پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,502 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,118,945 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,225,142 |
سیاست اجتماعی در ایران (پوشش فضایی نظام تأمین اجتماعی) | ||
| مطالعات جامعه شناختی (نامه علوم اجتماعی سابق) | ||
| دوره 30، شماره 1، شهریور 1402، صفحه 423-445 اصل مقاله (1.36 M) | ||
| نوع مقاله: علمی وپزوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jsr.2023.325030.1667 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدرضا تهمک* 1؛ ابراهیم توفیق2؛ علیرضا گودرزی3؛ میرشاهین فاطمی4 | ||
| 1گروه جامعه شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران | ||
| 2مدرس جامعه شناسی در دانشگاه علم و فرهنگ | ||
| 3گروه برنامه ریزی توسعه منطقه ای، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران | ||
| 4گروه مطالعات فرهنگی، دانشگاه علم و فرهنگ | ||
| چکیده | ||
| این مقاله به وضعیت سیاست اجتماعی در ایران دوره حاکمیت دولت مدرن از روزن پوشش فضایی سیستم تأمین اجتماعی می‌پردازد. این پژوهش با روش اسنادی و کتابخانه‌ای و ترکیبی از شیوه‌‌های کمی و کیفی، نابرابری میان استان‌ها در چتر پوششی تأمین اجتماعی که در یک قرن اخیر به نوعی از وضعیت مرکز-پیرامون انجامیده است را مورد بررسی قرار داده است. تمرکزگرایی سرزمینی دولت مدرن و پیامد آن تهران‌محوری که خود متقابلاً نابرابری مرکز-پیرامون را تشدید می‌کند، سیستم برنامهریزی از بالا و توزیع امکانات اشتغال، صنایع و خدمات و تخصیص منابع اقتصادی و رفاه اجتماعی بر محوریت پایتخت در دوره دولت پهلوی و تداوم آن در دوره جمهوری اسلامی به عدم‌توازن فضایی، تقلیل و تثبیت وضعیت سیاسی-اقتصادی و اجتماعی مناطق پیرامونی انجامیده است. از آنجا که نظام تأمین اجتماعی و بیمه-های آن نیز متعاقب چرخه صنایع، اشتغال و خدمات گسترش می‌یابد، نابرابری و فاصله میان مناطق در قالب مرکز-پیرامون عدم توازن در حوزه پوشش نظام تأمین اجتماعی در سطح کشور را در پی داشته و تشدیدکننده وضعیت نابرابر رفاهی میان مناطق کشور بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سیاست اجتماعی؛ نظام تأمین اجتماعی؛ دولت مدرن؛ تمرکزگرایی؛ تهران-محوری؛ اقتصاد سیاسی فضا؛ نابرابری فضایی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Social Policy in IRAN (Spatial Coverage of Social Security System) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammadreza Tahmak1؛ Ebrahim Towfigh2؛ Alireza Gudarzi3؛ Mirshahin Fatemi4 | ||
| 1Department of Sociology, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran | ||
| 2Department of Sociology, University of Science and Culture, Tehran, Iran | ||
| 3Department of Regional Development Planning, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran | ||
| 4Department of Cultural Studies, University of Science and Culture | ||
| چکیده [English] | ||
| This paper discusses the situation of social policy in Iran under the rule of the modern state through the spatial coverage of the social security system. The investigation using documentary and a combination of quantitative and qualitative methods has considered the inequality amongst provinces under the shadow of social security which in the recent century has led to a situation of the center-peripheries. Territorial centralism of the modern state and consequently the Tehran-axial which itself mutually fosters centralism and center-peripheral inequality, a system of planning from above and distribution of occupation opportunities, industry and services, and the allocation of social policy-making, economic and welfare resources based on the capital in the period of Pahlavi state and its continuation into the period of the Islamic Republic has resulted in spatial imbalance and reduction and stabilization of the political-economic and social situation of marginal regions which so-called the peripheries. Inequality and distance between regions in the shape of center-peripheries has led to the imbalance in the coverage of the social security system throughout the country since the social security system and its insurances expand following the cycle of industries, employment and services. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Social Policy, Social Security System, Modern State, Centralism, Tehran-axial, Spatial Political Economy, Spatial Inequality | ||
| مراجع | ||
|
آبراهامیان، یرواند (1389). تاریخ ایران مدرن، محمدابراهیم فتاحی. تهران: نی.
آذربد، افضل الدین (1316). نقشه تقسیمات کشور شاهنشاهی ایران، تهران: اقبال.
اتابکی، تورج و زورکر، اریک یان (1387). پیشگفتار. در: اتابکی، تورج (گردآورنده)، تجدد آمرانه: جامعه و دولت در عصر رضاشاه، مهدی حقیقتخواه. تهران: ققنوس.
احمدی پور، زهرا و منصوریان، علیرضا (1385). تقسیمات کشوری و بی ثباتی در ایران (1285-1357)، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال دوم شماره اول.
اجلالی، پرویز (1381). الگوی مدیریت سرزمین ایرانی و تمرکززدایی، در: دوماهنامه اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 175-176، تهران: موسسه اطلاعات.
استویانوویچ، ترایان (1386). روش تاریخی یا پارادایم آنال، ترجمه: نسرین جهانگرد، تهران: فضا.
الیوت، مَتیو (1387). ایران نو و زوال سیاستهای حزبی در دوره رضاشاه، در: اتابکی، تورج (گردآورنده)، تجدد آمرانه: جامعه و دولت در عصر رضا شاه، مهدی حقیقتخواه، تهران: ققنوس.
اطاعت، جواد و موسوی، زهرا (1390). رابطه متقابل امنیت ناحیهای و توسعه یافتگی فضاهای سیاسی با تاکید بر سیستان و بلوچستان، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال هفتم، شماره اول.
امیدی، رضا (1391). تحلیل برنامه های عمران و توسعه ایران از منظر منظر مولفه های برنامه ریزی اجتماعی، فصلنامه برنامهریزی و بودجه، شماره 4، 97-114.
برک، پیتر (1393). انقلاب تاریخی فرانسه مکتب آنال 1989 - 1929، ترجمه: محمدجواد عبداللهی، تهران: علم.
بک، اولریش (1388). جامعه در مخاطره جهانی، ترجمه: محمدرضا مهدیزاده، تهران: کویر.
بیات، بهرام (1389). آسیبشناسی حاشیهنشینی در تهران، تهران: موسسه انتشارات شهر.
پیران، پرویز (1366). شهرنشینی شتابان و ناهمگون: مسکن نامتعارف؛ بخش سوم، در: دوماهنامه اطلاعات سیاسی-اقتصادی، بهمنماه، شماره 16، صص: 57 – 54، تهران: موسسه اطلاعات.
تاروردی، رضا (1397). افزایش عجیب سهم تهران از تسهیلات بانکی در دولت روحانی، در: نود اقتصادی، دریافت در 13 خرداد 1400، از:
توفیق، ابراهیم (1385). مدرنیسم و شبهپاتریمونیالیسم: تحلیلی از دولت در عصر پهلوی، در: مجله جامعهشناسی ایران، بهار، شماره 1، صص: 125 – 93، تهران: انجمن جامعهشناسی ایران.
تهمک، محمدرضا و توفیق، ابراهیم (1394). آریستوکراسی منطقهای و کلان مالکی خانی در در ایران: منطقه گلهدار. فصلنامه علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی، شماره 69، صص 197 – 131، تابستان.
حاج یوسفی، علی (1380). برنامهریزی منطقهای در ایران از آغاز تا دهه 1350، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 6. تهران: سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های وزارت کشور.
حناچی، سیمین (1383). بررسی نظام برنامهریزی و مدیریت توسعه شهری در ایران، فصلنامه آبادی، شماره 42.
درایسدل، آلاسدایر و بلیک، جرالد اچ (1373). جغرافیای سیاسی خاورمیانه و شمال آفریقا، ترجمه دره میرحیدر، تهران: وزارت امور خارجه.
دفتر بیمههای اجتماعی وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی (1391). نقشه ضریب نفوذ بیمههای اجتماعی در کشور، دفتر بیمههای اجتماعی، دریافت در: 5 / 3 / 1397، از: https://bimeh.mcls.gov.ir/icm_content/media/image/2014/05/41177_orig.gif
رضازاده، زهره؛ شاطری، مفید و راستی، عمران (1393). اقدامات توسعه ای و نقش آن در تامین امنیت پایدار مناطق مرزی، مطاله موردی: کمربند سبز دشت خوشاب/ مرز خراسان جنوبی با افغانستان، فصلنامه مطالعات فرهنگی و اجتماعی خراسان.
سازمان تأمین اجتماعی (1399). گزیده آمار بیمهای تا پایان سال 1398، تهران: مدیریت آمار و اطلاعات و محاسبات سازمان تأمین اجتماعی.
سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور (1383). مطالعات آمایش سرزمین، تهران: دفتر آمایش و توسعه پایدار.
سلطانی، احسان (1400). دست تهرانیها در جیب شهرستانیها، موسسه مطالعاتی تحریریه، دریافت در 12 خرداد 1400، از:
سیف‌الدینی، فرانک و پناهندهخواه، موسی (1389). چالشها و موانع برنامهریزی توسعه منطقهای در ایران، پژوهشهای جغرافیای انسانی، شماره 73.
شایق، سیروس (1384). تاملی در ابعاد اجتماعی تاریخ تامین اجتماعی ایران 1905-1950، در: مجموعه مقالات همایش سیاستها و مدیریت برنامههای رشد و توسعه در ایران، جلد سوم، صص 164 - 159.
شایق، سیروس (1384). توسعه بیمههای اجتماعی در ایران: شرایط فنی-مالی و دلایل سیاسی (1339-1320)، مجله گفتگو، شماره 44، صص 120-87.
صرافی، مظفر (1377). مبانی برنامهریزی توسعه منطقهای در ایران، تهران: انتشارات سازمان برنامه و بودجه.
فراهی، محترم (1377). سیر تحول نقشه و تقسیمات کشور ایران 1285 تا 1377 هجری شمسی. تهران: معاونت سیاسی و اجتماعی (تقسیمات کشوری) وزارت کشور.
قدیری معصوم؛ مجتبی و جهان‌محمدی، فیروز (1386). نقش برنامههای عمرانی پیش از انقلاب در مهاجرت روستا شهری کشور، با تاکید بر درآمدهای نفتی، مجله پژوهشهای جغرافیایی، شماره 63.
قراجهداغی، علی (1286 ه.ق [(1248 خ)]). نقشه تمام ممالک محروسه دولت علیه ایران، تهران: دارالطباعه دولتی. موجود در: تهران: کتابخانه و موزه ملی ملک، به شماره: 1393.17.00097.
قانون برنامه پنجم و ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران، تالیف 1390 و 1396
قنبری، ابوالفضل (1390). تحلیل عوامل موثر بر نابرابری در نقاط شهری استانهای ایران، فصلنامه جغرافیایی آمایش محیط، شماره 3، ص 137 -169.
غفاری، غلامرضا و امیدی، رضا (1378). کیفیت زندگی در برنامه عمرانی و توسعه ایران، فصلنامه رفاه اجتماعی، شماره 30 و 31، 9-33.
کاتوزیان (همایون کاتوزیان)، محمدعلی (1382). اقتصاد سیاسی ایران: از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی، ترجمه محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی، تهران: مرکز.
کریمیپور، یلدا (1381). مقدمهای بر تقسیمات کشوری ایران، جلد نخست: وضع موجود، تهران: انتشارات انجمن جغرافیایی ایران.
کریمی موغاری، زهرا و براتی، جواد (1396). تعیین سطح نابرابری منطقهای استانهای ایران: تحلیل شاخص ترکیبی چندبعدی، فصلنامه پژوهشهای رشد و توسعه اقتصادی، سال هفتم شماره 26.
ماهر، علی و کریمی، مظفر (1382). تأمین اجتماعی در برنامههای توسعه، فصلنامه تامین اجتماعی، سال پنجم شماره پانزدهم، تهران: سازمان تأمین اجتماعی کشور.
مدنی، قاسم (1389). بررسی مسایل و مشکلات کلانشهر تهران، بخش چهارم (سناریوهای ممکن برای نقش و کارکرد آینده شهر تهران)، تهران: استانداری تهران.
مرکز آمار ایران (1385). نتایج کلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن - ۱۳8۵، تهران: مرکز آمار ایران.
مرکز آمار ایران (1395 الف). گزیده نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۹۵، تهران: مرکز آمار ایران، دریافت در 4 مهر 1397، از: https://www.amar.org.ir/Portals/0/1_result%20951221.pdf
مرکز آمار ایران (1395 ب). جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری سال 1395 استان تهران، تهران: مرکز آمار ایران، دریافت در 4 مهر 1397، از:
مرکز آمار ایران (1395 ج). سالنامه آماری کشور 1395: فصول بهزیستی و تامین اجتماعی و جمعیت، تهران: مرکز آمار ایران.
مرکز آمار ایران (1385 ب). سالنامه آماری کشور 1385: فصول بهزیستی و تامین اجتماعی و جمعیت، تهران: مرکز آمار ایران.
مرکز آمار ایران (1378). سالنامه آماری کشور - 1376، تهران: مرکز آمار ایران.
مشهدی‌زاده دهاقانی، ناصر (1381). مقدمهای بر ویژگیهای برنامهریزی شهری در ایران، تهران: دانشگاه علم و صنعت.
وزارت کشور (1335). نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳3۵، تهران: وزارت کشور.
وحیدی، منوچهر (1370). روند برنامهریزی منطقهای در ایران و جایگاه قانونی آن، مجموع مقالات کنفرانس طرحریزی کالبد، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
یاسوری، مجید؛ حاتمینژاد، حسین و اسدزاده، هانیه (1394). بررسی علل و چگونگی تمرکز گرایی تهران در سه دهه گذشته، پژوهشهای جغرافیای انسانی، دوره 47، شماره 2، تهران: دانشگاه تهران. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 511 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 314 |
||
