پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,690 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,002,934 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,681,767 |
تحول چرخة نظام‌مند سیاستگذاری نهاد خانواده در جمهوری اسلامی ایران | ||
| مطالعات کشورها | ||
| دوره 1، شماره 2، 1402، صفحه 279-312 اصل مقاله (612.68 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jcountst.2023.357107.1023 | ||
| نویسندگان | ||
| روح اله اسلامی* 1؛ یگانه سارانی نژاد1؛ الهه ولی‌زاده2 | ||
| 1گروه علوم سیاسی، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. | ||
| 2گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. | ||
| چکیده | ||
| در حوزة مطالعات کشوری، در مقالة حاضر پاسخ به این سؤال دنبال شده است: سیاستگذاری نهاد خانواده در جمهوری اسلامی چه تحولاتی داشته است؟ در پاسخ به این سؤال، این فرضیه مطرح است که در نظام جمهوری اسلامی در رابطه با نهاد خانواده از ابتدای پیروزی انقلاب تاکنون، با هدف حفظ خانوادۀ پدرسالار طراحی سیاست انجام شده است، اما در زمینۀ اجرا از سیاست‌های آرمانگرایانۀ دوران جنگ و نواصولگرایی به‌سمت سیاست‌های واقعگرایانۀ دوران اصلاحات و اعتدالگرایی حرکت شده است. در این پژوهش، از چارچوب نظری مدل سیستمی و روش تحقیق تاریخی‌ـ‌نهادگرایانه استفاده شده است. روش ابزار گردآوری داده‌ها نیز روش اسنادی‌ـ‌کاربردی است. یافته‌ها نشان می‌دهد که مطالبات اقشار گوناگون جامعه باعث شده است نهاد خانواده در ورودی نظام سیاستگذاری دولت قرارگیرد. اسناد آرمانگرای زیادی با محوریت نهاد خانواده در ایران تدوین و طراحی شده است. به‌رغم تعدد این اسناد و قوانین، امروزه شاهد آن هستیم که در نظام جمهوری اسلامی در زمینۀ اجرا چندان موفق عمل نشده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تحلیل سیستمی؛ سیاستگذاری؛ نهاد خانواده | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Evolution of the systemic policy cycle of the family institution in the Islamic Republic of Iran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Rohollah Eslami1؛ Yeganeh Saraninejad1؛ Elahe Valizadeh2 | ||
| 1Department of Political Sciences, Faculty of Law and Politic Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran. | ||
| 2Department of Political Sciences, Faculty of Law and Politic Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| This article seeks to answer this question: What changes have taken place in the policy-making of the family institution in Iran? Hypothesized that the Islamic Republic system has designed policies in relation to the institution of the family since the beginning of the revolution in the aim of preserving the patriarchal family, but in the field of implementation moderation has moved. The theoretical framework of the system model and the method of historical-institutional research have been used. The method of data collection tool is also documentary-applied method. Findings show that the demands of different sections of society have placed the family institution at the entrance of the government policy-making system. Many idealistic documents have been compiled and designed with the focus on the institution of the family in Iran, and despite the multiplicity of these documents and laws, today we see that the system of the Islamic Republic has not been very successful in implementing them. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| family institution, policy making, systemic analysis | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
ابراهیم‌زاده ا. (1389). «نظریه سیستم‌ها: چارچوبی برای تحلیل». فصلنامة سیاست خارجی. 24(4): 1129-1124.
احمدپور س. (1388). «خانواده‌های تک‌نفره الگوی زندگی جدید در ایران». مجلة گزارش. 18(206): 57-56.
ایمنا. (1399). «شیب تند پیری جمعیت در ایران». https://imna.ir/news/432998 (دریافت: 7 مرداد 1401).
آزاد ارمکی ت (1395). تغییرات، چالش‌ها و آیندة خانوادة ایرانی. تهران: تیسا.
آناتولی. (1399). «وزارت بهداشت: ازدواج در ایران 40 درصد کم شده است». www.aa.com.tr/fa/1847760 (دریافت: 7 مرداد 1401).
باقری ش، زارعان م، برزگر خ. (1398). «سیاستگذاری خانواده؛ الگوهای تعامل دولت و خانواده». اسلام و علوم اجتماعی. 11(21): 135- 152. doi: 10.30471/SOCI.2019.1607 .
برنا. (1398). «وزارت ورزش و جوانان برای ازدواج جوانان چه کرده است؟/ از راه‌اندازی کمپین مشاوره رایگان و جشنواره فیلم تا هماهنگی با اصناف برای تخفیف به زوج‌های جوان». https://borna.news/fa/tiny/news-888446 (دریافت: 7 مرداد 1401).
بروجردی ل، ویژه م. (1395). «مطالعة تطبیقی قوانین و برنامه‌های توسعه‌ای دولت در حوزة خانواده (مورد مطالعه: کشورهای ایران و مالزی)». مطالعات توسعة اجتماعی ایران. 8(3): 19- 33.
بروشکی م. (1384). «کاربرد نظریه‌های سیستمی در تحلیل علل صعود و سقوط تمدن‌ها در تاریخ». پژوهش‌های تربیتی. 2(3): 490 79.
بشیر ح، اسکندری ع. (1390). «فرهنگ‌سازی و بازنمایی نهاد خانواده در تلویزیون با توجه به سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران». فصلنامة مطالعات فرهنگ‌ـ‌ارتباطات. 12(14): 7- 25. doi: 20.1001.1.20088760.1390.12.14.1.8.
بصیرت. (1393). «جمعیت زنان جمهوری اسلامی ایران». 17 دی. https://basirat.ir/fa/news/272045 (دریافت: 7 مرداد 1401).
بهنام ج. (1350). ساختهای خانواده و خویشاوندی در ایران. تهران: انتشارات خوارزمی.
پارسونز و. (1394). مروری بر سیاستگذاری عمومی. ترجمة صالح‌نژاد ح. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
پایگاه اطلاع‌رسانی سیدعلی خامنه‌ای. (1395). «ابلاغ سیاست‌های کلی خانواده». https://farsi.khamenei.ir/news/34254 (دریافت: 7 مرداد 1401).
---------- (1394). «ابلاغ سیاست‌های کلی برنامة ششم توسعه». https://farsi.khamenei.ir/news/30128 (دریافت: 7 مرداد 1401).
---------- (1393). «ابلاغ سیاست‌های کلی جمعیت». https://farsi.khamenei.ir/news/26440 (دریافت: 7 مرداد 1401).
پایگاه خبری تحلیلی 55 آنلاین. (1399). «سال 98 عجیب‌ترین نرخ «رشدجمعیت» در تاریخ ایران رقم خورد». www.55online.news/fa/tiny/news-150946(دریافت: 7 مرداد 1401).
پیکار ز، محمدی ا. (1396). «مطالعه تطبیقی خانواده از دیدگاه شهید مطهری و تالکوت پارسونز». فصلنامة پژوهش‌های اجتماعی اسلامی. 23(4): 99- 126.
حسینی ح، عزیزی م. (1395). «بررسی قوانین و سیاست‌های حمایت از خانواده در دوران پس از انقلاب اسلامی ایران». مطالعات زنان و خانواده. 4(1): 7- 34. doi: 10.22051/JWFS.2016.2338.
خبرگزاری جمهوری اسلامی. (1397). «2/7 درصد خانواده‌های ایرانی تک‌سرپرست هستند». https://www.irna.ir/news/82946775 (دریافت: 7 مرداد 1401).
خبرگزاری دانشجویان ایران: ایسنا. (1396). «پرونده 8 ساله وام ازدواج/ پایان بازطرح ضربتی». https://www.isna.ir/news/96081005796 (دریافت: 7 مرداد 1401).
----------. (1383). «نتایج طرح ملی’بررسی خشونت خانگی علیه زنان در28 استان‘ اعلام شد: میانسالی پرخشونت‌ترین دوره زندگی زنان ازدواج تحمیلی در 64 درصد خانوارهای تجربه‌کنند‌ة خشونت.» https://www.isna.ir/news/830707024 (دریافت: 7 مرداد 1401).
خبرگزاری صداوسیما. (1395). «مشوق‌های افزایش جمعیتی که روی کاغذ ماندگار شد«. https://www.iribnews.ir/0053J2 (دریافت: 7 مرداد 1401).
تابناک. (1398). «چند میلیون خانوار تک‌نفره داریم؟» https://www.tabnak.ir/fa/news/960166 (دریافت: 7 مرداد 1401).
تجارت آنلاین. (1398). «کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست، آمار آن در کشور». https://www.tejaratonline.ir/fa/news/91071 (دریافت: 7 مرداد 1401).
جنادله ع، رهنما م. (1393). «دگرگونی در الگوی متعارف خانواده ایرانی». فصلنامة خانواده‌پژوهی. 10(39): 277- 296.
جهان صنعت. (1399). «ایران رتبة اول در خشونت خانگی». https://www.jahanesanat.ir/76564 (دریافت: 7 مرداد 1401).
درگاهی ح، قاسمی م، بیرانوند ا. (1397). «عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر طلاق در ایران با تأکید بر ادوار تجاری، آموزشی و اشتغال زنان». فصلنامة اقتصاد و الگوسازی. 9(4): 95- 120.
دویچه‌و‌له فارسی. (1397). «آمار کودک همسری در ایران چقدر است؟». https://www.dw.com/fa-ir/iran/a-47407042 (دریافت: 7 مرداد 1401).
رضایی ا، شعبانی م. (1393). «بررسی رویکرد تطبیقی دیدگاه‌های علامه طباطبایی و پارسونز نسبت به مدیریت خانواده». مجلة معرفت. 23(202): 119- 134.
زعفرانچی ل. (1385). «زنان و خانواده در چهار برنامه توسعه». فصلنامة شورای فرهنگی اجتماعی زنان. 9(33): 98- 129.
سازمان بهزیستی کشور. (1398). «تلاش بهزیستی برای حمایت از زنان سرپرست خانواده در جهت افزایش توانمندی». www.behzisti.ir/news/11299/ (دریافت: 7 مرداد 1401).
سبزه‌ای م. (1395). «تحلیل جامعه‌شناسی حوزه عمومی در ایران پس از انقلاب». فصلنامة علوم اجتماعی. 71: 48- 89. doi: 20.1001.1.17351162.1394.22.71.2.9.
سمواتی ز، سطوتی ج، زرنگ م. (1395). «تحلیلی بر جایگاه زن و خانواده در برنامه‌های توسعه‌ای در اسناد فرادستی نظام». مجلة مطالعات توسعة اجتماعی ایران. 8(2): 49- 68.
شیانی م، زارع، ح. (1398). «فراتحلیل مطالعات زنان سرپرست خانوار در ایران». دوفصلنامة مطالعات جامعه‌شناختی. 26(2): 67- 97. doi: 10.22059/JSR.2020.75859.
صادقی فسایی س، عرفان‌منش ای. (1391). «وضع‌شناسی و تحلیل گفتمان نظریه‌پردازی‌های اجتماعی از الگوی خانوادة مطلوب در ایران». مطالعات راهبردی زنان. 15(58): 7- 48. doi: 20.1001.1.20082827.1391.15.58.2.5 .
صادقی‌مقدم م، بنایی‌اسکویی م، قسمتی‌تبریزی ع. (1396). مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی. تهران: انتشارات دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
عابدی اردکانی م، عظیمی پ. (1391). «بررسی تطبیقی دیدگاه‌های جریان اصولگرا و اصلاح‌طلب نسبت به مشارکت سیاسی زنان در جمهوری اسلامی ایران». فصلنامة پژوهش‌های سیاست نظری، 12: 1- 10. doi: 13941209943371246 .
عرشی م، شریفیان‌ثانی م، تکفلی م. (1397). «سیاست‌های فراگیر رفاه خانواده در ایران». فصلنامة علمی‌ـ پژوهشی رفاه اجتماعی. 18(70): 70- 105. doi: 10.29252/refahj.18.70.105.
عزیزی م. (1391). تحلیل سیاست‌های حمایت از نهاد خانواده در ایران. پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد، دانشگاه تهران، تهران.
عزیزی م، حسینی ح. (1396). «تحلیل ظرفیت‌های سیاستگذاری نهاد خانواده در ایران برای گسترش اشکال مشروع خانواده». مطالعات اجتماعی ایران. 11(3): 104- 125. doi: 20.1001.1.20083653.1396.11.0.5.0.
علایی‌نوین ف، آل‌رسول س. (1393). «بازپژوهی رویکردهای فقهی در مباحث کنترل جمعیت و تنظیم خانواده». فصلنامة پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی. 11(38): 135- 156. dio: 20.1001.1.26455013.1393.11.38.7.6.
عموزاده‌مهدیرجی ه. (1396). «سیاستگذاری خانواده و تغییرات اجتماعی در جمهوری اسلامی ایران». سیاستگذاری عمومی. 3(1): 133- 152. doi: 10.22059/PPOLICY.2017.62032.
فرارو. (1396). «بررسی ادعاها درباره افزایش خیانت/ ابعاد خیانت زناشویی در ایران». https://fararu.com/fa/news/319526 (دریافت: 7 مرداد 1401).
قانون برنامة پنج‌سالة ششم توسعة اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. (1400- 1396). تهران: سازمان برنامه و بودجه، مرکز مدارک اقتصادی- اجتماعی و انتشارات.
قانون برنامة چهارم توسعة اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. (1388- 1384). تهران: سازمان برنامه و بودجه، مرکز مدارک اقتصادی- اجتماعی و انتشارات.
قانون برنامة سوم توسعة اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. (1383- 1379). تهران: سازمان برنامه و بودجه، مرکز مدارک اقتصادی- اجتماعی و انتشارات.
قانون برنامة دوم توسعة اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. (1378- 1374). تهران: سازمان برنامه و بودجه، مرکز مدارک اقتصادی- اجتماعی و انتشارات.
قدیمی ا، قربانی‌شیخ‌نشین ا، حریری ر. (1390). «مقایسة جایگاه زنان در برنامه‌های توسعه و کلان جمهوری اسلامی ایران». مجلة مطالعات زنان. 5(3): 5- 26.
کردزنگنه ج، اقبالی ع. (1395). «بررسی وضعیت اشتغال زنان سرپرست خانوار در ایران». فصلنامة جمعیت. 23(98و97): 15- 34.
کلهر س، ارحامی آ. (1392). «ارزیابی تطبیقی سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران با روندهای جهانی در حوزة خانواده». مطالعات راهبردی زنان. 15(59): 59- 104. doi: 20.1001.1.20082827.1392.15.59.3.2 ..
کوهی ک. (1398). «بررسی کودک‌همسری در کشور با تأکید بر استان آذربایجان شرقی». فصلنامة حقوق کودک. 1(3): 127- 159.
گیدنز آ. (1383). جامعه‌شناسی. ترجمة صبوری کاشانی م. تهران: نشر نی.
لرستانی ف. (1382). «جنبش زنان ایران». فصلنامة پژوهش زنان. 1(6): 23- 42.
مجدزاده ن، زینل‌زاده ر. (1397). «رابطه بین شاخص فلاکت و طلاق در ایران». فصلنامة علمی‌ـ‌پژوهشی رفاه اجتماعی. 18(71): 237- 278. doi: 10.29252/refahj.18.71.7 .
مجموعه برنامة پنج‌سالة پنجم توسعة جمهوری اسلامی ایران. (1394- 1390). تهران: معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور.
مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری. (1396). «اقدامات و دستاوردهای دولت یازدهم- وزارت ورزش و جوانان».
مسعودیان م. (1398). «رهیافت پیشگیرانه اجتماعی ناظر بر ازدواج سپید». نشریة علمی‌ـ‌تخصصی شباک. 5(4). doi: 20.1001.1.20082827.1391.14.55.5.9.
مشفق م، محمودی م، مطیع‌حق‌شناس ن. (1391). «چشم‌انداز تحولات جمعیتی ایران: لزوم تجدیدنظر در سیاست‌های جمعیتی». فصلنامة مطالعات راهبردی زنان. 14(55): 151- 172.
مصباح م. (1392). «اولویت‌های تحقق سبک زندگی اسلامی». مجلة معرفت. 22(186): 5- 14.
معاونت امور زنان و خانوادة ریاست‌جمهوری. (1399). «تسهیلات بهزیستی برای زنان بدون همسر». www.women.gov.ir(دریافت: 7 مرداد 1401).
----------. (1396). «اقدامات معاونت امور زنان و خانواده در صد روز اول کاری دولت دوازدهم». www.women.gov.ir/fa/news/7925/ (دریافت: 7 مرداد 1401).
معاونت بررسی‌های راهبردی. (1396). «گزارش وضعیت زنان و خانواده در آیینه آمار طی سال‌های 95- 1390».
ملکی ا، ربیعی ع، شکربیگی ع، بالاخانی ق. (1394). «بررسی فردی‌شدن خانواده در ایران با تأکید بر روند تغییرات ساختاری و کارکردی خانوادة ایرانی از سال 1335 تا سال1393». فصلنامة شورای فرهنگی‌ـ‌اجتماعی زنان و خانواده. 18(69): 41- 96. doi: 20.1001.1.20082827.1394.18.0.11.9.
میزان. (1394). «روابط عمومی رسانة ملی: تلاش برای ترویج فرهنگ صحیح ازدواج و تحکیم خانواده». Mizanonline.com/000VYo (دریافت: 7 مرداد 1401).
نیاکان پ. (1391). بررسی نقش سیاستگذاری دولت بر ساختار خانواده در ایران (با تأکید بر دورة زمانی پس از انقلاب اسلامی. پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
همشهری آنلاین. (1398). «افزایش شوهرآزاری/ 7 نوع خشونت زنان علیه مردان». https://www.hamshahrionline.ir/news/483427 (دریافت: 7 مرداد 1401).
همشهری. (1387). «انتقاد از دولت را می‌گذاریم برای بعد». https://www.hamshahrionline.ir/xszn (دریافت: 7 مرداد 1401).
یزدانی ع، دوستی س. (1396). «اشکال نوپدید خانواده در ایران و چالش‌های آن». پژوهشنامة مددکاری اجتماعی. 2(6): 75- 101. doi: 10.22054/rjsw.2015.7894. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 255 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 139 |
||
