استادیار گروه حقوق دانشگاه بین‌المللی امام‌‌رضا علیه‌السلام
چکیده
در قراردادهایی که موجر، حق احداث اعیان را به مستأجر اعطاء می‌کند، مادۀ 504 قانون مدنی پس از انقضای مدت اجاره، به پیروی از یکی از دو دیدگاه عمدۀ فقهی، حق ابقای اعیان را پیش‌بینی نموده است. اما این پرسش را بی‌پاسخ گذاشته که آیا مستأجر، اولویت در استیجار مجدد عرصه را به واسطۀ داشتن حق مالکیت اعیان، دارا خواهد شد یا خیر. دکترین فقهی و حقوقی نیز به بررسی حق ابقای اعیان بسنده کرده و اساساً پرسش یادشده را مطرح نساخته‌اند. با این همه، می‌توان اولویت مستأجر در استیجار مجدد عرصه را به عنوان شرط بنایی یا شرط ضمنی عرفی در نظر گرفت. چنانکه، رویۀ قضایی و اداری به شناسایی این حق تمایل جدی دارد. وانگهی، اولویت در استیجار ناشی از مالکیت اعیان، پیشینۀ فقهی و قانونی نیز دارد.
Priority in Rent Arising from Ownership Right of the Standing Property
نویسندگان [English]
mohammad hasan Emamverdy
Assistant professor, Law Department, International University of Imamreza;
چکیده [English]
In lease contracts where the landlord grants the tenant the right to build construction or planting trees, article 504 of the Civil Code provides for the right to retain the accessions after the expiration of the lease, following one of the two main jurisprudential views. But it leaves unanswered the question of whether or not the tenant will have priority in re-leasing by owning the accessions. Jurisprudential and legal doctrines have also sufficed to examine the right of retention of accessions. However, the tenant’s priority in re-leasing the area can be considered as an implicit customary condition, as the judicial and administrative procedure has a serious tendency to recognize this right. Moreover, the priority in renting due to the ownership of the standing property also has a legal background.
کلیدواژه‌ها [English]
lease, priority, ownership of the standing property, article 504 of the Civil Code, implicit condition
مراجع
ابن ادریس حلی، محمد بن منصور، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ج2، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1410.
احـسایی، مـحمد، عوالی اللئالی العزیزیه، قم، دار سیدالشهداء، 1405.
اشتهاردی، علی پناه، مدارک العروه، ج27، تهران، دار‌الأسوه للطباعه و النشر، 1417.
شیخ طوسی، محمد بن حسن، المبسوط فی فقه الإمامیه، ج3، تهران، المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه، 1387.
صدر، سید محمدباقر، قاعده لا ضرر و لا ضرار، قم، دار الصادقین للطباعه و النشر، 1420.
صفائی، سیدحسین، اشخاص و اموال، تهران، میزان، 1388.
عامری‌نیا، محمدباقر، «امکان اجبار مستأجر به قلع و قمع اعیانی بعد از انقضاء مدت اجاره: بررسی و تحلیل فقهی- حقوقی مادۀ 504 ق.م.»، مبانی فقهی حقوق اسلامی، بهار و تابستان 1394، ش15.
علامه حلی، حسن بن یوسف، تذکره الفقهاء، قم، آل البیت، 1414.
عمیدی، عمیدالدین، کنز الفوائد فی حل مشکلات القواعد، ج2، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1416.
صیمری، مفلح، غایه المرام فی شرح شرائع الإسلام، ج ۲، بیروت، دار الهادی، 1420.
طباطبایی، محمدصادق، و حسین اسعدی، «وضعیت مستحدثات پس از انقضای مدت اجاره در حقوق ایران و مصر»، فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، زمستان 1395، سال5، ش.17.
طباطبایی قمی، سیدتقی، الغایه القصوی فی التعلیق علی العروه الوثقی: کتاب الإجاره، قم، محلاتی، 1423.
