پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,037 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,512,090 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,774,545 |
وجود نامحدود خدا از نگاه استاد مصباح و ارزیابی آن برپایۀ دیدگاه نهایی صدرالمتألهین | ||
| فلسفه و کلام اسلامی | ||
| دوره 56، شماره 2، اسفند 1402، صفحه 415-435 اصل مقاله (514.46 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jitp.2023.365962.523435 | ||
| نویسنده | ||
| روح الله سوری* | ||
| استادیار، گروه فلسفه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| استاد مصباح یزدی، وجود خداوند را «نامحدود شِدّی» می‌داند. وی با تأکید بر تشکیک و کثرتِ طولی وجود، به مراتبی تشکیکی قائل است که هریک، کمال‌های رتبه‌های پایین را به‌گونه‌ای برتر و بدون کاستی‌ها داراست؛ بنابراین وجودِ الهی که در والاترین مرتبۀ این نظام تشکیکی قرار دارد، کمال و شدّت وجودیِ نامتناهی دارد. ایشان، برای معلول، وجودی افزون بر علّت می‌بیند. درنتیجه، سِعۀ وجودی خداوند که علّت همۀ علّت‌هاست، از سوی معلول‌هایش محدود می‌شود. بر اساسِ نگرشِ استاد مصباح، وجود خداوند تنها «نامحدود شِدّی» است و «نامحدود سِعی» نیست. وی دیدگاه خود را به ملاصدرا نسبت می‌دهد. این دیدگاه کاستی‌هایی دارد: 1. معلول‌ها، وجودی افزون بر علّت ندارند و چیزی جز شأنِ وجودی علّت نیستند و نمی‌توانند گسترۀ وجودی علّت نخستین را محدود سازند 2. استناد این دیدگاه به صدرالمتألهین و عارفان با سخنانِ صریحِ آنها سازگاری ندارد. ملاصدرا تاکید می‌کند که سخن از تشکیک و کثرت طولی وجود (که مانع عدم تناهی سِعی خداوند است)، طرحی مقدّماتی است که ذهن را برای دیدگاه نهایی او آماده سازد. دیدگاهی که صدرا در آن، خدا را «نامحدود سِعی» می‌داند. پژوهش پیش‌رو با روش تحلیلی-انتقادی دیدگاه استاد مصباح را تببین کرده و آن‌را برپایۀ دیدگاه نهایی ملاصدرا ارزیابی می‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ربط علی؛ سِعۀ نامحدود خدا؛ شِدّت نامحدود خدا؛ مصباح یزدی؛ ملاصدرا | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Infinite Existence of God in the View of Master Mesbah and Its Evaluation Based on the Ultimate Perspective of Mulla Sadra | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Rouhollah Souri | ||
| Assistant Professor, Department of Philosophy, Faculty of Literature and Humanities, Kharazmi University, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Master Mesbah considers the existence of God as "unlimited intensity." Emphasizing the gradation and longitudinal plurality of existence, he holds a hierarchical gradation to the extent that each level possesses perfections superior to and without deficiencies of the lower ranks. Therefore, the divine existence, being at the highest level of this hierarchical system, has infinite perfections and intensity of existence. He perceives, for the contingent beings, an existence beyond the cause. Consequently, the expansive essence of God's existence, as the cause of all causes, is limited by its contingent effects. He attributes his perspective to Mulla Sadra. However, this perspective has shortcomings: 1. Contingent beings do not have an existence beyond the cause, and nothing other than the will of the causal existence defines them. They cannot limit the expansive existence of the first cause, and God is the "unlimited intensity." 2. This perspective does not align with the explicit statements of Sadra al-Muta'allihin and the mystics. Mulla Sadra emphasizes that discussing the gradation and longitudinal plurality of existence is a preliminary framework that prepares the mind for the ultimate perspective. This research employs an analytical-critical method to elucidate Master Mesbah's perspective and evaluates it based on the ultimate viewpoint of Mulla Sadra. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Causal Relation, God’s Expansive Infinite, God’s Intensive Infinite, Mesbah Yazdi, Mulla Sadra | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
آملى، سیدحیدر (1368). نقد النقود فى معرفة الوجود. چاپ یکم. تهران: علمى و فرهنگى.
اسپینوزا، باروخ (1376). اخلاق. ترجمه محسن جهانگیری. تهران: نشر دانشگاهی.
الهی قمشه‌ای، مهدی (1363). حکمت الهی عام و خاص. تهران: اسلامی.
بحرانى، ابن میثم (1406ق). قواعد المرام فی علم الکلام. چاپ دوم. قم: مکتبة آیةالله المرعشی.
ابن‌سینا (1404ق). التعلیقات. بیروت: مکتبة الاعلام الاسلامى.
ــــــــــ (1375). النفس من کتاب الشفاء. تحقیق حسن حسن‌زاده آملی. قم: مکتب الإعلام الإسلامی.
تفتازانی، سعدالدین (1409ق). شرح المقاصد. چاپ یکم. قم: شریف رضی.
جرجانی، شریف (1325ق). شرح المواقف. چاپ یکم. قم: الشریف الرضی.
جعفریان، جواد و گرجیان، محمدمهدی (1393). بررسی مفهوم نامتناهی در کلام و فلسفۀ اسلامی و اطلاق آن بر خداوند. مجلۀ حکمت إسراء. 6 (1)، 34-5.
جوادی آملی، عبدالله (1387). عین نضاخ؛ تحریر تمهید القواعد. چاپ یکم. قم: إسراء.
ــــــــــ (1386). رحیق مختوم. چاپ سوم. قم: إسراء.
رازی، فخرالدین (1407ق). المطالب العالیة من العلم الإلهی. چاپ یکم. بیروت: دارالکتاب العربی.
رحیمی، علی و بنیانی، محمد (1397). معناشناسی نامتناهی در فلسفه و کلام اسلامی، مجلۀ کلام اسلامی، 27 (4)، 31-9.
ژیلسون، آتین (1366). روح فلسفه قرون وسطی. چاپ یکم. تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
سبزواری، ملاهادی (1374). شرح مثنوی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد.
سوری، روح‌الله (1400). جایگاه هستی‌شناختی ذات الهی از دیدگاه حکمت متعالیه، عرفان و صوفی‌نمایان و نقد و بررسی آن. مجلۀ معرفت فلسفی. 18 (4)، 24-7.
ــــــــ و بیگلری، زهرا (1395). مقایسه نامحدود وجودی با نامحدود کمی. مجلۀ جاویدان خرد. 13 (1)، 84-59.
ــــــــ و گرجیان، محمدمهدی (1396«الف»). وجود نامحدود خدا بر مبنای قاعده بسیط الحقیقة؛ چالش‌ها و پاسخ‌ها. مجلۀ قبسات. 22 (3)، 1-36.
ــــــــ و گرجیان، محمدمهدی (1396«ب»). بازگشت علیّت به تشان؛ چالش‌ها و پاسخ‌ها. مجلۀ حکمت اسلامی. 5 (2)، 62-43.
سهروردی، شهاب‌الدین (1375). مجموعه مصنفات شیخ اشراق. چاپ دوم. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى.
صائن‌الدین (1360). تمهید القواعد. چاپ یکم. تهران: وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
طباطبایی، محمدحسین (1387). مجموعه رسائل. چاپ یکم. قم: بوستان کتاب.
قیصری، داود (1375). شرح فصوص الحکم. چاپ یکم. تهران: علمى و فرهنگى.
لوائی، شاکر و مریم نوربالا (1401). تحلیل انتقادی نظریه تداخل وجودی خداوند و مخلوقات. مجلۀ معرفت فلسفی. 20 (1)، 20-7.
محیی‌الدین، (بی‌تا). الفتوحات المکیة. چاپ یکم. بیروت: دارالصادر.
مصباح یزدی، محمدتقی (1383). آموزش فلسفه. چاپ چهارم. تهران: امیرکبیر.
ــــــــــ (1405ق). تعلیقة علی نهایة الحکمة. چاپ یکم. قم: در راه حق.
ــــــــــ (1390). در جستجوی عرفان اسلامی. چاپ چهارم. قم: موسسه امّام خمینی.
ــــــــــ (1391). شرح نهایة الحکمة. چاپ سوم. قم: موسسه امّام خمینی.
ملاصدرا (1981م). اسفار. چاپ چهارم. بیروت: دار احیاء التراث.
ــــــــــ (1363). المشاعر. چاپ دوم. تهران: کتابخانه طهورى.
ــــــــــ (1360). الشواهد الربوبیة. چاپ یکم. مشهد: المرکز الجامعى للنشر.
ــــــــــ (1366). تفسیر القرآن الکریم، چاپ یکم، قم: انتشارات بیدار.
ــــــــــ (1392). شرح حکمة الاشراق و تعلیقات صدرالمتالهین. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ــــــــــ (1381). کسر اصنام الجاهلیة. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ــــــــــ (1302ق). مجموعة الرسائل التسعة. تهران: بی‌نا.
میرداماد، (1367). قبسات. تهران: دانشگاه تهران.
نبویان، محمدمهدی و غلامرضا فیاضی، (1394). تداخل وجودی خداوند و مخلوقات، مجلۀ معرفت فلسفی. 13 (1)، 28-7. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 301 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 267 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب