
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,677 |
تعداد مقالات | 71,947 |
تعداد مشاهده مقاله | 128,720,344 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 101,549,544 |
ارزیابی انتقادی کنشگرایی ماکس وبر در مسئله سیر تطوّر دین بر اساس منظومه فکری مطهری | ||
فصلنامه علمی نظریههای اجتماعی متفکران مسلمان | ||
دوره 14، شماره 1، فروردین 1403، صفحه 109-126 اصل مقاله (922.15 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jstmt.2023.367085.1662 | ||
نویسنده | ||
محمد سلطانیه* | ||
استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران. | ||
چکیده | ||
رویکرد ماکس وبر بهعنوان یک جامعهشناس در دسته رویکردهای خُرد جامعهشناسی طبقه بندی شده و تببین او از پدیدههای مختلف هم تبیینی عینی است. توجه به فرد و تبیین بر اساس در نظر گرفتن موقعیت فرد در جامعه، حتی در مسئله سیر تطوّر دین در جامعه نیز خود را نشان داده است. این مقاله که با هدف فهم انتقادات به دست آمده از دیدگاه شهید مطهری بر نظرات ماکس وبر در خصوص مسئله سیر تطوّر دین و به روش اکتشافی، توصیفی و انتقادی نگاشته شده است، به این ملاحظات دست یافته که دین پدیدهای با خاستگاه الحادی، بشری یا اجتماعی نیست تا در اثر تغییر و تحولات شرایط و زمان، نیاز به تطوّر و همسانی با شرایط داشته باشد. جامع بودن و تطابق دین با واقع، دو عنصر اساسی برای عدم احتیاج دین به تغییرات ماهوی است. همچنین ماهیت دین در گذر تاریخ تغییر نکرده تا دین نیاز به تکمیل داشته باشد. عناصر همه ادیان الهی، یکسان است و تغییری در این عناصر شکل نگرفته تا گمان تغییر، تحوّل و تطوّر در دین ایجاد شود. دیدگاه قرآن در خصوص سیر تطوّر دین، دیدگاهی یکپارچه است. یعنی این دین از بدو خلقت اولین انسان تا آخرین مخلوق توسط خداوند متعال با هدف ایجاد تضمین سعادت زندگی دنیوی و اخروی با انسان و جامعه انسانی همراه شده و چون هدف یکسان است، دین نیز جامع این هدف از ابتدا تاکنون بوده است. | ||
کلیدواژهها | ||
جامعه؛ جامعهشناسی دین؛ دین؛ سیر تطوّر دین؛ ماکس وبر؛ مرتضی مطهری | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Critical evaluation of Max Weber's activism in the issue of the evolution of religion based on the intellectual system of Morteza Motahari | ||
نویسندگان [English] | ||
mohammad soltanieh | ||
Assistant Professor, Department of Social Sciences, Razavi University of Islamic Sciences, Mashhad, Iran. | ||
چکیده [English] | ||
Max Weber's approach as a sociologist is classified in the category of sociological micro-approaches, and his explanation of various phenomena is an objective co-explanation. Paying attention to the individual and explaining based on considering the position of the individual in the society has shown itself even in his opinion about the development of religion in the society. This article is written with the aim of understanding the criticisms obtained from the point of view of Morteza Motahari about Max Weber's views on the issue of the development of religion. It is written in an exploratory, descriptive and critical method, has reached this finding that religion is not a phenomenon with the origin in atheism, humanism or society, so that due to the changes and transformations of conditions and time, it needs to evolve and conform to the conditions. Comprehensiveness and compatibility of religion with reality are two basic elements for religion that prove it doesn't confront substantive changes. Also, the nature of religion has not changed in the course of history so that religion needs to be completed. The elements of all divine religions are the same, and no change has been made in these elements, so as to create the suspicion of change, transformation and evolution in religion. The Qur'an's point of view regarding the development of religion is an integrated point of view. That is, from the beginning of the creation of the first man to the last creature, this religion has been accompanied by Allah almighty with the aim of ensuring the happiness of the this world and the afterlife world with man and human society, and since the goal is the same, religion has also been comprehensive of this goal from the beginning until now. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Evolution of religion, Max Weber, Morteza Motahari, Religion, Society, Sociology of religion | ||
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
مراجع | ||
قرآن کریم، ترجمه انصاریان.
توسلی، غلامعباس (1379)، روشنفکری و اندیشه دینی، رهیافتی جامعه شناختی به آثار و اندیشههای دکتر علی شریعتی، (مجموعه مقالات) مقاله تحلیل دین از دیدگاه جامعه شناختی. تهران: شرکت انتشارات قلم.
توسلی، غلامعباس (1369)، نظریههای جامعهشناسی، تهران: سمت.
جوادی، محسن؛ اعتمادی نیا، مجتبی؛ چاوشی، روح الله (1397). فلسفه دین، تهران: سمت.
جوهری، ابونصر (1407ق)، الصحاح تاج اللغة وصحاح العربیة، بیروت: دارالعلم للملایین.
خشاب، سامیة مصطفى (1987م)، علم الاجتماع الاسلامی، قاهره: دارالمعارف للطباعة والنشر.
دژاکام، علی (1375)، تفکر فلسفی غرب از منظر استاد شهید مرتضی مطهری، تهران: مؤسسه فرهنگی اندیشه.
دورانت، ویل (1365)، تاریخ تمدن، ترجمه احمد آرام و دیگران. تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامى.
دهخدا، علی اکبر (1373)، لغت نامه دهخدا، تهران: روزنه.
دیون پورت، جان (بیتا)، عذر تقصیر به پیشگاه محمد و قرآن، ترجمه غلامرضا سعیدى، قم: دارالتبلیغ اسلامى.
رحمتی، اکبر (1372)، استاد مطهری و روشن فکران، تهران: صدرا.
فروند، ژولین (1383)، جامعه شناسی ماکس وبر، ترجمه عبدالحسین نیک گهر، تهران: توتیا.
فضایی، یوسف (1384)، بنیانهای اجتماعی ادیان ابتدایی، تهران: شرکت انتشاراتی پویان فرنگار.
فلاورز، سارا (بیتا)، اصلاحات، ترجمه رضا یاسایی، تهران: انتشارات فقنوس، چاپ دوم.
فیروز آبادی، محمد بن یعقوب (1415ق)، القاموس المحیط، بیروت: دارالکتب العلمیة.
کوزر، لوئیس (1373)، زندگی واندیشه بزرگان جامعهشناسی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی، چاپ پنجم.
گرین، گراهام (1373)، قدرت و جلال، ترجمه هرمز عبداللهی، تهران: طرح نو.
مطهری، مرتضی (بیتا)، مجموعه آثار، چ نهم، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی (1366)، مقالات فلسفی، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی (1370)، آشنایی با قرآن، چاپ پنجم، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی (1372 الف)، تکامل اجتماعی انسان به ضمیمه هدف زندگی، چاپ هفتم، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی (1372 ب)، حکمت ها و اندرزها، چاپ سوم، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی، (1373 الف)، اسلام و مقتضیات زمان، چاپ چهارم، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی (1373 ب)، مقدّمه ای بر جهان بینی اسلامی، چ هشتم، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی (1375)، جهان بینی الهی و مادی، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی (1381)، انسان و ایمان، مجموعه آثار، ج2، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی (1390)، وحی و نبوت، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی (1392)، جامعه و تاریخ؛ مقدمهای بر جهان بینی اسلامی، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی (1395 الف)، بیست گفتار، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی (1395 ب)، ختم نبوت، تهران: صدرا.
مکارم شیرازی، ناصر و دیگران (1384)، پیام قرآن، تهران: دارالکتب الاسلامیة.
مکارم شیرازی، ناصر و دیگران (1362)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
وبر، ماکس(1371)، اخلاق پروتستان و روح سرمایهداری، ترجمه عبدالمعبود انصاری، تهران: سمت.
وبر، ماکس (بیتا)، اقتصاد و جامعه، ترجمه مهرداد ترابینژاد و دیگران، تهران: سمت.
وبر، ماکس (1396)، جامعه شناسی دین، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر ثالث.
وبر، ماکس (1398)، مفاهیم اساسی جامعهشناسی، ترجمه احمد صدارتی، تهران: انتشارات مرکز.
همتی، همایون (1375)، جامعه شناسی دین از دیدگاه شهید مطهری و دکتر شریعتی، نامه فرهنگ، شماره 21.
Bellah, Robert, N. (1991), Beyond Belief، University of Colifornia Press.
Weber, Max (1948), Essays in Sociology. Gerth, H. , and C. Wright Mills, Palo Alto، Calif ،Mayfield.
Lewls M. Hopfe (1983), Rellglons of the World, New York.
Weber, Max (1964), The Sociology of Religion, translated by:Ephraim Fischoff، Beacon Press، Boston. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 380 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 357 |