پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,116,295 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,220,747 |
نائینی و مفهوم ملت؛ استراتژی پذیرش و تصاحب | ||
| فصلنامه علمی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان | ||
| دوره 13، شماره 4، دی 1402، صفحه 174-190 اصل مقاله (719.05 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jstmt.2023.366119.1656 | ||
| نویسنده | ||
| محسن امین* | ||
| دکترای جامعه شناسی فرهنگی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| یکی از ابعاد بااهمیت و البته مغفول در هماوردی اسلام و مدرنیته، مواجهۀ علمای اسلامی با مفاهیم مدرنی است که نقش تعیین‌کننده‌ای در بسط مدرنیته و کاربست مدرنیزاسیون در جوامع اسلامی داشته‌اند. مفهوم «ملت» ازاین‌دست مفاهیم است که تصویر جدیدی برای جهان و به‌ویژه کشورهای اسلامی منطقۀ خاورمیانه رقم زده است. روحانیان شیعه هریک به نحوی کوشیده‌اند، ضمن ارائۀ تفسیر دینی و شیعی از این مفهوم مدرن، مرز میان خود و این مفهوم را تعیین کنند. دراین‌خصوص، میرزای نائینی که از علمای طراز اول عصر مشروطه به شمار می‌رود، ذیل چارچوب الهیات انتخاب، در کتاب تنبیه‌الامه‌و تنزیه‌المله یکی ازاین‌دست مواجهات نوآورانۀ مفهومی را مطرح ساخته که در مقالۀ پیش‌رو و با اتخاذ روش‌شناسی «جامعه‌شناسی تاریخی» و کاربست تکنیک «تحلیل مضمونی» به بررسی آن می‌پردازیم. درنهایت، این مطالعه نشان می‌دهد که نائینی ضمن کاربست استراتژی «پذیرش و تصاحب»، اولاً کلیت این مفهوم و نظم دولت-ملتی برخاسته از آن را پذیرفته و اساساً تئوری سیاسی خود را بر اساس آن استوار می‌کند، ثانیاً در مقابل برجسته‌شدن «وجه ایدئولوژیک» آن می‌ایستد و ثالثاً می‌کوشد تفسیری از این مفهوم ارائه کند که خللی به اسلامی و شیعی‌بودن دو پدیدۀ نوظهور دولت و ملت وارد نشود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| الهیات انتخاب؛ مشروطیت؛ ملت؛ میرزای نائینی؛ ناسیونالیسم | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Naini and The Notion of Nation: The Strategy of Acceptance and Appropriation | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohsen Amin | ||
| PhD in Cultural Sociology, Faculty of Social Sciences, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| An aspect that is both significant and often overlooked in the convergence of Islam and modernity is the interaction between Islamic scholars and modern concepts. This interaction has been instrumental in shaping the advancement of modernity and its implementation within Muslim societies. The concept of "nation" is among those that have bestowed upon the Muslim countries of the Middle East a distinct international perception. Regarding this, every Shi'i cleric has endeavored to delineate the demarcation between themselves and this notion by offering a religious and Shi'i perspective on this contemporary concept. Naini, a renowned scholar of the constitutional era, put forth one of these groundbreaking conceptual encounters within the framework of choice theology in the book. We will analyze this notion in the forthcoming article through the lens of "Historical Sociology" and employ the "thematic analysis" technique. In conclusion, this study demonstrates that Naini, in employing the "acceptance and appropriation" strategy, initially embraced the entire notion and the resulting nation-state order, upon which he constructed his theory. Additionally, it challenges the "ideological aspect" and endeavors to offer a fresh interpretation of this notion while preserving the Islamic and Shi'i perspectives on emergent modern phenomena and concepts, including the nation and state. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Choice Theology, Constitutional Revolution, Mirza Naini, Nation, Tanbih al-Ummah wa Tanzih al-Millah | ||
| مراجع | ||
|
آجودانی، ماشاءالله (1399). مشروطه ایرانی. تهران: اختران.
آدمیت، فریدون (1387). ایدئولوژی نهضت مشروطیت ایران. تهران: گستره.
اتحادیه، منصوره (نظام مافی) (1381). پیدایش و تحول احزاب سیاسی مشروطیت. تهران: نشر تاریخ ایران.
امین، محسن (1400). روحانیت و ملیت: مواجهه علمای شیعه با مفهوم و پدیده ملیت از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی. رسالۀ دکتری، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.
بی‌نا، بی‌تا. رسالۀ حقوق و وظایف ملت. شمارۀ ثبت در کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی: 73216.
پیرنیا، حسن (1392). تاریخ ایران؛ از مادها تا انقراض ساسانیان. تهران: دبیر.
رجائی، فرهنگ (1373). معرکه جهان‌بینی‌ها در خردورزی سیاسی و هویت ما ایرانیان. تهران: احیاء کتاب.
زائری، قاسم (1389). تبارشناسی ایده ملت‌گرایی در ایران تا پایان دوره رضاخان. رسالۀ دکتری. دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
زائری، قاسم؛ کچویان، حسین (1393). بررسی تاریخی چگونگی تطور معنایی مفهوم ملت از فهم دینی به درک تجددی در آستانه نهضت مشروطه. فصلنامۀ اسلام و مطالعات اجتماعی، 4، 26-54.
زرگری نژاد، غلامحسین (1390). رسائل مشروطیت: مشروطه به روایت موافقان و مخالفان. دوجلدی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
شیخاوندی، داور (1380). ناسیونالیسم و هویت ایرانی. تهران: باز.
صبوریان، محسن (1398). تکوین نهاد مرجعیت شیعه. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
عین السلطنه (1374). روزنامه خاطرات عین السلطنه، تحقیق ایرج افشار. ج 5. تهران: اساطیر.
فیرحی، داود (1394). آستانه تجدد در شرح تنبیه الأمه و تنزیه المله. تهران. نی.
فیرحی، داود (1399). مفهوم قانون در عصر پیشا مشروطه. تهران: نی.
فیرحی، داود (1400). دولت مدرن و بحران قانون. تهران: نی.
مستشار الدوله (1397). رساله یک کلمه. به کوشش باقر مؤمنی. لندن: مهری.
کدی، نیکی آر (1369). ریشه‌های انقلاب ایران. ترجمۀ عبدالرحیم گواهی. تهران: قلم.
کرمانی، ناظم‌الاسلام (بی‌تا). تاریخ بیداری ایرانیان. 2 ج. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
کسروی، احمد (1344). تاریخ مشروطه ایران. تهران: امیرکبیر.
محلاتی، اسماعیل (1390). اللئالی المربوطه فی وجوب المشروطه. در: زرگری نژاد، غلامحسین. رسایل مشروطیت. تهران: موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
مطهری، مرتضی (1368). نهضت‌های اسلامی در صدساله اخیر. تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی (1398). اسلام و مسئله ملیت. تهران: صدرا.
ملک‌زاده، مهدی (1383). تاریخ انقلاب مشروطیت ایران. تهران: سخن.
میرزا صالح، غلامحسین (1387). مذاکرات مجلس اول. تهران: مازیار.
نائینی، محمدحسین (1388). تنبیه‌الامه‌وتنزیه‌المله. تحقیق سیدمحمدجواد ورعی. قم: بوستان کتاب. (نشر الکترونیک قائمیه)
نجفی، موسی (1381). فرایند سکولاریزاسیون مفهوم ملت در ایران. کتاب نقد، 22، 133-148.
Bendix, J., & Collins, R. (1998). Comparison in the works of Reinhard Bendix. Journal of Sociological Theory, 16(3), 298-312.
Keddie, N. R. (1971). The Iranian Power Structure and Social Change 1800-1969: An Overview. International Journal of Middle East Studies, 2(1), 3-20. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 200 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 191 |
||