پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,232 |
| تعداد مقالات | 67,774 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,247,047 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,989,564 |
خوانش جدید کتیبة پهلوی در کوه حسین (نقش رستم 4) | ||
| پژوهش های ایران شناسی | ||
| مقاله 7، دوره 13، شماره 3، آذر 1402، صفحه 99-113 اصل مقاله (1.7 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jis.2023.348313.1150 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد جواد اولادحسین* 1؛ مجتبی دورودی2 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان‌های باستانی دانشگاه تهران، مسئول مرکز پژوهش‌های کتیبه‌شناسی تخت‌جمشید | ||
| 2کارشناس ارشد رشته فرهنگ و زبان‌های باستانی ایران، سرپرست موزه و عضو مرکز پژوهش‌های کتیبه‌شناسی تخت‌جمشید | ||
| چکیده | ||
| موضوع پژوهش حاضر خوانش کتیبة جدیدی در کوه حسین استان فارس، دشت مرودشت و در مجاورت نقش رستم است. کشف این کتیبه، که در واپسین ماه‌های سال 1400صورت گرفت، بازتاب گسترده‌ای در خبرگزاری‌ها داشته است و از آن با عنوان کتیبه‌ای که نام زردشت و امهرسپندان در آن آمده است و به‌عنوان کتیبه‌ای غیر تدفینی یاد شده است. اسامی که وجودشان در این کتیبه مشاهده نمی‌شود. همچنین، مشاهده خواهد شد که کتیبة حاضر در زمرة کتیبه‌های تدفینی به شمار می‌رود. با توجه به تقسیم‌بندی کتیبه‌های خصوصی در این منطقه می‌توان از کتیبة حاضر با عنوان نقش رستم 4 نام برد که با سنت فارسی میانه (پهلوی کتابی) به تحریر درآمده است. کتیبه‌های تدفینی بخش مهمی از نوشته‌های خصوصی با سنت زردشتی را شامل می‌شود که به دلیل ماهیّت آیینی مجموعه تاریخی‌فرهنگی نقش رستم، بخش عمده‌ای از کتیبه‌های یافته‌شده در این محدوده نیز همین ویژگی را دارند. از‌جمله کتیبه‌های تدفینی که پیش‌تر در این کوهستان مشاهده شده است می‌توان به کتیبه‌های صخرة شاه‌اسماعیل، کتیبه‌های دره‌بره و کتیبة گردلک اشاره داشت. کتیبة حاضر نیز به همین گروه از کتیبه‌ها تعلق دارد. این کتیبه در اندازة 30 در 35 سانتی‌متر بر فراز یک تابوت در شش سطر نقر (کنده‌کاری) شده است و خبر از تعلق آن به فردی به نام بهرام مهرگِ نیک‌دین دارد که با جملة دعایی «بهشت بهره‌اش باشد» پایان یافته است. با توجه به تاریخ اشاره‌شده در کتیبه به احتمال زیاد می‌توان آن را مربوط به ششم اردیبهشت سال 40 یزدگردی، دانست. این سال برابر با 672 میلادی و 53 هجری‌قمری یعنی دوران خلافت معاویه است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کتیبه؛ فارسی میانه؛ گورنوشته؛ نقش رستم؛ تدفین | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A new reading of the Pahlavi inscription in Mount Hossein (Naqsh-e Rostam 4) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohamadjavad Owladhoseyn1؛ Mojtaba Doroodi2 | ||
| 1Ph.D. student of ancient languages of Tehran University, head of Takht Jamshid Inscription Research Center | ||
| 2Senior expert in the field of ancient Iranian culture and languages, head of the museum and member of the Takht Jamshid Inscription Research Center. | ||
| چکیده [English] | ||
| The subject of the current research is the reading of a new inscription in Mount Hossein, Fars province, Marvdasht Plain, near Naqsh-e Rostam. The discovery of this inscription took place in the last months of 1400 solar year; It has been widely reflected in the news agencies and it has been referred to as an inscription that contains the names of Zoroaster and Amherspandan and as a non-burial inscription. Names whose existence is not observed in this inscription. It will also be seen that the present inscription is among the burial inscriptions. According to the classification of private inscriptions in this region, the present inscription can be mentioned as Naqsh-e Rostam 4, which was written in Middle Persian tradition. Burial inscriptions include an important part of private writings with Zoroastrian tradition, which due to the ritual nature of the historical and cultural collection of Naqsh-e Rostam, most of the inscriptions found in this area also have the same feature. Among the burial inscriptions that have been seen in this before; We can refer to Shāh Ismāʾil rock inscriptions, Darreh Boreh inscriptions, and Gīrd- e lak inscriptions. The present inscription also belongs to the same group of inscriptions. This inscription, measuring 30 x 35 cm, is engraved on top of a coffin in six lines, and it is said to belong to a person named Wahrām ī Mēhrag. According to the date mentioned in the inscription, it is likely to be related to the 6th of May in the year 40 of Yazdgerdi. This year is equal to 672 AD and 53 AH, which is the era of Muawiya's caliphate. Also, in this research, an attempt has been made to investigate the types of structures related to burial in Mount Hossein. The current research was conducted in the field and documents. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Inscription, Middle Persian, grave inscription, Naqsh Rostam, burial | ||
| مراجع | ||
|
بحرانیان، حمیده (1384). «کتیبة نویافتة سنگ مزار در محوطة باستانی نقش رستم»، اثر، س 26، ش38 و 39، ص 54ـ60.
بویس، مری (1383). زردشتیان باورها و آداب دینی آن‌ها، ترجمۀ عسکر بهرامی، تهران: ققنوس.
توکل، ابوذر (1394). «مطالعة شواهد باستان‌شناختی مربوط به تدفین زردشتیانِ باستان در ارتفاعات حاجی‌آباد مرودشت»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد در رشتة باستان‌شناسی، گرایش دوران تاریخی، مازندران: دانشگاه مازندران.
جعفری‌دهقی، محمود (1395). راهنمای کتیبه‌های فارسی میانه (پهلوی ساسانی)، تهران: سمت.
حسینی‌فسایی،حسن. 1388. فارسنامۀ ناصری، دورۀ دو جلدی، تهران: امیرکبیر.
دورودی، مجتبی؛ اولادحسین، محمدجواد و فدایی، حمید (1400). «کتیبة کوه رحمت (نویافته)»، پژوهش‌های ایران‌شناسی، دورة 11، ش 2، ص1ـ16.
زمانی، احمد؛ طاهری، فریبا و سمیعی‌اردبیلی، جعفر (1390). «آنالیز مورفوتکتونیک کوه حسین، استان فارس، جنوب‌غرب ایران»، اولین همایش ملی زمین‌شناسی ایران، 4 و 5خردادماه، شیراز.
شاپورشهبازی، علیرضا (1396). راهنمای مستند نقش رستم، تهران: سفیران.
صداقت‌کیش، جمشید (1389). شهر استخر و سه گُنبدان، شیراز: فرهنگ پارس.
قنبری، حاتم؛ نیکونژاد، اسماء و صابری، محمدرضا (1391). «معرفی کوه حسین به‌عنوان منطقة نمونة زمین گردشگری»، ششمین همایش ملی زمین‌شناسی دانشگاه پیام نور، 18 و 20 آبان‌ماه، کرمان.
کریستین‌سن، آرتور (1385). ایران در زمان ساسانیان، ترجمة رشید یاسمی، تهران: صدای معاصر.
مصلی‌نژاد، محمدعلی؛ اولادحسین، محمدجواد و دورودی، مجتبی (1401). «یادمان‌نبشته‌هایی از دوران اسلامی در نقش رستم»، کارنامة پارسه‌ـ پاسارگاد، زیر نظر حمید فدایی، تهران: داریوش (در دست انتشار).
مکنزی، دیویدنیل (1390). فرهنگ کوچک زبان پهلوی، ترجمة مهشید میرفخرایی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
نصراله‌زاده، سیروس (1393). «پهلویات کتیبه‌ای 2: کتیبة سنگ مزار حاجی‌آباد استخر (نقش رستم1) و بازخوانی کتیبه تنگ جلو (سمیرم1)»، زبان‌شناخت، س5، ش 2، ص 197ـ211.
نصراله‌زاده، سیروس (1398). کتیبه‌های خصوصی فارسی میانة ساسانی و پساساسانی (گورنبشته، یادبودی)، دورة دو‌جلدی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
هرتسفلد، ارنست (1924/1923). دفتر طراحی، ج8، پیوند دسترسی: https://edan.si.edu/slideshow/viewer/?damspath=/Public_Sets/FS/FSA/FSA_A.06_02.01.07
Cereti,Carlo.G. and Gondet, Sebastien. 2015. “The Funerary Landscape between Naqš-e Rostam and Estahr (Persepolis Region): Discovery of New Group of Late Sasanian Inscribed RockCut Niches,” Iranica Antiqua 50, pp. 367–403, DOI 10.2143/IA.50.0.3053526. Doroodi,Mojtaba. and Hajiana,Farrokh.2022.“A Clarification of the terms Dakhma and Astodān on the Basis of Literary Records and Archeological Research in Fars Province,” persianate studies 14,pp.31-56, DOI:10.1163/18747167-BJA10022. Gropp,Gerd.1970.“ BerichtubereineReise in West-und Sudiran”, Hinz,W., Archaeologische Mitteillungenaus Iran,Band3,pp.173-230,pl.78-109. Huff, Dietrich.2004. “Archaeological Evidence of Zoroastrian Funerary Practices”,Stausberg,M., Zoroastrian Rituals in Context,Vol.CII,pp.593-630. Lecoq, Pierre.1997. Les inscriptions de la Perse achéménide: Traduit du vieux perse, de l’élamite, du babylonien et de l’araméen. Paris: Gallimard. Schmidt, E. F. (1970). Persepolis III: The Royal Tombs and Other Monuments. Chicago. Sprengling, Martin.1953. Third Century Iran: Sapor and Kartir. Chicago: University of Chicago Press. Trümpelmann,L. “Sasanian Graves and Burial Customs,” in R. Boucharlat and J.-F. Salles, eds., Arabie orientale, Mésopotamie et Iran méridional: De l’age du fer au début de la période islamique: Réunion de travail, Lyon, 1982, Maison de l’Orient, Histoire du Golfe: Mémoire, Paris, 1984, pp. 317–29. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 508 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 157 |
||