سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات162
تعداد شماره‌ها6,578
تعداد مقالات71,075
تعداد مشاهده مقاله125,703,155
تعداد دریافت فایل اصل مقاله98,936,905
ریاحی, محمد. (1402). مطالعۀ تطبیقی جایگاه نظارت دیوان بر آرای دادگاه‌ها با توجه به حکمی ‏یا موضوعی بودن تفسیر قرارداد در حقوق ایران و فرانسه. , 14(2), 807-829. doi: 10.22059/jcl.2023.354694.634470
محمد ریاحی. "مطالعۀ تطبیقی جایگاه نظارت دیوان بر آرای دادگاه‌ها با توجه به حکمی ‏یا موضوعی بودن تفسیر قرارداد در حقوق ایران و فرانسه". , 14, 2, 1402, 807-829. doi: 10.22059/jcl.2023.354694.634470
ریاحی, محمد. (1402). 'مطالعۀ تطبیقی جایگاه نظارت دیوان بر آرای دادگاه‌ها با توجه به حکمی ‏یا موضوعی بودن تفسیر قرارداد در حقوق ایران و فرانسه', , 14(2), pp. 807-829. doi: 10.22059/jcl.2023.354694.634470
ریاحی, محمد. مطالعۀ تطبیقی جایگاه نظارت دیوان بر آرای دادگاه‌ها با توجه به حکمی ‏یا موضوعی بودن تفسیر قرارداد در حقوق ایران و فرانسه. , 1402; 14(2): 807-829. doi: 10.22059/jcl.2023.354694.634470

مطالعۀ تطبیقی جایگاه نظارت دیوان بر آرای دادگاه‌ها با توجه به حکمی ‏یا موضوعی بودن تفسیر قرارداد در حقوق ایران و فرانسه

مطالعات حقوق تطبیقی
دوره 14، شماره 2، دی 1402، صفحه 807-829    اصل مقاله (479.31 K)
نوع مقاله: مقاله علمی - پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jcl.2023.354694.634470
نویسنده
محمد ریاحی*
گروه حقوق خصوصی، دانشکدۀ حقوق و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران؛ قاضی دادگستری
چکیده
شناخت مسائل حکمی از موضوعی در تفسیر قرارداد برای تبیین حدود اختیار قاضی ماهوی و قلمرو نظارت دیوان عالی کشور اهمیت ویژه‌ای دارد. قاضی دادگاه در عملیات تفسیر برای احراز قصد طرفین اختیار مطلق دارد و دیوان عالی نمی‌تواند در امور موضوعی چنین اختیاری را محدود نماید؛ البته استثناهایی وجود دارد که دیوان نظارت خود را در آن اعمال و حکم را نقض می‌کند؛ برای مثال، در فرضی که دادرس قرارداد را به بهانۀ تفسیر تحریف می‌کند، حکم از سوی دیوان در آستانۀ نقض قرار می‌گیرد. وظیفۀ دیوان عالی کشور نظارت بر حسن اجرای قوانین در محاکم است، بنابراین مسائل قانونی تفسیر را کنترل می‌نماید؛ یعنی جایی‌ که قاضی دادگاه در تطبیق حکم قانونی بر موضوع دچار اشتباه می‌شود، دیوان حکم را نقض می‌کند. هدف نگارندۀ این مقاله آن است که با روش توصیفی- تحلیلی و با نگرش تطبیقی به نظام حقوقی فرانسه، امور حکمی قرارداد را از امور موضوعی آن شناسایی کند تا درعمل با توجه به سکوت قانون‌گذار ایران در این زمینه، قلمرو دخالت دیوان و اختیار دادگاه‌های ماهوی در تفسیر قرارداد روشن شود؛ به‌طور معمول در هردو نظام حقوقی ایران و فرانسه، دیوان عالی کشور می‌تواند تنها در امور حکمی نظارت کند.
کلیدواژه‌ها
ارادۀ مشترک طرفین؛ ارادۀ واقعی؛ ‏تفسیر حکمی؛ تفسیر قرارداد؛ ‏تفسیر موضوعی.‏
عنوان مقاله [English]
A Comparative study on the Role of Supreme Court to Review of the ‎Lower Courts' judgments with regards to the Interpretation of Contract ‎as a matter of Law or Fact; Iranian and French Law Approach
نویسندگان [English]
Mohammad Riyahi
Department of private law, Faculty of Law and Humanities sciences, Islamic Azad University of ‎Esfahan (khorasgan), Esfahan, Iran; Judge of the court‎
چکیده [English]
It is of special importance to distinguish legal matters from factual ones in the interpretation of contracts in order to clarify the scope of the (first instance) judge's authority and the jurisdiction of the Supreme Court. The court judge enjoys absolute authority in the process of interpretation to ascertain the intention of the parties, and the Supreme Court cannot restrict such authority. However, there are exceptions where the Supreme Court can intervene and overturn a judgment. For example, when a judge distorts a contract under the pretext of interpretation, the Supreme Court may overturn the judgment. It merits mention that the Supreme Court is responsible for supervising the proper enforcement of rules in courts; in other words, it controls the legal issues of interpretation. To put it simply, when a judge makes a mistake in aligning a judgment with the facts, the Supreme Court will overturn the judgment. Comparing Iran’s legal system with that of France, this descriptive-analytical study aims to distinguish the legal aspects/matters of contracts from their factual aspects/matters. This will clarify the scope of the Supreme Court's intervention and the authority of the court of first instance in interpreting contracts, considering that the Iranian legislature expresses no opinion in this regard. Typically, in both Iranian and French legal systems, the Supreme Court can only exercise jurisdiction over legal matters.
کلیدواژه‌ها [English]
common intention of ‎parties, contract ‎interpretation, ‎factual/thematic ‎interpretation, legal ‎interpretation, real ‎intention.‎
مراجع
الف) فارسی

  1. اسماعیلی، سمانه؛ جعفری فشارکی، محمد و علوی‏ حجازی، سیما (1398). حکمی یا موضوعی بودن تفسیر در حقوق ایران و فرانسه. دوفصلنامۀ علمی-اختصاصی فقه و حقوق معاصر، بهار و تابستان (8)، 67-96.
  2. اصغری ‏آقمشهدی، فخرالدین و تقی‏پوردرزی نقیبی، محمدحسین (1396). مطالعۀ تطبیقی تأثیر عرف و عادت در تفسیر قرارداد در کنوانسیون بیع بین‏المللی کالا و حقوق ایران. مجلۀ مطالعات حقوق تطبیقی، پاییز و زمستان (2)، 413-442.
  3. جعفری‏ فشارکی، محمد (1386). اصول و مبانی تفسیر قرارداد در حقوق ایران. رسالۀ دکتری، دانشکدۀ حقوق و علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران.
  4. جعفری ‏لنگرودی، محمدجعفر (1387). تأثیر اراده در حقوق مدنی. چاپ دوم، تهران: گنج دانش.
  5. حبیبی، محمود (1389). تفسیر قراردادهای تجاری بین‏المللی. چاپ اول، تهران: میزان.
  6. دادنامۀ شمارۀ 140132390001739823 پرونده به ‏شمارۀ بایگانی 0000563 صادره از شعبۀ 9 دادگاه حقوقی شهرکرد.
  7. دادنامۀ شمارۀ 140132390002397486 پروندۀ شمارۀ 140032920000219407 به‏شمارۀ بایگانی 0000169 صادره از شعبۀ 9 دادگاه حقوقی شهرکرد.
  8. دادنامۀ شمارۀ 140232390000553300 شعبۀ 8 دادگاه تجدیدنظر استان چهارمحال و بختیاری.
  9. دادنامۀ شمارۀ 140232390000821982 پروندۀ شمارۀ 140132920001485493 شعبۀ 9 دادگاه حقوقی شهرکرد.
  10. دادنامۀ شمارۀ 9209970908900560 شعبۀ 5 دیوان عالی کشور.
  11. دادنامۀ شمارۀ 9809973810900778 شعبۀ 9 حقوقی شهرکرد.
  12. دادنامۀ شمارۀ 9809973814401626 شعبۀ 4 دادگاه تجدیدنظر استان چهارمحال و بختیاری.
  13. رشوند بوکانی، مهدی؛ محمدی، پژمان؛ خسروی، حسن و ساردوئی، ‏آذین (1401). تأثیر دیدگاه‏های تفسیری هرمنوتیک بر تفسیر قضایی قراردادها. مطالعات حقوقی، تابستان (2)، 175-207.
  14. سنهوری، عبدالرزاق (1390). الوسیط فی شرح القانون المدنی دوره حقوق تعهدات. ترجمۀ سید مهدی دادمرزی و محمدحسین دانش‏کیا، چاپ دوم، قم: انتشارات دانشگاه قم.
  15. شهیدی، مهدی (1388). اصول قراردادها و تعهدات. چاپ هفتم، تهران: مجمع علمی فرهنگی مجد.
  16. شیخی، فاطمه؛ امینی، منصور؛ ساورایی، پرویز و سیفی ‏زیناب، غلامعلی (1399). جایگاه قاعده‏ی تفسیر علیه انشاکننده در تحقق عدالت توزیعی در حقوق قراردادها. فصلنامۀ علمی دیدگاه‏های حقوق قضایی، بهار (89)، 121-138.
  17. صفایی، سیدحسین(1388). حقوق مدنی- قواعد عمومی قراردادها. چاپ هفتم، تهران: انتشارات میزان.
  18. غمامی، مجید (1401). تعادل اقتصادی، رمز پایداری قرارداد بازاندیشی در نظریه غبن حادث. چاپ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  19. غمامی، مجید و اشراقی ‏آرانی، مجتبی (1389). تفکیک امر حکمی از امر موضوعی در دادرسی مدنی تبیین نظریه عمومی. فصلنامۀ حقوق، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، تابستان (2)، 275-294.
  20. قشقایی، حسین (1378). شیوۀ تفسیر قراردادهای خصوصی در حقوق ایران و نظام‏های حقوقی معاصر. چاپ اول، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى.
  21. کاتوزیان، ناصر (1387). الزام‏های خارج از قرارداد مسئولیت مدنی. جلد اول، چاپ هشتم، تهران: مؤسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
  22. کاتوزیان، ناصر (1390). مقدمۀ علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران. چاپ هفتادونه، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  23. متین‏دفتری، احمد (1388). آیین دادرسی مدنی و بازرگانی. جلد دوم، چاپ سوم، تهران: انتشارات مجد.
  24. محقق داماد، مصطفی؛ عبدی‏پور فرد، ابراهیم؛ قنواتی، جلیل، وحدتی شبیری، سید حسن (1390). قواعد عمومی قراردادها در فقه امامیه. جلد دوم، چاپ سوم، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‏ها (سمت).
  25. مریدی‏فر، حسین؛ سکوتی نسیمی، رضا و مسعودی، ناصر (1397). ترجیح اراده‏ی درونی بر اراده‏ی ظاهری در تفسیر قراردادهای تجاری مبتنی بر توجیه اخلاقی. مجلۀ پژوهش‏های اخلاقی، تابستان (4)، 183-202.
  26. یزدانیان، علیرضا و آرایی، حمید (1395). مطالعۀ تطبیقی تفسیر موسع و مضیق از قاعدۀ تفسیر قرارداد به زیان تنظیم‏کننده در قراردادهای بیمه. مجلۀ پژوهش‏های حقوقی، نیمسال اول (29)، 137-160.
 

ب) عربی

  1. آشتیانی، میرزا محمدحسن (1425ق). کتاب القضا. چاپ اول، قم: انتشارات زهیر کنگرۀ علامه آشتیانی قدس‏سره.
  2. ابن‏منظور، ابو‏الفضل جمال‏الدین محمد‏بن مکرم (1414ق). لسان‏ العرب. جلد پنجم، چاپ سوم، بیروت: دارالفکرللطباعة والنشر والتوزیع.
  3. اسدى حلّى، علامه حسن‏بن‏ یوسف (1413ق). مختلف الشیعه فی أحکام الشریعه. چاپ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
  4. انصارى دزفولى، شیخ مرتضى (1415ق). کتاب المکاسب (ط-الحدیثة). جلد پنجم، چاپ اول، قم: کنگرۀ جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.
  5. عراقى، آقاضیاء‏الدین على (بی‏تا). کتاب‏ القضا. چاپ اول، قم: چاپخانۀ مهر.
  6. غروی‏نائینى، میرزا محمدحسین (1373ق). منیة الطالب ‏فی ‏حاشیة المکاسب. جلد دوم، چاپ اول، تهران: المکتبة المحمدیة.
  7. فیروزآبادی (بی‏تا). القاموس المحیط. جلد دوم، بی‏جا.
  8. موسوى‏ خمینى، سید روح‏اللّه (1421ق). کتاب‏ البیع. جلد چهارم، چاپ اول، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینى (قدس سره).
  9. موسوى خمینى، سید روح‏اللّه (1425ق). تحریر‏ الوسیله. جلد دوم، چاپ اول، قم: مؤسسۀ مطبوعات دارالعلم.
  10. خوئی، سید ابوالقاسم (1410ق). تکمله المنهاج. چاپ بیست‏و‏هشتم، قم: نشر مدینۀالعلم.
  11. خوئی، سید ابوالقاسم (1441ق). مصباح الفقاهه. جلد چهارم، چاپ اول، قم: مؤسسۀ النشرالاسلامی.
 

ج) فرانسوی

  1. Bénabent, Alain (2016). Droit Des Obligations. 15eedition, paris: LGDJ.
  2. Buffelan-Lanore, Yvaine; Larribau-Terneyre, Virginie (2017). Droit Civil les obligations. 15eedition, paris: Edition sirey.
  3. Cabrillac, Rémy (2016). Droit Des Obligations. 12eedition, paris: Dalloz.
  4. Fabre-Magnan, Muriel (2004). Les Obligations, 1reédition, paris: presses universitaires de france.
  5. Flour, Jacques; Aubert, Jean – Luc; Savaux, éric (2014). Droit civil Les obligations Le rapport d'obligation. 16eédition, paris: Dalloz.
  6. Marty, Gabriel; Raynaud, Pierre; Jestaz, Philippe (1988). Droit civil Les Obligations. 2eédition, paris: Editions Sirey.
  7. Malaurie, Philippe; Aynès, Laurent; Stoffel-Munck, Philippe (2016). Droit civil Droit Des Obligations. 8eédition, paris: LGDJ.
  8. Malaurie, Philippe; Aynès, Laurent; Stoffel-Munck, Philippe (2005). Les Obligations. 2eédition, paris: juridiques associées.
  9. Terré, François; Simler, Philippe; Lequette, Yves; Chénedé, François (1988). Droit civil Les Obligations. 2eédition, paris: Editions Sirey.
  10. Aynés, Laurent (2005). Le contrat, loi des parties, Conseil Constitutionnel, 17, mars (17), 1-6.
  11. https://ara.jri.ac.ir/Judge/Text/7526.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 258
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 252





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب