سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,532
تعداد مقالات70,501
تعداد مشاهده مقاله124,113,811
تعداد دریافت فایل اصل مقاله97,217,512
عروتی موفق, محمد مهدی, رهایی, سعید. (1402). مبانی مشروطیت و جایگاه حاکم از دیدگاه شیخ اسماعیل محلاتی. , 53(2), 1007-1024. doi: 10.22059/jplsq.2021.315890.2669
محمد مهدی عروتی موفق; سعید رهایی. "مبانی مشروطیت و جایگاه حاکم از دیدگاه شیخ اسماعیل محلاتی". , 53, 2, 1402, 1007-1024. doi: 10.22059/jplsq.2021.315890.2669
عروتی موفق, محمد مهدی, رهایی, سعید. (1402). 'مبانی مشروطیت و جایگاه حاکم از دیدگاه شیخ اسماعیل محلاتی', , 53(2), pp. 1007-1024. doi: 10.22059/jplsq.2021.315890.2669
عروتی موفق, محمد مهدی, رهایی, سعید. مبانی مشروطیت و جایگاه حاکم از دیدگاه شیخ اسماعیل محلاتی. , 1402; 53(2): 1007-1024. doi: 10.22059/jplsq.2021.315890.2669

مبانی مشروطیت و جایگاه حاکم از دیدگاه شیخ اسماعیل محلاتی

فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران
دوره 53، شماره 2، تیر 1402، صفحه 1007-1024    اصل مقاله (664.88 K)
نوع مقاله: علمی-پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jplsq.2021.315890.2669
نویسندگان
محمد مهدی عروتی موفق* 1؛ سعید رهایی2
1دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد حقوق عمومی، دپارتمان حقوق، دانشگاه مفید، قم، ایران
2استادیار دپارتمان حقوق، دانشگاه مفید، قم، ایران
چکیده
تبیین و بررسی مبانی مشروطیت در ایران از اساسی‌ترین مباحث حقوق عمومی، علوم سیاسی و فقه است. اندیشمندان ایران معاصر در مواجهه با مشروطیت به‌عنوان یک حادثۀ مهم حقوقی، سیاسی و اجتماعی از ابعاد و زوایای گوناگون توجه کرده و قرائت‌های مختلفی از آن ارائه کرده‌اند. یکی از این خوانش‌ها، قرائت شیخ اسماعیل محلاتی از فقهای مشروطه‌خواه و صاحب رسالة اللئالی المربوطه فی وجوب المشروطه است. با توجه به اهمیت و ضرورت تبیین آرا و اندیشه‌های محلاتی، به‌عنوان یکی از نظریه‌پردازان مشروطیت این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی درصدد پاسخ به این پرسش است که «مبانی مشروطیت و وظایف حاکم از منظر محلاتی چیست؟». بر اساس یافته‌های این پژوهش محلاتی با استفاده از کتاب و سنت؛ اصل شور را که یک اصل قرآنی است و بنای عقلا و قاعدة لاضرر را مبنای مشروطیت می‌داند. همچنین از نظر وی جایگاه حاکم صرفاً محدود به امور اجرایی است و حاکم مدخلیتی در تعیین مصادیق آن ندارد، چراکه از منظر محلاتی این امر در عصر غیبت از وظایف و شئون نمایندگی است.
کلیدواژه‌ها
حاکم؛ حقوق عمومی؛ شیخ اسماعیل ‏محلاتی؛ مشروطیت.‏
عنوان مقاله [English]
Fundamentals of Constitutionalism and the Status of the ‎Sovereign According to Sheikh Ismail Mahallati
نویسندگان [English]
Mohammad Mahdi Orvati Movaffagh1؛ Saeid Rahaei2
1Assistant Professor, Department of Law, Mofid University, Qom, Iran
2Assistant Professor, Department of Law, Mofid University, Qom, Iran
چکیده [English]
Explaining and examining the principles of constitutionalism in Iran is one of the most basic topics in public law, political science and jurisprudence. The [1905] Constitutional Revolution was a seminal legal, political and social event. Contemporary Iranian thinkers have focused on various dimensions and angles of the revolution and presented different readings of it. One of these readings is that of Sheikh Ismail Mahallati, a constitutionalist jurists and the author of the treatise "Al-Laali al-Marbutah fi Wujub al-Mashrutah". This paper, using a descriptive-analytical method, seeks to describe the principles of constitutionalism and duties of the sovereign from the perspective of Mahallati. This paper’s findings suggest that Mahallati, using the Book [the Qur'an] and Sunnah [the sayings of the Prophet], believed that the principle of shura (consultation) is a Qur'anic principle and considered reason and the la-zarar (no-harm) principle as the justificational basis of constitutionalism. In addition, in his view, the sovereign is limited to executive affairs and cannot interfere in determining its instances, because from  Mahallati’s perspective, the exercise of sovereignty is a matter of representation during the absence [of the twelve Imam in the doctrine of Twelver Shi’ism]. 
کلیدواژه‌ها [English]
sovereignty, public law, ‎Sheikh Ismail Mahallati, ‎constitutionalism.‎
مراجع
  1. فارسی
الف) کتاب‌ها

  1. قرآن کریم. ترجمۀ محمدمهدی فولادوند
  2. آبادیان، حسین (1383). بحران مشروطیت در ایران. تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.
  3. آبادیان، حسین (1386). شیخ اسماعیل محلاتی و تکوین اندیشۀ سیاسی مشروطه. در پرتو مشروطه‌خواهی، تهران: صمدیه.
  4. زرگری‌نژاد، غلامحسین (1390). رسایل مشروطیت. ج 2، چ دوم، تهران: مؤسسۀ تحقیقات و توسعۀ علوم انسانی.
  5. سید رضی، ابوالحسن محمد بن الحسین (1372). نهج‌البلاغه. ترجمۀ سید جعفر شهیدی، چ چهارم، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی،
  6. طباطبایی، سید محمدحسین (1379). تفسیر المیزان. ترجمۀ سید محمدباقر موسوی همدانی، چ یازدهم، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  7. قرشی، سید علی‌اکبر (1366). احسن الحدیث. تهران: واحد تحقیقات اسلامی بنیاد بعثت.
  8. قوچانی، آقانجفی (1375). سیاحت شرق. چ دوم، تهران: مؤسسۀ چاپ و انتشارات حدیث.
  9. کرمانی، ناظم‌الاسلام (1357). تاریخ بیداری ایرانیان. تهران: بنیاد فرهنگ ایران و انتشارات آگاه و انتشارات لوح.
  10. محلاتی، محمداسماعیل (1342ق). انوار العلم و المعرفه. نجف: چاپخانۀ مرتضویه، چاپ سنگی.
  11. محلاتی، محمداسماعیل (1383ق). تنقیح الأبحاث عن أحکام النفقات الثلاث، با مقدمه: هاشم رسولی محلاتی، قم: چاپخانۀ حکمت.
  12. محلاتی، محمداسماعیل (1386). در پرتو مشروطه‌خواهی (بررسی و متن اصلی کتاب لئالی المربوطه فی وجوب المشروطه)، مقدمۀ اسماعیل روحانی، تهران: صمدیه.
  13. مرادخانی، فردین (1396). خوانش حقوقی از انقلاب مشروطۀ ایران. تهران: میزان.
  14. معرفت، محمدهادی (1378). جامعه مدنی، قم: مؤسسۀ فرهنگی انتشاراتی التمهید.
  15. مکارم شیرازی (زیر نظر)، ناصر (1370). القواعد الفقهیه. ج1، چ سوم، قم: مدرسۀ الامام علی بن ابی‌طالب(ع).
  16. مکارم شیرازی (زیر نظر)، ناصر (1374). تفسیر نمونه. ج3، چ سی‌ودوم، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  17. منتظری، حسینعلی (1370). مبانی فقهی حکومت اسلامی. ترجمۀ محمد صلواتی، ج3، قم: تفکر.
  18. موحد، محمدعلی (1397). حق و سوءاستفاده از آن. تهران: کارنامه.
  19. نائینی، محمدحسین (1386). تنبیه الامّه و تنزیه الملّه. تصحیح روح‌الله حسینیان، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  20. نجفی، موسی (1392). بنیاد فلسفۀ سیاسی در ایران عصر مشروطیت، تهران: مؤسسۀ مطالعات تاریخ معاصر ایران.
 

ب) مقالات

  1. پزشکی، محمد (1385). لایحۀ تحدید قدرت. پگاه حوزه، 187، 78 – 84.
  2. هجری، محسن (1385). حکومت مشروط به منافع عمومی. دوماهنامۀ چشم‌انداز ایران، 39، 81-86.
 

  1. عربی
الف) کتاب‌ها

  1. آقابزرگ تهرانی، محمدحسن (1404ق). طبقات أعلام الشیعة و هو نقباء البشر فی القرن الرابع عشر. مشهد: دارالمرتضی.
  2. امین، محسن (1403ق). أعیان الشیعه. ج3، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
  3. خمینی، سید روح‌الله (1415ق). بدائع الدرر فی قاعدة نفی الضرر. چ سوم، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
  4. خمینی، سید روح‌الله (1410ق). الرسائل. ج1، قم: اسماعیلیان.
  5. الزمخشری، جارالله محمود بن عمر (1414ق). الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل. ج1، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
  6. شوکانی، محمد بن علی بن محمد (1413ق). نیل الاوطار شرح منتقی الاخبار فی احادیث سیّد الاخیار. ج5، مصر: دارالحدیث.
  7. فیض کاشانی، محمد بن مرتضی (بی‌تا). الصافی فی تفسیر کلام‌الله. ج1، مشهد: دارالمرتضی للنشر.
  8. الکاظمی الخراسانی، محمدعلی (1404ق). فوائد الاصول. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
  9. کلینی، محمد بن یعقوب (1367). الکافی. چ سوم، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  10. النجفی الجواهری، محمدحسن (1362). جواهرالکلام. ج 21، چ هفتم، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 229
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 227


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب