In this research, we present a model of the physician-patient relationship in contemporary Iran by analyzing extant models of the physician-patient relationship.
Research data was collected through interviews with physicians, patients, medical students, and healthcare professionals. We also conducted a document analysis of laws, development plans, and legislation of the health sector after the Iranian revolution of 1979. The document analysis allowed us to examine the lawmaking process and its cultivation in modern times. To prevent potential bias, we analyzed the data based on multi-grounded theory. It was validated using the triangulation method.
We reviewed the literature on physician-patient relationships in Iran. Emanuel, Emanuel, and Ozar’s theories served as the basic models for theorization. Our findings are categorized as paternalistic and commercial relationships between physicians and patients in Iran. In the context of a paternalistic relationship, we examined how medical students internalize the paternal model within the educational system. Discussed are the conduct of professors, the lack of health ethics instruction, and the academic hierarchy. These are institutionalized as a paternal physician-patient relationship. The paternal model is implemented with patients through the physician habitus, which consists of patients’ ignorance, non-communication, and an obtuse manner of speech. In addition to the paternal culture, economic factors play a significant role in the physician-patient relationship, as demonstrated by the privatization plans and tariffs examined. The nearly 40-year process of privatizing healthcare through legislation and regulation has made medicine a lucrative profession. The surge of inductive demand is a point of intersection between financial profit and moral well-being. In addition, the use of physician disagreements over tariffs as a pretext to increase salaries is another issue that calls medical ethics into question.
The combination of these two cultural and economic patterns is producing a new model of the physician-patient relationship in Iran, termed the “invasive medicine model.” In this relationship, the physician assumes the role of a controlling, dominant father over the patient. The patient participates minimally in the medical procedure. Additionally, the physician is a salesperson in a competitive health market to promote health products. Patients are not only excluded from the medical process but also confronted with an intrusive healthcare market. The reason for using the term “invasive,” comparable to invasive medical procedures, is the similarity between invading the patient’s body and mind |
- آزادارمکی، تقی، کوشش، مجید و پروائی، شیوا (1400). رهیافت انتقادی به کالایی‌شدن سلامت و طردشدگی سالمندان تهیدست. فصلنامۀ مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 10(1): 212-175. https://doi.org/10.22059/jisr.2020.279953.857
- ابراهیمی، مرضیه، شرافت، شمیم، ودادهیر، ابوعلی و عینی زیناب، حسن (1400). انسان‌زدایی در مناسبات پزشک و بیمار: بررسی تجربی و انطباق نظری. مجلۀ جامعه‌شناسی ایران، 22(4): 53-33.. https://doi.org/10.22034/jsi.2022.550912.1558
- ابوالحلاج، مسعود، رمضانیان، مریم، نظری، اصلان، آردن، شهزاد و سلیمی، محمد (1394). نگاهی به مشارکت بخش خصوصی و دولتی در بخش بیمارستانی با تأکید بر بیمارستان‌های زنجیره‌ای. دفتر مطالعات اجتماعی، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. 11 (4): 41-1.
- اخلاصی، ابراهیم (1395). نقد اخلاقی و اجتماعی پارادایم زیست‌پزشکی؛ با تأکید بر تعامل علوم پزشکی و علوم انسانی.فصلنامۀ علمی-پژوهشی راهبرد فرهنگ، 9(35): 77-31.
- اکبری فارمد، سمیه (1390). مروری بر روش‌های ارزشیابی حرفه‌ای‌گری پزشکی. فصلنامۀ تاریخ پزشکی، 3(8): 139-119 https://doi.org/10.22037/mhj.v3i8.5784
- آسمانی، امید (1391)، نگاهی به مدل‌های ارتباطی پزشک-بیمار و چالش‌های مرتبط با آن. مجلۀ ایرانی اخلاق و تاریخ پزشکی، 5(4)، 46-33.
- پالیزدار، سپیده و زردار، زرین (1400). ارتباط پزشک و بیمار در شبکۀ روابط میان‌فرهنگی: تجربۀ درمان در محیط‌های چندفرهنگی بیمارستان‌های دولتی تهران. فصلنامۀ مطالعات فرهنگ-ارتباطات، 53(22): 94-71. https://doi.org/10.22083/jccs.2021.228590.3070
- حسینی، سیدمحمدرضا و رفیعی وحید، پرستو (1398). تأمین مالی در نظام سلامت. تهران: مؤسسۀ کتاب مهربان نشر.
- حکیم‌زاده، سید مصطفی و باستانی، پیوند (1396). خرید راهبردی خدمات سلامت، با رویکرد جامع به خرید راهبردی دارو. جلد دوم. تهران: علمی و فرهنگی.
- خاقانی‌زاده، مرتضی (1392). نقدی بر محتوای برنامۀ درسی اخلاق پزشکی از دیدگاه صاحب‌نظران اخلاق پزشکی: مطالعۀ کیفی. دوفصلنامۀ مطالعات برنامۀ درسی آموزش عالی، 3(7):63-47.https://dorl.net/dor/20.1001.1.25382241.1392.3.7.5.4
- داودی، نیره (1396). فرهنگ پترنالیسم در بخش اورژانس: اتنوگرافی انتقادی. رساله به جهت دریافت درجۀ دکتری تخصصی. به راهنمایی ناهید دهقان نیری. دانشگاه علوم پزشکی تهران. دانشکدۀ پرستاری و مامایی.
- رشیدیان، آرش و دشمنگیر، لیلا (1392). جایگزینی کتاب کالیفرنیا، اولین مرجع تعیین تعرفه تشخیص و درمان در کشور: بررسی دیدگاه خبرگان. فصلنامۀ علمی-پژوهشی طب و تزکیه، 22(3): 70-59.
- رفیع‌زاده طباطبایی زواره، سید محسن، حاج منوچهری، رضا و نساجی‌زواره، مریم (1386). بررسی فراوانی قصور پزشکان عمومی در شکایات ارجاعی به کمیسیون پزشکی قانونی مرکز تهران از سال 1382 تا سال 1384. مجلۀ علمی-پزشکی قانونی، 13(3): 157-152.
- سلمانیان، بهار، محمدابراهیمی، زینب، روشن، بلقیس و بابامحمودی، فرهنگ (1394). خودمحوری گفتار پزشکان و نقش جنسیت در مکالمۀ پزشک و بیمار. دوماهنامۀ جستارهای زبانی، 2(2):150-129.
- شرافت، شمیم (1401). رابطۀ پزشک و بیمار و عوامل فرهنگی و سازمانی اثرگذار بر آن. رساله به جهت دریافت درجۀ دکتری تخصصی. به راهنمایی مرضیه ابراهیمی. دانشگاه شهید بهشتی. دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی.
- شفعتی، معصومه و زاهدی، محمدجواد (1391). بررسی الگوهای زیستی، روانی و اجتماعی رابطۀ پزشک و بیمار: گذر از الگوی زیست پزشکی. نشریۀ اخلاق زیستی، 5(5)، 151-186. https://doi.org/10.22037/bioeth.v2i5.14032
- شمس، لیدا (1394). تحلیلی بر روند تعرفه‌گذاری خدمات تشخیصی و درمان در ایران با تأکید بر سال‌های 1380-1393. دفتر مطالعات اجتماعی (گروه بهداشت و درمان). مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. 11 (4). 1-75.
- صالحی، علیرضا، ذکائی، محمدسعید و اخلاصی، ابراهیم (1398). اقتدار پزشکی، از خشونت تا دگرفهمی؛ مطالعه‌ای قوم‌نگارانه در شهر تهران. فصلنامۀ علوم اجتماعی، 26(85): 164-136. https://doi.org/10.22054/qjss.2019.33750.1868
- کارگروه بودجۀ مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (1374). وضعیت بهداشت و درمان در لایحۀ بودجۀ 75. معاونت پژوهشی، دی ماه 1374. کد گزارش: 2801088. https://rc.majlis.ir/fa/report/show/733638
- کاظمی، سیمین (1400). بهره‌کشی از رزیدنت‌ها امری رایج در بیمارستان‌ها. جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران. مشاهده در تاریخ 26/03/1400از https://b2n.ir/p41214
- کاظمی، سیمین و ریاحی، محمد اسماعیل (1398). تحلیل جامعه‌شناختی مسئلۀ قصور پزشکی در شهر تهران (مطالعۀ ترکیبی). دوفصلنامۀ مسائل اجتماعی ایران، 10(2): 269-243. http://dorl.net/dor/20.1001.1.24766933.1398.10.2.13.7
- کیانی، مهرزاد، عباسی، محمود، شیخ آزادی، اردشیر، صفرچراتی، انوشه و بزمی، شبنم (1390). بایسته‌های اخلاقی در آموزش پزشکی. نشریۀ تاریخ پزشکی، 3(8): 36-11.
- مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (1391). مروری بر عملکرد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در احصای قیمت تمام‌شدۀ خدمات و واگذاری تصدی‌ها (در قالب مواد (13) و (16) قانون مدیریت خدمات کشوری). دفتر مطالعات اجتماعی، شمارۀ مسلسل: 12482. https://rc.majlis.ir/fa/report/show/820898
- مسعودنیا، ابراهیم (1395). جامعه‌شناسی پزشکی. تهران: دانشگاه تهران.
- ودادهیر، ابوعلی، علایی، محمدحسن و علائی خرائم، رقیه (1391). اهمیت جهان‌زیست در مناسبات بیمار و پزشک: پژوهشی کیفی در الگوهای مشاورۀ پزشکان با بیماران مراجع از روستا به شهر در اردبیل. مجلۀ توسعۀ روستایی. 4(1): 84-71. https://doi.org/10.22059/jrd.2012.28899
- Abul-Hallaj, M., Ramadanian, M., Nazari, A., Arden, Sh. and Salimi, M. (2014). A look at the participation of the private and public sectors in the hospital sector with an emphasis on chain hospitals. Social Studies Office, Islamic Council Research Center. 11 (4). 41-1. (In Persian)
- Akbari Farmad, S. (2014). Review of medical professionalism assessment methods. Tārīkh-I Pizishkī, 3(8), 119–139. https://doi.org/10.22037/mhj.v3i8.5784 (In Persian)
- Asemani O. (2012) A review of the models of physician-patient relationship and its challenges. IJMEHM 2012; 5 (4) :36-50. (In Persian)
- Azad Armaki, T., Koosheshi, M., & Parvaei, S. (2021). Critical Approach to Commodification of health and exclusion of the poor elderly. Quarterly of Social Studies and Research in Iran, 10(1), 175-212https://doi.org/10.22059/jisr.2020.279953.857. (In Persian)
- Carter, R. N., Bryant-Lukosius, D., & Alba DiCenso, R. N. (2014). The use of triangulation in qualitative research. In Oncology Nursing Forum(Vol. 41, No. 5, p. 545). https://doi.org/10.1188/14.onf.545-547
- Davodi, N. (2017). The culture of paternalism in the emergency department: A critical ethnography. Dissertation to receive a specialized doctorate. With the guidance of Nahid Dehghan Neiri. Medical University Tehran. College of Nursing and Midwifery. (In Persian)
- Ebrahimi, M., sherafat, S., Vedadhir, A., & Eini-zeinab, H. (2021). Dehumanization in physician-patient relationships: An empirical study and theoretical grounding. Iranian Journal of Sociology, 22(4), 33-53https://doi.org/10.22034/jsi.2022.550912.1558. (In Persian)
- Ekhlasi, I. (2016). Ethical and Social Criticism of Bio-medicine Paradigm with Emphasis on Interaction between Medical Sciences and Humanities. , 9(35), 31-77. (In Persian)
- Emanuel, E. J., & Emanuel, L. L. (1992). Four models of the physician-patient relationship. Jama, 267(16), 2221-2226.
- Freidson, E. (2015). The profession of Medicine. 1970. New York: Dodds Mead.
- Goffman, E. (1952). The presentation of self in everyday life. 1959. Garden City, NY, 259.
- Goldkuhl, G., & Cronholm, S. (2018). Reflection/commentary on a past article: “Adding theoretical grounding to grounded theory: Toward multi-grounded theory.” International Journal of Qualitative Methods, 17(1), 1609406918795540. https://doi.org/10.1177/1609406918795540
- Hakimzadeh, SM., Bastani, P. (2016). The strategic purchase of health services, with a comprehensive approach to the strategic purchase of drugs. The second volume. Tehran: Scientific and Cultural.
- Hosseini, SMR., Rafiei Vahid, P. (2018). Financing in the health system. Tehran: Mehraban Publishing Institute. (In Persian)
- Islamic Council Research Center (2012). An overview of the performance of the Ministry of Health, Treatment, and Medical Education in calculating the total price of services and the transfer of enterprises (in the form of articles (13) and (16) of the Civil Service Management Law). Bureau of Social Studies 7(12) 1-45. (In Persian)
- Kazemi S, Riahi. (2020). Sociological Analysis of Medical Malpractice in Tehran: A Mixed Method Study. Social Problems of Iran. 10(2), 243-269. (In Persian)
- Kazemi, S. (2011). Exploitation of residents is common in hospitals. Tehran University of Medical Sciences. from https://b2n.ir/p41214(In Persian)
- Keyani, M, Abbasi, M, Sheikh Azadi, A, Safarcherati, A and Bazmi, Sh (2011). Ethical requirements in medical education. Journal of Medical History, 3(8), 11-36.
- Khaghanizadeh, M. (2013). A critique of the content of the medical ethics curriculum from the point of view of medical ethics experts: a qualitative study. Journal of higher education curriculum studies, 3(7), 71-84. https://dorl.net/dor/20.1001.1.25382241.1392.3.7.5.4(In Persian)
- Massoudnia, I. (2016). Medical sociology. Tehran: University of Tehran. (In Persian)
- Mishler, E. G. (2005). Patient stories, narratives of resistance and the ethics of humane care: a la recherche du temps perdu. Health, 9(4), 431-451. https://www.jstor.org/stable/i26645987
- Navarro, V. (1993). Dangerous to your health: Capitalism in health care (p. 32). New York: Monthly Review Press.
- Ozar, D. T. (1984). Patient’s autonomy: Three models of the professional-lay relationship in medicine. Academic Medicine, 5(1), 61-68. https://doi.org/10.1007/bf00489246
- Parsons, T. (1951). Illness and the role of the physician: A sociological perspective. American Journal of Orthopsychiatry, 21(3), 452.
- Rafizadeh Tabaei Zavareh, S.M, Haj Manouchehri, R, & Nasaji Zavareh, M. (2007). Assessment of Medical Negligence of General Physicians in Sues Referring to Tehran Center Commission Between 2003-2005. Scientific Journal of Forensic Medicine. 13(3), 152-157. (In Persian)
- Rashidian, A., Doshmangir, L. (2013). Replacing the California Book, the Nation's First Reference for Diagnosis and Treatment Tariffs: A Survey of Expert Perspectives. Medicine and Spiritual Cultivation, 22(3), 59-70. (In Persian)
- Roter, D. L. (1983). Physician/patient communication: Transmission of the information and patient effects. Maryland State Medical Journal, 32(4), 260–265.
- Salehi, A., Zokaei, M., & Ekhlasi, E. (2019). Authority in Medical Practice: From Coercion to Empathy A Critical Ethnographic Study in Tehran. Social Sciences, 26(85), 136-164. https://doi.org/10.22054/qjss.2019.33750.1868(In Persian)
- Salmaniyan B, Mohammad ebrahimi Z, Rovshan B, Baba Mahmoudi F. Professional Presumptuousness of Doctors and Gender Role on Doctor-Patient Communication. LRR 2015; 6 (2) :129-150. (In Persian)
- Shafaati, M., Zahedi, M. (2012). Examining the biological, psychological, and social models of the doctor-patient relationship: passing the biomedical model. Journal of Bioethics, 5(5), 151-186. https://doi.org/10.22037/bioeth.v2i5.14032(In Persian)
- Shams, L. (2015). An analysis of the process of pricing diagnostic and treatment services in Iran with an emphasis on the years 2013-2015. Office of Social Studies (Health and Treatment Department). Islamic Council Research Center. 11(4) 1-75. (In Persian)
- Sharafat, Sh. (2022). The Physician-Patient Relationship and Cultural and Organizational Factors Affecting it. Dissertation to receive a specialized doctorate. Under the guidance of Marzieh Ebrahimi. Shahid Beheshti University. Faculty of Literature and Human Sciences. (In Persian)
- Timonen, V., Foley, G., & Conlon, C. (2018). Challenges when using grounded theory: A pragmatic introduction to doing GT research. International Journal of Qualitative Methods, 17, 1–10. https://doi.org/10.1177/1609406918758086
- Veatch, R. M. (1972). Models for ethical medicine in a revolutionary age. Hastings Center Report, 5-7. https://doi.org/10.2307/3560825
- Vedadhir, A, Alaei, MH, and Alaei Khuraim, R. (2012). The importance of the world of life in the patient-doctor relationship: qualitative research on the consultation patterns of doctors with patients referred from the village to the city in Ardabil. Rural Development, 4(1), 71-84(In Persian)
- Working group of the research center budget of the Islamic Council (1995). The state of health and treatment in the 75th budget bill. Research Deputy, December 2014. Report code: 2801088. https://rc.majlis.ir/fa/report/show/733638
- Zardar, Z., & palizdar, S. (2021). The Physician-Patient Relationship in the Intercultural Relationship Experience of Ttreatment in Mmulticultural Environments of Ppublic Hospitals in Tehran. Journal of Culture-Communication Studies, 22(53), 71-94. (In Persian) https://doi.org/10.22083/jccs.2021.228590.3070
|
