
تعداد نشریات | 163 |
تعداد شمارهها | 6,826 |
تعداد مقالات | 73,607 |
تعداد مشاهده مقاله | 134,899,288 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 105,300,708 |
نقد بلاغیِ «ضمیر» با تأکید بر احوالی از مسندالیه در داستانِ ضحّاک (با تأکید بر معانیِ ثانویة «قطعیت» و «اختصاص و انحصار») | ||
پژوهش های ایران شناسی | ||
دوره 15، شماره 1، خرداد 1404، صفحه 87-106 اصل مقاله (531.41 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jis.2023.367874.1245 | ||
نویسندگان | ||
محمد چوپانی1؛ غفار برج ساز* 2 | ||
1دانش آموختهی کارشناسی ارشد، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران | ||
2استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
شاهنامه در شمار بهترین آثار حماسی عالم محسوب میشود؛ گرچه محققانِ بسیاری به بررسی این اثر بزرگ پرداختهاند؛ اما هنوز میتوان زوایایی از این اثر بزرگ را آشکار نمود. یکی از این زوایا، بررسی کارکرد بلاغی ضمیر در این اثر سترگ است. میدانیم جابجایی کلمات در ساختار جمله و قرار گرفتن در جایگاههای مهم آن با مقاصد بلاغی و معنایی رابطة مستقیم و تعیینکنندهای دارد. «ضمیر» نیز یکی از عناصری است که به سبب جایگاهِ سیالی که دارد، با حضور در قسمتهای مهم جمله از خاصیت دستوری عدول میکند و با برجستهشدن به ایجاد دلالتهای ثانویه و مفاهیم مجازی در متن کمکمیکند؛ از این رو، هدف این پژوهش بررسی کارکردهای بلاغیِ مسندالیة ضمیر و متعلقات آن در داستان ضحاک است و پرسش اصلی این است که ضمیر در جایگاه مسندالیه و متعلقات آن، در تولید کدام معانی و اغراض ثانویة نقش ویژهای ایفا کرده است؟ پژوهش حاضر به صورت کیفی و با روش اسنادی– توصیفی تدوین گردیده است. نتایج نشانمیدهد که شاعر با استفاده از شیوهها، امکانات و ساختهایِ زبانی و بلاغیِ گوناگون، با قابلیتِ کارکردِ معنایی و اغراضِ ثانویة اطمینانبخشی، قطعیت و منحصرکنندگی، در کنارِ امکاناتِ گوناگونِ حوزة «ضمیر» میکوشد در مرحلة نخست، مخاطب را از حالت تردید و انکار خارج کند و در ذهن او جایی برای کمترین تردید دربارة موضوع مدنظر باقی نگذارد و زمینة پذیرش و همراهی او را فراهم سازد، سپس از راه تشویق و ترغیب، تاثیر ویژهای بر او بگذارد و نهایتا او را با خواسته، دریافت و نظر خود همراه سازد. | ||
کلیدواژهها | ||
ضمیر"؛ نقد بلاغی (کاربردی)"؛ داستان ضحّاک"؛ مسندالیه "؛ "؛ قطعیت و انحصار" | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Rhetorical criticism of "Pronoun" with emphasis on some aspects of the subject in the story of Dahhak (with emphasis on the secondary meanings of "certainty" and "exclusivity and exclusivity") | ||
نویسندگان [English] | ||
Muhammad Choopani1؛ Ghafar Borjsaz2 | ||
1Master's degree student, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities, Shahed University, Tehran, Iran | ||
2Correspondent author, PhD in Persian Language and Literature, Department of Persian Language and Literature, Faculty of humanitis, Shahed University, Tehran, Iran | ||
چکیده [English] | ||
Introduction: Rhetoric is the art of effective communication, tailored to the audience's situation and status. The term "speech" encompasses all verbal and semantic components. Purpose:This research aimed to explore the functions and rhetorical capacities of pronouns within the context of Zahhak's story, and to identify the specific functions and rhetorical capacities employed by Ferdowsi. method:This study utilizes a descriptive-analytical approach and employs rhetorical criticism. Findings: This research identifies two main areas where the pronoun's rhetorical capacity is developed: the interaction between pronouns and verbs, and the phonetic layer of speech. In the former, pronouns are used as adverbial complements of verbs and in syntactic shifts from nouns to verbs, satisfying both syntactic and semantic needs while inducing desired effects on the audience. In the latter, pronouns affect the formation of a specific phonetic environment in speech. conclusion: The study concludes that pronouns play a significant role in the rhetorical efficacy of the story, serving various rhetorical and semantic purposes. Another function of pronouns in this story is to demonstrate their role in "binding the predicate" to convey certainty. Pronouns also play a role in various rhetorical processes at the phonetic level of speech. These processes include the "settling" of pronouns and their impact on creating a specific phonetic atmosphere in speech. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Pronoun", Rhetorical Criticism (Applied)", Dastan Dahhak", Subject", ", Certainty and Monopoly" | ||
مراجع | ||
ابتهاج، امیرهوشنگ (1372). حافظ به سعی سایه، چاپ اول. تهران: توس.
احمدی، محمد (1396). ماهیت نقد رتوریکی و اهمیت آن در مطالعات ادبی، بلاغت کاربردی و نقد بلاغی. 2(3)، 73-87.
خالقیمطلق، جلال (1400). شاهنامه. 4جلد، تهران: سخن.
خلیفهشوشتری، محمدابراهیم و قاسمی، محمود (1395). معناشناسی نظم در تقدیم مسندالیه برای تخصیص و تقویت کلام از دیدگاه عبدالقاهر جرجانی، سکاکی و ابنعاشور. فصلنامه پژوهشهای ادبی و بلاغی،5 (17)، 11-26.
دهرامی، مهدی (1393). کارکردهای زیباییشناختی ضمیر در شعر شاملو. فصلنامة زیباییشناسی ادبی، 6 (22)، 119 -134.
رحیمی، سیدمهدی؛ جلیلی جشنآبادی، حسن؛ شایانسرشت، اکبر و نوروزی، زینب (1399). نقد بلاغی هدایتالمتعلمین فیالطب. مطالعات زبانی و بلاغی، 11(22)، 191-218.
زرینکوب، عبدالحسین1361). نقد ادبی، تهران: امیرکبیر.
سعدی، مُصلِح بن عبدالله (1385)، کلیات سعدی، بر اساس نسخة محمدعلی فروغی، تهران، انتشارات کتاب آبان.
شفیعیکدکنی، محمدرضا (1379). موسیقی شعر، چاپ ششم. تهران: آگاه.
شفیعیکدکنی، محمدرضا (1378)، آواز باد و باران، با نقدی از تقی پورنامداریان، چاپ دوم: چشمه.
شفیعیکدکنی، محمدرضا، (1391). رستاخیز کلمات، چاپ دوم. تهران:سخن.
شفیعیکدکنی، محمدرضا، (1392). زبان شعر در نثر صوفیه، چاپ چهارم. تهران: انتشارات سخن.
شفیعی، محمود (1377). شاهنامه و دستور، چاپ دوم. تهران: دانشگاه تهران.
شمیسا، سیروس (1386). معانی، تهران: میترا.
شمیسا، سیروس (1381). بیان و معانی، چاپ هشتم. تهران: فردوس.
طالبیان، یحیی؛ صالحی، نرگس و حاجیآقابابایی، محمدرضا (1401). نقد بلاغی؛ چیستی و روش ها. فنون ادبی، 14(38)، 35-52.
فتوحی،محمود (1391). سبکشناسی نظریهها، رویکردها و روشها، چاپ نخست. تهران: سخن.
کزازی، میرجلالالدین (1384). نامة باستان. 9جلد، تهران: سمت.
مکاریک، ایرنا ریما، (1390)، دانشنامة نظریههای ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر و محمّد نبوی، تهران: آگه.
نعمتی، فاروق و سبزیانپور، وحید (1394). جلوههای بلاغت در ایران باستان (با تکیه بر شواهد ذکر شده در منابع عربی). پژوهشنامة نقد ادبی و بلاغت، 4(2)، 37 – 51. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 850 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 56 |