پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 163 |
| تعداد شماره‌ها | 6,824 |
| تعداد مقالات | 73,561 |
| تعداد مشاهده مقاله | 134,679,442 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 105,206,860 |
بازتابِ بن مایه های اسطوره ای در قصۀ برادران طلایی در فرهنگ بختیاری | ||
| پژوهش های ایران شناسی | ||
| دوره 15، شماره 1، خرداد 1404، صفحه 1-18 اصل مقاله (495.9 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jis.2023.366307.1235 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد انصاری* 1؛ جهانگیر صفری2؛ ابراهیم ظاهری عبده وند3 | ||
| 1دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد، ایران، | ||
| 2استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد، ایران | ||
| 3دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد، ایران، | ||
| چکیده | ||
| در قصۀ «برادران طلایی»، از قصه های رایج در فرهنگ بختیاری، بن مایه های اسطوره ای مختلفی همچون آیین قربانی برای الهۀ مادر، مطابقت شخصیت ها با ایزدان، کارکرد اسطورهای اشیا و مکان هایی چون حلقه، برف، کوه و انار دیده می‌شود؛ بنابراین فهم درست این قصه، در گروِ شناخت این عناصر اسطورهای است که در این پژوهش، با روش اسنادی و رویکرد توصیفی تحلیلی به بررسی آن ها در پیوند با متونی چون شاهنامه پرداخته می شود. یافته‌ها و نتایج پژوهش نشان می دهد اسطورۀ کلان در این قصه، ازدواج با پری و آیین های مرتبط با آن است؛ آیین هایی که هنوز برخی از نشانه های آن مانند ازدواج با قنات در مناطق مختلف ایران رایج است. علاوه بر این، شخصیت های این قصه، دگردیسی یافتۀ ایزدان است یا میتوان گفت ایزدان، کهن نمونه‌ای برای ساختن آنان بوده اند؛ چنانکه شخصیت درویش با توجه به دو چهرۀ اهورایی و اهریمنیاش، مانند ایزد وایو است و بیشتر خویشکاری های پری مانند ارتباط با آب و چشمه، قدرت پیکرگردانی و تبدیل کردن قهرمان به سنگ، در کنش‌های شخصیت دخترغارنشین دیده می شود. کنش های قصه، مانند کشتن جوان/درویش بر سر چشمه، ریشه در آیین قربانی برای الهۀ آب دارد، تبدیل شخصیت ها به طلا، نماد اسطورهای جاودانگی است، برون‌همسری و نقش پررنگ شخصیت دختر و پدر در ازدواج نیز ریشه در فرهنگ ازدواج های اسطوره ای دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اسطوره؛ فرهنگ بختیاری؛ قصۀ «؛ برادران طلایی»؛ فرهنگ ازدواج اسطورهای؛ ایزد وایو | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Reflection of Mythological Motifs in the Story of the Baradaran-e-Talaee in Bakhtiari Culture | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad ansari1؛ jahangi safari2؛ Ebrahim zaheri abdevand3 | ||
| 1PhD in Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Shahrekord University, Iran | ||
| 2Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Shahrekord University, Iran | ||
| 3Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Shahrekord University, Iran, | ||
| چکیده [English] | ||
| The story of Baradaran-e-Talaee is a well-known tale in Bakhtiari culture, rich in mythological motifs such as sacrificial rituals for the mother goddess, character comparisons with gods, and symbolic elements such as rings, snow, mountains, and pomegranates. A proper understanding of this story depends on recognizing these motifs. This research explores them in connection with texts such as Shahnameh, using a documentary and descriptive-analytical approach. Findings show that the central myth in this story is marriage to the Peri and its associated rituals, some of which—such as ritualized marriages involving water sources, including aqueducts—are still observed in certain regions of Iran. Furthermore, the story’s characters are either transformed gods or modeled after divine archetypes. For example, the Darvish, with both Ahura and Ahriman aspects, resembles the god Vayus. Many traits of the Peri—such as her connection to water and springs, sacrificial rituals, transfiguration, and turning the hero into stone—are reflected in the actions of the cave girl. Certain events, such as the ritualistic killing of a young man or Darvish at a fountain, are rooted in sacrificial rites to the water goddess. Transforming characters into gold symbolizes immortality, while exogamy and the prominent role of the father and daughter in mythological marriage reflect deep-rooted ancient traditions. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| myth, Bakhtiari culture, ", Baradaran-e-Talaee", story, mythological marriage culture, Izad Vayu | ||
| مراجع | ||
|
آیدِنلو، سجاد (1388). از اسطوره تا حماسه (هفت گفتار در شاهنامه‌پژوهی). چاپ دوم، تهران: سخن.
افشاری، مهران (1387). تازه به تازه نو به نو. چاپ دوم. تهران: چشمه.
الیاده، میرچا (1372). رساله در تاریخ ادیان، ترجمۀ جلال ستاری. تهران: سروش.
ــــ، ــــ (1395). آیین‌ها و نماد تشرف: اسرار تولد و نوزایی. ترجمۀ محمدکاظم مهاجری. تهران: کتاب پارسه.
اوشیدری، جهانگیر (1378). دانشنامۀ مزدیسنا. چاپ دوم. تهران: نشر مرکز.
بزرگ بیگدلی، سعید؛ زمانی، اکبر و محمدی کله‌سر، علیرضا (1386). نمادهای جاودانگی (تحلیل و
بررسی نماد دایره در متون دینی و اساطیری)، نشریه علمی پژوهشی گوهر گویا، شماره 1، صص79-98.
بهار، مهرداد (1398). پژوهشی در اساطیر ایران. چاپ چهاردهم. تهران: آگه.
پارسازاده، عبدالعلی (1394). نمادهای ایران باستان. تهران: آرون.
پراپ، ولادیمیر (1371). ریشه‌های تاریخی قصه‌های پریان. ترجمۀ فریدون بدره‌ای. تهران: توس.
پورداوود، ابراهیم (1377). یشت‌ها، تهران: اساطیر.
جابز، گرترود (1397). فرهنگ سمبل‌ها، اساطیر و فولکلور. ترجمۀ محمدرضا بقاپور. چاپ دوم. تهران: اختران.
جمشیدی، زهرا (1397). تأملی بر خویشکاری های زن در ایران باستان، با نگاهی به شاهنامه فردوسی، دوفصلنامة تخصصی زبان و ادبیات فارسی، سال اول، شماره دوم، صص 1-16.
چالاک، سارا (1400). مکان‌های اسطورهای در قصه‌های عامیانه ایران، فصلنامه پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی، شماره 60، صص 23-45.
حیدری، حسن و صادق‌پور مبارکه، مژگان (1398). اسطوره خون (بررسی برخی کارکردهای وابسته به خون و نمود آن در شاهنامه(. فصلنامة ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، س15. شماره 55، صص 107-140.
خدیش، پگاه (1387). ریخت‌‌شناسی افسانههای جادویی. تهران: علمی فرهنگی.
خوارزمی، حمیدرضا (1394). یکی از ژرف‌ساخت‌های آزمون همسرگزینی در حماسه ملی و بن‌مایۀ برون‌همسری، دوفصلنامه ادبیات حماسی دانشگاه لرستان، سال دوم، شماره چهارم، صص 29-52.
دلاشو، مارگریت لوفلر (1366). زبان رمزی قصه‌های پری‌‌وار. ترجمۀ جلال ستاری. تهران: توس.
دشتی، نصرالله و مهدی رضایی (1398). برررسی ساختار پیمان‌ها در آثار حماسی و پیوند آن با باورهای اسطورهای و دینی. پژوهشنامة ادب حماسی، سال پانزدهم، شمارة 1، پیاپی27، صص .119 – 147.
دوستخواه، جلیل (1385). اوستا. چاپ دهم. تهران: مروارید.
دومزیل، ژرژ (1383). سرنوشت شهریار. ترجمۀ شیرین مختاریان و مهدی باقی، تهران: قصه.
ریاحی‌امین، زهرا و فؤادی، طاهره (1395). بازتاب خویشکاری وایو در منظومه‌های حماسی ملی. مجله شعرپژوهی (بوستان ادب) دانشگاه شیراز، سال هشتم، شماره اول، صص 131-156.
رید، ایولین (1399). مادرسالاری: زن در گسترۀ تاریخ تکامل. ترجمۀ افشنگ مقصودی .تهران: گل آذین.
سرکاراتی، بهمن (1398). سایه‌های شکار شده (گزیدۀ مقالات فارسی)، چاپ سوم. تهران: طهوری.
سگال، رابرت آلن (1389). اسطوره . ترجمۀ فریده فرنورد. تهران: بصیرت.
شوالیه، ژان و گربن، آلن (1384). فرهنگ نمادها. ترجمه سودابه فضایلی. 5 جلد. چاپ دوم. تهران: جیحون.
علومی، محمدعلی (1401). قصۀ اساطیر (بررسی هزارویک شب و قصه‌های ایرانی بر اساس اسطوره‌ها). چاپ دوم. تهران: آموت.
عفیفی، رحیم (1383). اساطیر و فرهنگ ایران در نوشته‌های پهلوی. چاپ سوم. تهران: توس
فرای، نورتروپ (1398). ادبیات و اسطوره در مجموعه مقالات «اسطوره و رمز». ترجمۀ جلال ستاری. چاپ ششم. تهران: سروش.
فردوسی، ابوالقاسم (1387). شاهنامه: متن کامل (بر اساس چاپ مسکو). تهران: پیمان.
فره‌وشی، بهرام (1364). جهان فروری (بخشی از فرهنگ ایران کهن). چاپ دوم. تهران: انتشارات کاریان.
فریزر، جیمز جورج (1399). شاخۀ زرین (پژوهشی در جادو و دین). ترجمۀ کاظم فیروزمند. چاپ چهاردم. تهران: آگاه.
قائمی، فرزاد؛ قوام، ابوالقاسم و یاحقی، محمدجعفر (1388). تحلیل نقش نمادین اسطوره آب و نمودهای آن در شاهنامه فردوسی بر اساس روش نقد اسطورهای، مجله جستارهای ادبی، شماره 165، صص 47-68.
قنبری عدیوی، عباس (1393). امثال و حکم بختیاری. چاپ چهارم. شهرکرد: مرید.
کریستین سن، آرتور (1400). نمونه‌های نخستین انسان و نخستین شهریار در تاریخ افسانه‌ای ایران، ترجمۀ ژاله آموزگار و احمد تفضلی. چاپ هشتم. تهران: چشمه.
کوپر، جی. سی (1392). فرهنگ نمادهای آیینی. ترجمۀ رقیه بهزادی. تهران: علمی.
گری، جین و الشامی، حسن (1402). کهن‌الگو‌ها و موتیف‌ها در فولکلور و ادبیات. ترجمۀ آرتمیس رضاپور و افشین رضاپور. تهران: آگه.
گریم، یاکوب لودویک کارل و گریم، ویلهلم‌کارل (1384). مجموعه کامل قصه‌ها و افسانههای برادران گریم (جلد 1). ترجمۀ هرمز ریاحی. بهزاد برکت و نسرین طباطبائی. تهران: البرز.
لوریمر، دیوید لاکهارت رابرتسون و لوریمر، امیلی اوورند (1401). قصه‌های بختیاری. ترجمۀ سیده الهه رضوی و سیده صدیقه رضوی. شهرکرد: دزپارت.
مارزلف، اولریش (1396). طبقه‌بندی قصه‌های ایرانی. ترجمۀ کیکاووس جهانداری. چاپ چهارم. تهران: سروش.
مددی، حسین (1386). نماد در فرهنگ بختیاری، اهواز: مهزیار.
مرادی، مریم (1398). بررسی نماد برف در اسطوره مردم اوستیا - حماسه اوستیایی نارت و شاهنامه، چهارمین همایش نگاهی نو به زبان و ادب عامه، مشهد، دوره چهارم. صص 709-720.
مزداپور، کتایون (1354). نشانه‌های زن‌سروری در چند ازدواج داستانی در شاهنامه. مجله فرهنگ و زندگی، شماره 19 و 20 (ویژه زن در فرهنگ ایران و جهان)، صص 94-121.
ماسه، هانری (1387). معتقدات و آداب ایرانی. ترجمۀ مهدی روشن‌ضمیر. دو جلد. تهران: شفیعی.
مظاهری، علی‌اکبر (1377). خانواده ایرانی در روزگار پیش از اسلام. ترجمۀ عبدالله توکل. چاپ دوم. تهران: قطره.
هال، جیمز (1387). فرهنگ نگاره‌ای نمادهای شرق و غرب. ترجمة رقیه بهزادی. چاپ سوم، تهران: فرهنگ معاصر.
ــــ، ــــ (1390). فرهنگ نگاره‌ای نمادها. ترجمۀ رقیه بهزادی. چاپ پنجم. تهران: فرهنگ معاصر.
هینلز، جان (1399). شناخت اساطیر ایران. ترجمۀ ژاله آموزگار و احمد تفضلی. چاپ بیست‌وچهارم. تهران: چشمه.
واحددوست، مهوش (1399). نهادینه‌های اساطیری در شاهنامه فردوسی. چاپ سوم. تهران: سروش.
ویدن‌گرن، گئو (1953). پژوهشی در خرقۀ درویشان و دلق صوفیان. ترجمۀ بهاره مختاریان (1393). تهران: آگاه.
یاحقی، محمدجعفر (1386). فرهنگ اساطیر و داستان‌واره‌ها در ابیات فارسی. تهران: فرهنگ معاصر. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 863 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 81 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب