پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,241 |
| تعداد مقالات | 67,871 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,467,882 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,238,205 |
خصوصی سازی پیشرونده: تحلیل فرایندهای سیاستگذاری آموزش عمومی در ایران | ||
| مطالعات جامعه شناختی (نامه علوم اجتماعی سابق) | ||
| دوره 30، شماره 2، بهمن 1402، صفحه 59-89 اصل مقاله (743.66 K) | ||
| نوع مقاله: علمی وپزوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jsr.2024.354318.1835 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه مقدسی* 1؛ حسین میرزایی2؛ رضا امیدی3؛ ضیا هاشمی4 | ||
| 1دانش آموخته توسعه و سیاستگذاری اجتماعی، دانشکدۀ علوماجتماعی دانشگاه تهران، ایران. | ||
| 2دانشیار گروه توسعه و سیاستگذاری اجتماعی، دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران، ایران | ||
| 3استادیار گروه توسعه و سیاستگذاری اجتماعی، دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران، ایران | ||
| 4دانشیار گروه جامعه‌شناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| خصوصی‌سازی آموزش عمومی مسیری است که نهاد آموزش در بسیاری کشورهای جهان به‌سوی آن حرکت کرده است؛ اما در هر کشور، منطقه و زمان متفاوت، متأثر از بافتار سیاسی، اجتماعی و فرهنگی هر سپهر سیاستگذاری، فرایند، نوع خصوصی‌سازی و پیامدهای آن متفاوت بوده است. در این مقاله، با مبنا قرار دادن تعریفی فراگیر از مفهوم خصوصی‌سازی آموزش، سازو کارهای تحولی سیاستگذاری آموزش را در دوره‌های مختلف تاریخ آموزش‌وپرورش ایران تحلیل کرده و کنشگران مؤثر در دگرگونی، انتخاب و پایداری سیاست ها را شناسایی کرده‌ایم. روش شناسی این پژوهش کیفی بوده و تکنیک گردآوری و تحلیل داده ها، تحلیل تماتیک اسناد سیاستی است که توسط مجموعه‌ای داده‌کاوی های مرتبط پشتیبانی می شود. مطالعات این مقاله نشان می‌دهد که به جز یک دورۀ کوتاه غلبۀ دولتی‌سازی و سرمایه گذاری عمومی بر حوزۀ آموزش( ۱۳۵۲-۱۳۶۸)، در سایر دوره‌ها رویکرد غالب سیاستگذاری آموزش، خصوصی‌سازی در اشکال مختلف آن بوده است. دهۀ چهل، نخستین دهه ایست که در آن می‌توان از تلاش هدفمند دولت برای خصوصی سازی از بیرون(تقویت مدارس غیردولتی) سخن گفت، سپس از دهۀ ۷۰ بدین سو، شاهد ظهور اشکالی از خصوصی‌سازی هستیم که به شبه‌بازاری شدن و خصوصی‌سازی از درون در نهاد آموزش انجامیده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| خصوصی‌سازی آموزش؛ سرمایه گذاری عمومی در آموزش؛ تحلیل فرایند سیاستگذاری؛ سیاستگذاری آموزش؛ کنشگر سیاستگذاری؛ سازوکارهای تحولی سیاست | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| progressive privatization Analyzing the education policy process in Iran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| fateme moghaddasi1؛ Hossein Mirzaei2؛ reza omidi3؛ zia hashemi4 | ||
| 1Department of development and social policy, Faculty of social science, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 2Department of development and social policy, Faculty of social science, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 3Department of development and social policy, Faculty of social science, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 4Department of sociology, Faculty of social science, University of Tehran, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Privatization of public education is the path towards which the education institution is moving in many countries of the world; However, in each country, region and time, affected by the political, social and cultural context of each policy sphere, the process, type of privatization and its consequences will be different. In this article, based on a comprehensive definition of the concept of privatization of education, we have analyzed the processes of educational policy developments in different periods of the history of education in Iran. Documentary analysis of policy texts along with secondary analysis of official statistics has been the methodological basis of this research. The studies of this article show that, except for a short period of governmentalization’s dominance (1973-1989), in other periods, the dominant policy approach was privatization in its various forms. The 1940s is the first decade in which we can talk about the government's intentional effort for exogenous privatization, and then from the 1970s onwards, we see the emergence of forms of privatization that are called endogenous privatization. special actors of Iran's education policy system have accelerated the way for these extensive policy changes. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| education privatization, public investment in education, analyzing the education policy process, education policy, drivers of Policy Change | ||
| مراجع | ||
|
آبراهامیان، یرواند (1377). ایران بین دو انقلاب، از مشروطه تا انقلاب اسلامی، ترجمۀ کاظم فیروزمند، حسن شمس‌آوری و محسن مدیرشانه‌چی، تهران: نشر مرکز
اباذری، یوسفعلی و روزخوش، محمد (1396). چپ اسلامی و توسعۀ لیبرالی در ایران (مورد مطالعه، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی). مجلۀ مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دورۀ 6، شمارۀ 1، بهار1396.
اباذری، یوسفعلی و پرنیان، حمید رضا (1394). استقرار آموزشی مکتب نیاوران، تاریخچۀ ایجاد نهادهای دولتی آموزش مدیریت و اقتصاد بازار آزاد، نشریۀ مطالعات جامعه شناختی، دورۀ 22، شمارۀ 2، 151-176
احمدی امویی، بهمن (1400). اقتصاد سیاسی جمهوری اسلامی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه
امیدی، رضا و غفاری، غلامرضا (1390). کیفیت زندگی، شاخص توسعه اجتماعی، تهران: شیرازه.
امیری، محمد علی (1345). مسئلۀ واگذاری امور فرهنگی به مردم، تهران: سازمان برنامه و بودجه.
ایروانی، شهین؛ غفاری، امیرحسین و قربانی، علی (1399). بررسی تاریخی تنوع مدارس در ایران (ملاحظات سیاستگذاری)، گزارش پژوهشی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
باقری، یاسر (1396). میدان سیاستگذاری اجتماعی در ایران، تحلیل مناسبات قدرت در فرآیند سیاستگذاری اجتماعی ایران، رساله به جهت اخذ مدرک دکتری، دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی، غلامرضا غفاری (راهنما).
پیکتی، توماس (1395). سرمایه در قرن بیست و یکم، اصلان قودجانی (مترجم)، تهران: نشر طرح نقد.
دفتر توسعه مشارکت‌های مردمی و امور شوراها (87-1386). گزارش عملکرد مدارس هیئت‌امنایی موضوع آیین نامه گسترش مشارکت‌های مردمی مصوب جلسۀ 706 شورای عالی آموز ش و پرورش سال تحصیلی 86-87.
راویچ، دایان (1399). مقاومت در برابر خصوصی‌سازی و تلاش برای نجات مدارس دولتی، ترجمۀ آرمان و مهدی بهلولی و محمدرضا نیک نژاد، نشر شیرازه.
روزخوش، محمد (1395). مفهوم توسعه و نسبت آن با سیاست و ایدئولوژی (تأملی جامعه شناختی در تحول مفهوم توسعه در ایران پس از انقلاب)، پایان نامه به جهت اخذ مدرک دکتری، دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران، یوسف اباذری (استاد راهنما).
روح بخش، رحیم (1399). تأسیس مدارس مذهبی و ترویج آموزه‌های شرعی در مدارس به روایت اسناد، مجموعه مقالات همایش از مدرسه نوین تا دانشگاه در ایران، مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
روابط‌عمومی آموزش‌وپرورش (1388). مجموعۀ دیدگاه‌ها و رهنمودهای دکتر علیرضا احمدی وزیر محترم آموزش‌وپرورش در تعدادی از نشست‌ها و جلسات با مسئولین محترم، از دی 87 تا اردبهشت 88.
سازمان برنامه‌وبودجه (1389). مجموعۀ قوانین و مقررات «آموزش‌وپرورش عمومی و فنی و حرفه‌ای»، انتشارات سازمان برنامه‌وبودجه.
صدیق، عیسی (1355). دورۀ مختصر تاریخ فرهنگ ایران، چاپ شانزدهم، تهران: شرکت سهامی طبع کتاب.
صدیق، عیسی خان (1398). ایران مدرن و نظام آموزشی آن، ترجمه علی نجات غلامی، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
کارشناس، مسعود و والنتاین مقدم (1391). سیاستگذاری اجتماعی در خاورمیانه؛ پویایی‌های اقتصادی، سیاسی و جنسیتی، ترجمۀ علی اکبر تاج مزینانی و همکاران، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق، چاپ اول.
کریمیان، جلال و شیرازی، محمد (1401). موازنۀ هم‌گرایی و واگرایی در نظام آموزش‌وپرورش ایران؛ طرح پژوهشی پژوهشکدۀ فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
فانی، علی اصغر (1385). تمرکزگرایی و تمرکززدایی در نظام آموزشی، در کتاب آموزش‌وپرورش، سیاستگذاری و برنامه‌ریزی آموزشی، پژوهشکدۀ تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
قاجارگر، مرتضی (1380). مقدمه‌ای بر خصوصی‌سازی نظام آموزش‌وپرورش در ایران، تهران: زهد.
مناشری، داود (1396). نظام آموزشی و ساختن ایران مدرن، ترجمۀ محمدحسین بادامچی و عرفان مصلح، تهران: نشر سینا.
مرکز آمار ایران (99-1357). سالنامۀ آماری کل کشور، بخش نیروی انسانی و بخش آموزش.
مسکوب، محمود (1391). کتاب مرجع سیاستگذاری اجتماعی، ویراستاری الکاک، پیت و مارگارت می‌و کارن راولینگستون، جلد دوم، چاپ اول، ترجمۀ علی‌اکبر تاج مزینانی، محسن قاسمی و مرتضی قلیچ، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق.
مقدسی، فاطمه (1401). تحلیل سیاست‌های خصوصی‌سازی آموزش عمومی در ایران، رساله جهت اخذ مدرک دکتری، دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
هشتمین کنفرانس ارزیابی انقلاب آموزشی رامسر، 8 تا 13 شهریور 1354، رامسر
واعظی، کمال و عباسی، بهزاد (1397). ارائه الگوی تمرکززدایی در فرایند خط‌مشی گذاری نظام آموزشی ایران. راهبرد اجتماعی فرهنگی، سال هفتم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲۶
والزر، مایکل (1394). حوزه‌های عدالت، در دفاع از کثرت گرایی و برابری. صالح نجفی (مترجم)، تهران: نشر ثالث.
Apple, M. W. (2006). Educating the" right" way: Markets, standards, God, and inequality.Taylor & Francis.
Ball, S. J. (2005). Education policy and social class: The selected works of Stephen J. Ball. Routledge.
Ball, S. J., & Youdell, D. (2008). Hidden privatization in public education.
Ball, S. J. (2008b). The Education Debate. Policy Press.
Braun, V., & Clarke, V. (2021). Thematic Analysis: A Practical Guide. London: Sage
Enserink, B., Hermans, L., Kwakkel, J., Thissen, W., Koppenjan, J. and Bots, P. (2010) Policy Analysis of Multi-Actor Systems. Lemma, The Hague
Hudson, J. & Lowe, S.. (2009). Understanding the policy process: Analysing welfare policy and practice.
Jawad, Rana. (2009). Social policy and religion in the Middle East: a Lebanese perspective, Bristol: policy press.
O'Connor, Mary Katherine, and F. Ellen Netting(2011). Analyzing social policy: Multiple perspectives for critically understanding and evaluating policy. John Wiley & Sons.
OECD (2020), Back to the Future of Education: Four OECD Scenarios for Schooling, Educational Research and Innovation, OECD. Publishing, Paris.
Verger, A., Fontdevila, C., & Zancajo, A. (2016a). The privatization of education: A political economy of global education reform. Teachers College Press.
Verger, A., C. Lubienski, G. Steiner-Khamsi. (2016b). “The Emergence and Structuring of the Global Education Industry: Towards an Analytical Framework”.In Verger et al., The Global Education Industry. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 60 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 82 |
||