پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,251 |
| تعداد مقالات | 67,971 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,978,260 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,760,087 |
کاربرد واژه «هذیان» متناظر با شبکه معنایی خرافات در متون اسلامی | ||
| پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی | ||
| دوره 55، شماره 2، اسفند 1401، صفحه 297-315 اصل مقاله (1.12 M) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhic.2023.354818.654400 | ||
| نویسندگان | ||
| کامیار شیراوند* 1؛ نصراله پور محمدی املشی2 | ||
| 1دانشگاه آزاد اسلامی واحد نهاوند | ||
| 2گروه تاریخ، دانشگاه بین‌المللی امام‌خمینی (ره) قزوین | ||
| چکیده | ||
| مقاله حاضر، واژه پر‌کاربرد «هذیان» را در ادبیات مسلمانان ذیل شبکه واژگانی خرافات، که همگی محتوایی تخفیف‌آمیز و نگرشی انتقادی دارند، مطالعه نموده است. شواهد ارائه شده نشانگر آن است که نگرش انتقادی از همان ابتدا در میان برخی متفکران مسلمان وجود داشته و در رفع و طرد باورهای دیگران از این واژه استفاده می‌شده است؛ از این‌رو، متون اولیه صدر اسلام تاکنون براساس رهیافت تاریخ اجتماعی زبان و با تأمل در تحولات تاریخی مورد مداقه قرار گرفته و ذهنیت و باور نویسندگان مسلمان در حوزه‌های متعدد علوم (فِرَق، فلسفه، عرفان و...)، به‌ویژه در تنازعات دینی و درون دینی واکاوی شده است و در نهایت، مطالعات و یافته‌ها نشان داده که هیچ تغیر مفهومی در معنای این واژه در سیر تاریخی خود صورت نپذیرفته است و همان ذهنیت به‌کارگیری اولیه، در حال حاضر نیز در گفتار و نوشتار نویسندگان مسلمان حاکم و پابرجاست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پریشان‌گویی؛ خرافات؛ شبکه تحقیر؛ مزخرفات؛ هذیان | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The use of the word Haḍyān (delusions) corresponding to the semantic network of superstitions in Islamic texts | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Kamyar Shiravand1؛ Nasr-allah Pourmohammadi Amlashi2 | ||
| 1Islamic Azad University of Nahavand | ||
| 2Department of History, Faculty of Literature and Humanity Sciences, Imam Khomeini International University, Qazvin | ||
| چکیده [English] | ||
| This article has studied the widely used word "delusion" in Muslim literature under the lexical network of superstitions, all of which have a discounting content and a critical and critical attitude. The evidence presented shows that there has been a critical attitude among some Muslim thinkers from the very beginning and this term has been used to reject and reject the beliefs of others. Therefore, the early texts of early Islam have been carefully studied based on the approach of the social history of language and reflecting on historical developments, and the mentality and belief of Muslim writers in various fields of science (difference, philosophy, mysticism, etc.) in religious and intra-religious conflicts. has been investigated. Finally, the studies and findings show that no conceptual change has taken place in the meaning of this word in its historical course and the same mentality of the initial use is dominant and stable in the speech and writing of Islamic writers. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Haḍyānāt, Khurāfāt, Lāṭāʿilāt, lexical network of humiliation, Muzakhrafāt | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
ابن اثیر، عزالدین علی بن محمد (1371ش). الکامل فی التاریخ. ترجمه ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی. تهران: موسسه مطبوعاتی علمی.
ابن اعثم کوفی، ابو محمد احمد ابن علی (1327 ش). الفتوح. ترجمه مستوفی. تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
ابن جوزی، جمال‌الدین عبدالرحمن بن علی (1412 ق). المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک. چاپ اول. بیروت: دار الکتب العلمیه. ابن حزم، ابو محمد علی بن احمد (1416 ق). الفصل و الاهواء والنحل. چاپ اول. بیروت: دار الکتب العلمیه.
ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد (1375 ش). تاریخ ابن خلدون. ترجمه محمد پروین گنابادی. چاپ هشتم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
ابن سعد، محمد بن سعد بن منیع (1421 ق). طبقات الکبری. تحقیق علی محمد عمر. قاهره: مکتبه الخانجی.
ابن عبری، ابوالفرج یوحنا بن تاج‌الدین (1377 ش). تاریخ المختصرالدول. ترجمه عبدالمحمد آیتی. چاپ اول. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
ابن العجمی، احمدبن ابراهیم (1417 ق). کنوزالذهب فی تاریخ حلب. تصحیح شعث شوقی و بکور. چاپ اول. حلب: دارالقلم العربی.
ابن عطیه، جمیل حمود (1423 ق). ابهی المداد فی شرح کتاب موتمر علماء بغداد. چاپ اول. بیروت: موسسه الاعلمی.
ابن کثیر، ابوالفداء اسماعیل بن عمر (1407 ق). البدایه و النهایه. بیروت: دار الفکر.
ابن میمون، موسی بن میمون (1972م). دلالة الحائرین. تصحیح حسین اتای. قاهره: مکتبة الثقافة الدینیه.
اتکینسون، ریتال (1383 ش). زمینه روانشناسی هلیگارد. ترجمه محمدتقی براهنی. تهران: انتسارات رشد.
ازدی، یزید بن محمد (1427 ق). تاریخ الموصل. تصحیح احمد عبدالله محمود. چاپ اول. بیروت: دارالکتب العلمیه.
بحرانی، ابن میثم (1417 ق). شرح نهج البلاغه. ترجمه محمدی مقدم و نوایی. مشهد: مجمع البحوث الاسلامیه.
بحرانی، سید هاشم (1413 ق). مدینه المعاجز الائمه الاثنی عشر و دلائل الحجج علی البشر. چاپ اول. قم: موسسه المعارف الاسلامیه.
بلاغی، محمد جواد (1405 ق). الهدی الی دین المصطفی. چاپ سوم. بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات.
ترکمان، اسکندر بیگ (1382 ش). تاریخ عالم آرای عباسی. تحقیق ایرج افشار. چاپ سوم. تهران: امیر کبیر.
تهانوی، محمدعلی (1996م). موسوعه کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم. چاپ اول. بیروت: مکتبه لبنان ناشرون.
پاینده، ابوالقاسم (1382 ش). مقدمه نهج الفصاحه. چاپ چهارم. تهران: دنیای دانش.
جاهودا، گوستاو (1363 ش). روانشناسی خرافات. ترجمه محمدتقی براهنی. تهران. البرز.
جوینی، علاء الدین عطا ملک بن بهاءالدین محمدبن علی (1385 ش). تاریخ جهانگشای جوینی. تحقیق محمد قزوینی. چاپ چهارم. تهران: دنیای کتاب.
حافظ ابرو، عبدالله بن لطف الله (1380 ش). زبده التواریخ. تحقیق حاج سید جوادی. چاپ اول. تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
حسنی رازی، مرتضی بن داعی (1364 ش). تبصره العوام فی معرفه مقالات الانام. تحقیق عباس اقبال آشتیانی. چاپ دوم. تهران: نشر اساطیر.
خواند میر، غیاث الدین بن همام الدین (1380 ش). تاریخ حبیب السیر. چاپ چهارم. تهران: نشر خیام.
دشتکی، غیاث الدین منصوربن محمد (1382 ش). اشراق هیاکل النور. تحقیق علی اوجبی. چاپ اول. تهران: نشر میراث مکتوب.
دینوری، ابوحنیفه (1371 ش). اخبار الطوال. ترجمه محمود مهدوی دامقانی. چاپ چهارم. تهران: نشر نی.
ذهبی، شمس الدین محمد بن احمد (1413ق). تاریخ الاسلام. تحقیق عمر عبد السلام تدوی. چاپ دوم. بیروت: دار الکتاب العربی.
رازی، ابوبکر مجمد بن زکریا (1371 ش). السیره الفلسفیه. تصحیح پل کراوس. ترجمه عباس اقبال آشتیانی. چاپ دوم. تهران: انتشارات آموزش انقلاب اسلامی.
راوندی، ابوالحسن سعیدبن عبدالله قطب (1309 ق). الخرائج و الجرائح. چاپ اول. قم: نشر مدرسه الامام المهدی (عج).
سجادی، سید جعفر (1373 ش). فرهنگ معارف اسلامی. چاپ سوم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ژاکار، آلبروژاک (1380ش). علم و اعتقاد. ترجمه عباس باقری. چاپ اول. تهران: نشر نی.
سهروردی، شهاب الدین یحیی بن حبش {شیخ اشراق}، (1375 ش). مجموعه مصنفات. تصحیح هانری کربن، سیدحسین نصر و نجفقلی حبیبی. چاپ دوم. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
سیدمن، آ (1386 ش). کشاکش آراء در جامعه‌شناسی. ترجمه جلیلی. تهران: انتشارات نشر نی.
شاطبی، ابواسحاق (1420 ق). الاعتصام. چاپ دوم. بیروت: دارالمعرفه.
شرف الدین، عبدالحسین (1383 ش). اجتهاد در مقابل نص. ترجمه علی دوانی. چاپ نهم. قم: انتشارات اسلامی.
شعربافیان، حمیدرضا (1383ش). باورهای عامیانه در ایران به گزارش سیاحان غربی. مشهد: انتشارات محقق.
شوشتری، قاضی نورالله (1409 ق). احقاق الحق و ازهاق الباطل. چاپ اول. قم: مکتبه آیه الله المرعشی.
شهرزوری، شمس الدین بن محمد (1365 ش). نزهه الارواح و روضه الافراح (تاریخ الحکماء). تصحیح محمد تقی دانش پژوه و محمد سرور مولایی. ترجمه مقصود علی تبریزی. چاپ اول. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
شیخون، لوئیس، خلیل اده و لویس معلوف (1985 م). مقالات فلسفیه لمشاهیر المسلمین و النصاری. چاپ سوم. قاهره: دارالعرب.
صالحی امیری، سید رضا (1387ش). خرافه گرایی، چیستی، چرایی. چاپ اول، تهران، پژوهشکده استراتژیک.
صدوق، محمدبن علی بن بابویه (1395 ش). کمال الدین و تمام النعمه. چاپ دوم. تهران: انتشارات الاسلامیه.
صرصری، سلیمان (1419 ق). الانتصارات الاسلامیه فی کشف شبه النصرانیه. تحقیق سالم القرنی. چاپ اول. ریاض: مکتبه العبیکان.
طباخ، محمد راغب (1408 ق). اعلام النبلاء بتاریخ حلب الشهباء. چاپ دوم. حلب: دارالقلم العربی.
طباطبایی، محمد حسین (1374 ش). المیزان فی تفسیر القرآن. ترجمه محمد باقر موسوی همدانی. چاپ پنجم. قم: انتشارات اسلامی.
طبری ابو جعفر، محمد بن جریر (1375 ش). تاریخ الامم و الملوک. ترجمه پاینده. چاپ پنجم. تهران. اساطیر.
طوسی، نصیر الدین ابوجعفر محمد (1341 ش). کلمات المحققین. چاپ دوم. قم.
طوسی، نصیر الدین ابوجعفر محمد (1405 ق). مصارع المصارع. تصحیح حسن معزی. چاپ اول. قم: مکتبه آیه الله المرعشی.
طوسی، نصیر الدین ابوجعفر محمد (1361 ش). اساس الاقتباس. تصحیح مدرس رضوی. چاپ سوم. تهران: نشر دانشگاه تهران.
غزالی، ابوحامد محمدبن محمد (1416 ق). مجموعه رسائل الامام الغزالی. چاپ اول. بیروت: دارالفکر.
غزالی، ابوحامد محمدبن محمد (1422 ق). فضائح الباطنیه. تحقیق محمد قطب. بیروت: مکتبه العصریه.
فخر رازی، محمدبن عمر (1411 ق). المباحث المشرقیه فی علم الالهیات و الطبیعیات. چاپ دوم. قم: انتشارات بیدار.
فخر رازی، محمدبن عمر (1420ق). تفسیرالکبیر. چاپ سوم. بیروت: مکتب تحقیق دار احیاء التراث.
فریزر، جیمز (1382 ش). شاخه زرین: پژوهشی در جادو و دین. ترجمه کاظم فیروزمند. تهران: نشر آگاه.
فیروزآبادی، محمدبن یعقوب (1415 ق). القاموس المحیط. چاپ اول. بیروت: دارالکتب العلمیه.
قزوینی، زکریا بن محمد (1373 ش). آثار البلاد و اخبار العباد. ترجمه جهانگیر قاجار. چاپ اول. تهران: امیرکبیر.
قسطلانی، احمدبن محمد (1425 ق). المواهب اللدنیه بالمنح المحمدیه. القاهره: المکتبه التوفیقیه.
قیطوری، عامر (1387 ش). زبان، نشانه و معنی. فصلنامه فرهنگ، (34)، 88.
لکهنوی، میرحامد حسین (1366 ش). عبقات الانوار فی الامامه الائمه الاطهار. چاپ دوم. اصفهان: کتابخانه امام علی (ع).
مرزوقی اصفهانی، احمد بن محمد (1417 ق). الازمنه و الامکنه. تحقیق خلیل عمران منصور. چاپ اول. بیروت: دار الکتاب العلمیه.
مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی (1378 ش). بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار. چاپ اول. تهران: انتشارات عطارد.
مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی (1404 ق). ایمان و کفر. ترجمه مجلدات 70-64 بحارالانوار. چاپ اول. بیروت: موسسه الوفاء.
مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی (1364ش). حق الیقین. چاپ اول. تهران: انتشارات اسلامیه.
مظفر، محمدحسن (1377 ش). دلائل الصدق. ترجمه محمد سپهری. چاپ اول. تهران: انتشارات امیرکبیر.
ملاصدرا، صدرالدین محمدبن ابراهیم (1366 ش). شرح اصول کافی. چاپ اول. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
موسوی، سید عبد الرحیم و گروه محققین (1422 ق). فی رحاب اهل البیت (ع). چاپ دوم. قم: المجمع العالمی لاهل البیت (ع).
موسی‌پور، ابراهیم (1390 ش). خرافات. 15جلد. تهران: بنیاد دایره المعارف اسلامی، دانشنامه جهان اسلام.
میلانی، سید علی (1427 ق). تشیید المراجعات و تفنید المکابرات. چاپ چهارم. قم: مرکز حقایق الاسلامیه.
واصفی، زین الدین محمود (1349 ش). بدایع الوقایع. تحقیق الکساندر بلدروف. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
همدانی، رشیدالدین فضل‌الله (1378 ش). جامع التواریخ. تصحیح محمد روشن. چاپ اول. تهران: میراث مکتوب. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 118 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 155 |
||