پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,240 |
| تعداد مقالات | 67,871 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,445,103 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,215,610 |
واکاوی عوامل مرتبط با مسئولیتپذیری اجتماعی در جامعۀ مخاطره‌آمیز | ||
| مدیریت مخاطرات محیطی | ||
| دوره 10، شماره 1، فروردین 1402، صفحه 29-41 اصل مقاله (1.36 M) | ||
| نوع مقاله: مروری | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhsci.2023.356104.769 | ||
| نویسندگان | ||
| فتانه حاجیلو* 1؛ مصطفی رستمی2 | ||
| 1گروه علوم اجتماعی، دانشکدۀ حقوق و علوم اجتماعی دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
| 2گروه علوم اجتماعی، دانشکدۀ حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
| چکیده | ||
| همگام با رشد فناوری، افزایش مخاطرات زیستی در جهان معاصر زندگی را با چالش‌های فراوانی روبه‌رو کرده و پرداختن به جایگاه مسئولیتپذیری اجتماعی در پیشگیری از مخاطرات و کاهش پیامدهای ناگوار آن برای بشر، به یکی از مباحث بسیار مهم دربارۀ کنش‌های انسانی تبدیل شده است. تحقیق حاضر با هدف تبیین عوامل مرتبط با مسئولیتپذیری اجتماعی به واکاوی نظریه‌های موجود و تحلیل یافته‌های پژوهش‌های پیشین می‌پردازد. روش پژوهش مطالعۀ اسنادی و تبیین یافته‌های مرتبط با موضوع در جریان مرور اسناد منتشرشده در دورۀ زمانی 1390 تا 1401 در پژوهش‌های داخلی و خارجی است. داده‌ها با استفاده از شیوۀ کدگذاری انتسابی و کدگذاری کل‌نگر بررسی شده است. یافته‌های نهایی شامل 7 مقولۀ اصلی و 18 مقولۀ فرعی است که نشان می‌دهد بحران‌ها، ریسک‌ها و مخاطرات ممکن است سبب تغییر کنش افراد شود و بر مسئولیتپذیری اجتماعی تأثیر بگذارد. همچنین یافته‌ها نشان می‌دهد که رویدادی همچون همه‌گیری کووید 19، اتفاقی مهم در تغییر رفتار افراد است و تأثیر مهمی بر آگاهی محیط زیستی و مسئولیتپذیری اجتماعی خواهد گذاشت. از بین عوامل مؤثر بر مسئولیتپذیری اجتماعی، سرمایۀ اجتماعی، ارزش‌های اخلاقی و هنجاری و نابرابری در ابعاد مختلفی همچون قدرت، سلامت، هویت، آگاهی و بی‌تفاوتی بیشترین تأثیر را در جامعۀ مخاطره‌آمیز دارند. این عوامل به‌واسطۀ مفاهیمی چون احساس ناامنی، شهروندی، نوع‌دوستی و نیازهای روانی بر مسئولیتپذیری اجتماعی تأثیر می‌گذارند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| جامعۀ مخاطره‌آمیز؛ کووید 19؛ مخاطرات زیستی؛ مسئولیتپذیری اجتماعی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Exploration of factors related to social responsibility in the risk society | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Fattaneh Hajilou1؛ Mostafa Rostami2 | ||
| 1Department of Social Sciences, Faculty of Low and Social Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran | ||
| 2Department of Social Sciences, Faculty of Low and Social Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Along with the growth of technology, and the increase of natural hazards in the contemporary world, human life is faced with many challenges, deal with social responsibility has major importance to prevent hazards and reducing their unfortunate consequences for humans which leads to a healthy relationship between people and the environment. To explain the factors affecting social responsibility, the current research examines the existing theories and analyzes previous research findings. The research method of this study is the documentary which explores studies related to the subject that was published from 2011 to 2022. The cited sources were obtained by searching the keywords: social responsibility, social indifference, social commitment, risk of Covid-19, and risky society. The data has been analyzed by attributive and holistic coding and factors related to social responsibility in a risky society, and have been categorized using the obtained results. Findings show that crises and risks can change people's actions and social responsibility is an important factor that affected the actions and relations between actors in crisis conditions. The final results based on holistic coding have extracts, 7 main categories, and 18 sub-categories. The important factors affecting social responsibility are social capital, moral and normative values, and inequality in various dimensions such as power, health, identity, awareness, and indifference, which have the greatest impact in a risky society. These factors through the concepts such as insecurity, citizenship, and altruism affect social responsibility. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Biological hazards, Covid-19, Risky society altruism, Social responsibility | ||
| مراجع | ||
|
احمدی زمانی، زهرا؛ گودرزی، اکرم؛ و دیالمه، نیکو (1398). مرور سیستماتیک عوامل مؤثر بر مسئولیتپذیری دانش‌آموزان با تأکید بر نقش مدرسه، علوم تربیتی از دیدگاه اسلام، 7(13)، 23-57.
[2] احمدی، حبیب‌الله؛ و دهقانی، رودابه (1394). آراء و اندیشه‌های اولریش بک (نظریه‌پرداز جامعۀ مخاطره‌آمیز)، توسعۀ اجتماعی، 10(2)، 101-126.
[3] احمدی، سیروس (1388). بررسی نوع‌دوستی در روابط روزمره اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن، جامعه‌شناسی ایران، 10(2)، 87-108.
[4] ایزدی، صمد؛ و عزیزی شمامی، مصطفی (1388). ضرورت برخورداری دانشجویان از دانش شهروندی و مسئولیتپذیری اجتماعی در فرایند جهانی شدن، مطالعات برنامۀ درسی، 4(15)، 60- 82.
[5] ایمان، محمدتقی؛ و مرادی، علی (1396). بررسی تأثیر ازخودبیگانگی اجتماعی در مسئولیت اجتماعی، مورد مطالعه: کارکنان شرکت نفت کرمانشاه، جامعه‌شناسی کاربردی، (3)، 123-152.
[6] ادهمی، عبدالرضا؛ و اکبرزاده، الهام (1390). بررسی عوامل فرهنگی مؤثر بر حفظ محیط زیست شهر تهران (مطالعۀ موردی: مناطق ۵ و 18 تهران)، مجلۀ تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی، 5(12)، 113-140.
]7 [آزاد ارمکی، تقی (1399)، کرونا و جامعۀ ایرانی، نشر: مؤسسۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
]8 [آقائی، سیدداود؛ و سعیدی، ندا (1400). تعهدات محیط زیستی دولت‌ها در کاهش مخاطرات زیست‌محیطی، مدیریت مخاطرات محیطی، 8(3)، 301-320.
[9] بشیر، حسن (1399). تحلیل خبری ارتباطی بحران کرونا و جامعۀ مخاطره‌آمیز، فصلنامۀ رسانه، 31(2)، 5-30.
[10] بک، اولریش (1388). جامعه در مخاطرۀ جهانی، ترجمۀ محمدرضا مهدی‌زاده، تهران: کویر
]11 [جلیلی تل چگاه، فرهاد؛ کلدی، علیرضا؛ و آقاجانی مرساء، حسین (1401). تحلیل وضعیت اخلاق اجتماعی با تأکید بر مسئولیتپذیری اجتماعی، مورد مطالعه: شهر تهران، مطالعات جامعه‌شناسی، 15(55)، 143-159.
[12] حاجیلو، فتانه؛ سقلی، سولماز؛ علیزاده اقدم، محمدباقر؛ و محمدپور، نیر (1400). بررسی رابطۀ کنترل اجتماعی و اخلاق محیط زیستی با دغدغه محیط زیستی دانشجویان دانشگاه تبریز، اخلاق زیستی، 15(36)، 1-20.
]13[حاجیلو، فتانه؛ و یزدخواستی، بهجت (1392). جامعۀ پایدار، تبریز: آیدین.
]14[حسنلو، حمیدرضا؛ حسین‌زاده، بابک؛ و حسینی درونکلایی، سیده‌زهرا (1401). معرفی مدلی کیفی برای آموزش شهروندی در مخاطرات محیطی با تکیه بر گرندد تئوری (مطالعۀ موردی: آتش‌سوزی بزرگ)، مدیریت مخاطرات محیطی، 9(3)، 241-253.
[15] خواجه‌نوری، بیژن؛ مساوات، سید‌ابراهیم؛ و ریاحی، زهرا (1393). رابطۀ سبک زندگی و مسئولیتپذیری فردی و اجتماعی) مطالعه موردی: نوجوانان دبیرستانی شیراز، جامعه‌پژوهی فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 5(4)، 45-64.
[16] رشادت‌جو، حمیده؛ رضایی، علی‌اکبر؛ و میرحق‌جو، میرنوید (1390)، نقش سرمایۀ اجتماعی در مدیریت بحران‌های اجتماعی کلانشهرهای ایران، مطالعۀ موردی: شهر رشت، مطالعات مدیریت شهری، 3(6)، 1-23.
[17] ریتزر، جورج (1384). نظریۀ جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران: علمی.
[18] زمانی، طوبی؛ مداحی، جواد؛ کریمی منجرموئی، یزدان؛ و باغ شیرین، غلامرضا (1400). مطالعۀ جامعه‌شناختی شیوع پاندمی کووید 19 و رابطه آن با احساس ناامنی اجتماعی مطالعه موردی شهروندان تهران، راهبرد اجتماعی فرهنگی، 10(39)، 319-355.
[19] صفاریان، محسن؛ ادهمی، عبدالرضا؛ و مرادی، علی (1399). شناخت رابطۀ بین فردگرایی و محرومیت نسبی با بی‌تفاوتی اجتماعی (مورد مطالعه: جوانان شهر کرمانشاه)، مطالعات فرهنگ ارتباطات، 21(49)، 255-287.
[20] صاحبی، علی؛ زالی‌زاده، محسن؛ و زالی‌زاده، مسعود (1394). تئوری انتخاب: رویکردی در جهت مسئولیتپذیری و تعهد اجتماعی، رویش روانشناسی، 4(11)، 113-134.
[21] صفاریان، محسن؛ و مرادی، علی (1395). عوامل اقتصادی اجتماعی مرتبط با مسئولیتپذیری جوانان شاهد و ایثارگر- استان کرمانشاه، جامعه‌شناسی کاربردی، 27(3)، 135-146.
[22] صادقی فسایی، سهیلا؛ و عرفان‌منش، ایمان (1394). مبانی روش‌شناختی پژوهش اسنادی در علوم اجتماعی (مورد مطالعه: تأثیرات مدرن شدن بر خانوادۀ ایرانی)، راهبرد فرهنگ، (29)، 69-91.
[23] طالبی، ابوتراب؛ و خوشبین، یوسف (1390). مسئولیتپذیری اجتماعی جوانان، علوم اجتماعی، (59)، 208-240.
[24] طباطبایی، نفیسه؛ طباطبایی، سیدشهاب‌الدین؛ کاکایی، یزدان؛ و محمدی آریا، علیرضا (1390). رابطه سبک‌های هویت و مسئولیتپذیری با پیشرفت تحصیلی نوجوانان 15 تا 18 ساله شهر تهران، رفاه اجتماعی، 12(44)، 23-42.
[25] عبادی، وفا (1393). بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر مسئولیتپذیری اجتماعی دانشجویان (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماهشهر)، پایاننامۀ دانشگاه شهید چمران اهواز.
[26] فاضلی، نعمت‌الله (1399). کرونا و جامعۀ ایران (مردم‌نگاری کرونای ایران)، پژوهشگاه فرهنگ و هنر و ارتباطات، 25-44.
[27] قاضی‌زاده، هورامان؛ و کیانپور، مسعود (1394). بررسی میزان بی‌تفاوتی اجتماعی در بین دانشجویان (مورد مطالعه: دانشگاه اصفهان)، پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، 4(1)، 59-78.
[28] کاظم‌پور، اسماعیل؛ و باباپور واجاری، مریم (1396). تأثیر آموزش صلح بر مسئولیتپذیری دانش‌آموزان، رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 8(4)، 65-82.
[29] کاظمی، عباس (1399). کرونا و جامعۀ ایران (نگاهی جامعه‌شناختی به کرونایی شدن جامعه)، پژوهشگاه فرهنگ و هنر و ارتباطات، 69-78.
[30] کیــوی، ریمون؛ و لوک وان کامپنهود. (1389). روش تحقیق در علوم اجتماعی. عبدالحسین نیک‌گهر. تهران: توتیا.
[31] گل‌پرور، محسن؛ و جمشیدیان، محمدحسین (1395). رابطۀ مسئولیتپذیری اخلاقی و اجتماعی با باور به دنیای عادلانه و ناعادلانه در دانشجویان، اخلاق، 6(22)، 99-130.
[32] گلستانی، لیلا (1393). بررسی رابطۀ تاب‌آوری و مسئولیتپذیری با جو عاطفی خانواده، پایاننامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
[33] مدنی قهفرخی، سعید (1399). جامعۀ مدنی و کرونا (تجربۀ جهانی).
]34[ ملکیان، منصوره (1399). فرصت‌ها و تهدیدهای ویروس کرونا برای محیط زیست، رهیافت، (79)، 64-76.
[35] نبوی، عبدالحسین؛ نواح، عبدالرضا؛ و امیرشیرزاد، نرگس (1393). بررسی عوامل مؤثر بر بی‌تفاوتی اجتماعی (مورد مطالعه: شهروندان 18 سال به بالای شهر دزفول)، جامعه‌شناسی ایران، 15(3)، 132-161.
[36] نیکخواه، هدایت‌اله؛ ظهیری‌نیا، مصطفی؛ و آقاملایی، سحر (1399). نقش شهروندان در مواجهه با بحران‌های زیست‌محیطی، بررسی مسائل اجتماعی ایران، 11(1)، 310-342.
[37] ورنر بیرهوف، هانس (1395). رفتارهای اجتماعی مطلوب از دیدگاه روانشناسی اجتماعی، ترجمۀ رضوان صدقی‌نژاد، چاپ دوم، گل‌آذین.
[38] Cheng, Z., Mendolia, S., Paloyo, A., Savage, D.,A., & Tani, M. (2021). Working parents, financial insecurity, and childcare: mental health in the time of COVID-19 in the UK Review of Economics of the Household,19(1), 123-144 doi: 10.1007/s11150-020-09538-3
[39] Elsaid, K., Olabi, V., Taha Sayed, E., Wilberforce, T., & Abdelkareem, M.A. (2021) Effects of COVID-19 on the environment: An overview on air, water, wastewater, and Solid waste, Journal of Environmental Management, 292(3): 112694, https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2021.112694
[40] Fortier, N. (2020). COVID-19, gender inequality, and the responsibility of the state. International Journal of Wellbeing, 10(3), 77-93 doi:10.5502/ijw.v10i3.1305
[41] Hatch, C. D., & Stephen, SH. A. (2015). Gender Effects on Perceptions of Individual and Corporate Social Responsibility. Journal of Applied Business and Economics, 63-70, http://www.na-businesspress.com/jabeopen.
[42] Saldana, J. (2015). The Coding Manual for Qualitative Researchers 3rd Edition, SAGE Publications.
[43] Severo, E. A., De Guimaraes, J. C. F., & Dellarmelin, M. L. (2021). Impact of the COVID-19 pandemic on environmental awareness, sustainable consumption and social responsibility: Evidence from generations in Brazil and Portugal. Journal of cleaner production, 286, 124947 https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2020.124947
[44] Winterich, K. P., & Zhang, Y. (2014). Accepting Inequality Deters Responsibility: How Power Distance Decreases Charitable Behavior. Journal of Consumer Research, 274-293 https://doi.org/10.1086/675927
[45] Watson, M. F., Bacigalupe, G., Daneshpour, M., Han, W. J., & Parra‐Cardona, R. (2020). COVID‐19 interconnectedness: Health inequity, the climate crisis, and collective trauma. Family Process, 59(3), 832-846 https://doi.org/10.1111/famp.12572 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 184 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 165 |
||