تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,502 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,119,113 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,225,413 |
دانش همیشه قدرت نیست! تحلیل جامعه شناختی سلطه گفتمان روانشناسی گرایی در ایران | ||
مطالعات جامعه شناختی (نامه علوم اجتماعی سابق) | ||
دوره 30، شماره 1، شهریور 1402، صفحه 51-72 اصل مقاله (705.42 K) | ||
نوع مقاله: علمی وپزوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jsr.2023.348736.1797 | ||
نویسنده | ||
فرهاد بیانی* | ||
استادیار جامعهشناسی، گروه علم و فناوری، پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی | ||
چکیده | ||
مقدمه: توجه فزاینده حاکمیت در ایران به گفتمان فردمحور و اصناف معرفت آن سبب نفوذ آرام و فزایندة نظریهها، روششناسی و رویکردهای فردمحور، به ویژه روانشناسیگری در تبیینها و تحلیلهای اجتماعی شده و این از مظاهر و مصادیق رابطة امپریالیستی میان گفتمان فردگرا و جامعهشناسی است. هدف: این مقاله در پی مطالعه و واکاوی این امپریالیسم و برملا کردن ابعاد مختلف آن است. مقاله پیشرو براساس روش- نظریه تبارشناسی انجام شده است. براساس فرض این تحقیق و شواهد تجربی و تاریخی مورد استناد، مکتب نامینالیسم و مدعاهای هستیشناختی و معرفت شناختیاش به مثابه بخش قابلتوجهی از قواعد و بنیانهای روانشناسی عمل میکند. یافتهها: یافتهها نشان میدهد گفتمان فردمحور و ذرهنگر از طریق روانشناسی، به عنوان یکی از اصناف معرفت آن، به صورت فزایندهای در جامعه ایران سربرآورده و رشد کرده است. نامینالیسم هم به مثابه بنیان هستیشناختی و معرفتشناختی این گفتمان نقش مهمی در تئوریزه کردن اهداف و رویههای موجود داشته است. نتیجه این وضعیت هم چیزی نیست جز فربه شدن امر فردی و تکیدگی و بیاعتبار شدن امر جمعی، هم در تحلیل واقعیت و هم در ساخت آن. در این میان نباید و نمیتوان از همراهی و همدستی قدرت و دانش برای ظهور، پاگرفتن و پایدار شدن این وضعیت غافل بود. | ||
کلیدواژهها | ||
نامینالیسم؛ امپریالیسم علمی؛ گفتمان فردمحور؛ روانشناسی گری؛ قدرت | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Knowledge is not always Power; the Sociological Explanation of the Dominant of Psychological Perspective in Iran | ||
نویسندگان [English] | ||
Farhad Bayani | ||
Corrosponding Author, Assistant Professor of Sociology, Department of Science and Technology, Institute for Social, Cultural and Civilization Studies | ||
چکیده [English] | ||
Introduction: Too much attention to an individual-centered discourse in today Iran has caused a slow but increasing dominance of individual-centered theories, methodologies and approaches in academic disciplines, notably the prevalence of psychology in explaining the social world. This paper claims that this situation is a manifestation or an example of the imperialist relationship between individualistic discourse and sociology. Goal: The current paper aims to analyze this imperialistic relation and to examine its dimensions, applying genealogy. Findings: Findings show that nominalism as the ontological and epistemological foundation of an individual-centered discourse plays a substantial role in the theorizing and promoting such discourse. Results also indicate that one cannot ignore the collaboration of power and knowledge in the emergence, establishment and stabilization of this situation. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Nominalism, Scientific imperialism, Individual-centered discourse, Psychology, Power | ||
مراجع | ||
باشگاه خبرنگاران جوان، 03/07/1399. https://www.yjc.news/00VTo8
باقری، خسرو (1386). نوعملگرایی و فلسفه تعلیم و تربیت: بررسی دیدگاه ویلارد کواین و ریچارد رورتی در تعلیم و تربیت. تهران: دانشگاه تهران.
بیکر، ال. ترز (1381). نحوه انجام تحقیقات اجتماعی. ترجمه: هوشنگ نایبی. چاپ دوم. تهران: انتشارات روش.
پارسانیا، حمید و طالعی اردکانی، محمد. (1392). روششناسی بنیادین و روششناسی کاربردی در علوم اجتماعی با تاکید بر رئالیسم و نومینالیسم. فصلنامه معرفت فرهنگی و اجتماعی، 14(2): 73-96.
پوپر، کارل (1397). جامعه باز و دشمنان آن. ترجمه رحمتاله جباری. تهران: شرکت سهامی انتشار.
حیدری، آرش (1396). روانشناسی، حکومتمندی و نولیبرالیسم. مطالعات جامعهشناختی، 24(1): 39-9.
خبرگزاری دانا، 04/08/1392. http://danakhabar.com/fa/news/1160713
خبرگزاری مهر، 25/09/1395. mehrnews.com/xGx3Y
خبرگزاری ایمنا، 10/02/1396. www.imna.ir/news/301009
رُزلینگ، هانس (1399). واقعنگری؛ چرا جهان را کژ میفهمیم. ترجمه: علی کاظمیان. چاپ دوم. تهران: نشر کرگدن.
زائری، قاسم و نریمانی، آرش (1399). نفی امر اجتماعی: برآمدن گفتارهای فردگرایانه در ایران پساجنگ (روانشناسی موفقیت، عرفانگرایی و انسان اقتصادی). نشریه مطالعات جامعهشناختی، (56): 49-9.
فوکو، میشل (1389). نظم اشیاء: دیرینهشناسی علوم انسانی. ترجمه: یحیی امامی. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم.
لوئیس، کوزر (1373). زندگی و اندیشه بزرگان جامعهشناسی. ترجمه: محسن ثلاثی. تهران: نشر علمی.
Amzadt, J., Femi, O., and Abdullahi, A. (2015). "Realist and Nominalist Traditions in Sociological Theorizing." Pp. 137-47 in Foundations of the Social Sciences, edited by Ilufoye Ogundiya and Jimoh Amzadt. Lagos: Malthouse.
Bagheri, Kh. (2007). Neopragmatism and the philosophy of education: examining the views of Willard Quine and Richard Rorty in education. Tehran: Tehran University Press. [in Persian]
Bashgah-e Khabarnegaran-e Javan. (2020). Available at www.yjc.news/00VTo8. [in Persian]
Bhaskar, R. (2005). The Possibility of Naturalism: A Philosophical Critique of the Contemporary Human Sciences: Routledge.
Clarke, S., & Walsh, A. (2009). Scientific imperialism and the proper relations between the sciences. International Studies in the Philosophy of Science, 23(2), 195-207.
Coser, L. (1994). Masters of Sociological Thought: Ideas in Historical and Social Context. Translated by Mohsen Solasi. Tehran: Elmi Press. [in Persian]
Dana News Agency. (2013). Available at http://danakhabar.com/fa/news/1160713. [in Persian]
Dennett, D. C. (1995). Darwin's Dangerous Idea. New York. Touchstone, Simon and Schuster.
Dupré, J. (1995). Against scientific imperialism. PSA: Proceedings of the Biennial Meeting of the Philosophy of Science Association,
Dupré, J. (2001). Human nature and the limits of science. Clarendon Press.
Foucault, M. (2010). The Order of Things: Archeology of the Humanities. Translated by Yahya Emami. Tehran: Institute for Cultural and Social Studies, Ministry of Science. [in Persian]
Heydari, A. (2016). Psychology, Governance and Neoliberalism. Sociological Review, 24(1): 9-39. [in Persian]
Imna News Agency. (2016). Available at www.imna.ir/news. [in Persian]
Mäki, U. (2002). Explanatory ecumenism and economics imperialism. Economics and Philosophy, 18(2), 237-259.
Mäki, U. (2013). Scientific imperialism: Difficulties in definition, identification, and assessment. International Studies in the Philosophy of Science, 27(3), 325-339.
Marx, K. (1976). Capital: A Critique of Political Economy, Volume 1. Penguin Books.
McDonald, M., & O'Callaghan, J. (2008). Positive psychology: A Foucauldian critique. The Humanistic psychologists, 36 (2), 127-142.
Mehr News Agency. (2015). Available at mehrnews.com/xGx3Y. [in Persian]
Parsania, H., and Talei Ardakani, M. (2012). Fundamental methodology and applied methodology in social sciences with emphasis on realism and nominalism. Cultural and Social Knowledge Quarterly, 14(2): 73-96. [in Persian]
Pinto, M. F. (2017). Imperializing epistemology: Shortcomings of the naturalistic turn. In U. Mäki, A. Walsh, & M. Fernández Pinto (Eds.), Scientific Imperialism (pp. 274-290). Routledge.
Popper, K. (2017). Open Society and its Enemies. Translated by Rahmatollah Jabbari. Tehran: Publishing Company. [in Persian]
Quine, W. V. (1969). Epistemology Naturalized. In Ontological Relativity and Other Essays. Columbia University Press.
Ritzer, George. 2011. "Sociological theory, eight edition." New York, America: The McGraw-Hill Companies.
Rosling, Hans. (2019). Factfulness: Ten Reasons We're Wrong about the World--And Why Things Are Better than You Think. Translated by Ali Kazemian. Second edition. Tehran: Kargdan Publishing. [in Persian]
Stigler, G. J. (1984). Economics: The imperial science? the scandinavian Journal of economics, 86(3), 301-313.
Therese, L., B. (2002). Doing Social Research. Translated by Houshang Naebi. Tehran: Soroush Press. [in Persian]
Zairi, Q., and Narimani, A. (2019). Negation of the social: the emergence of individualistic discourses in post-war Iran (psychology of success, mysticism and economic man). Journal of Sociological Review, (56): 9-49. [in Persian] | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 178 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 261 |