه بهزادی، تهران: گستره.
خلیلی، ناصیر دیوید (1386)، کارهای لاکی، به اهتمام جولیان رابی، ترجمه سودابه رفیعی سخایی. مجموعه هنراسلامی تهران: کارنگ. دهخدا، علی اکبر (1377). لغت نامه، ج9، تهران: دانشگاه تهران.
رجبی، پرویز (1350). «کرتیر و سنگنبشته او در کعبه زردشت»، مجله بررسی های تاریخی، سال6، ش مخصوص.
رحیمی امین، معصومه (1398). شوش گنجینه ایرانی، تهران: پورصائب .
رهنورد، زهرا(1388).تاریخ هنر ایران در دوره اسلامی، تهران: سمت.
زمانی، عباس (1396). تاثیر هنرساسانی در هنر اسلامی، تهران: اساطیر.
طوسی، محمدبن محمود بن احمد (1382). عجایب المخلوقات، به کوشش منوچهر ستوده، تهران: علمی و فرهنگی .
عقیلی علوی شیرازی،محمدهادی (1390). مخزن الادویه، به کوشش شمس اردکانی، محمدرضا؛ فرجادمند، فاطمه، تهران: دانشگاه علوم پزشکی تهران .
قاضی احمد قمی، (1352). گلستان هنر، ب کوشش احمد سهیلی خوانساری، تهران: منوچهری .
فرصت شیرازی، محمد نصیر (1377). آثار عجم، به اهتمام منصور رستگار فسایی، جلد1 و2، تهران: امیرکبیر.
شهدادی جهانگیر (1384). گل و مرغ دریچه‌ای بر زیباشناسی ایرانی، تهران: خورشید .
کلیم کایت، هانس یوآخیم (1396). هنرمانوی، ترجمه ابوالقاسم اسماعیل پور مطلق، تهران: هیرمند.
کربن،هانری (1383). ارض ملکوت(کالبد انسان در روز رستاخیز، از ایران مزدایی تا ایران شیعی)، ترجمه سید ضیاءالدین، تهران: طهوری. کرتیس وستا، سرخوش (1398). اسطورههای ایرانی، ترجمه عباس مخبر، تهران: مرکز .
کریم‌زاده تبریزی، محمدعلی (1379). کتاب قلمدان و سایر صنایع روغنی ایران، تهران: مستوفی .
کریمی، بهمن (1346). «مختصری از تاریخ گذشته شوش»، مجله بررسی های تاریخی، ش 9 و10.
کنت، رولاند، گ (1384). فارسی باستان: دستورزبان، متون، واژه‌نامه ها، ترجمه سعید عریان، تهران: میراث فرهنگی .
کن‌بای شیلا (1388). هنر و معماری صفویه، ترجمه مزدا موحد، تهران: فرهنگستان هنر .
کونل، ارنست (1394). هنراسلامی، ترجمه یعقوب آژند، تهران: مولی گرابار، الگ (1396). شکل‌گیری هنراسلامی،ترجمه مهدی گلچین‌عارفی، تهران: سینا .
گریشمن، رومن (1379). ایران از آغاز تا اسلام، ترجمه محمود بهروزی، تهران: جامی .
گویری، سوزان (1375). آناهیتا در اسطورههای ایرانی، تهران: جمال الحق.
لبو، پروند (1355). لاله ها و زنبقهای ایران و گونه های مجاور، تهران: موسسه گیاه شناسی.
مجیدزاده، یوسف (1370). تاریخ و تمدن ایلام، تهران: نشر دانشگاهی.
مظفریان، ولی الله (1375). فرهنگ نام‌هایگیاهان ایران: لاتینی، انگلیسی،فارسی، تهران: فرهنگ معاصر.
مک کال،هنریتا (1397). اسطورههای بین النهرینی، تهران: مرکز .
مولایی، چنگیز (1392). آبان‌یشت، تهران: مرکز دایرۀ المعارف ایران.
نوبان، مهرالزمان (1376). نام مکان‌های جغرافیایی در بستر زمان، تهران: ما.
وکیلی، شروین (1396). اسطوره شناسی ایزدان ایرانی، تهران: شورآفرین.
هادی، محمد (1368). «رهبران و رهروان مکتب گل (مروری بر احوال و آثار نقاشان قرن دوازدهم و سیزدهم)»، فصلنامه هنر، ش 17، 66-75.
هینتس، والتر (1397). شهریاری ایلام، ترجمه پرویز رجبی، تهران: ماهی هینلز، جان (1391). شناخت اساطیر ایران، ترجمه ژاله آموزگار و احمد تفضلی، تهران: چشمه.
یاحقی، محمد‌جعفر (1386). فرهنگ اساطیر و داستان‌واره‌ها در ادبیات فارسی، تهران: فرهنگ معاصر
Boyce, M (1983). Encyclopaedia, Routledge & Kegan Paul.
Campi, Betrica (2018). Chiswick Auction Islamic& Indian Catalogue, 27 April, London.
Rexburgh, David J.; McWilliams, Mary (2017). Technologies of the Image, With Contributions by Farshid Emami, Mary McWilliams, David J. Roxburgh and Mira Xenia Schwerda, Cambridge, Mass, Harvard Art museum.
Spuhler, Fridrich (1987). Islamic Carpets and Textiles in the Keir Collection, Farber and Farber Limited, London.
Tavakoli Targhi, Mohamad (1990). Refashionig Iran: Language and Culture during the Constitutional Revolotion, Iranian Studies, Vol.23, Issue 1-4, PP 77-101
URL9: https://www.hermitagemuseum.org/wps/portal/hermitage/digital-co7749llection/08.+applied+arts/9
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,290 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 350 |
||
