پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,235 |
| تعداد مقالات | 67,807 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,282,642 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,024,473 |
معرّفی مُصحَفِ مُترجَمِ هُدائی افندی (ش20)؛ بررسی نکاتی در اختلاف قرائات | ||
| ادب فارسی | ||
| مقاله 3، دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 31، شهریور 1402، صفحه 35-67 اصل مقاله (1.62 M) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpl.2023.361753.2188 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدحسین جعفری‌تبار* ؛ علیرضا حاجیان نژاد | ||
| گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| اهمّیت پژوهش در مَصاحفِ مُترجَمِ کهن از جنبه‌های گوناگون بر اهل تحقیق روشن است، از فوائدِ گوناگونِ زبانی در تاریخ زبان فارسی تا بهره‌هایی که در علومِ متنوّعِ قرآنی از این گنجینه بر می‌توان گرفت. از میانِ پُر‌شمار مَصاحفِ مُترجَم، که تا کنون ناشناخته و پژوهش‌ناشده بر جای مانده است، بخت معرّفی و بررسی مُصحفِ کتابخانۀ هُدائی افندی، به‌شماره نسخۀ 20، بازماندۀ اوائل سدۀ هفتم، نخست‌بار نصیبِ ما گشت. علاوه بر فوائد زبانی و لغوی در عرصۀ زبان فارسی، که نُسخ مُترجَمِ کهن علی‌العُموم این‌همه را شامل است، نسخۀ هُدائی افندی متضمّن نکاتی چشم‌گیر است در بعضِ علوم قرآنی چون عَدّالآی و تجوید و علی‌الخصوص اختلاف قرائات. مسألۀ اصلی مقالِ حاضر، بیرون از بررسی نسخه‌شناختی و نکاتی چند در کتابت و ارائۀ شواهدی نویافته در مبحثِ تجویدیِ ادغام، بررسی ضبط و کاربرد اختلاف قرائات و تأثیر آن بر این ترجمه است. با مطالعۀ فاتحة الکتاب تا پایان سورۀ أنعام و آغازِ سورۀ زُمر تا پایانِ قرآن با توصیفِ مواضعِ مؤثر در ترجمه و نیز کاربردهای نادرِ مُختلَفِ قرائات در این مُصحف، فارغ از ترجمه، و تطبیق با بعضِ مصادر در این علم، به تحلیل این شواهد پرداخته‌ایم و نشان داده‌ایم که کتابتِ این مُصحف، به سنّتِ مُصحف‌پردازیِ قدیم بر طریق اختیارِ قرائات، چگونه بر ترجمۀ متن مؤثر افتاده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تجوید؛ اختلاف قرائات؛ مصاحف مُترجَمِ کهن؛ هُدائی افندی؛ قرآن‌های مُترجَم سدۀ هفتم | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Introducing Hudai Afendi’s Translation of the Mushaf No. 20: Analyzing Some Points in the Variant Readings of Quran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| MohammadHossein Jafaritabar؛ Alireza Hajian Nejad | ||
| Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The significance of research in old translations of Quran is evident to scholars in various facets, ranging from the linguistic benefits in the history of Persian language to various Quranic sciences. Among numerous Quran translations that are not studied and explored yet, we identified an incredible opportunity to introduce and examine the manuscript of Hudai Afendi’s translation of the Mushaf No. 20 for the first time, which dates back to the early 7th century. In addition to the linguistic and lexical benefits within the context of Persian language, which can be found in majority of old translations, the Hudai Efendi’s version includes some additional insightful points pertaining to Quranic sciences such as counting verses, Tajweed, and especially, the variant readings of Quran. The main focus of this article is to explore and investigate how the variant readings of Quran is captured in this mushaf, and how the variant readings of Quran has impacted this translation. By studying Al-Fatiha Al-Kitab up to the end of Surah An’am as well as the beginning of Surah Az-Zumar towards the end of Quran, we point out and analyze cases that have influenced the translation, and rare occurrences of the variant readings of Quran in this Mushaf, independent of the translation, while comparing with some main references in the field. We discuss how the writing of this Mushaf has affected the translation due to employing the traditional ways of scribing Quran through choosing from different variants based on the writer’s discretion. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Tajweed, Contraction (Idgham), Variant readings of Quran, Old translations of Quran, Hudai Efendi, Quran translations of the seventh century | ||
| مراجع | ||
|
ابن منظور (بی‌تا)، لسان العرب المُحیط، اعداد وتصنیف یوسف خیّاط و ندیم مرعشلی، بیروت، دار لسان العرب.
ابن‌الجزری الدِّمشقی الشّافعی، الامام شمس الدین أبی‌الخیر محمّد بن محمّد بین محمّد بن علی (1427ه/ 2006م.)، غایة النّهایة فی طبقات القُرّاء، طبعة جدیدة مصحّحة اعتمدت علی الطّبعة الأولی للکتاب التی عُنیَ بنشرها سنة 1932م ج. برجستاراسر، بیروت، دار الکتب العلمیة.
أبوالفُتوح الخُزاعی النیشابوری، حسین بن علی بن محمّد بن احمد (1389)، رَوض الجِنان ورَوح الجَنان فی تفسیر القرآن (مشهور به تفسیر شیخ أبوالفتوح رازی)، چ 4، به‌کوشش و تصحیح دکتر محمّدجعفر یاحقّی و دکتر محمّدمهدی ناصح، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.
پایگاه جامع علوم قرآنی https://quran.inoor.ir/fa
تفسیر القرآن بالقراءات القرآنیة العشر (بی‌تا)، لبنان، منشورات الجامعة الإسلامیة ورابطة علماء فلسطین-غزة، روابی القدس.
الجَرمی، إبراهیم محمّد (1422ه/ 2001م.)، مُعجم عُلوم القرآن، دمشق، دار القلم.
الخطیب، عبد اللطیف (1422ه/ 2002م.)، مُعجم القراءات، دِمشق، دار سعد الدّین.
الدّانِی، أبوعمرو (1426ه/ 2005م.)، التَّهذیب لِما تفَرَّدَ بِه کُلُّ واحدٍ مِن القُرّاء السَّبعة، تحقیق الأستاذ الدکتور حاتم صالح الضّامِن، دمشق، دار نَینَوَی.
درواجکی، فخرالاسلام أبونصر احمد بن حسن بن سلیمان (1398)، لطائف التفسیر (تفسیر درواجکی)، تصحیح و تحقیق سعیده کمائی‌فرد، تهران، میراث مکتوب.
عامی مطلق، امیرحسین و سیّد محمّد میرحسینی (1395)، "قرائت حفص در ترجمه‌های فارسی کهن قرآن کریم"، دوفصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات ترجمه قرآن و حدیث، دوره 3، شماره 5، بهار و تابستان، ص123-155.
عبدالباقی، محمّد فؤاد (1389)، المُعجَم المُفَهرَس لِألفاظ القرآن الکریم، قم، ژکان.
فرهنگنامۀ قرآنی (1377)، چ2، تهیّه و تنظیم گروه فرهنگ و ادب بنیاد پژوهشهای اسلامی با نظارت دکتر محمّدجعفر یاحقّی، مشهد.
فلاته، أمین بن ادریس بن عبدالرحمن (1421هـ.)، "الإختیار عند القرّاء"، ماجستیر، جامعة أُمّ القرَی المملکة العربیة السعودیة.
کاملترین معجم قرآن کریم http://quran-mojam.ir
کریمی‌نیا، مرتضی (1400)، "نسخه‌شناسی مصاحف قرآنی (16)"، آینۀ پژوهش، سال سی‌ودوم، شمارۀ پنجم، آذر و دی‌ماه، ص5-49.
مُحَیسِن، محمّد سالِم (1417ه/ 1997م.)، الهادی (شرح طیبة النشر فی القراءات العشر والکَشف عن عِلل القرءات وتَوجیهِها)، بیروت، دار الجِیل.
میبدی، ابوالفضل رشیدالدّین (1361)، کشف الأسرار وعُدّة الأبرار، چ 4، بسعی و اهتمام علی‌اصغر حکمت، تهران، مؤسسۀ انتشارات امیر کبیر.
النَّوزاوازی، محمّد بن أبی نَصر بن أحمد الدَّهّان (1439ه/ 2018م.)، المُغنِی فی القراءات، تحقیق محمود بن کابِر بن عیسی الشَّنقِیطی، الجَمعیّة العِلمیّة السُّعودیّة للقرآن الکریم وعُلومه.
النّویری، أبی القاسم محمّد بن محمّد بن محمّد بن علی (1424ه/ 2003م.)، شرح طیبة النشر فی القراءات العشر، تحقیق مجدی محمّد سُرور سعد بَاسْلوم، بیروت، دار الکُتب العلمیّة.
Ibn Manzoor (Bita), Lasan al-Arab al-Muhait, numbers and ballads of Yusuf Khayat and Nadim Marashli, Beirut, Dar Lasan al-Arab.[In Arabic]. Ibn al-Jaziri al-Dim-Mashqi al-Shafi'i, Imam Shams al-Din Abi al-Khair Muhammad bin Muhammad bin Muhammad bin Ali (1427 AH/ 2006 AD), Ghaya al-Nahiya fi Tabaqat al-Qura'a, a new revised edition based on the first edition of the book published in 1932 AD. Barjstaraser, Beirut, Dar al-Katb al-Alamiya. .[In Arabic]. Abu al-Futuh al-Khuza'i al-Nishabouri, Hossein bin Ali bin Muhammad bin Ahmad (2010), Rawz al-Jinnan and Rooh al-Janan fi Tafsir al-Qur'an (famous for the commentary of Sheikh Abu al-Futuh Razi), Ch. 4, with the efforts and corrections of Dr. Mohammad Jaafar Yahaqi and Dr. Mohammad Mahdi Naseh, Mashhad, Islamic Research Foundation Astan Qods Razavi. .[In Arabic]. Comprehensive database of Quranic sciences https://quran.inoor.ir/fa/ Tafsir al-Qur'an with Al-Qur'an al-Ashar (Bita), Lebanon, Islamic University and Palestine-Gaza Association of Scholars, Rawabi al-Quds. .[In Arabic]. Al-Jarmi, Ibrahim Muhammad (1422 AH/2001 AD), Al-Qur'an Encyclopaedia, Damascus, Dar al-Qalam. .[In Arabic]. Al-Khatib, Abd al-Latif (1422 AH/ 2002 AD), Mujam al-Qarayat, Damascus, Dar Saad al-Din. .[In Arabic]. Al-Dani, Abu Amr (1426 AH/ 2005 AD), Al-Tahtahib Lema Taffarda Ba Kul-Wahd of the Seven Qur’a, Research by Professor Hatem Saleh Al-Dhamin, Damascus, Dar Nineveh. .[In Arabic]. Darwajki, Fakhr al-Islam Abu Nasr Ahmad bin Hasan bin Sulaiman (2018), Lataif al-Tafsir (Tafseer Darwajki), edited and researched by Saeeda Kamaifard, Tehran, written heritage. .[In Arabic]. Ami Mutlaq, Amir Hossein and Seyyed Mohammad Mir Hosseini (2015), "Hafs Reading in the Old Persian Translations of the Holy Qur'an", bi-quarterly scientific-research study of the translation of the Qur'an and Hadith, Volume 3, Number 5, Spring and Summer, pp. 123-155. .[In Arabic]. Abdul Baqi, Mohammad Fouad (2010), Al-Mojam Al-Mofahrs for Al-Faz Al-Qur'an Al-Karim, Qom, Zhekan. .[In Arabic]. Qur'anic dictionary (1998), Ch2, prepared and edited by the Department of Culture and Literature of the Islamic Research Foundation under the supervision of Dr. Mohammad Jaafar Yahaqi, Mashhad. .[In Arabic]. Falateh, Amin bin Idris bin Abdurrahman (1421 AH), "Al-Ikhtiyar and Al-Qar'a", Majistir, Jama'at Umm Al-Qar'i al-Malmakah Arabiya al-Saudia. .[In Arabic]. The most complete dictionary of the Holy Quran http://quran-mojam.ir/ Kariminia, Morteza (2021), "The Bibliography of Qur'anic Books (16)", Research Mirror, 32nd year, 5th issue, Azar and Dimah, pp. 49-5. .[In Arabic]. Muhaisen, Muhammad Salem (1417 AH/1997 AD), Al-Hadi (Sharh Tayyaba al-Nashar fi al-Qarayat al-Ashr and Kashf an al-Allal al-Qaraat wa Tawjiheha), Beirut, Dar al-Jail .[In Arabic]. Meybodi, Abulfazl Rashid al-Din (1982), Kashf al-Asrar and Udda al-Abrar, ch. 4, Ali Asghar Hekmat's effort and effort, Tehran, Amir Kabir Publishing House.[In Arabic]. Al-Nawzawazi, Muhammad bin Abi Nasr bin Ahmed al-Dahhan (1439 AH/2018 AD), al-Mughni fi al-Qara'at, research by Mahmud bin Kabir bin Isa al-Shanqeiti, Al-Jama'iyyah al-Alamiya al-Sauadiyya for the Noble Qur'an and Science.[In Arabic]. Al-Nawiri, Abi al-Qasim Muhammad bin Muhammad bin Muhammad bin Ali (1424 AH/2003 AD), Sharh Tayyaba al-Nashar fi al-Qarayat al-Ashhar, research by Magdi Muhammad Suror Saad Baslom, Beirut, Dar al-Kutb al-Alamiya. [In Arabic]. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 107 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 41 |
||