پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,241 |
| تعداد مقالات | 67,872 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,476,055 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,245,205 |
تعیینِ جایگاهِ رده‌شناختیِ زبان‌ها در پیوستارِ راست انشعابی-چپ انشعابی | ||
| پژوهشهای زبانی | ||
| دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 27، اسفند 1402، صفحه 105-129 اصل مقاله (679.55 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jolr.2024.359837.666844 | ||
| نویسندگان | ||
| مائده گلچین عارفی* 1؛ غلامرضا دین محمدی* 2 | ||
| 1دانشجوی دکتریِ گروه زبان شناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران، | ||
| 2ستادیارِ گروه زبان شناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| درایر در مقالۀ ۱۹۹۲ خود با عنوانِ همبستگی‌های ترتیبِ واژه‌های گرینبرگی ادعا می‌کند که زبان‌های جهان به لحاظِ ترتیبِ سازه‌ها به دو ردۀ آرمانیِ چپ انشعابی و راست انشعابی تمایل دارند. در این مقاله تلاش می‌کنیم به دو پرسش پاسخ دهیم: نخست آنکه با اتکا به مقالۀ درایر (۱۹۹۲) چگونه می‌توان جایگاهِ رده‌شناختیِ زبان‌ها را در پیوستارِ چپ انشعابی-راست انشعابی تعیین کرد؟ دوم آنکه زبانِ فارسی کجای این پیوستار قرار گرفته است؟ طبقِ استدلال‌های ارائه‌شده در این مقاله، برای بهره‌گیری از مقالۀ درایر، بر خلافِ روشِ مرسوم در میانِ زبان‌شناسان ایرانی، نباید به سراغِ جدول‌های آماریِ او رفت؛ بلکه باید به سراغِ جفت عناصری رفت که درایر آنها را «جفتِ همبستگی» تعیین می‌کند؛ یعنی همبستگیِ معنادارِ آماریِ ترتیبِ آنها را با ترتیبِ فعل و مفعول تأیید و تصدیق می‌کند. اگر این جفت‌های همبستگی را سنجه‌ها یا مشخصه‌هایی دوارزشی فرض کنیم، می‌توانیم در هر زبان شمارِ مشخصه‌های دارای ارزشِ چپ انشعابی، راست انشعابی یا دوارزشی (آمیخته) را بشماریم و بدین ترتیب میزانِ گرایشِ زبان را به هر یک از دو ردۀ آرمانی بسنجیم. بر این اساس فارسی در ۴۰ درصدِ مشخصه‌ها چپ انشعابی، در ۴۷ درصدِ مشخصه‌ها راست انشعابی و در ۱۳ درصدِ مشخصه‌ها دوارزشی است. پس می‌توان گفت فارسی تقریباً در میانۀ پیوستارِ چپ انشعابی-راست انشعابی قرار گرفته است و گرایشِ اندکی به‌سوی ردۀ راست انشعابی آرمانی دارد. این نتیجه که حاصلِ به‌کارگیری شیوۀ نوی معرفی‌شده در این مقاله است با نتیجۀ حاصل از شیوۀ مرسوم در ایران که بانیِ آن دبیرمقدم است یکسان نیست؛ هرچند که داده‌های پایۀ زبانِ فارسی یکسان بوده است. طبقِ شیوۀ دبیرمقدم، فارسی در تنها حدودِ ۲۱٪ از مشخصه‌ها فعل‌پایانیِ قوی است و در ۳۷٪ از مشخصه‌ها فعل‌میانیِ قوی است. و در حدودِ ۴۲٪ از مشخصه‌ها دوارزشی است. بنا بر این ارقام، فارسی بیش از اینکه راست انشعابی یا چپ انشعابی باشد دوارزشی یا آمیخته است. و تعدادِ مشخصه‌های راست انشعابی‌اش یک‌‌‌و‌هشت‌دهمِ برابرِ مشخصه‌های چپ انشعابی است؛ یعنی تقریباً دو برابر | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| رده‌شناسیِ ترتیبِ واژه؛ درایر؛ جفت‌های همبستگی؛ نظریۀ سوی انشعاب؛ ترتیبِ خطی؛ رده‌های آرمانی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Determining the Typological Place of a Language on the Left/Right-Branching Spectrum | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Maedeh Golchin arefi1؛ Gholamreza Dinmohammadi2 | ||
| 1PHD. Candidate, Department of Linguistics, Faculty of Literature and Humanities, Tehran University, Tehran, Iran. | ||
| 2Assistant professor, Department of Linguistics, Faculty of Literature and Humanities, Tehran University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| In this article we answer two questions: first, how we can use Dryer (1992) as a tool to determine the typological place of a language in the left/right-branching spectrum. Second, using this method, where is the exact place of Persian on this spectrum? According to the arguments put forward in this article, going through the numerical data presented in Dryer (1992) is not a proper approach to deal with the first question; we rather have to use the result of Dryer’s data which is the list of confirmed correlation pairs. If we use the correlation pairs as two-valued features, for a particular language we can count the features with left-branching value, right-branching value or both values. So we can determine the place of that language in the right/left-branching spectrum. According to this method Persian is left-branching in 40% of the features, right-branching in 47% of the features and double-valued in 13% of the features; which means Persian is on the middle of the spectrum with a slight inclination towards the ideal right-branching type. This result, which is reached upon by using the new method introduced in this paper, is not identical to what we can reach to by using the common Iranian method introduced by Dabir-Moghaddam(2001, 2006, 2014); Although the Persian data for both are the same. Actually we chose Persian as a benchmark, since all the Iranian people are unanimous in the correctness of the Persian data provided. According to Dabir-Moghaddam’s method, Persian is strong verb-final in only about 21% of the features and is strong verb-medial in 37% of the features. And it is double-valued or mixed in as high as 42% of the features. Thus, based on these percentages, Persian is more of a mixed-typed language than a right or left-branching one. And the number of its right-branching features is 1.8 times as big as its left-branching features; which means almost twice as big. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| word order typology, Dryer, correlation pairs, Branching Direction Theory, linear order, ideal types | ||
| مراجع | ||
|
پور هادی، مسعود (۱۳۹۶). رده‌شناسیِ ترتیبِ سازه‌های اصلی در زبان گیلکی، نشر فرهنگ ایلیا، رشت.
چهارسوقی امین، تینا (۱۳۹۴). بررسی رده‌شناختی زبان گیلکی بیه‌پسی بر اساس مؤلفه‌های بیست‌وچهارگانۀ درایر، فصلنامۀ ادبیات و زبان‌های محلی ایران زمین، سال پنجم، شمارۀ ۳: ۲۹-۵۶.
حیدری‌زادی، محسن (۱۴۰۰). رده‌شناسیِ ترتیب واژه در زبان‌های منطقۀ چرداول، علمِ زبان، انتشارِ آنلاین.
دبیرمقدم، محمد (۱۳۹۲). رده‌شناسیِ زبان‌های ایرانی، انتشارات سمت، تهران.
دبیرمقدم، محمد و مهرو عبداللهی (۱۳۹۸). رده‌شناسیِ ترتیب واژه‌ها در گویش بابلی، علم زبان، سال ۶، شمارۀ ۱۰، ۲۰۷-۲۴۲.
علیزادۀ صحرایی، مجتبی (۱۳۹۵). بررسی پیکره‌بنیاد وضعیت رده‌شناختی مازندرانی بر اساسِ مؤلفه‌های توالی کلمات، نخستین همایش بین‌المللی زبان‌ها و گویش‌های ایرانی کرانۀ جنوبی دریای خزر.
صفاییِ اصل، اسماعیل (۱۳۹۴). رده‌شناسیِ ترتیبِ واژه‌ها در زبانِ آذربایجانی. نشریۀ پژوهشهای زبانشناسیِ تطبیقی، دوره 5، شماره 9.
کمال‌پور، مهسا و مهین‌ناز میردهقان (۱۳۹۸). تحلیلی رده‌شناختی بر ترتیب واژگانی و مطابقه در گویش اوزی، نشریۀ زبان‌شناسی گویش‌های ایرانی، شمارۀ ۲.
Alizadeh Sahraee, M. 2016. A corpus-based study on the typological status of Mazandarani considering word order parameters, The First International Conference on Iranian Languages and Dialects at Southern Shore of Caspian See. [In Persian]. Charsooghi Amin, T. 2015. Typology of Bie-Pas Gilaki based on Dryer’s 24 features, Journal of Iranian Regional languages and Literature. [In Persian]. Dabir-Moghaddam, M. 1997. Descriptive and Theoretical Aspects of Word Order Status in Persian and Selected Iranian Languages. In B. Caron (ed.), Proceeding of the 16th International Congress of Linguists. London: Elsevier Science Ltd. Dabir-Moghaddam, M. 2001. Word Order Typology of Iranian Languages. The Journal of Humanities 2.8, 17-23. Dabir-Moghaddam, M. 2006. Internal and External Forces in Typology: Evidence from Iranian Languages. Journal of Universal Language, 7 (1): 29-47. Dabir-Moghaddam, M. 2014. Typology of Iranian Languages, SAMT Publishers, Tehran [In Persian]. Dabir-Moghaddam, M. and Abdollahi, M. 2019. Word Order Typology of Baboli Dialect, Language Science. Year 6, N. 10: 207-242 [In Persian]. Dryer, Matthew S. 1992. The Greenbergian Word order Correlations. Language 68. 81–138. Dryer, Matthew S. 2009. The Branching Direction Theory of Word Order Correlations revisited, Universals of Language today, 185-207. Dryer, Matthew S. 2011. The Evidence for Word Order Correlations, Linguistics Typology, 15, 335-380. Dryer, Matthew S. 2013. On the Six-Way Word Order Typology, Again. Studies in Language, 37 (2), 267-301. Dryer, Matthew S. 2013. Relationship between the Order of Object and Verb and the Order of Adjective and Noun, WALS Online. Dryer, Matthew S. 2013. Relationship between the Order of Object and Verb and the Order of Adposition and Noun, WALS Online. Dryer, Matthew S. 2013. Relationship between the Order of Object and Verb and the Order of Relative Clause and Noun, WALS Online. Dryer, Matthew S. & Martin Haspelmath (eds.) 2013. The World Atlas of Language Structures Online. New edition. Münch. Greenberg, Joseph H. 1963. Some universals of grammar with particular reference to the order of meaningful elements. In Joseph Greenberg (ed.), Universals of Language, 73–113. Cambridge, MA: MIT Press. Heydari-Zadi, M. 2021. Word Order Typology in Chardaval region, Science of Language, Published Online. [In Persian]. Kamal-Poor, M, MirDehghan, MahinNaz, 2019. A typological Analysis on Word Order and Agreement in Evazi Dialect, The journal of Iranian Dialects Linguistics, N. 2. [In Persian]. Poorhadi, M. 2017. Constituent Order Typology in Gilaki Language, Farhang-e-Ilia Publishers, Rasht. [In Persian]. Safaee Asl, E. 2015. Word Order Typology in Azerbayjani Language. The journal of Researches on Comparative Linguistics. Series 5, N. 9. [In Persian]. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 13 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 18 |
||