پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,244 |
| تعداد مقالات | 67,912 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,589,600 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,363,713 |
احکام و آثار طلاق بیمار از منظر فقه مذاهب اسلامی | ||
| مجله علمی "پژوهشهای فقهی" | ||
| دوره 19، شماره 2، تیر 1402، صفحه 149-160 اصل مقاله (392.63 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jorr.2023.347202.1009174 | ||
| نویسندگان | ||
| حسین ابویی مهریزی؛ فهیمه محمدی یگانه* | ||
| گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدۀ الهیات، دانشگاه یزد، یزد، ایران | ||
| چکیده | ||
| طلاق زوجه از سوی زوج در مرض موت و آثاری که بر آن مترتب می‌شود یکی از مسائل مهم و مبتلابه و در عین حال اختلافی بین فقهای فریقین به‌شمار می‌رود. سؤال اصلی این است که آیا چنین طلاقی شرعاً جایز و صحیح است؟ و آیا شرایط خاصی بر صحت آن حاکم است؟ ازآنجایی که زوج مریض در مرض موت، در معرض اتهام محروم کردن زوجه از حق ارث و ترجیح سایر ورثه و فرار از زیر بار مسئولیت قرار دارد، فقهای اسلامی نوعاً در عین صحت و جواز چنین طلاقی، ولو همراه با کراهت، معتقدند اسلام در این نوع طلاق، احکام ویژه‌ای در جهت حمایت از حق ارث زوجه و نقیض مطلوب زوج تشریع نموده است. ازجمله اینکه در صورت وفات زوج در همان بیماریِ زمان طلاق، در صورت عدم ازدواج مجدد زوجه، برخلاف قاعدۀ معمول حتی بعد از عدۀ طلاق رجعی و حتی بعد از طلاق بائن، فقهای امامیه تا یک سال قمری از زمان طلاق و فقهای مذاهب اهل سنت به‌جز شافعیه بدون قید زمان برای وی ارث قائل شده‌اند. پژوهش حاضر با روش تطبیقی، به نظر مذاهب اسلامی در مسئله و مبانی اقوال فقهای فریقین با هدف یافتن پاسخ مستدل و مقبول به پرسش‌های اساسی تحقیق می‌پردازد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| طلاق بیمار؛ طلاق فارّ؛ فقه مذاهب اسلامی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Rulings and effects of patient divorce from the point of view of Islamic jurisprudence | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hossein Abouee MehriziAuthor؛ Fahimeh Mohammadi Yegane | ||
| Department of Jurisprudence and Principles of Islamic Law, Faculty of Theology, University of Yazd, Yazd, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Divorce of a wife by a husband under the threat of death and the effects related to it is considered one of the important and at the same time controversial issues among the jurists of the two main Islamic sects, Shi'a and Sunni. The main question is whether such a divorce is legally permissible and correct? And are there any special conditions governing its authenticity? A sick husband who divorces his wife at risk of death is exposed to the accusation of depriving his wife of her right to inheritance, preferring other heirs, and escaping from the burden of responsibility. For the same reason, Islamic jurists, even though having a feeling of abomination, generally believe that such a divorce is valid and permissible. However, special rules have been legislated in Islam to protect the wife's right to inheritance and the husband's desired conflict. One of the rules is that, if the husband dies due to illness at the time of divorce and the wife does not remarry, contrary to the usual rule, even after the retroactive divorce and even after the final divorce, the Imamiyyah jurists have given her an inheritance up to one lunar year from the time of divorce and the Sunni jurists, except the Shafi'i school, have given her an inheritance without any time limit. The present research uses a comparative method to deal with the fundamental questions of the Islamic denominations concerning fundamental issues and statements of the jurists of the two main Islamic sects with the aim of finding a well-reasoned and acceptable answer. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Divorce of Sick Person, Escape Divorce, Jurisprudence of Islamic Denominations | ||
| مراجع | ||
|
- قرآن کریم.
ابن ادریس حلی، محمد‌بن احمد (1410). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی. چ دوم، دفتر انتشارات اسلامی، قم.
ابن براج، عبدالعزیز (1406). المهذب (لابن البراج). دفتر انتشارات اسلامى، قم.
ابن بطال، علی‌بن خلف (1423). شرح صحیح بخاری. مکتبه الرشد- سعودیه.
ابن جلاب، عبید‌الله‌بن حسین (1428). التفریع فی فقه الإمام مالک بن أنس. دار الکتب العلمیة، بیروت- لبنان.
ابن رشد، محمد‌بن احمد (1995). بدایه المجتهد و نهایه المقتصد. دارالفکر، بیروت- لبنان.
ابن عبدالبر، یوسف‌بن عبدالله (1400). الکافی فی فقه اهل المدینه. چ دوم، مکتبه الریاض الحدیثه، ریاض.
ابن قاسم، عبدالرحمن (1415). المدونةالکبری. دارالکتب العلمیه، بیروت- لبنان.
ابن قدامه مقدسی، عبدالله بن احمد (1388). المغنی لابن قدامه. مکتبه القاهره، بدون طبعه.
ــــــــــــــــــــــــــــــ (1425). عمده الفقه. مکتبه العصریه، بیروت- لبنان.
ابن نجیم، زین‌الدین بن ابراهیم (بی تا). البحر الرائق. چ دوم، دار الکتاب الاسلامی
ابوالصلاح حلبی، تقی‌بن نجم‌الدین (بی تا). الکافی فقه الفقه. مکتبه الامام امیرالمومنین (ع)، اصفهان.
اردبیلى، احمد (1403). مجمع الفائدة و البرهان. دفتر انتشارات اسلامى، قم.
بحرانى، یوسف (1405). الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره. دفتر انتشارات اسلامى، قم.
حائرى، سید على(1412). ریاض المسائل (ط - القدیمة). مؤسسۀ آل البیت، قم.
حر عاملى، محمد‌بن حسن (1409). وسائل الشیعه. مؤسسۀ آل البیت علیهم السلام، قم.
حسینی، سید صادق (1425). التعلیقات على شرائع الإسلام. چ ششم، انتشارات استقلال، قم.
حکیم، سید محسن (1410). منهاج الصالحین. بیروت، لبنان.
حلّى، احمد (1407). المهذب البارع فی شرح مختصر النافع. دفتر انتشارات اسلامى، قم.
خوانسارى، سید احمد (1405). جامع المدارک. چ دوم، مؤسسۀ اسماعیلیان، قم.
خویی، سید ابوالقاسم (1413). منهاج الصالحین. نشر مدینه العلم.
رعینی، محمد (1423). مواهب الجلیل. دار عالم الکتب، بیروت- لبنان.
زحیلی، وهبه (بی تا). الفقه الاسلامی‌و ادلته. چ دوازدهم، دارالفکر، سوریه.
زیلعی، عثمان‌بن علی (1313). تبیین الحقائق شرح کنز الدقائق. المطبعة الکبرى الأمیریة بولاق، قاهره.
سالم، کمال (2003). فقه السنه و ادلته و توضیح مسائل الائمه. مکتبه التوفیقیه، قاهره.
سبحانی، جعفر (1414). نظام الطلاق فی الشریعة الإسلامیة الغراء. مؤسسۀ امام صادق علیه السلام، قم.
سرخسی، محمد (بی تا). المبسوط. دارالمعرفه، بیروت.
سید سابق (1397). فقه السنه. چ سوم، دارالکتاب عربی، بیروت.
شافعی، محمد بن ادریس (1410). الام. دارالمعرفه، بیروت.
شهید ثانی، زین‌الدین‌بن علی (1413). مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام. مؤسسۀ معارف اسلامی، قم.
شیخ مفید، محمد (بی تا). المقنعه. دفتر انتشارت اسلامی، قم.
صدوق، محمّد‌بن على (1413). من لا یحضره الفقیه. چ دوم، دفتر انتشارات اسلامى، قم.
طحاوی، احمد (1417). مختصر اختلاف العلماء. چ دوم دار البشائر الإسلامیه- بیروت.
طوسى، محمد بن حسن (1407). تهذیب الأحکام. ج چهارم دار الکتب الإسلامیة، تهران.
طوسی، محمد (1400). النهایة. دار الکتاب العربی، چ دوم، بیروت- لبنان.
عاملى، محمد (1411)، نهایة المرام. دفتر انتشارات اسلامى، قم.
علامه حلی، حسن‌بن یوسف (1413). مختلف الشیعة چ دوم. قم.
فاضل آبی، حسن بن زبیب (1417). کشف الرموز فی شرح مختصر النافع. چ سوم، دفتر انتشارات اسلامى، قم.
فاضل مقداد، مقداد‌بن عبدالله (1404). التنقیح الرائع لمختصر الشرائع. انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى، قم.
فخر المحققین، محمد‌بن حسن حلی (1387). ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد. مؤسسۀ اسماعیلیان، قم.
فرطوسى، حسین (1416). التوضیح النافع. چ دوم، دفتر انتشارات اسلامى، قم.
قاضی عبدالوهاب، عبدالوهاب‌بن علی (بی تا). المعونه علی مذهب عالم المدینه. مکتبه التجاریه- مکه مکرمه، بدون طبعه.
قاضی نعمان مغربی، نعمان‌بن محمد (1385)، دعائم الإسلام، چاپ دوم، مؤسسۀ آل البیت علیهم السلام، قم.
کاسانی، ابوبکربن مسعود (1406). بدایع الصنایع. چ دوم، دارالکتب علمیه، بیروت- لبنان.
کافى، محمد‌بن یعقوب (1407). الکافی(ط - الإسلامیة). چ چهارم، دار الکتب الإسلامیه، تهران.
مالک بن انس (1413). الموطأ. دارالقلم – دمشق.
ماوردی، علی (1419). الحاوی الکبیر. دار الکتب العلمیه، بیروت.
محدث نوری، میرزا حسین (بی تا). مستدرک الوسائل. مؤسسۀ آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث، قم.
محقق کرکی، على (1414). جامع المقاصد فی شرح القواعد، چ دوم، مؤسسۀ آل البیت علیهم السلام، قم.
محقق حلّى، جعفر (1408). شرائع الإسلام. چ دوم، مؤسسۀ اسماعیلیان، قم.
ـــــــــــــــ (1412). نکت النهایة. دفتر انتشارات اسلامى، قم.
مرغینانی، علی (بی تا). الهدایه. دار الاحیاء التراث العربی، بیروت.
مغنیه، محمدجواد (1421). الفقه علی المذاهب الخمسه. چ دهم، دار التیار الجدید دار الجواد، بیروت.
موسوعه الفقهیه الکویتیه (1404). وزاره اوقاف و شئون کویت، ،طبع الوزاره.
نجفى، سید شهاب‌الدین (1406). منهاج المؤمنین. انتشارات کتابخانۀ آیة الله مرعشى نجفى، قم.
نجفی، محمدحسن (1404) جواهر الکلام. چ هفتم، دار احیاء تراث عربی، بیروت.
نراقى، احمد (1415). مستند الشیعة. مؤسسه آل البیت علیهم السلام، قم.
نووی، یحیی (1412). روضة الطالبین. چ سوم، مکتب الاسلامی، بیروت.
The Holy Quran
Abol salah Halabi,taghi ibn najm-ol din(without data), Alkafi fi al-figh, maktab imam amir-al momenin. (in Arabic)
Abi, fazel hasan ibn zabib (1996). kashf al-romuz. Qom: Islamic Publications. (in Arabic)
A'llamah Helli, Hasan ibn yosef (1992). Mokhtalaf al-Shia. Qom: Islamic Publications. (in Arabic)
Ameli, Mohammad (1990). Nahaya al-Maram. Qom: Islamic Publications. (in Arabic)
Ardebili, Ahmad (1982). Majma'a al-faida va al-Burhan. Qom: Islamic Publications. (in Arabic)
A group of authours (1983). Al Mosouah al- Fiqhiyah al-Kuwaitiyah. (in Arabic)
Bahrani, Yusef (1984). Al Hadaeq Al-nazera fi ahkam al atrat- al tahera. Qom: Islamic Publications. (in Arabic)
Fakhr Al Mohaqeqin, mohammad ibn hasan (1967). Izah al-Fawaed. Qom. (in Arabic)
Fartousi, Hossein (1995). Al Tosih al-Nafia'. Qom: Islamic Publications. (in Arabic)
Fazil Miqdad, miqdad ibn abdollah (1983). Al Tanqih al-raea le mokhtasar- al sharae'. Qom. (in Arabic)
Ghazi Noa'man Maqrebi, noa'man ibn mohammad (1965). Da'em al-Islam. (in Arabic)
Ghazi Abd al-wahab, abd-al wahab ibn ali(without Date), Al Maunah ala mazhhab alem-al madinna. (in Arabic)
Haeri, Ali,(1991)riaz al-Masael,Qom:Al al-bayt Foundation. (in Arabic)
Hakim, seyed Mohsen (1989). menhajaal salehin, lobnan. (in Arabic)
Hosseini, seyed Sadiq (2004). Al Ta'liqat Sharaea' al-Islam. Qom. (in Arabic)
Horr Ameli, Mohammad ibn hasan (1989). Wasael al-shiah. Qom: Al al-bayt Foundation. (in Arabic)
Helli, Ahmad (1987). al Mohazab al-barea fi sharh mokhtasar-al nafea. Qom: Islamic Publications. (in Arabic)
Ibn Abd al-bar, yousef ibn abdollah (1979). Alkafi fi fiqh al-Madina. (in Arabic)
Ibn Adris helli, mohammad ibn ahmad (1989). Al Saraer al-Hawi. Qom: Islamic Publications. (in Arabic)
Ibn Baraj abdol aziz (1985). Al Mohazab. Qom: Islamic Publications. (in Arabic)
Ibn Batal, Ali (2002). Sharh Sahih Bokhari, Maktab al-Roshd. (in Arabic)
Ibn Jalab, obeidallah ibn hossein (2007). Al Tafria', Dar al-kotob. (in Arabic)
Ibn Najim, zain-al din ibn ibrahim (without Date). Al Bahr al Raeq. (in Arabic)
Ibn qodama Maqdasi, abdollah ibn ahmad (2004). Omdat al-fiqh. (in Arabic)
Ibn qodama Maqdasi, abdollah ibn ahmad (1968). Al Moqni. (in Arabic)
Ibn qasem, abd-al rahman (1994). Al Modavana. Beirut: Dar al-kotob. (in Arabic)
Ibn Roshd, Mohammad ibn ahmad (1995). Bedayat al-Mojtahid va Nahayat al-Moqtasid. Dar al-fikr. (in Arabic)
Kafi, Mohammad ibn ya'ghoub(1987). Al Kafi. Teran: Dar al-Kotob al Islamia. (in Arabic)
Kasani, Abobakr ibn masoud (1986). Badayea' al-Sanayea'. (in Arabic)
Khansari,seyed Ahad (1985). Jamea' al-Madarek.Qom. (in Arabic)
Khoei,seyed abolghasem (1992). menhaj- al salehin. nashr madinat-al ilm
Malik ibn Anas (1992). Al Mowata. Damishq: Dar al-qalam. (in Arabic)
Marqinani, Ali,(witout data) Al Hedaya. Beirut. (in Arabic)
Mawardi, Ali (1998). Al hawi al-kabir. Beirut: Dar al-Kotob. (in Arabic)
Mofid, Mohammad (Without Date). Al Moqna'. Qom: Islamic Publications. (in Arabic)
Mohaqeq Helli, Ja'far (1991). Nokat al- Nahaya. Qom: Islamic Publications. (in Arabic)
Mohaqeq Helli, Ja'far (1987). Sharaea' al Islam. Qom. (in Arabic)
Mohaqeq Karaki, Ali (1993). Jamea' al Maqasid fi sharh ghavaed. Qom. (in Arabic)
Mohadis Noori,mirza Hossein, (without data)Mostadrak al-Wasael. (in Arabic)
Moqniah, Mohamad Javad (2000). Al fiqh Al Mazahib al khamsa. Beirut. (in Arabic)
Nawawi, Yahya (1991). RoZat al Talebin. Beirut: Maktab al Islami. (in Arabic)
Naraqi, Ahmad (1994). Mostanad al Shia'. Qom. (in Arabic)
Najafi, Mohammad Hasan (1983). Jawahir al Kalam. Beirut. (in Arabic)
Najafi, Seyed Shahab al Din (1985). Minhaj al Mo'menin. Qom. (in Arabic)
Roayni, Mohammad (2002). Mawahib al-Jalil. Dar Alim al-kotob. (in Arabic)
Saduq, Mohammad ibn Ali (1992). Man La Yahzarh al Fagih. Qom: Islamic Publications. (in Arabic)
Salim, Kamal (2003). fiqh al-Suna. Qahira.(in Arabic)
Sarakhsi, Mohammad (without Date). Al Mabsut. Beirut: Dar al-Ma'refat. (in Arabic)
Seyed Sabeq (1977). Fiqh al-Suna. Beirut: Dar al-ketab al-Arabi. (in Arabic)
Shahid Sani, Zayn al-Din ibn ali (1992). Masalk al-Afham ala tanghih sharae- al islam. Qom. (in Arabic)
Shafiee, Mohammad ibn adris (1989). Al Om. Beirut. (in Arabic)
Sobhani, Ja'far (1993). Nizam al-Talaq. Qom. (in Arabic)
Tahawi, Ahmad (1996). Mokhtasar ikhtilaf al Olama. Beirut. (in Arabic)
Tousi, Mohamma d ibn hasan (1979). Al Nahaya. Beirut: Dar al Ketab al Arabi. (in Arabic)
------------------------------------ (1987). Tahzib al Ahkam. Dar al Kotob al Islamia, Tehran. (in Arabic)
Zeylaee, Osman ibn ali (1982). Tabin al-Haqaeq, Qahira sharh kanz-ol daghaegh. (in Arabic)
Zoheili, Wahba (n.d). Al Fiqh al Islami va Adellatoh, Dar al-fikr. (in Arabic) | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 307 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 167 |
||