پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,240 |
| تعداد مقالات | 67,871 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,441,549 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,211,630 |
سیر تحول مشاغل طریقت‌های صوفیانه از آغاز دورۀ مشروطه تا پایان عصر پهلوی | ||
| پژوهش‌های علوم تاریخی | ||
| دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 33، شهریور 1402، صفحه 63-84 اصل مقاله (588.58 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhss.2023.354351.473639 | ||
| نویسندگان | ||
| اکرم گلی1؛ هادی وکیلی* 2 | ||
| 1دانشجوی دکتری گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد ، مشهد، ایران. | ||
| 2دانشیار گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. | ||
| چکیده | ||
| یکی از آموزه های اصلی تصوف بی اعتنایی به دنیا و جهان مادی است. این آموزه سبب نشد تا صوفیان از شغل و منابع مالی صرف نظر کنند؛ زیرا اساس پیشرفت معنوی در گرو رفع نیازهای معیشتی است. در سده‌های پیش از مشروطه، مشاغل سنتی بودند. با وجود این، شیوه‌های تأمین منابع مالی صرفا به مشاغل وابسته نبود. حاکمان و انجمن‌های فتوت برای صوفیان منابع مالی تأمین می‌کردند. با آغاز مشروطه و ترویج مبانی مدرنیسم، روند حِرَف و مشاغل تا حد زیادی به سوی مشاغل نوین تغییر یافت. به جز این دو دسته (سنتی و مدرن)، برای مشاغل سیاسی می توان حساب جداگانه ای در نظر گرفت و بسته به نگرش و بینش حکومت و مخالفان تصوف، مبانی تأثیرگذار بر این نوع اشتغال را برشمرد. هدف این پژوهش بررسی فرایند شغلی از سنتی تا مدرن در طریقت‌های صوفیانه تحت تأثیر شرایط سیاسی- اجتماعی ایران معاصر (1357-1285 ش) است. فرض بر این است سیر تغییرات مشاغل طریقت‌ها بر بنیاد سیاست تسامح و تساهل در جهان بینی تصوف و تلاش برای حفظ قدرت معنوی استوار است که در آن، ضمن حفظ مشاغل سنتی سده های پیشین مانند کشاورزی و غیره، مشاغل نوین (اداری، فرهنگی-علمی و سیاسی) هم مورد استقبال قرار گرفته باشد. این مساله بر اندیشه و مبانی فکری و زندگی اجتماعی صوفیان تأثیر گذاشته و با روند اجتماعی تر شدن طریقت‌های صوفی، با سایر طبقات و گروه‌های اجتماعی تعامل بیشتری پدید آورده است. این پژوهش با استفاده از اسناد و منابع تاریخی دورۀ معاصر با بررسی مصادیق شغلی در الگوهای مختلف (سنتی و مدرن) و تحلیل داده‌ها، به این فرضیه پاسخ خواهد داد | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مشاغل سنتی؛ مشاغل مدرن؛ مشاغل سیاسی؛ تصوف؛ مشروطه؛ پهلوی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Evolution of Sufism Jobs from Constitutional Revolution to End of Pahlavi Period | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Akram Goli1؛ Hadi Vakili2 | ||
| 1Ph.D. Candidate, Department of History, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran. | ||
| 2Associate Professor, Department of History, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| One of the main teachings of Sufism is disregard for the world and the material sphere. This doctrine did not cause Sufis to give up their careers and financial resources because the basis of spiritual progress depends on meeting livelihood needs. In the centuries before Constitutional Revolution, the vocations were mainly traditional. However, these ways of providing financial resources were not solely dependent on jobs. Rulers and Fotowat associations provided financial resources for Sufis. With the beginning of Constitution and promotion of the foundations of modernism, the trend of professions and jobs changed to a great extent towards new occupations. Except for these two categories (traditional and modern), a separate account can be considered for political careers, and depending on the attitude and vision of government and the opponents of Sufism, it can be considered as one of the factors influencing this type of employment. The purpose of this research is to explain how Sufism's career process is related to the change of political and social conditions in Iran from Constitutional Revolution onward. It is assumed that the course of changes in careers of Sufis is based on the policy of tolerance and open-mindedness in the worldview of Sufism in an effort to maintain spiritual power, in which, while maintaining the traditional jobs of previous centuries such as agriculture, etc., new occupations (administrative, cultural- scientific and political) have been welcomed. This issue has influenced the thinking and intellectual foundations as well as social life of Sufis and has become aligned with other classes and social groups along with socialization process of Sufi sects. This research will investigate this hypothesis using documents, sources and historical data of the contemporary period with a descriptive-analytical method | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Linguistic errors, Distributed Morphology, Subject verb agreement, Local agreement, Long distance agreement | ||
| مراجع | ||
|
آزمایش، مصطفی (1381)، درآمدی بر تحولات تاریخی سلسله نعمت اللهیه در دوران اخیر، تهران: حقیقت.
الهامی، داود (1383)، فرقه‌های ذهبیه؛ اویسیه و خاکساریه، تهران: تابان.
امن‌خانی، عیسی (1398)، تبارشناسی نقد ادبی ایدئولوژیک، تهران: خاموش.
باستانی پاریزی، محمدابراهیم (1357)، حماسه کویر تهران: امیرکبیر.
ــــــــــــــــــــــــــــ (1391)، بارگاه خانقاه در کویر هفت کاسه، تهران: علم.
بلاغی، سیدعبدالحجه (1369 ق)، انساب خاندان‌های مردم نائین، بیجا: چاپخانه سپهر.
پازوکی، شهرام (1393)، عرفان و هنر در دورۀ مدرن، تهران: نشر علم.
پرویزی، شمسالدین (1332)، تذکره العارفین، تبریز: شمسالدین پرویزی.
ـــــــــــــــــــ (1336)، مجمع الانوار یا کشکول سلسله ذهبیه، بیجا: شمسالدین پرویزی.
تابنده گنابادی، سلطان حسین (1384)، نابغه علم و عرفان در قرن چهاردهم؛ شرح حال مرحوم حاج ملاسلطان محمد گنابادی «سلطان علیشاه»، بیجا، نشر تابان.
ـــــــــــــــــــ (1388)، خاطرات سفر حج، تهران: حقیقت.
تابنده، علی، (1377)، خورشید تابنده: شرح احوال و آثار عالم ربانی سلطان حسین تابنده گنابادی (رضاعلیشاه)، تهران: حقیقت.
حقیقت، عبدالرفیع (1375)، تاریخ عرفان و عارفان ایرانی (از بایزید بسطامی تا نورعلیشاه گنابادی)، تهران: کومش.
خواجهنوری، ابراهیم (1357)، بازیگران عصر طلایی، بیجا، 1357.
دهخدا، علی‌اکبر (1377)، لغت‌نامه دهخدا، زیر نظر محمد معین و سید جعفر شهیدی، ج 9، چ 2، تهران: دانشگاه تهران.
دهقانی، رضا و علی‌اصغر چاهیان بروجنی (1397)، «طریقت صفی علیشاهی، نمونهای از پیوند طریقت و سیاست در عصر قاجار»، فصلنامه تاریخ اسلام، سال دهم، شمارۀ 37، تابستان. صص 65-98.
دیوان‌بیگی شیرازی، سید احمد (1365)، حدیقه الشعراء، به تصحیح عبدالحسین نوایی، ج 2، تهران: زرین.
رجال عصر پهلوی؛ دکتر منوچهر اقبال به روایت اسناد، تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1379.
رحیمی ششده، مرتضی (1392)، از مجذوب علیشاه کبودرآهنگی تا مجذوبعلیشاه گنابادی؛ شرح زندگی اقطاب، مشایخ ماذونین سلسله نعمت اللهی، تهران: مرتضی رحیمی.
رضاخانی، محمد، پرواز عشق در کهکشانها (1378)، تهران: محمد موسوی سعیدی.
روزنامه نوای خراسان، ش ۹۹۵، ۲۳/۵/۱۳۵۰.
ساکما، 23-27910-297.
ساکما، ۳-۲۷۹۱۰-۲۹۷.
ساکما، ۶-۳۵۳۰۸-۹۹۹
سدید السلطنه، محمدعلی‌خان (1362)، سفرنامه سدید السلطنه؛ التدقیق فی سیرالطریق، تصحیح احمد اقتداری، تهران: بهنشر.
سلطانعلیشاه، سلطان محمد بن حیدر (1379)، مجمعالسعادات، تهران: حقیقت.
سمیعی، کیوان و منوچهر صدوقی (1370)، تاریخ انشعابات متاخره سلسله نعمت اللهیه (در: دو رساله در تاریخ جدید تصوف ایران)، تهران: پاژنگ.
شاهدی، مظفر (1389)، افول مشروطیت؛ زندگینامه سیاسی دکتر منوچهر اقبال، تهران: موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
شمسالدین، سیده شبنم (1399)، «شیرازی، میرزا آقا حاج محمد معصوم ملقب به معصوم علیشاه و نایبالصدر شیرازی (1270-1344 ق» فصلنامه ایران‌شناسی، دورۀ دوم، ش سوم، پاییز. صص 172-176).
شیرازی، محمد معصوم (معصوم علیشاه) «نائبالصدر» (1345)، طرائق الحقایق، تصحیح محمدجعفرمحجوب، ج 3، تهران: کتابخانه بارانی.
شیروانی [شروانی]، میرزا زینالعابدین (مستعلیشاه) (1388). بستان السیاحه، تصحیح منیژه محمودی، تهران: حقیقت.
صفایی، ابراهیم (1362)، رهبران مشروطه، 2 ج، تهران: جاویدان علمی.
عارف قزوینی، ابوالقاسم (1389)، دیوان عارف قزوینی، تهران: سخن.
عاقلی، باقر (1374)، روزشمار تاریخ ایران از مشروطه تا انقلاب اسلامی، تهران: گفتار.
علم، اسدالله، یادداشت‌های علم (1377)، ویراستار علینقی عالیخانی، تهران: مازیار و معین.
فاطمی قمی، سید محمد (1389)، خاطرات سیدمحمدفاطمی قمی، به تصحیح حسن زندیه، تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
فدایی مهربانی، مهدی (1388)، پیدایی اندیشه سیاسی عرفانی در ایران از عزیز نسفی تا صدرالدین شیرازی، تهران: نشر نی.
کامیار، احمدرضا (1398)، «مناسک اسلامی در ادارات مشهد (1305-1367 ه.ش)» پایان‌نامه کارشناسی ارشد تاریخ تشیع دانشگاه فردوسی مشهد.
کسروی، احمد (1323)، صوفیگری، بیجا، بینا.
کشاورز بیضائی، محمد و همکاران (1398)، «جایگاه خاندان نایبالصدر شیرازی در تحولات فرهنگی و سیاسی دورۀ قاجار»، دو فصلنامه جستارهای تاریخی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال دهم، شمارۀ اول، بهار و تابستان. صص 191-208.
کِمام، ۱۰۱۱-۳۸۵۱.
کِمام،1011- ۲۱/۱۹۱/۱/۴/۱۶.
ماسینیون، لوئی، قوس زندگی منصور حلاج (1358)، ترجمه عبدالغفور روان فرهادی، چ سوم، تهران: کتابخانه منوچهری.
متما، 26527 ق، 24/6/1338.
متما، 1-132225 ق.
مدرسی چهاردهی، نورالدین (1382)، سلسلههای صوفیه ایران، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
مدنی، محمد (ناشرالاسلام گنابادی) (1376)، در خانقاه بیدخت چه میگذرد؟ با مقدمه احمد عابدی، قم، مؤلف.
مصباح یزدی، محمدتقی (1386)، در جستجوی عرفان اسلامی، قم: مرکز انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
میرانصاری، علی (1376)، اسنادی از مشاهیر ادب معاصر ایران، ج 1، تهران: سازمان اسناد ملی ایران (پژوهشکده اسناد).
نایبالصدر شیرازی (1362)، تحفه الحرمین؛ سفرنامه نایبالصدر شیرازی در زیارت مکه و سیاحت ایران و هند، تهران: بابک.
نجمی، ناصر (1373)، بازیگران سیاسی عصر رضاشاهی و محمدرضاشاهی، تهران: انیشتین.
نصر، سید حسین (1392)، گلشن حقیقت، ترجمه انشاءالله رحمتی، چ دوم، تهران: سوفیا.
نعمتاللهی، عبدالصالح (1361). تیغ برنده، تهران، چاپخانه پیام.
نورائی بیدخت، حسن (2/1397)، زیر آسمان بیدخت؛ بیدخت در گذر زمان، تهران: حسن نورائی بیدخت.
نوربخش، جواد (1373)، گلستان جاوید، تهران: مؤلف.
هدایت، رضاقلی خان (1339)، تاریخ روضه الصفای ناصری، ج 9، قم: حکمت.
یادنامه صالح (1367)، تهران: هیأت تحریریه کتابخانه امیرسلیمانی.
Alam, A. 1998. Yad'dasht'ha -yi Asaddollah Alam, Alinnaqi Alikhani. Tehran:mazyar & moein.[in Persian]. Alhami, D. 2004. Sects of Zahabiyeh, Ovisiyeh and Khaksariyeh, Tehran: Taban.[In Persian]. Amnkhani, I. 2019. Genealogy of Ideological Literary Criticism: An Investigation on Ideological Literary Criticism in Contemporary Iran. Tehran:khamoosh.[In Persian]. Aqeli, B. 1995, A Chronology of Iranian History from Constitutional Revolution to the Islamic Revolution, Tehran: Goftar, vol. 1. [In Persian]. Aref Ghazvini, A. 2010, Divan Aref Ghazvini, Tehran: Sokhan. [ In Persian]. Azmayesh, Mostafa (2002), An Introduction to the Historical Developments of Nematollahiyeh Dynasty in Recent Periods, Tehran:Haqiqat,[ In Persian]. Bastani Parizi, M.E.1978. Epic of the desert. Tehran: Amir Kabir.[In Persian]. __________2012. Khanghah Court in Haft Kaseh Desert, Tehran: Alam. Ch2.[In Persian]. Balaqi, S.A.H. 1949. Ancestry of the families of the people of Na'in, Unplace: Sepehr Printing House. [In Persian]. Dehkhoda, A.A,1998. Dehkhoda Dictionary. under the supervision of Mohammad Moein and Seyed Jafar Shahidi, Tehran: University of Tehran.vol9 [In Persian]. Divan Beigi Shirazi, S. A (1986), Hadiqah-al-Shoara, edited by Abdolhossein Navaee, vol. 2, Tehran: Zarrin.[ In Persian]. Fada'i Mehrabani, M.2009. The Emergence of Mystical Political Thought in Iran from Aziz Nasafi to Sadreddin Shirazi, Tehran: Ney. [In Persian]. Hedayat, R. K.1960. History of Rawda al-Safaye Naseri, vol. 9, Qom: Hekmat.[In Persian]. Kamām (Library, museum and Document Center Islamic Consultative Assembly, 3851-1011. _______, 101-16-4-1-191-21. Kamyar, A.R. 2019. “Islamic Rites in Mashhad Offices (1305 – 1367)”, Master's Degree Thesis in Shiite History, University Ferdowsi of mashhad .[ In Persian]. Kasravi, A.1944. Sufism. Unplace.[ In Persian]. Keshavarz, M. 2019. “The position of the family of the Shirazi Nayeb Sadr in the cultural and political developments of the Qajar period”. Institute for Humanities and Cultural Studies.[ In Persian]. Khajenoori, E.1978. player of the Golden Age (Bazigaran Asre talaie), Unplace: 1978.[ In Persian]. Madani, M (1997), What is going on in Khaniqah Bedokht?,with the introduction of Ahmad Abedi, Qom, author .[ In Persian]. Massignon, L.1979. The Passion of al-Hallaj (qows zendegi hallaj). translated by Abdul Ghafur Ravan Farhadi:Tehran.ketabkhane-y-manoochehri. [ In Persian]. Memoirs of saiyid muhammad fatimi qumi, Hassan Zandiyeh, Tehran: Library, museum and Document Center Islamic Consultative Assembly .[ In Persian]. Men of the Pahlavi Era )Reǰal-e asr-e Pahlavī( .The Center of Historical Documents Survey, 2000; dr manouchehr Iqbal be revāyat-e asnad, Tehran: The Center of Historical Documents Survey. Mesbah Yazdi, M.T. 2007, In Search of Islamic Sufism, Qom: Publishing Center of Imam Khomeini Educational and Research Institute.[ In Persian]. Mir Ansari, A.1997. Documents from Iranian Contemporary Literature Celebrities, vol1, Tehran: Iranian National Documents Organization (Document Institute) .[ In Persian]. Modarresi Chahardehi, N.2003. Sofia dynasties of Iran, Tehran: Scientific and Cultural Publications Company.[ In Persian]. Motma, ق 26527, 1959. ________, ق 132225-1. Naib Sadr Shirazi's. 1983.Tohfe al-Haramin, Naib Sadr Shirazi's travelogue on the pilgrimage of Mecca and the visit of Iran and India, Tehran: Babak .[ In Persian]. Najmi, N.1994. political actors of Reza Shahi and Mohammad Reza Shahi, Tehran: Einstein.[In Persian]. Nasr, S.H. 2013, Golshan Haqiqat, translated by Inshallah Rahmati, 2nd Ch., Tehran: Sophia.[In Persian]. Navaye Khorasan newspaper.1971. Saturday.14. August .No, 995. Nematullahi, Abdolsaleh. 1961. Cutting Blade, Tehran, Payam Printing Factory .[In Persian]. Noorbakhsh, J. (1994), Golestani Javid, Tehran: Author. [In Persian]. Nouraei Beidokht, H. 2018, Under the Sky of Beidokht; Bidokht in Time, Tehran: Hassan Nouraei Bidokht.vol2.[ In Persian]. Parvizi, Sh. (1953), Tazkera al-Arefin, Tabriz: Shamseddin Parvizi. .[ In Persian]. __________.1957. Majma al-Anwar or Kashkol of the Dhahabīyeh Dynasty: Shamseddin Parvizi.[In Persian]. Pazuki, Sh.(2014), Mysticism and Art in the Modern Period, Tehran: elm.[In Persian]. Rahimi Shashdeh, M (2013), From Majzoob Ali Shah Kaboodar Ahangi to Majzoob Ali Shah Gonabadi; Biography of Aqtab, Mashaykh Mazzounin of Nematollahi Dynasty, Tehran: Morteza Rahimi .[ In Persian]. Rezakhani, M,1999. The Flight of Love in the Galaxies, Tehran: Mohammad Mousavi Saeedi.[In Persian]. Sadid-ol-Saltanah, M.A. Khan.1983.Sadid-ol-Saltanah travelogue: al-tadqiq fe seyr-altariq. Corrected by Ahmad Eqtedari,Tehran: behnashr .[ In Persian]. Safai, E. 1983. Constitutional leaders. Tehran: javīdān-e aʾlmi, 2vol. [ In Persian]. Ṣafῑʿalῑshāh, Mirza Hasan, (Undata). Bahr- al-Haqāʿiq & mizān al-marefa, introduction by żāʾal-din mowlavī gīlanī, ketabḵane-ye sanāʾi .[ In Persian] Sākmā, (Sāzmān-e Asnād va Ketābḵān-e Mellī-ye Iran (National Archives and Library of Iran), Document No 297-27910-2,3. ______, 999-35308-6. Samii, K. & M. Sadoqi. 1991, A History of the Later Splits of Nematollahiyeh Dynasty (in: Two Treatises on the New History of Sufism in Iran), Tehran: Pajang.[ In Persian]. Shahedi, M. 2010, The Decline of Constitutionality; Political Biography of Dr. Manouchehr Eqbal, Tehran: Institute for Iranian Contemporary Historical Studies .[ In Persian]. Shamsedin, S. 2020. “Shirazi, Mirza Agha Haj Mohammad-Masoom; Known as Masoom-Ali-Shah and Naieb al-Sadr Shirazi (1854-1926). University of Tehran. Vol. II. No3. .[ In Persian]. Shirazi, M. M (1966), Tarayeq al-Haqayq, Correction of Mohammad Jafar Mahjoub, vol. 3, Tehran: Barani Library .[ In Persian]. Shirvani, M. 2009. Bostan Al-Sayaheh, Correction of Manijeh Mahmoodi, Tehran: Haqiqat.[ In Persian]. Sultan Alishah, Sultan Muhammad Ibn Haidar (2000), majma of Saadaat, Tehran: Haqiqat.[ In Persian]. Tābande, A.1998. Khvorshīd-e Tābande. Tehran: Ḥaqīqat[ In Persian]. Ḥaqīqat, A .1996. History of Iranian mysticism and mystics (from Bayezid Bastami to Noor Ali Shah Gonabadi).Tehran: Koomesh.[ In Persian]. Tabandeh Gonabadi, S.H 2005. Genius of Science and Mysticism in the 14th Century; A biography of the late Haj Molla Sultan Mohammad Gonabadi "Sultan Alishah", Unplace, Taban Publication.[ In Persian]. _________________, S.H (2009), Memories of the Hajj Journey, Tehran: Haqiqat. [ In Persian]. Van den Bos, Matthijs. Mystic Regimes: Sufism and State in Iran, from the late Qajar Era to the Islamic Republic (Leiden: Brill, 2002). Wormser, Paul. 2014. The spread of Islam in Asia through trade and Sufism (ninth–nineteenth centuries). In Routledge Handbook of Religions in Asia (pp 109-122). Yadnameh Saleh.1988. Tehran: Editorial Board of Amir Soleimani Library.[in Persian]. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 98 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 183 |
||